Historia
  • Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport
Historia
Dodaj raport
Historia Wiadomości
Facebook E-mail Messenger WhatsApp Kopiuj link Więcej

Zaginiona kawiarnia w zapomnianym zakątku Wrzeszcza

Tomasz Larczyński
5 kwietnia 2021 (artykuł sprzed 3 lat) 
Opinie (203)
Najnowszy artykuł na ten temat Jak Wrzeszcz z ruin odbudowano. O Grunwaldzkiej Dzielnicy Mieszkaniowej
Pocztówki z lat 30. XX wieku prezentujące kawiarnię Königshöhe i widok na Wrzeszcz. Za forum.dawnygdansk.pl. Pocztówki z lat 30. XX wieku prezentujące kawiarnię Königshöhe i widok na Wrzeszcz. Za forum.dawnygdansk.pl.

Pocztówki z lat 30. XX wieku prezentujące kawiarnię Königshöhe i widok na Wrzeszcz. Za forum.dawnygdansk.pl.

Górna część ulicy Traugutta: PRL-owskie akademiki, przemysłowy budynek siedziby WP, opuszczona szkoła. Choć każdy miłośnik Wrzeszcza bez trudu wygrzebie między nimi ślady przeszłości, to nie przyprowadzimy tu gości z innego miasta czy zagranicy. A przecież 100 lat temu był tu urzekający zakątek z zabytkowym dworem, źródłem mineralnym i zawieszonymi na stromych zboczach knajpkami - dziś zapomniany tak bardzo, że nawet sama lokalizacja wielu jego obiektów jest zagadką.



Jakiś czas temu, nanosząc na mapy Google różne historyczne nazwy z Wrzeszcza i okolic, przeglądałem w tym celu plan Wrzeszcza wydawnictwa A. W. Kafemann, wydanie z 1909 r.

Plan Wrzeszcza z 1909 r. Plan Wrzeszcza z 1909 r.

Plan Wrzeszcza z 1909 r.

Moją uwagę przykuła nazwa Café Königshöhe. Przykuła dlatego, że nie mogłem jej precyzyjnie umiejscowić we wrzeszczańskiej, oswojonej przecież tak dobrze przestrzeni.

Zaintrygowany postanowiłem zatem wgłębić się w jej historię. Dostępne w Internecie skany pocztówek pokazywały oszałamiająco, iście górsko położony lokal, na stromym stoku nad Królewską Doliną - jednak precyzyjnej odpowiedzi o miejscu nie dawały.

Budynek Königshöhe i ogródek leśny znajdujący się przed kawiarnią na pocztówce z lat 30. XX wieku. Za forum.dawnygdansk.pl. Budynek Königshöhe i ogródek leśny znajdujący się przed kawiarnią na pocztówce z lat 30. XX wieku. Za forum.dawnygdansk.pl.

Budynek Königshöhe i ogródek leśny znajdujący się przed kawiarnią na pocztówce z lat 30. XX wieku. Za forum.dawnygdansk.pl.

Zanim jednak przejdziemy do odgadnięcia tej zagadki, sprawdźmy, co o kawiarni mówią gdańskie księgi adresowe - jak się bowiem okazuje, historia kawiarni jest równie intrygująca, co jej lokalizacja.

Historia powstania kawiarni Königshöhe



Wyszynk na zboczu Królewskiej Góry zaczął działalność w 1896 lub 1897 r., gdy jeszcze Święta Studzienka była niezależną od Gdańska gminą. Po raz pierwszy wzmiankuje o nim księga z 1897 r.; jednak ten ówczesny "papierowy Internet" zbierał dane z kilku wcześniejszych miesięcy, więc być może działała już w 1896 r.

Co ciekawe, w tym samym roku po raz pierwszy pojawia się sąsiednia, do dziś zachowana (choć w postępującej ruinie) restauracja Waldhaus i być może nie był to przypadek, a jakieś wspólne przedsięwzięcie. Właściciele byli jednak różni.

W naszym przypadku inicjatorem powstania był Albert Hannemann, handlarz mięsem ze znajdującego się w śródmieściu Gdańska osiedla Knipawa. Albert być może już wcześniej próbował swoich sił w biznesie gastronomicznym, o ile to on jest wymienionym w 1890 r. bez imienia restauratorem Hannemannem ze Świętego Ducha 36.

Od 1896 lub 1897 r. zagościł jednak duszą i ciałem pod nowo utworzonym wiejskim adresem Heiligebrunn 5b, szumnie określając swój lokal jako établissement, czyli kawiarnię z ambicjami (koncertowymi, wystawienniczymi itp.). To akurat szybko mu przeszło i w kolejnych latach prowadził już tylko zwykłe café.

Pocztówki pokazują piętrowy, ceglany budynek. Kawiarnia mieściła się zapewne tylko na parterze, na piętrze zaś znajdowały się przynajmniej trzy spore mieszkania, z reguły bowiem obok właściciela występują dwie osoby lub rodziny, czasem organizacje społeczne, a nawet aspołeczne - do czego jednak dojdziemy za chwilę.

Nie wiem, czy Hannemann wybudował kawiarnię od podstaw, czy zaadoptował już istniejący budynek mieszkalny (księgi adresowe podawały dla wsi poza granicami miasta tylko ważniejsze obiekty, jak np. kawiarnie właśnie), lecz to pierwsze wydaje się bardzo prawdopodobne, bo górska lokalizacja budynku czyniła jego zwykłe mieszkalne wykorzystanie więcej niż kłopotliwym, a reprezentacyjna, rekreacyjna willa patrycjuszowska to też nie była.

Hannemann prowadził swój biznes do 1909/10 r. W 1902 r. wrócił ze wsi do Gdańska, choć nie musiał się przeprowadzać - 1 kwietnia bowiem Świętą Studzienkę włączono w granice miasta.

Dzisiejszą "górską" część ul. Traugutta w 1904 r. włączono do Drogi św. Michała, naszej kawiarni przydzielając adres St. Michaelsweg 30.

Nazwa tej drogi też ma zresztą bogatą, może i średniowieczną metrykę, biorąc swą nazwę od kościoła św. Michała w Szpitalu Wszystkich Bożych Aniołów, położonego pod murami dawnego Młodego Miasta.

Szpital Wszystkich Bożych Aniołów na terenie Młodego Miasta w Gdańsku. Szpital Wszystkich Bożych Aniołów na terenie Młodego Miasta w Gdańsku.

Szpital Wszystkich Bożych Aniołów na terenie Młodego Miasta w Gdańsku.

za Gedanopedią

Zmiany właścicieli kawiarni Königshöhe



W 1910 r. w księgach po raz pierwszy pojawia się na zboczach Królewskiej Góry małżeństwo Kuhnów.

Wkrótce jednak na naszą część świata spada kataklizm wojny światowej i choć działania wojenne do Gdańska nie dotarły, to zapewne nie jest przypadkiem, że w kawiarni nastał czas kobiet: w 1914 r. właścicielką zostaje Anna Kühl, która przyjechała tu z podberlińskiego Charlottenburga, a w 1916 r. pomaga jej w biznesie niejaka pani Paproth.

Kühl nie załamała rąk i poszerzyła działalność o typowo restauracyjną. Kryzys jednak dopadł i nasz obiekt, w 1918 r. bowiem jedyny raz budynek nie pojawia się w księgach jako kawiarnia (choć nadal jest zamieszkały).

Potem właściciele zmieniają się szybko: w 1920 r. rentier Schilling (nie mieszkał w kawiarni), zaś w 1921 r. kupiec Richard Hinz, który wraz z żoną prowadził kawiarnię już do samego jej końca, a więc prawdopodobnie przez kolejne 24 lata.

Od 1930 r. świętostudzieńską część Drogi św. Michała wydzielono w osobną ulicę Am Heiligenbrunn, kawiarni przydzielając numer 11 (którego to podziału, jako się rzekło, po wojnie nie zachowano).

Z Hinzami wiąże się najciekawszy i zarazem najbardziej zagadkowy fragment tej historii, to znaczy nie licząc zagadki lokalizacyjnej, która jednak pod koniec tego artykułu zagadką być przestaje.

Kwatery dla studentów...



Przedsiębiorczy Richard Hinz zarobkiem nie gardził i oprócz utrzymania funkcji restauracyjnej postanowił też lepiej wykorzystać swoje pięterko: w 1928 r. pozbywa się (nie twierdzę, że siłą, choć taka hipoteza kusi...) kawiarnianych subiektów i zamiast nich wynajmuje swoje włości korporacji akademickiej Teutonia oraz studenckiemu towarzystwu gimnastycznemu (Turnerschaft) Brunonia.

W efekcie w kawiarni w kolejnych latach bywają też formalnie zameldowani studenci, może w związku z szalejącym wtedy Wielkim Kryzysem.

Wykorzystanie naszego lokum do takiego celu nie dziwiło - Politechnika była o rzut studenckim deklem, romantyczne położenie na stromym stoku szło w parze z ideałami studenckich bractw w kwestii strzelistego kształtowania duszy, a równocześnie na parterze budynku różne napoje niekoniecznie kawowe kształtowały studenckie ciało, co prawda w przeciwnym kierunku.

W tym samym 1928 r. 200 metrów dalej rozpoczęto zresztą budowę akademika towarzystwa gimnastycznego Cimbria (zachowanego do dziś pod adresem Do Studzienki 41).

... oraz SA-mannów



Tylko że na gimnastyce się nie skończyło. Od 1933 r. zamiast Teutonii w kawiarni siedzibę ma Deutsch-Ordensritter Studentenverbindung, nazwą nawiązujące do zakonu krzyżackiego, a zatem o jasnym w tamtych latach profilu ideowym, zaś w 1935 r. pojawia się budzący grozę skrót SA...

I tu właśnie historia zaczyna się gmatwać. W kolejnym bowiem roku SA już się pod Królewską Górą nie pojawia, a wraz z nimi znika sam Richard Hinz.

Co tu mogło się stać? W kawiarni Hinza zameldowany był Sturm 12/36 SA, a więc oddział rangi kompanii, wchodzący w skład SA-Brigade 6 "Danzig"; zbyt duży raczej na stałe skoszarowanie całego, prawdopodobnie było tam tylko dowództwo i zaplecze.

Fragment księgi adresowej Gdańska wskazującej, że w kawiarni Königshöhe rezydowali członkowie oddziału SA. Fragment księgi adresowej Gdańska wskazującej, że w kawiarni Königshöhe rezydowali członkowie oddziału SA.

Fragment księgi adresowej Gdańska wskazującej, że w kawiarni Königshöhe rezydowali członkowie oddziału SA.

Jak już wspomniałem, księgi adresowe zbierały dane z kilku poprzedzających miesięcy. Pierwsza połowa roku 1934 to okres gwałtownego wzrostu znaczenia SA, zakończonego na przełomie czerwca i lipca "nocą długich noży" i zmarginalizowaniem tej skrajnie prawicowej bojówki na rzecz SS i Wehrmachtu.

Jak wiemy choćby z książki SS w Gdańsku Jana Daniluka, w prowincjonalnym z punktu widzenia NSDAP Gdańsku relatywny upadek SA trwał znacznie dłużej i przeciągnął się do przełomu 1934/35 r., do odwołania z funkcji dowódcy Brigade 6 Maxa Linsmayera.

To wtedy zapewne "zwinęła" się większość bojowych struktur gdańskich SA, które przekształcono w rodzaj szkolenia przygotowawczego dla armii, i wtedy też zlikwidowano świętostudzieński Sturm, ewentualnie włączono do SS (w 1943 r. spotykamy SS-Sturm 12/36 w Przywidzu). To dlatego pojawił się on w księdze za 1935 r. i zniknął w tej za 1936.

Ale jaką rolę odegrał w tym restaurator Hinz i co przykrego go w tym roku spotkało - tego bez obszerniejszych kwerend archiwalnych możemy się tylko domyślać.

Kawiarnia Königshöhe w rękach kobiet



Wiemy tyle, że Hinza odnajdujemy w kolejnej księdze (za lata 1936-1937) na Głównym Mieście, przy ul. Szewskiej, wraz z żoną Amandą, która formalnie przejęła kawiarnię, nie zamieszkując jednak w niej na razie i wydzierżawiając ją Walterowi Fischerowi.

Być może zatem na Richardzie ciążył jakiś formalny zakaz w mieście rządzonym od listopada 1934 r. przez okrutnego Arthura Greisera, zawziętego przeciwnika SA i jego szefa Linsmayera.

W każdym razie już do końca wydawania ksiąg adresowych taki układ pozostał, z Amandą jako właścicielką i Richardem jako prowadzącym w jej imieniu kawiarnię (od 1940 r.). Teutonia wyprowadziła się od 1937/38 r. i pierwsze piętro wróciło w pełni do swej mieszkalnej roli.

W ostatniej wydanej księdze, za 1942 rok, Richard ponownie znika, być może próbując w tym czasie podbić ZSRR. Kawiarnia przetrwała zatem prawdopodobnie aż do 1945 r.

I ta data nie była jednak końcem kawiarni. Co się stało z Hinzami, nie wiadomo. W 2008 r. na forum danzig.de odezwała się mieszkająca w Szlezwiku prawnuczka siostry Amandy, jednak i ona o samej Amandzie i jej mężu informacji nie miała.

Wiemy za to, że przetrwał sam budynek (o ile się wie, który to, o czym za chwilę). Po raz ostatni zaznacza go mapa topograficzna 1:25 000, która dla arkusza Gdańsk ma stan aktualności 1981 r., natomiast nie ma go już na mapie 1:10 000 ze stanem aktualności 2000 r. A więc koniec spotkał go dopiero gdzieś między tymi datami.

2
  • Budynek kawiarni był widoczny jeszcze na mapie Gdańska z 1981 r.
  • Lokalizacja kawiarni Königshöhe na mapie Gdańska z 2000 r. Samego budynku na mapie już nie ma.

Budynek kawiarni był widoczny jeszcze na mapie Gdańska z 1981 r.

Oczywiście wtedy o częstowaniu kawą mowy już być nie mogło; był to ledwie budynek mieszkalny, zapewne biedny i zaniedbany, jak i inne, których szczątki wegetują obok do dziś (jak Traugutta 119 czy 121), bo też, powiedzmy sobie szczerze, miejsce na funkcję mieszkalną było takie sobie, tym bardziej że w szarej PRL-owskiej rzeczywistości ten lekki budyneczek został przygnieciony ścianą potwornego, niedopasowanego do niczego akademika.

Być może wśród czytelniczek i czytelników tego artykułu znajdą się osoby pamiętające jeszcze ten chylący się ku ruinie domek?

Kilka prób lokalizacji kawiarni Königshöhe



No dobrze, ale gdzie właściwie go szukać?

Tą zagadką zajęli się najpierw pasjonaci z forum Dawny Gdańsk. Jej rozwiązanie utrudniało to, że numeracja budynków była tu bardzo nieregularna i, jak widzieliśmy, często się zmieniała, a poza nią jedynych informacji dostarczały dwie pocztówki i wspomniany plan.

Jednak miłośnicy historii Gdańska skupieni na tym forum to prawdziwi mistrzowie w rozwiązywaniu takich zagadek, mający doświadczenie w odczytywaniu lokalizacji na podstawie skąpych strzępów informacji. Wkrótce doszli do konkluzji, że nasza kawiarnia mieściła się na grzbiecie schodzącym od Królewskiej Góry na wschód, w stronę domu Do Studzienki 65a.

Rzecz w tym, że tym razem się pomylili.

Problem tkwi w planie Kafemanna. Z jednej strony jest on taką kopalnią unikalnych informacji o Wrzeszczu, że śmiało można go nazwać "złotym". Ot, choćby pierwszy z brzegu przykład: dowiadujemy się zeń, że opisywane w Trojmiasto.pl "mieszkanie asa polskiego wywiadu" przy dzisiejszej al. Grunwaldzkiej ma swoją nazwę - to Willa Lickfett.

Z drugiej strony ten plan jest irytująco niedokładny, prawdopodobnie powstał w ten sposób, że na pozyskaną z innych źródeł siatkę ulic "na oko" i z pamięci wrysowano wrzeszczańską treść.

Lecz takie niedokładne plany też trzeba umieć czytać - w tym wypadku mniej zwracać uwagę, na to, co gdzie leży w stosunku do stron świata (czyli tak, jak potraktowali to badacze z forum Dawny Gdańsk), a bardziej na intencje kartografa.

A tą, w przypadku Königshöhe, było poinformowanie, że kawiarnia leżała bezpośrednio, zaraz przy płocie kirkutu (żydowskiego cmentarza) wrzeszczańskiego. I to się zgadza z księgami adresowymi, w których przez większość swej historii te dwa obiekty miały sąsiednie numery (potem wydzielono dodatkowy numer między nimi, lecz dotyczył on budynku położonego bardziej na południe).

Fragment planu Gdańska z 1918 r. z zaznaczoną błędną oraz prawdziwą lokalizacją Cafe Königshöhe. Fragment planu Gdańska z 1918 r. z zaznaczoną błędną oraz prawdziwą lokalizacją Cafe Königshöhe.

Fragment planu Gdańska z 1918 r. z zaznaczoną błędną oraz prawdziwą lokalizacją Cafe Königshöhe.

Z tą wiedzą sięgnijmy po mapy dla odmiany niezwykle dokładne, a skąpe w nazwy, mianowicie sztabowe Meßtischblätter 1:25 000. Et voilà! Mamy jeden, jedyny pasujący budynekMapka, tuż przy kirkucie, a na stromym stoku (gdy tymczasem na grzbiecie wskazanym na forum Dawny Gdańsk żadnego budynku nie ma).

Z tą wiedzą nie pozostaje nic innego, jak zweryfikować hipotezę w terenie. Główną jej słabością była dla mnie droga zaopatrzeniowa do kawiarni, bowiem z map wynikało, że musiałyby nią być schody kirkutowe, w oczywisty sposób niepraktyczne.

Jakież było moje zaskoczenie, gdy okazało się, że droga ta wiedzie od dołu, a co więcej mijałem ją setki razy podczas wędrówek parkiem Jaśkowa Dolina, lecz nigdy jakoś na nią nie wstąpiłem. Dziś nieprzejezdna, bo podcięta od dołu przez erozję, jest jednak wciąż doskonale czytelna w terenie.

Droga dojazdowa do kawiarni - widok od dołu. Droga dojazdowa do kawiarni - widok od dołu.

Droga dojazdowa do kawiarni - widok od dołu.

fot. Tomasz Larczyński

Drugie, "spacerowe" dojście do kawiarni było od strony lasu, prosto z Królewskiej Góry.

Czego jednak nie zrobiłem tyle razy, czas było nadrobić teraz. Wdrapałem się zatem na zapomniany, a - jak się okazało - sztuczny tarasik na stoku Królewskiej Góry i mimo grubego śniegu bez problemu odnalazłem ruiny Königshöhe.

2
  • Dobrze widoczne przyziemie dawnej kawiarni nie skryło się nawet pod grubą warstwą tegorocznego śniegu.
  • Dobrze widoczne przyziemie dawnej kawiarni nie skryło się nawet pod grubą warstwą tegorocznego śniegu.

Dobrze widoczne przyziemie dawnej kawiarni nie skryło się nawet pod grubą warstwą tegorocznego śniegu.

fot. Tomasz Larczyński

Nawet pobieżne oględziny potwierdziły powojenne zamieszkanie - zachowane przyziemie nosi ślady prowizorycznych napraw, a stare cegły sztukowane były nową zaprawą. Budynek położony był w północnej części tarasu, zaś część południową zajmował kawiarniany leśny ogródek.

Łatwo dało się też znaleźć ujęcie kopiujące jedną z przedwojennych pocztówek jako dowód ostateczny - jak widać, zgadza się nawet jeden z buków z pocztówki, wtedy młody, dziś już pewnie stuletni.

Usytuowanie skarpy oraz jednego z drzew pozwoliło dokładnie ustalić miejsce, w którym stała kawiarnia. Usytuowanie skarpy oraz jednego z drzew pozwoliło dokładnie ustalić miejsce, w którym stała kawiarnia.

Usytuowanie skarpy oraz jednego z drzew pozwoliło dokładnie ustalić miejsce, w którym stała kawiarnia.

fot. Tomasz Larczyński

Radość z odkrycia mąciła niewątpliwie wspomniana już przytłaczająca ten delikatny krajobraz ściana molocha, którym jest Dom Studencki nr 2 PG. Wystarczy się jednak rozejrzeć i - nie wszystko stracone: najatrakcyjniejsza część panoramy, w stronę morza, wciąż na szczęście jest do odsłonięcia (zarasta ją oczywiście las).

Może zatem przyjdzie kiedyś komuś do głowy, by odtworzyć tu kawiarnię? Grunt jest miejski, zaś akademik, choć szpeci okolicę (zresztą, kto wie, nie takie już wieżowce radykalnie obniżano), niewątpliwie byłby też źródłem klienteli - zakładając, że nasze przygody z nieproszonym gościem z Wuhan kiedyś się skończą...

Pomarzmy zatem o czasach, w których w kawiarni na stokach Królewskiej Góry napijemy się wody mineralnej z pobliskiego, wciąż przecież istniejącego źródła Heiligenbrunner Quelle i ponad dachem odratowanego Dworu Studzienka oglądać będziemy panoramę Wrzeszcza, a Święta Studzienka na powrót stanie się perłą Trójmiasta, do której już bez wstydu będzie można zapraszać turystów.

Quiz Znane budynki Trójmiasta. Średni wynik 57%

Znane budynki Trójmiasta.

Rozpocznij quiz

O autorze

autor

Tomasz Larczyński

wrzeszczanin od trzech pokoleń, pasjonat historii, wiceprzewodniczący Nowej Lewicy w Gdańsku

Zobacz także

Historia Wrzeszcza (32)

Opinie (203) ponad 20 zablokowanych

  • 2021-04-05 09:55

    Uwielbiam te niemieckie nazwy, są takie dostojne i władcze. (18)

    Niemcy zawsze stawiali na jakość, pamietam jak rodzice handlowali niemiecką czekoladą i napojami, do tego dobry przemysł samochodowy, nie to co polskie wyroby.

    Janusz z Zaspy

    3 lata

    • 31 29

    • 2021-04-05 10:02

      Tak, szczególnie w niemieckim obozie stutthof (16)

      3 lata

      • 19 4

      • 2021-04-05 10:07

        Polski obóz Zgoda nie miał już tak dostojnej nazwy :( (2)

        3 lata

        • 7 6

        • 2021-04-05 10:17

          czego tu szukasz folksdojczu?

          3 lata

          • 10 8

        • 2021-04-05 10:21

          mordowaliście i kradliście tak że nikt was nie przebije, wypad na swoje niemieckie fora dla sprzedawczyków.

          3 lata

          • 13 9

      • 2021-04-05 10:09

        Niemieckim nazistowskim dla dokładności (1)

        3 lata

        • 5 6

        • 2021-04-05 10:16

          w 1939 całe niemcy na nas napadły dla dokładności.

          3 lata

          • 14 1

      • 2021-04-05 10:37

        Była wojna, polacy też mordowali. (10)

        Trzeba podkreślić grubą kreską i zacząć od nowa.

        Renata

        3 lata

        • 7 15

        • 2021-04-05 10:39

          Renata czy Renate? Czego tu szukasz? To polskie forum!

          Nie wybielała byś tych niemieckich kanalii gdybyś była polką.

          3 lata

          • 10 11

        • 2021-04-05 10:41

          Co proszę? była wojna polacy też mordowali? No ja chyba źle widzę. My się przed wami broniliśmy. (7)

          To wy niemcy byliście stroną która nas napadła mordowała i okradała. Że masz czelność jeszcze się odzywać.

          3 lata

          • 13 3

          • 2021-04-05 10:51

            Tak, naziści napadli na Polskę, to fakt. (6)

            A Polacy nigdy na nikogo nie napadli ? Poczytaj ksiazki historyczne chyba ze Mama wyrwała ci kartki ktore jej nie odpowiadają. Polacy zawsze pokrzywdzeni, Chrystusem Narodów chcą być.

            Albin

            3 lata

            • 11 13

            • 2021-04-05 11:00

              Chcesz by zamiast słowa niemiec używać zamiennie nazista, ok twoj wybór

              Wy naziści nie potraficie się przyznać do swej brudnej historii bo jej dobrze nie znacie, nie chcecie znać. Uszanuje twoj wybór, i będe używał synonimu słowa niemiec. Jakiej produkcji jest ta czekolada? nazistowskiej. Teraz ok?

              3 lata

              • 13 3

            • 2021-04-05 11:02

              Albin czego tu szukasz? wracaj do nazilandu, czy jak wy tam ten twór nazywacie. (2)

              3 lata

              • 10 2

              • 2021-04-05 23:12

                To my przewodzimy Unii Europejskiej. Więc więcej pokory. (1)

                Helmut

                3 lata

                • 0 2

              • 2021-04-06 09:54

                Przewodzicie? tego żałosnego cyrku nie nazwał bym przewodzeniem, a wy nie zasłużyliście na szacunek.

                3 lata

                • 0 0

            • 2021-04-05 11:22

              Albinku trochę pokory.

              3 lata

              • 6 3

            • 2021-04-05 14:23

              niemcy to moralne dno i te ckliwe historyjki to kand d. Dobrze ze, ich nie ma i oby nigdy ale to nigdy nie wrocili do tego

              y6

              3 lata

              • 9 3

        • 2021-04-05 14:21

          muj dzidej zamordowal z zimna krwia 7 takich ssmanow i jak by mogl to ztlukl by ich wiecej

          wtedy woja skonczyla by sie w 39' i bylby spokoj a tak Renie pisaly do chlopakow z wermachtu na wschodnim fronie ze bardzo ich kochaja i jacy oni dzielni

          y6

          3 lata

          • 2 5

    • 2021-04-06 07:04

      No i zostałeś Januszem z Zaspy !

      3 lata

      • 2 0

  • 2021-04-05 09:55

    Dobra historia. (2)

    A um nawet palic zabytku nie musi czyli bezprzetargowo na akademik zamieninone.

    X

    3 lata

    • 36 8

    • 2021-04-05 13:38

      Jak znam życie to pewnikiem Matołusz tam bywał na herbatce przed spotkaniami w konspiracji oraz PiSał różne apele do robotników (1)

      technik Maliniak z Ciemnogrodzkiej :)

      3 lata

      • 10 5

      • 2021-04-05 22:02

        wracaj do soku z b.

        giertych cie wzywa.

        3 lata

        • 2 2

  • 2021-04-05 09:56

    szkoda (2)

    że takich artykułów nie chcą czytać włodarze miasta

    3 lata

    • 29 7

    • 2021-04-05 12:38

      tzn deweloperzy?

      3 lata

      • 3 2

    • 2021-04-06 14:19

      "Gdańskie Nieruchomości"

      Włodarze są od kasowania !

      Antoni z 3miasta

      3 lata

      • 0 1

  • 2021-04-05 09:58

    dobre sledztwo

    wiecej takich!

    wuja

    3 lata

    • 29 1

  • 2021-04-05 10:01

    Bardzo ciekawy artykuł (2)

    Końcówka mocno fantazyjna chociaż napewno można liczyć na wycięcie drzew. To zawsze idzie bez opóźnień w Gdańsku

    3 lata

    • 39 5

    • 2021-04-05 10:05

      Ciekawe kiedy wybuduje ten łącznik Lucznicza Niepołomicka (1)

      Obiecała a teraz lipa kolejny termin będą przesuwać

      3 lata

      • 4 3

      • 2021-04-05 12:48

        Może Józef Bąk wybuduje estakadę z torami- przecież ulica nie jest potrzebna. Władza wie lepiej...

        3 lata

        • 1 3

  • 2021-04-05 10:05

    Gdynia jest starsza od Gdańska

    Klub piłkarski starszy, starsze zabytki np elewacje klocka WSM do podziwiania.

    3 lata

    • 10 24

  • 2021-04-05 10:09

    niemieckie znaczy zbudowane na ludzkiej krzywdzie i nawet morderstwie (2)

    y6

    3 lata

    • 18 35

    • 2021-04-05 10:48

      A ty myslisz ze inne narody sa lepsze (1)

      Nawet gdy sie jeszcze nie ,,popisaly tym to nie znaczy ze nie sa do tego niezdolne.

      3 lata

      • 5 7

      • 2021-04-05 10:50

        Ale te inne narody potrafia się do tego przyznać, a wy niemcy nie. Przerzucacie wine na ofiary.

        Naród tchórzy złodziei i morderców.

        3 lata

        • 12 9

  • 2021-04-05 10:10

    martwią mnie napływowi gdańszczanie (9)

    W XVII wieku gdańszczan było 50 tysięcy a teraz aż prawie 10 razy więcej. Martwi mnie że tyle osób napływa do naszego Gdańska.

    3 lata

    • 35 56

    • 2021-04-05 10:17

      Beka

      Nieśmieszna

      3 lata

      • 15 8

    • 2021-04-05 10:27

      Zawsze możesz stąd wypłynąć. (1)

      3 lata

      • 17 11

      • 2021-04-05 19:10

        jestem u siebie mam tu wielowiekowe korzenie więc zostaję

        3 lata

        • 6 2

    • 2021-04-05 10:35

      Miejmy nadzieje, ze Szadulki i Post Service zdepopuluja ich nieco.

      3 lata

      • 3 9

    • 2021-04-05 11:15

      Dzisiaj już nie pij!
      Jutro do roboty, będziesz na oddechu, mogą wyniknąć z tego kłopoty.

      3 lata

      • 9 5

    • 2021-04-05 12:07

      powiem na to tak ! (2)

      ...ty baranie głupi !, Gdańsk w stu procentach ma napływowych mieszkańców, więc w czym masz tu zmartwienie ?. Chyba z niewiedzy są te twoje troski, więc po krótce podam ci w skrócie podstawowe informację na ten temat. Po II wojnie Liga Narodów zmieniła się w ONZ. W związku z tym, ONZ przejął nadzór nad wszelkimi międzywojennymi traktatami dotyczącymi Wolnego Miasta Gdańska i zmienił jej w wyniku jałtańskich i poczdamskich układów na protektorat nowo powstałego państwa polskiego, czyli PRL-u, z jednym istotnym warunkiem, że po 50 latach PRL zorganizuje plebiscyt wśród mieszkańców miasta, który zadecyduje, czy Gdańsk ma być nadal "polskim" miastem, czy może jednak ma wrócić do statusu wolnego miasta. Komuniści więc postanowili, by zagwarantować sobie zwycięski plebiscyt, że zasiedlą całe miasto w ludność napływową, Więc dzisiaj mamy ludność pochodzenia polskiego miej więcej zmieszana z innymi nacjami, tak około po połowie. Z czego ci niepolscy imigranci to 30% spolszczonych Ukraińców i Białorusinów, reszta to inne nacje , czyli polscy kresowianie z Lwowa i Wilna, oraz żydzi z żydokomuny rodem od bolszewickich sowietów. Polacy, którzy zasiedlali to miasto, to niemal każdy był z nakazem pracy . Od lat 60 do końca 1989 roku miasto było miastem zamkniętym dla imigracji i strefą przygraniczną. Po to tylko, by trzymać morale jego mieszkańców na czas właśnie nadchodzącego plebiscytu. PRL nie dotrwał do tego czasu ( do 1999 roku) , ale idea plebiscytu nadal była w głowach co niektórych, nawet włodarzy tego miasta, którzy chcąc uciec przed wymiarem sprawiedliwości III RP , za udowodnione im sprawki, wpadli na pomysł znalezienia sobie azylu w Wolnym Mieście Gdańsk, jak jego gubernator. ... I tak oto u co niektórych baranów mieszkających w Gdańsku, zalągł się w głowach status wyjątkowości tego miasta , co jest oczywiście bzdurą. Więc !... Wyluzuj głupcze !.

      jakafar

      3 lata

      • 2 15

      • 2021-04-05 19:15

        historia Gdansk sięga 1000 lat a nie zaczyna się od II wojny "jakafar" nieuku

        3 lata

        • 6 0

      • 2021-04-22 18:29

        jakafar - dobry nick

        Początek miałeś dobry, potem ci się majty poluzowały i puściłeś za dużo bąków. Kompletnie namieszałeś, choć umieściłeś kilka prawd, to w tym koglu-moglu ktoś z małą wiedzą nie odróżni twoich wymysłów od prawd. Dlatego dałem łapkę w dół.

        fb: Kocham Gdańsk

        3 lata

        • 0 0

    • 2021-04-22 18:47

      Każde miasto rozrosło się od XVII wieku.

      Wiele mniej niż Gdańsk, ale kilka dużo mocniej. Nie wiedziałeś o tym? Taka Warszafka była w XVII, ale nawet w XVIII wieku, zapyziałą prowincją, z 20, 30 tysiącami mieszkańców, dopiero pod koniec wieku więcej, a Gdańsk w tym czasie miał kilkukrotnie więcej mieszkańców (1709 - około 75 tysięcy). O bogactwie nie wspominając, bo to by była opowieść o dwóch różnych światach. Ale, jeśli to cię martwi - ulżyj sobie. Wyprowadź się. Nie, nie jesteś "u siebie". Jesteś w naszym gdańsku, to nie jest TWÓJ Gdańsk. To, że "masz tu wielowiekowe korzenie", nie jest w żadnej mierze twoją zasługą. Ty się do tego nie przyczyniłeś. Więc nie zachowuj się jak Pan na Swoich Włościach. :/

      fb: Kocham Gdańsk

      3 lata

      • 0 0

  • 2021-04-05 10:12

    Czemu przeszkadza akademik w tym miejscu? (11)

    Rozumiem że najlepiej jest postawić osiedle domków jednorodzinnych? Autorze on jest pod lasem, tak jak niemal cały zabudowany Niedźwiednik.

    3 lata

    • 39 55

    • 2021-04-05 11:55

      (9)

      Za PRL-u miano wyjątkowy talent do lokalizowania tego rodzaju bloków w miejscach, gdzie nie pasują ani skalą, ani architekturą. Niedźwiednik to osobne osiedle - a tu masz okolice, gdzie dominuje niska zabudowa z przełomu XIX i XX wieku - i stoi sobie tam taki kloc. Na szczęście jest na uboczu.

      Gdańszczanin

      3 lata

      • 45 1

      • 2021-04-05 12:14

        przypomne ci, ze tam byla rozwinela sie wp.pl (3)

        3 lata

        • 6 5

        • 2021-04-05 12:50

          Ale to była stołówka akademicka wcześniej... (2)

          3 lata

          • 9 2

          • 2021-04-05 13:52

            z blaszanymi (1)

            tacami na słabe jedzenie :)
            Tylko na pierwszym roku było to jeszcze "strawne"

            lek

            3 lata

            • 8 2

            • 2021-04-05 15:28

              Jakby polibuda się kiedykolwiek studentami przejmowała

              Była w-c kanclerz E.S. stwierdziła, że akademik z łóżkami piętrowymi i wspólnym kiblem na korytarzu to taki sam standard, jak akademik z węzłem sanitarnym na trzy osoby ;) pamiętacie skrócony rok akademicki 2011/2012, gdy PG chciała się na Euro nachapać? No i oczywiście ciągłe łamanie KPA, brak wielu kompetencji, na części sprzętu naklejki "własność muzeum PG". A potem absolwent przychodzi i na rekrutacji polegnie na prostym teście praktycznym, bo na laborkach tylko filmik pokazano.

              3 lata

              • 6 4

      • 2021-04-05 16:16

        (3)

        No tak na Przymorzu też kiedyś miałeś niską zabudowę podobnie jak i w innych częściach miasta. Czy wobec tego w ogóle zaprzestać budowania czy też robić skanseny z XIX wieku? Wieża Eiffla też nie pasowała do otoczenia a dziś to symbol miasta jak i Francji

        3 lata

        • 8 9

        • 2021-04-05 21:15

          porownanie wiezy Eiffla do kloca komunistycznego super

          3 lata

          • 3 5

        • 2021-04-06 10:13

          można też budować zupełnie nowe miasta

          tak jak cywilizowane kraje.

          3 lata

          • 0 1

        • 2021-04-06 11:57

          Przymorze to dramat, szczególnie 6 obrzydliwych pał Robyga

          Albatros? To jest prosto z klopa i obozu koncentracyjnego w jednym

          r

          3 lata

          • 0 1

      • 2021-04-06 11:56

        ten akademik pasuje

        jest ładny, zupełnie inaczej niż fjut z Oliwy BC, nie dość że paskudny, to przewyższa wysoczyznę, las

        r

        3 lata

        • 1 1

    • 2021-04-05 12:13

      juz ci mowie dlaczego. zeby miec monopol pokoi na wynajem w okolicy.

      juz na sobieskiego dwa prywatne postawiono, kolejny w parku steffensów.

      a tamte nalezy spalic.

      3 lata

      • 15 2

  • 2021-04-05 10:21

    Nie tak odlegle czasy odeszly w zapomnienie. (6)

    Zbieram materialy o wydarzeniiu z 2 kwietnia 1946 roku w Gdansku i trafiam w proznie. Staralem sie przekopac przez stare, archiwalne wydania Dziennika Baltyckiego. Sa ponoc skopiowane cyfrowo, lecz przez jakiegos amatora informatycznego. Ciagle pojawiaja sie strony informacyjne, ktore nie wskazuja niczego i prowadza do nikad. Czasem, przez przypadek wyswietli mi sie numer- juz prawie ten- ale nagle jest przeskok o lata wprzod. Zadnej systematyki, logiki, ladu. Chodzi mi o nieudana akcje- napad oddzialu Lupaszki na sklep monopolowy na ulicy Lakowej w Gdansku, gdzie zginal (zgineli) f-sz MO, czy UB. Informowala o tym tablica pamiatkowa, ktorej juz nie ma. Zostala zdekomunizoiwana, zanim zdazylem chocby pstryknac fotke. Gdzie jest- nikt nie wie. Ciekawe w tej akcji Lupaszkowcow jest to, ze nie bylo przypadkowego oddzialu MO, lecz wszystko wskazuje na zasadzke. Bylo czterech NN partyzantow o pseudonimach: Korybut, Stary, Ludwik i Mocny Jednym z nich byl moj wujek, stad moja kwerenda. Padly strzaly, polala sie krew., uciekl tylko Korybut, trojka pozostalych zostala schwytana. Gazety z tamtego okresu sa albo niedostepne lub pisza wiecej niz skromnie o strajku dokerow w gdanskim Nowym Porcie. IPN nie pomaga. Siedzi tam mlodz z nadania partyjnych tatusiow, ktorzy odgrywaja role psa ogrodnika. Niczego nie umieja znalesc, albo nic nie moga i nie pomoga. Jak wspomnialem cala akcja byla zasadzka UB, zdradzil ktos od Lupaszki. Zalezy mi na rozwiklaniu tej zagadki wiec jesli ktos ma jakakolwiek wiedze o zdarzeniu prosze- niech sie odezwie.

    3 lata

    • 31 4

    • 2021-04-05 11:09

      partyzanci czy bandyci?

      a może byli na kacu, że napadli na sklep monopolowy.

      AA

      3 lata

      • 4 2

    • 2021-04-05 11:50

      (1)

      Cała Łąkowa mówiła o tym napadzie "partyzantów", którzy zrabowaną wódkę sprzedali a uzyskane pieniądze przepili.

      3 lata

      • 7 1

      • 2021-04-05 12:53

        Jaki sens ma sprzedaż wódki, by za uzyskane środki nabyć wódkę i ją wypić?

        Legnicka 10

        3 lata

        • 6 0

    • 2021-04-05 15:35

      Nie drąż tematu

      Nie licz na pomoc. Rzecznik najwyżej Cię pomówi, wraz ze swoimi fałszywymi kontami

      3 lata

      • 2 2

    • 2021-04-06 02:19

      .

      Pytałeś się na FDG?

      3 lata

      • 1 0

    • 2021-04-22 18:54

      Podam Ci namiar na ludzi, którzy pomogą

      Zapytaj na fb lub stronie WWW - Opowiadacze Historii. To grupa zapaleńców z Dolnego Miasta. Na pewno kilka osób będzie znało tę historię. Sam jestem jej bardzo ciekaw, bo mieszkam w pobliżu. Jeśli będziesz miał efekty, to daj mi znać przez wiadomość do mojej strony - Kocham Gdańsk :)

      fb: Kocham Gdańsk

      3 lata

      • 0 0

1
2
3
4
5

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Wydarzenia

Majówkowe zwiedzanie Stoczni vol.7 Majówkowe zwiedzanie Stoczni vol.7

Majówkowe zwiedzanie Stoczni vol.7

20 zł
spacer
kwi 27-5.05
g. 10:00, 13:00, 16:00
Gdańsk, Pomnik Poległych Stoczniowców
20 zł
ulgowy 15 zł
Vivat Gdańsk! Rekonstrukcje historyczne na Górze Gradowej Vivat Gdańsk! Rekonstrukcje historyczne na Górze Gradowej

Vivat Gdańsk! Rekonstrukcje historyczne na Górze Gradowej

pokaz, spacer
maj 4
sobota, g. 11:00 - 16:00
Gdańsk, Hevelianum
Wstęp wolny
Gdynia wielu narodowości Gdynia wielu narodowości

Gdynia wielu narodowości

spotkanie, wykład
maj 16
czwartek, g. 17:30
Gdynia, Biblioteka Wiedzy
Wstęp wolny
więcej (3)

TV Filmy

6078

Ten tunel ratował kiedyś życie (69)

więcej (1566)

Katalog.trojmiasto.pl - Muzea

więcej

Sprawdź się

Sprawdź się

Jak nazywał się okręt dowodzony przez słynnego gdańskiego kapra Paula Beneke?

 

Najczęściej czytane