• Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport

Śluza Kamienna - chroniła przed powodzią i broniła przed atakiem

Julia Rzepecka
13 czerwca 2020 (artykuł sprzed 3 lat) 

Zobacz Śluzę Kamienną z lotu ptaka:

To jedyna taka budowla w Europie. Kamienna Śluza jest zabytkowym elementem fortyfikacji i ochrony przed powodziami w Gdańsku. Znajduje się pomiędzy bastionem Żubr i bastionem Wilk na Dolnym MieścieMapka, w miejscu przecięcia się Motławy z dawną fosą. Dawniej, przed powodzią chroniła też Żuławy.



Byłe(a)ś kiedyś na spacerze nad Opływem Motławy na Dolnym Mieście?

Wraz z nadejściem kresu wcześniejszej pomyślności w XVII wieku, włodarze Gdańska postanowili umocnić fortyfikacje w mieście. Zlecili budowę Śluzy Kamiennej, jako nowy element miejskich umocnień. Wybudowano ją dokładnie w latach 1619-1623, a jej projektantami byli Holendrzy Wilhelm Jansen Benning oraz Adrian Olbrants. Nadzorował Jan Strakowski. Śluza chroniła również Żuławy przed powodzią - regulowała Motławę w razie podwyższenia poziomu wody, czyli cofką na morzu.

Zamykana była na dwie pary wrót, które znajdowały się w odległości 20 metrów od siebie. Nad śluzą znajdował się most zwodzony (który w połowie XIX wieku został zastąpiony mostem stałym). Po kilkudziesięciu latach, w 1668 i 1672 roku, dla obrony dobudowano dwie groble, które dodatkowo naprowadzały wody Motławy na śluzę. Tam też znajdują się wieżyczki, określane również jako "Dziewice", które uniemożliwiały dostanie się na zabudowania. Groble były ogromnym utrudnieniem dla potencjalnego wroga, ponieważ przejście po nich i jednoczesne pozostanie niezauważonym było prawie niemożliwe. Później dodano jeszcze obronne szańce z odsłoniętym tyłem, nazwane "lunetami". Zostały mocniej rozbudowane na początku XVIII wieku, po czym przylgnęła do nich kolejna osobliwa nazwa - Świńskie Głowy.

Czytaj też: Skorzystaj z atrakcji wodnych na Motławie

  • Najbardziej charakterystycznymi elementami całej śluzy są kamienne wieżyczki - Dziewice. Zostały nazwane tak ze względu na swoją niedostępność.
  • Najbardziej charakterystycznymi elementami całej śluzy są kamienne wieżyczki - Dziewice. Zostały nazwane tak ze względu na swoją niedostępność.
  • Najbardziej charakterystycznymi elementami całej śluzy są kamienne wieżyczki - Dziewice. Zostały nazwane tak ze względu na swoją niedostępność.
Obok Śluzy stał nieistniejący już młyn rezerwowy. Miał źródło zasilania w postaci wód Motławy i był obiektem awaryjnym, na wypadek, gdyby nieprzyjaciel unieruchomił inne młyny miejskie poprzez zamknięcie kanału Raduni. Mógł więc pracować nawet podczas oblężenia.

Na początku XVIII wieku śluza przeszła renowację oraz rozbudowę, przeprowadzoną przez Jana Charpentiera. W 1902 roku powstało tam ujęcie wody pitnej "Grodza Kamienna", zasilające rejon Starego i Dolnego Miasta. Stojący przy śluzie młyn uległ zniszczeniu w 1945 roku. Zostały tylko mury i po wojnie już go nie odbudowano.

Śluza jest unikatem w europejskiej skali, przez niektórych określana nawet jako arcydzieło dawnej myśli hydrotechnicznej. Stan zabytku jest obecnie niestety krytyczny. Grobla po wschodniej stronie jest niemal całkowicie zalana przez wodę i widać jedynie jej poszczególne fragmenty, w złym stanie są także "Dziewice". Miasto zapowiedziało rewitalizację.

Planowane jest także wybudowanie w sąsiedztwie nowego obiektu, który miałby pełnić funkcję archiwum. Natomiast czekający od 1945 roku na odbudowę zabytkowy młyn, miałby zyskać funkcję usługową, np. konferencyjną.

Opinie (272) ponad 20 zablokowanych

  • nie po to

    ludzie przeprowadzają się w spokojniejsze części miast zeby im pod oknami wycieczki chodziły.

    • 1 4

  • podoba mi się, pojadę tam :)

    • 5 0

  • Najwyższy czas.

    Trzeba szybko odrestaurować ten zabytek. Moja rodzina z zagranicy była zachwycona wycieczką kajakami w tym rejonie. Tylko byli zdziwieni, że nikt tego nie odnawia. Miejsce wokół fos i kamienna grodza mogła by być perełką na mapie zwiedzania Gdańska. Czas najwyższy aby władze miasta przestały traktować to miejsce jak trzeci świat. Mniej polityki a więcej działania. Tylko prośba o nadzór konserwatora, aby nie powtórzyć sytuacji kafelkarza jak w B.Mariackiej.

    • 9 1

  • Piękne miejsce

    Piękne miejsce i interesujący zabytek
    Kiedyś pływałem tam kajakiem. Szkoda, że miasto tak zaniedbało ten obiekt. Mam nadzieję, że w końcu rewitalizują ten zabytek i nie będzie ulegał dalszej dewastacji.

    • 7 2

  • Bo najwazniejsze jest plan zagospodarowania zmienic wziazsc duza kase ..a teren ?

    Kogo to obchodzi? Wiesiu i jego ludzie tylko interesy przybijaja ...Ulubieniec sluzb czlowiek z koneksjami.

    • 5 2

  • Napiszcie prosze ,ze zdjecie tylko pogladowe.Obecnie ten teren tak juz nie wyglada bo jest zaniedbany.

    Bylem widzialem.

    • 9 1

  • A ja się zapytam (2)

    Czemu ten teren nie jest zagospodarowany rekreacyjne. Kajaki, rowery wodne, jakieś łódki. Na fortach gastronomia..... Czemu to miasto jest takie ubogie w atrakcje. Kebaby i burdele.

    • 10 0

    • Burdeli ci u nas dostatek.

      • 2 1

    • Tylko bez gastronomii w tym miejscu proszę. Niech zostanie to miejscem do cieszenia wzroku zielenią i wodą, wystarczy

      • 1 0

  • Co dalej z willa na Sobotki 15?

    W lesie spi sobie ochroniarz w Skodzie na warszawskich numerach.Kiedy rewitalizacja tamtego obiektu? Czy ktos posprzata gruz w srodku odgruzuje? Dach dalej od lat niezabezpieczony i woda leje sie do srodka.Mam pytanie do konserwatora-Kiedy po zmianie na pana stanowisku byl pan w tamtym rejonie i czy naklada juz pan nowe kary za brak zabezpieczenia willi przed deszczem? Jak nie poskutkuje to nastepna kara administracyjna i tak do skutku.Czy to nalezy do pana obowiazkow czy nie?

    • 5 1

  • Szkoda, że nikt się tym nie interesuje i zroku na rok budowle popadają w coraz większą ruinę. A na rydwany kasa jest. (1)

    • 6 2

    • Rydwan koszt ok 130tysiecy-Rozebranie siatki po akcji policji szukajacej Wieczorek-800 tysiecy zlotych.

      Gdyz jak wyszlo z dedukcji-miejscy urzednicy dosypali kasy-miejskiej czyli naszej do infrastruktury melioracyjnej -na terenach parkowych? Z jaka mysla to zrobili aby dac mieszkancom wiecej zieleni czy aby w odpowiednim czasie koledzy krolika mogli pobudowac tam apartamenty? Ile takich inwestycji dla swoich popchneli do przodu? To jest tylko jedna inwestycja za banke...a ile w innych rejonach miasta bylo/ Czy NIK sprawdzal kto i za ile kladl kanalizacje w calym pasie nadmorskim/Kto czyja decyzja i dla kogo? Rydwan-to male miki. miescie ukladow i korupcji...nieudolnej prokuratury,sedziow czy policji tak dzialajacej jak na Ujescisku- mamy drugi mafijny Mexyk.

      • 1 1

  • Tak sie z Gdanszczanami licza jak Urzad Miejski z zabudowa pasa startowego na Zaspie...

    Po co mieszkanca wolna przestrzen,drzewa aleje fontanny..lepiej kolanem docisnac projekty na wierzowce i bloki ...Swoi zarobia..To jest priorytet...Zagescic wziazsc kase i zapomniec.

    • 4 2

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Wydarzenia

Majówkowe zwiedzanie Stoczni vol.7

20 zł
spacer

Vivat Gdańsk! Rekonstrukcje historyczne na Górze Gradowej

pokaz, spacer

Gdynia wielu narodowości

spotkanie, wykład

Sprawdź się

Sprawdź się

Ile zabytkowych zegarów słonecznych znajduje się w Gdańsku?

 

Najczęściej czytane