• Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport

Śluza Kamienna - chroniła przed powodzią i broniła przed atakiem

Julia Rzepecka
13 czerwca 2020 (artykuł sprzed 3 lat) 

Zobacz Śluzę Kamienną z lotu ptaka:

To jedyna taka budowla w Europie. Kamienna Śluza jest zabytkowym elementem fortyfikacji i ochrony przed powodziami w Gdańsku. Znajduje się pomiędzy bastionem Żubr i bastionem Wilk na Dolnym MieścieMapka, w miejscu przecięcia się Motławy z dawną fosą. Dawniej, przed powodzią chroniła też Żuławy.



Byłe(a)ś kiedyś na spacerze nad Opływem Motławy na Dolnym Mieście?

Wraz z nadejściem kresu wcześniejszej pomyślności w XVII wieku, włodarze Gdańska postanowili umocnić fortyfikacje w mieście. Zlecili budowę Śluzy Kamiennej, jako nowy element miejskich umocnień. Wybudowano ją dokładnie w latach 1619-1623, a jej projektantami byli Holendrzy Wilhelm Jansen Benning oraz Adrian Olbrants. Nadzorował Jan Strakowski. Śluza chroniła również Żuławy przed powodzią - regulowała Motławę w razie podwyższenia poziomu wody, czyli cofką na morzu.

Zamykana była na dwie pary wrót, które znajdowały się w odległości 20 metrów od siebie. Nad śluzą znajdował się most zwodzony (który w połowie XIX wieku został zastąpiony mostem stałym). Po kilkudziesięciu latach, w 1668 i 1672 roku, dla obrony dobudowano dwie groble, które dodatkowo naprowadzały wody Motławy na śluzę. Tam też znajdują się wieżyczki, określane również jako "Dziewice", które uniemożliwiały dostanie się na zabudowania. Groble były ogromnym utrudnieniem dla potencjalnego wroga, ponieważ przejście po nich i jednoczesne pozostanie niezauważonym było prawie niemożliwe. Później dodano jeszcze obronne szańce z odsłoniętym tyłem, nazwane "lunetami". Zostały mocniej rozbudowane na początku XVIII wieku, po czym przylgnęła do nich kolejna osobliwa nazwa - Świńskie Głowy.

Czytaj też: Skorzystaj z atrakcji wodnych na Motławie

  • Najbardziej charakterystycznymi elementami całej śluzy są kamienne wieżyczki - Dziewice. Zostały nazwane tak ze względu na swoją niedostępność.
  • Najbardziej charakterystycznymi elementami całej śluzy są kamienne wieżyczki - Dziewice. Zostały nazwane tak ze względu na swoją niedostępność.
  • Najbardziej charakterystycznymi elementami całej śluzy są kamienne wieżyczki - Dziewice. Zostały nazwane tak ze względu na swoją niedostępność.
Obok Śluzy stał nieistniejący już młyn rezerwowy. Miał źródło zasilania w postaci wód Motławy i był obiektem awaryjnym, na wypadek, gdyby nieprzyjaciel unieruchomił inne młyny miejskie poprzez zamknięcie kanału Raduni. Mógł więc pracować nawet podczas oblężenia.

Na początku XVIII wieku śluza przeszła renowację oraz rozbudowę, przeprowadzoną przez Jana Charpentiera. W 1902 roku powstało tam ujęcie wody pitnej "Grodza Kamienna", zasilające rejon Starego i Dolnego Miasta. Stojący przy śluzie młyn uległ zniszczeniu w 1945 roku. Zostały tylko mury i po wojnie już go nie odbudowano.

Śluza jest unikatem w europejskiej skali, przez niektórych określana nawet jako arcydzieło dawnej myśli hydrotechnicznej. Stan zabytku jest obecnie niestety krytyczny. Grobla po wschodniej stronie jest niemal całkowicie zalana przez wodę i widać jedynie jej poszczególne fragmenty, w złym stanie są także "Dziewice". Miasto zapowiedziało rewitalizację.

Planowane jest także wybudowanie w sąsiedztwie nowego obiektu, który miałby pełnić funkcję archiwum. Natomiast czekający od 1945 roku na odbudowę zabytkowy młyn, miałby zyskać funkcję usługową, np. konferencyjną.

Opinie (272) ponad 20 zablokowanych

  • Jak na week to bardzo skromniutki artykulik. Można na ten temat napisać dużo, dużo więcej. Ale... (1)

    • 7 1

    • Pisze się weck nie week

      • 2 0

  • swietne miejsce na marine (1)

    z minimalnymi oplatami
    sporo ludz rezygnuje z posiadania lodk bo nie ma gdzie jej trzymac
    w holandii bylo by juz zagospodarowane

    • 9 1

    • W Holandii tak ale nie w WMG gdzie Wartość staje się zezwartością a przestrzeń wypełnia gips i śmietniska na zapleczach.

      • 5 1

  • Gdańsk jest przepiękny

    Dolne Miasto to moja ukochana dzielnica Gdańska. Niestety, zatraca urok zacisznego zakątka. Coraz więcej tam ruchu, zabudowy. To jest Gdańsk, którego mieszkańcy nie znają.

    • 12 2

  • (7)

    Gliński woli wspierać Rydzyka i jego myśl hydrologiczną termy. Gdańsk powinien zwrócić się do UE o pomoc, bo na PiS nie można liczyć!

    • 23 13

    • a co ma Gliński? te budowle mają setki lat

      gdzie byli poprzednicy? co robił ten nowy "święty" gdański? nie zdążył sprzedać?

      • 3 1

    • glinski jest od kultury, cwoczku :) (2)

      wpierw sie doucz zanim zaczniesz zabierac głos.

      • 3 6

      • Gliński jest od kultury i dziedzictwa narodowego (1)

        Poza ty pod jego podlega Generalny Konserwator Zabytków, więc może to ty wpierw sprawdź zamiast kogoś krytykować

        • 5 2

        • to ciekawe czemu tak na niego napadacie jesli chodzi o zabytki gdanskie

          • 3 5

    • chce ci uswiadomic, ze to ta twoja Unia wsparla rydzyka i jego zrodla termalne dotacjami

      gdy przedstawil swoje plany dotyczace ich rozbudowy. ale do takiego bezmózga to pewnie nie dotrze.

      • 0 3

    • protegowaany hansa franka, pierwszy prezydent UE Walter Hallstein

      na pewno by wysluchal twoje modly. Na tuska raczej nie masz co liczyc, naiwniaku.

      • 1 6

    • UE to nie dobry wujek. to na\wet nie ma znamion demokracji

      zwykla dyktatura niedemokrratycznych komisarzy zarzadzajacych niewolnikami takimi jak ty.

      • 1 9

  • Natychmiast ratować (3)

    Najpierw należy zadbać o takie perełki , a dopiero później można, przeznaczać dofinansowanie na- budżet obywatelski, ławeczki, ścieżki rowerowe itp, Miasto prowadzi bardzo dziwną politykę - należy natychmiast ratować ten zabytek tym bardziej że jest oryginalny a takich jest już niewiele w Gdańsku.

    • 21 5

    • Miasto nie jest właścicielem tej śluzy i nie finansuje jej remontów (2)

      • 4 3

      • A któż jest właścicielem? (1)

        • 2 3

        • Zabytek należy do państwowej spółki Wody Polskie a nie do Miasta Gdańsk.

          • 4 1

  • (2)

    Czas najwyższy żeby wreszcie zająć się remontem tej śluzy. Ale obecnemu zarządcy najwyraźniej się nie spieszy, a konserwator zabytków też nie przejmuje się stanem obiektu. Oto przykład dbałości o piękny zabytek.

    • 8 5

    • (1)

      Właścicielem śluzy jest obecnie Państwowe Gospodarstwo Polskie Wody, wcześniej Rejonowy Zarząd Gospodarki Wodnej. Instytucja państwowa, zarządzana przez PiS

      • 3 1

      • A co miasto zrobiło w tej sprawie?

        • 4 2

  • zabetonowac i bloki duzo (2)

    duzo blokow i bez parkingów zabetonowac zalac .zaorac i tyle jak zawsze.

    • 2 7

    • Las krzyży też!!

      • 3 4

    • a przede wszystkim bez szkoł

      zlikwidowac i jak na powstancow w to miejsce dac kolejne apartamenty.

      • 1 3

  • Dzięki za artykuł (2)

    rozjaśnił znaczenie tego miejsca.
    Warto się tam przespacerować

    Uwaga!!
    Nie śmiecimy, nie rozrzucamy niczego. Trzeba ładnie nieść do kosza

    • 100 3

    • A jak się niesie "ładnie" ?

      • 4 1

    • czekam kiedy sprzeda budynek Zaka, Prokuratury i w koncu urzedów. PUP, Miejskiego i Wojewodzkiego Na te tereny sa chetni,

      • 0 8

  • Wyobrażacie sobie państwo

    jak taka dzielnica wyglądałaby np w Danii lub Holandii? Przecież to powinna być perełka. A wygląda..... echhhh.... sami zobaczcie. A przypominam, od obalenia komuny minęło 31 lat.

    • 20 9

  • mamy ciekawe zabytki, ale w tragicznym stanie

    symptomatyczne było pozostawienie w centrum Gdańska przes dziesiątki lat gruzów powojennych na Wyspie Spichrzów

    • 8 4

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Wydarzenia

Gdynia wielu narodowości

spotkanie, wykład

Katalog.trojmiasto.pl - Muzea

Sprawdź się

Sprawdź się

Ile postulatów liczyły drewniane tablice z sierpnia 1980 wywieszone na bramie stoczni gdańskiej?

 

Najczęściej czytane