Wszystkie zostały uszkodzone pod koniec II wojny światowej, a podczas odbudowy nadano im mniej albo bardziej zmienioną formę. W artykule przedstawiamy losy pięciu budynków użyteczności publicznej w Gdańsku - czterech w Śródmieściu i jednego w Nowym Porcie - które wyglądają dziś inaczej, niż na przedwojennych zdjęciach.
- do 1945 r. niem. Neufahrwasserweg, czyli Nowoportowej - został wybudowany w latach 1904-1905 w stylu neogotyckim. Pierwotnie służył luteranom pod nazwą Kościół Wniebowstąpienia. Przez cztery pierwsze dekady wieńczyła go nakryta dwoma spiczastymi hełmami wieża, która wznosiła się na wysokość 61 m. Niewątpliwie była ona najbardziej charakterystycznym elementem dawnej panoramy Nowego Portu.
- do 1945 r. niem. Elisabethgasse - została ukończona w 1417 r. Reprezentuje ona styl gotycki. Powstała w miejscu kaplicy, którą wybudowano pod koniec XIV w. dla istniejącego obok przytułku dla ubogich i chorych, przekształconego niebawem w szpital. W okresie reformacji, w 1577 r., kościół przeszedł w ręce kalwinów, zaś w 1844 r. został przejęty przez wojsko i pełnił funkcję kościoła garnizonowego. Po utworzeniu Wolnego Miasta Gdańska w 1920 r. został przekazany Towarzystwu Misyjnemu. Wraz z włączeniem Gdańska w granice hitlerowskich Niemiec w 1939 r. na powrót stał się kościołem garnizonowym. 
. W następstwie niemiecko-radzieckich walk o Gdańsk w 1945 r. zostały obrócone w ruinę. Wyburzono je w pierwszych latach powojennych, w związku z poszerzeniem ul. Podwale Grodzkie. Wydaje się niemal pewne, że gdyby ulica zachowała dotychczasowy przekrój, zgliszcza kamienic i tak zostałyby usunięte. Powody, dla których uznawano tego typu budynki za bezwartościowe i nie kwalifikowano ich zazwyczaj do odbudowy, wyjaśniliśmy już w artykule poświęconym zabudowie okalającej niegdyś Targ Węglowy.
- do 1945 r. niem Karrenwall, czyli Bastion Karowy - został wybudowany w latach 1905-1906 w stylu neorenesansowym. 
został wybudowany w latach 1903-1905. Podobnie jak obecna siedziba oddziału NBP, powstał w miejscu rozebranych wałów miejskich i reprezentuje styl neorenesansowy. Pierwotnie mieścił się w nim Krajowy Zakład Ubezpieczeń. Od strony podwórza do gmachu przylegają dwa skrzydła. Elewacja od strony ulicy była pierwotnie znacznie bardziej okazała. Wieńczyło ją pięć szczytów i pokrywało więcej detali, spośród których warto wspomnieć o płaskorzeźbach marynarza i rolnika. Natomiast z kalenicy, czyli szczytowej linii spadzistego dachu, wyrastały trzy wieżyczki.. Kamienica po prawej przetrwała nietknięta. Co ciekawe, na jej elewacji znajduje się płaskorzeźba, która przedstawia... psa. Niezwykłą legendę, która wyjaśnia okoliczności jej powstania, opisaliśmy ponad dekadę temu. 
, w którym znajduje się obecnie delegatura Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego. Na przestrzeni ostatnich kilkunastu miesięcy opisaliśmy zresztą dylemat wokół odtworzenia napisu "Polizeipräsidium", który do dziś prześwituje spod cienkiej warstwy tynku nad wejściem głównym.
- do 1945 r. niem. Sandgrube, czyli Piaskownia, od istniejącej w pobliżu kilka wieków wcześniej kopalni piasku i żwiru - został wzniesiony w latach 1887-1888 jako szpital miejski, a właściwie - zgodnie z ówczesnym nazewnictwem - lazaret miejski. Składał się z sześciu budynków: gmachu głównego, znajdujących się przed elewacją frontową dwóch skrzydeł, które ujmowały dziedziniec, a także trzech pomniejszych budynków, zlokalizowanych na tyłach gmachu głównego.
2021-06-06 13:01
Warto te wieżyczki, gzymsy, szczyty w tych budynkach odbudować, wyglądałyby bardziej okazale i dostojnie.
2021-06-06 13:42
Gorzej wygląda to co wybudowano obok nowego...
2021-06-06 16:02
No nie przesadzaj. Takich kloców, jak BW, czy FG nic nie jest w stanie przebić. Że nie wspomnę o WS.
2021-06-07 08:32
2021-06-06 13:03
A Ci stawiają po taniości żelbetonowe klocki. Dramat.
2021-06-07 17:13
2021-06-06 13:26
ale było pieknie, teraz to dramat
2021-06-06 13:28
komunistyczne rączki zniszczyły piekny gdańsk
2021-06-06 14:21
Niemcy też mieli w tym udział.
2021-06-07 12:18
To Polacy doprowadzili do upadku własnego państwa.
2021-06-07 15:03
wojna to nieszczęście, ale to, co się działo po odbudowie Głównego Miasta, wcale nie jest dużo lepsze...
2021-06-06 13:35
Oglądając przedwojenne zdjęcia widzimy mega piękne miasto. Ta sztukateria cegieł, kolumny , daszki-ale to byli specjaliści. Teraz budują aby stało i kasy nabrać... Kiedyś nawet stodoły na wsi miały wzorki i wykończenia z cegieł, był jakiś styl a budujący chciał się wykazać kunsztem... To było bardzo piękne miasto...Ale Wołodia zawsze wszystko po bimbrze zniszczy. Nie dziwię się staruszkom z Niemiec, że od lat 80 chcą przed śmiercią zobaczyć swoje miasto- wspomnienie dzieciństwa i dorastania...
2021-06-06 18:22
staruszka 80 nieobrazaj starych ludzi. Mieszkalam tyle lat w gdansku i duzo jeszcze pamietanm tak przyjezdzalam by sie przejsc nacieszyc sie nim czy stare lub nowe. Na moje okragle bylam i duzo zobaczylam, zdjec mase narobilam no ale przychodzi wiek ,him a mam teraz prawie 83. Gdyby nie Coorrona bym juz tam byla.
2021-06-06 13:42
Budynek Okopowa 19 znajduje się na rogu Toruńskiej i Okopowej i nie ma go na żadnej fotce
2021-06-06 14:35
Okopowa9!!!
2021-06-06 13:44
Największa szkoda że nie odbudowano Starego Miasta. Szkoda bo do jeszcze niedawna Rajską czy Heweliusza można było w dużym stopniu zrekonstruować. Obecnie w centrum Starego Miasta mamy patodeweloperkę i komuchowieżowce.
2021-06-06 13:57
Ale za to nasi włodarze maja mieszkania po atrakcyjnych cenach, więc myślę że to dobra wymiana
2021-06-06 15:52
jeden o historii Gdańska a drugi hejt sieje
2021-06-06 14:50
Widać prawdziwy z ciebie znawca. Rajska ma zmieniony przebieg po wojnie. Dawna ulica przebiega przez środek Madisona i tuż przy NOT. Co chcesz rekonstruować? Wnętrze kamienic? Podwórza?
2021-06-06 16:17
Wiem że ma zmieniony bieg, co nie znaczy że nie można odbudować Starego Miasta. Długa to też w 99% modernistyczna odbudowa wzorowana na kamieniczkach, a jednak ma klimat. Może źle się wyraziłem- nie chodziło o rekonstrukcję konkretnych kamienic (choć te Heweliusza bym zrekonstruował), ale miejsca jako Starego Miasta.
2021-06-07 13:29
Dodam jeszcze że Dom Młynarza też kiedyś stał inaczej a jakoś umiejscowienie go na Młyńskiej Wyspie nie przeszkodziło, a nawet pomogło...
2021-06-06 14:08
że gmach NBP stracił szczyty w 1945. Przetrwały one wojnę niemal bez szwanku, niestety ich los przypieczętował pożar spowodowany zaprószeniem ognia w marcu 1947 roku.
2021-06-06 14:19
że coś zmieniono okej ale nie tak jak to po wojnie zrobiono. Najbardziej zmieniono kościoły no nie było już tyle evangielików ale wszystkie od razu katolickie w tym też kościół NMP (Mariacki) Bartłomieja teraz jest prawosławny na Oruni św. Jerzego,św.Barbary nie pamiętam więcej.Pierwotniej formie trudno było bo zadużo zniszczeń. Ale powoli ale to tak jak z imionami i nazwiskami bo były niemieckie tak że nieraz w rodzinie różnie się pisało to samo nazwisko.Np. imię uważałam długie lata że to jest to samo a nie. Chętnie oglądam stare i nowe. Tak jak o kościele św.Józefa dowiedziałam się co działo się tam po wojnie przez rusków dopiero 2008 lub 2009 roku.
2021-06-06 17:30
2021-06-06 14:26
2021-06-06 14:46
Ze styropianu i oknami pcv? Po co?
2021-06-06 15:32
Inwestor powinien dostać od miasta odpowiednią zachętę do takiej rekonstrukcji. Rekonstrukcja zwróci się miastu i podniesie zdecydowanie jego atrakcyjność. Niech świetnym przykładem będzie rekonstrukcja Foksal 13/15 w Wa-wie. Należałoby także pomyśleć o zagospodarowaniu targu drzewnego i węglowego, z przywróceniem kamienic przy katowni, gdzie jest cały czas miejsce na rekonstrukcje i przywróceniu utraconego charakteru tym placom. To powinien być biznes plan ze ściśle wytyczonymi kierunkami odbudowy i zabudowy.
2021-06-07 08:34
2021-06-07 10:56
W zamian za wykonanie wiernej i kosztownej rekonstrukcji z użyciem dobrej jakości drewna, cegły, kamienia oraz kowalstwa artystycznego, co byłoby wartością dla miasta historyczną, turystycznie i finansowo wymierną, prestiżową wizytówką miasta w tak kapitalnej lokalizacji, wzorcem dla innych inwestorów, czyli w jednym zdaniu dużą wartością dodaną dla Gdańska miasto może stworzyć odpowiednio atrakcyjne, wieloletnie warunki biznesowe dla inwestora w sensie dzierżawy miejsca, ulg podatkowych, ułatwienia prowadzenia biznesu. W tym miejscu mógłby być hotel (historyczne nawiązanie) z odpowiednio przebudowanym dojazdem i parkingiem podziemnym lub ekskluzywny dom towarowy, który stał zresztą przed wojną po drugiej stronie Targu Węglowego (Dom Towarowy Braci Freymann).
2021-06-07 15:06
Takie programy funkcjonują, ale nie dla każdego...
Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.
Który ze statków został zbudowany jako pierwszy w powojennej Polsce?
Filmy