Wszystkie zostały uszkodzone pod koniec II wojny światowej, a podczas odbudowy nadano im mniej albo bardziej zmienioną formę. W artykule przedstawiamy losy pięciu budynków użyteczności publicznej w Gdańsku - czterech w Śródmieściu i jednego w Nowym Porcie - które wyglądają dziś inaczej, niż na przedwojennych zdjęciach.
- do 1945 r. niem. Neufahrwasserweg, czyli Nowoportowej - został wybudowany w latach 1904-1905 w stylu neogotyckim. Pierwotnie służył luteranom pod nazwą Kościół Wniebowstąpienia. Przez cztery pierwsze dekady wieńczyła go nakryta dwoma spiczastymi hełmami wieża, która wznosiła się na wysokość 61 m. Niewątpliwie była ona najbardziej charakterystycznym elementem dawnej panoramy Nowego Portu.
- do 1945 r. niem. Elisabethgasse - została ukończona w 1417 r. Reprezentuje ona styl gotycki. Powstała w miejscu kaplicy, którą wybudowano pod koniec XIV w. dla istniejącego obok przytułku dla ubogich i chorych, przekształconego niebawem w szpital. W okresie reformacji, w 1577 r., kościół przeszedł w ręce kalwinów, zaś w 1844 r. został przejęty przez wojsko i pełnił funkcję kościoła garnizonowego. Po utworzeniu Wolnego Miasta Gdańska w 1920 r. został przekazany Towarzystwu Misyjnemu. Wraz z włączeniem Gdańska w granice hitlerowskich Niemiec w 1939 r. na powrót stał się kościołem garnizonowym. 
. W następstwie niemiecko-radzieckich walk o Gdańsk w 1945 r. zostały obrócone w ruinę. Wyburzono je w pierwszych latach powojennych, w związku z poszerzeniem ul. Podwale Grodzkie. Wydaje się niemal pewne, że gdyby ulica zachowała dotychczasowy przekrój, zgliszcza kamienic i tak zostałyby usunięte. Powody, dla których uznawano tego typu budynki za bezwartościowe i nie kwalifikowano ich zazwyczaj do odbudowy, wyjaśniliśmy już w artykule poświęconym zabudowie okalającej niegdyś Targ Węglowy.
- do 1945 r. niem Karrenwall, czyli Bastion Karowy - został wybudowany w latach 1905-1906 w stylu neorenesansowym. 
został wybudowany w latach 1903-1905. Podobnie jak obecna siedziba oddziału NBP, powstał w miejscu rozebranych wałów miejskich i reprezentuje styl neorenesansowy. Pierwotnie mieścił się w nim Krajowy Zakład Ubezpieczeń. Od strony podwórza do gmachu przylegają dwa skrzydła. Elewacja od strony ulicy była pierwotnie znacznie bardziej okazała. Wieńczyło ją pięć szczytów i pokrywało więcej detali, spośród których warto wspomnieć o płaskorzeźbach marynarza i rolnika. Natomiast z kalenicy, czyli szczytowej linii spadzistego dachu, wyrastały trzy wieżyczki.. Kamienica po prawej przetrwała nietknięta. Co ciekawe, na jej elewacji znajduje się płaskorzeźba, która przedstawia... psa. Niezwykłą legendę, która wyjaśnia okoliczności jej powstania, opisaliśmy ponad dekadę temu. 
, w którym znajduje się obecnie delegatura Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego. Na przestrzeni ostatnich kilkunastu miesięcy opisaliśmy zresztą dylemat wokół odtworzenia napisu "Polizeipräsidium", który do dziś prześwituje spod cienkiej warstwy tynku nad wejściem głównym.
- do 1945 r. niem. Sandgrube, czyli Piaskownia, od istniejącej w pobliżu kilka wieków wcześniej kopalni piasku i żwiru - został wzniesiony w latach 1887-1888 jako szpital miejski, a właściwie - zgodnie z ówczesnym nazewnictwem - lazaret miejski. Składał się z sześciu budynków: gmachu głównego, znajdujących się przed elewacją frontową dwóch skrzydeł, które ujmowały dziedziniec, a także trzech pomniejszych budynków, zlokalizowanych na tyłach gmachu głównego.
2021-06-06 14:54
Już nie mogę patrzeć na ten potworny budynek LOTU i to co się wokół niego dzieje. Nikt nie potrafi zapanować nad tym terenem. Tak jak kiedyś ta sławetna dziura obok NOTu tak teraz teren ten stanowi obraz nędzy i rozpaczy. Mimo artykułów na ten temat i zrobienia porządku z handlem w tym miejscu nic się nie dzieje. Dalej mydło i powidło- gacie i drożdżówki, oraz popękane płyty chodnikowe i sterty śmieci. Komuś na tym zależy bardzo aby stan ten trwał w nieskończoność, bo mądry prezydent i Dyrektor ZDiZ powinni natychmiast zrobić z tym porządek. Już nawet o tym w Krakowie mówią.
2021-06-06 15:06
Też popieram odbudowę Gdańskiego Dworu stanowił on jedną całość architektoniczną z budynkiem NBP, budowany była w tym samym czasie- nic innego tam nie będzie pasować, dodałbym ,że budynek NBP należy przywrócić do pierwotnej formy. Popatrzcie na fotografię to jest jedna całość.
2021-06-06 15:36
co prezydent, zdiz, lub konserwator zabytków mogą zrobić na terenie prywatnym
2021-06-06 16:22
Jak widać, skoro konserwator może, to i reszta także. Wystarczy, że w planie zagospodarowania miasta uwzględnić warunki zabudowy.
2021-06-06 17:41
Miasto narzuciło kupującemu co ma tam powstać i w jakim czasie.
Jesli inwestor sie nie wywiąże traci działkę na rzecz miasta.
Tak sie robi na zachodzie. Tu sprzedaje sie miejskie działki bez zadnych wpisow do ksiąg wieczystych bez zadnych umow tylko z zapewnieniami i klamstwami. Kupujacy chce ulokować kapitał na dziesieciolecia,potem odsprzedać bez żadnych inwestycji.
2021-06-06 16:17
Pierwotne budynki były bogato zdobione, posiadały wieżyczki itp., a teraz strasznie ubogo to wygląda, już nie wspominając o dobudówce w stylu PRL. Kiedyś te budynki z wyglądu były lekkie, a teraz są masywne. Najbardziej mnie boli brak zachowania tkanki miejskiej. Pierzeje zostały ładnie zniszczone, a w ich miejsce pojawiła się szeroka droga. To znacznie widać na Komendzie Wojewódzkie Policji, gdzie część budynków wyburzono, żeby poszerzyć ul. Podwale Podmiejskie.
2021-06-06 23:01
nikt nie zniszczyl tak jak ostatni samorzad. i tyle nie zaniedbal.
2021-06-07 07:16
Jaki rząd taki samorząd, regres jakościowy. Wybieramy pajaców to mamy
2021-06-07 07:19
To ten rząd rządzi dwadzieścia już lat?
2021-06-07 08:21
2021-06-07 08:46
Glupi czy z urzędu? Wyspa Spichrzów, Budynki postoczniowe, kamienice przy Jana z Kolna, Zakłady Mięsne, tereny pod Forum i Tsz, Wyspę Piecewską, tereny garnizonu i browaru, Młode Miasto...
2021-06-07 12:49
2021-06-07 13:39
No super. Walnąć wieżowce w historycznym miejscu - to nie jest zniszczenie?
2021-06-07 13:52
Zwłaszcza Zakłady Mięsne z tego co.wyżej wymienione zostało świetnie zbudowane...
2021-06-07 13:47
doprowadzenie do stanu rudery - to właśnie istota niszczenia przez samorząd gdańska
2021-06-06 16:24
teraz liczy sie deweloper nie zabytki
2021-06-06 16:56
...w stylu, którym każdy był już zmęczony, bo wszędzie tylko tak budowano.
Gdyby dzisiaj tsunami zniszczyło falowce albo innego Gierka, odbudowywałbyś to 1:1?
2021-06-06 17:54
Porównujesz np. Hotel Continental do falowca?
2021-06-06 17:13
ale nie mają pojęcia o skali zniszczeń ,powiem tylko że padło ok. 6tys. obiektów a odbudowano czy zrekonstruowano ok. 1200 .Zrobiono to w spartańskich warunkach często za talerz zupy.Ja też mam pewne zastrzeżenia ale chylę czoła przed tymi co uratowali aż tyle w arcytrudnym czasie !
2021-06-06 17:41
...również chylę czoła przed tymi co uratowali co się dało i że nie zaorano wszystkiego jak w Królewcu
2021-06-07 13:20
nie wielka jest różnica, zobacz jak Wrocław wygląda i ile tam budynków zostało
2021-06-07 08:24
Teraz niech narzekacze sobie porównają do sukcesów obecnego rządu, jedyny ich sukces to skuteczne przekupywanie miernoty ich własnymi pieniędzmi. Coś zbudowali? Tylko skłócili i zadłużyli naród. Nic więcej
2021-06-07 10:09
Gdyby wtedy miernoto rządzili ci Z Teczowej POkowskiej opozycji to nic by nie odbudowano.
2021-06-07 12:41
2021-06-07 13:21
argument z autostradami jest nie trafiony, nie dość, że za km stawka jest ogromna, idzie do kieszeni prywaciarza a zostały wybudowane za pieniądze z UE i budżetu państwa to jeszcze same koszty były tak wysokie że ho!
2021-06-07 10:13
A co wspólnego mają twoje polityczne fobie względem obecnie rządzących z sensowną zabudową Gdańska ?
2021-06-07 14:56
to jest swego rodzaju postęp...
Szczególnie że w innej opcji, "miernota" tych pieniędzy nie widziała wcale.
"Piniędzy nie ma i nie będzie!" - minister
"Biednym być to wstyd!" - płemiełowa
2021-06-08 07:46
Pieniądz się nie należy, zdolny do pracy powinien zarabiać pieniądze a nie dostawac
2021-06-07 11:58
Tam pompowano miliardy dolarów na odbudowę powojennych zniszczeń i gospodarek.
W Polskę pompowano Lenina, Marksa i Stalina...to i tak cud, ze Gdańsk dziś tak wygląda w porównaniu choćby do wspomnianego Królewca.
2021-06-07 13:19
nic nie uratowali tylko odbudowali po swojemu jak leci, oczywiście, zgadzam się, warunki były ciężkie ale Gdańska ratować nie chciano, tu przyszedł nowy buracki, proletariacki ład i nie chciał pięknych budynków ratować bo się z Niemcem kojarzyły
2021-06-07 14:29
znajdują się dawni właściciele mający po 130 lat i oddają im "należności" tak działa władza w PL....
2021-06-06 17:20
Karrenwall to Wał Wozowy dokładnie tłumacząc, nie jakiś bastion karowy.
Der Karren to ze staroniemieckiego wóz np. drabiniasty, może też oznaczać w slangu auto ale wtedy z żeńskim rodzajnikiem die Karre.
2021-06-06 19:03
Gdyby nie oni ulica Dluga i Dlugi Targ bylyby na Lakowej i Biskupiej a w sercu Gdanska staly falowce i blokowiska z betonu, bo tak chciala szkola konsomolcow- szturmowcow.
2021-06-06 22:09
2021-06-07 08:47
Główne Miasto... Stare niestety nie zostało odbudowane :-(
2021-06-06 19:07
Dobrze że zburzono tą pierzeję ciężkich szpetnych kamienic w okolicy dworca kolejowego. Teraz jest przynajmniej dużo przestrzeni, budynki nie przytłaczają, chociaż jest trochę zbyt mało zieleni.
2021-06-06 20:00
Te kamienice były symbolem rozwoju Gdańska i jego zamoznosci. To co dzisiaj jest to szarada totalna.
2021-06-06 20:45
wyburzono pozostałości po okazałych kamienicach w historycznej części Gdańska. Dzisiaj przy Bramie Wyżynnej znajduje się rdzawa mydelniczka LOT-u, tuzin plastikowych kontenerów na śmieci, dwie knajpy z kebabem, furgonetka z kurczakiem z rożna, stragany handlarzy bielizny.
2021-06-07 11:35
z czasów młodości kaczekdwóch
2021-06-07 06:29
Czy ty się dobrze czujesz??
2021-06-06 21:03
Dobrze, że chociaż tyle odbudowano. Po wojnie była to jedna wielka ruina. A czytając komentarze, w których piszecie, że to zła komuna nie wszystko odbudowała, że gdzieś coś pominięto to żałosna kpina roszczeniowych potomków, wędrownych mas klasy chłopsko- później robotniczej z przełomu lat 60 i 70-tych którzy od państwa otrzymali wykształcenie, mieszkanie w bloku lub odbudowanej kamienicy i pracę w jednym z wielu zakładów na terenie Trójmiasta, którzy nawet nie pofatygowali się wcześniej z przyjazdem, gdy trzeba było miasto odgruzowywać i odbudowywać, przyszli po gotowe, a teraz to "wielcy ortodoksyjni gdańszczanie" z genetyczną słomą w butach i z nastawieniem na "daj" krytykują wszystko co mimo wad ustrojowych to mimo wszystko udało się stworzyć i odtworzyć, a gdzie byliście? gdzie byli Wasi rodzice, dziadkowie? gdy miasto powstawało z ruin?, liczyła się każda para rąk do pracy? a ludzie pracowali od świtu do nocy za nędzne żarcie z kuchni polowej, by tylko jak najszybciej wszystko zaczęło funkcjonować. Odbudowywano również kościoły i tak to w minionym systemie tę biedną instytucję uciskano? Ciekaw jestem ile z takim podejściem o jakim można poczytać w komentarzach zrobiono by dzisiaj gdyby zaistniała taka potrzeba i sytuacja? Obawiam się, że większość spakowała by się i wyjechała :(
2021-06-07 08:36
2021-06-07 13:44
dokładnie :-) i udają bardziej gdańskich od samego Neptuna :-)
2021-06-06 22:53
Jak odbudowano po wojnie koszary we Wrzeszczu?
2021-06-06 22:59
Teatr szekspirowski garnizon, browar we wrzeszczu.. Mozna tak wymieniac.
Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.
Jak nazywała się brama, która stała w miejscu Zielonej Bramy w Gdańsku?
Filmy