• Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport

Zabytki Gdańska, które udało się uratować

Rafał Borowski
16 września 2018 (artykuł sprzed 5 lat) 

Pod koniec marca 1945 roku zabytkowe centrum Gdańska obróciło się w stertę gruzu. Historycy szacują, że straty sięgały 80-90 proc. znajdujących się na tym terenie budynków, w tym wielu zabytkowych budowli. Ostatecznie część z nich udało się uratować i do dzisiaj są symbolami Gdańska.



Niedawno pożegnaliśmy prof. Wiesława Gruszkowskiego, architekta i urbanistę zaangażowanego w powojenną odbudowę Gdańska. To dzięki uporowi m.in. takich osób udało się odtworzyć wiele zabytkowych budynków, mimo że skala zniszczeń wymagała podjęcia ogromnego wysiłku.

1. Ratusz Głównomiejski zobacz na mapie Gdańska



  • Ratusz Głównomiejski obecnie.


W wyniku działań wojennych, hełm wieży i drewniane stropy XIV-wiecznej budowli zostały strawione przez płomienie, a mury zostały dodatkowo osłabione wybuchami pocisków artyleryjskich i bomb lotniczych. Ratusz Głównomiejski znajdował się w tak katastrofalnym stanie, że w każdej chwili groziło mu zawalenie i pierwotnie rozważano jego rozbiórkę.

2. Złota Kamieniczka zobacz na mapie Gdańska



  • Złota Kamieniczka.

W 1945 roku, z jednej z najpiękniejszych kamienic Gdańska pozostało praktycznie dymiące rumowisko. Ocalał jedynie fragment fasady, sięgający trzeciego piętra. Na szczęście, XVII-wieczny budynek został pieczołowicie zrekonstruowany, wykorzystując przy tym możliwie jak najwięcej zachowanych elementów.

3. Zielona Brama zobacz na mapie Gdańska



  • Zielona Brama obecnie.

W 1945 roku jej wnętrze zostało doszczętnie wypalone, a górne partie murów uległy zawaleniu. Jej rekonstrukcja rozpoczęła się dopiero w 1950 roku i trwała trzy lata, ale ostatecznie udało się wiernie odtworzyć jej XVI-wieczny wygląd.

4. Kościół Mariacki zobacz na mapie Gdańska



  • Bazylika Mariacka.

Lista zniszczeń gmachu największego, ceglanego kościoła w Europie przedstawia się następująco: całkowite wypalenie wieży, zerwanie wszystkich dachów, spalenie siedmiu bocznych wieżyczek oraz dwóch sygnaturek, zburzenie 40 proc. sklepień oraz zniszczenie wszystkich okien i bram. W zasadzie ocalały jedynie mury zewnętrze oraz część filarów i podtrzymywanych przez nie sklepień.

5. Zespół Przedbramia zobacz na mapie Gdańska



  • Zespół Przedbramia obecnie.

Zniszczenia Zespołu Przedbramia, czyli Wieży Więziennej, Katowni i łączącej je szyi były tak znaczne, że tu również poważnie rozważano rozbiórkę ruin. Zniszczeniu uległ hełm Wieży Więziennej, górna kondygnacja Katowni została zburzona, a wnętrze zostało całkowicie strawione przez płomienie. O innych uszkodzeniach murów nawet nie warto wspominać.

6. Wielka Zbrojownia zobacz na mapie Gdańska



  • Wielka Zbrojownia.

Całkowicie zburzone wnętrza, a także zniszczone hełmy wież i część szczytów fasady. Tak przedstawiał się bilans strat Wielkiej Zbrojowni, czyli najwspanialszego, świeckiego przykładu architektury manierystycznej w Gdańsku. Zasadnicza odbudowa trwała w latach 1947-1965, zaś w latach 2000-2005 zrekonstruowano ostatnie, brakujące elementy elewacji, np. dekoracyjne rzygacze.

7. Wielki Młyn zobacz na mapie Gdańska



  • Wielki Młyn obecnie.

Ze wzniesionego przez Krzyżaków w 1350 roku młyna wodnego pozostały w zasadzie resztki murów. Patrząc na zdjęcia wykonane wkrótce po wojnie aż trudno uwierzyć, że zdecydowano się na jego odbudowę. Warto jednak pamiętać, że to nie tylko jeden z najstarszych obiektów na terenie Gdańska, ale również jeden z największych obiektów przemysłowych średniowiecznej Europy.

Opinie (205) ponad 20 zablokowanych

  • (2)

    Mozna było miasto odbudować lepiej ...szczegolnie bez tych autostrad i wyburzenia dużej części wrzeszcza. Ale i tak lepiej niz co ruskie zrobiły w konigsberg ( Kaliningrad ) ....

    • 28 7

    • Pewnie jakbyś wtedy żył zrobilbys to 100 razy lepiej

      • 5 0

    • nie można było lepiej - mamy świetnie zrobionie miasto

      realnie i w odniesieniu do czasów i do tego co robiono na Zachodzie (i co było w urbanistycznej modzie)

      • 4 0

  • Pamięć!!! (2)

    Należy pamiętać o tych ludziach(wielu bezimiennych) , którzy w czasach PRL tak pieczołowicie odbudowali Gdańsk a należy pamiętać , że odbudowywali w bardzo trudnych warunkach -nie było mechanizacji i większość prac wykonywali ręcznie, Dzisiaj wiele prawdziwych prawdziwych zabytków niszczeje - Dolne Miasto, Grodza Kamienna, stara ,zajezdnia tramwajowa w Oliwie spłonęła,Wspaniałe budynki Zakładów Mięsnych spłonęły, oryginalna kamieniczka przy ul. Rycerskiej niszczeje -jest tych zabytków bez liku . Co robi Konserwator zabytków? , zamiast skupiać się na prawdziwych zabytkach wybiera pseudo zabytki np poniemieckie baraki po stoczniowe w większości z XX w i blokuje rozwój miasta. Rozumiem ,że chronienie budynków Stoczni Cesarskiej ma jakiś sens ale wpisywanie do rejestru zabytków byłej stoczni Schichaua można określi jako nieporozumienie

    • 37 6

    • A my

      Zabierzemy im emerytury. Hy hy hy komuchom hy hy hy

      • 2 3

    • tylko jaki Gdańsk odbudować?

      Tylko jaki Gdańsk odbudować? Ten z pocztówki z lat 20/30? Czy ten hanzeatycki? Trzeba przypomnieć, że w GD pod koniec XIX w. masowo burzono stare i budowano "nowe". Niekoniecznie ładniejsze. Praktycznie całe dolne miasto nie istnieje do dzisiaj (i już nie powstanie patrząc po wysypie "czynszówek" na wynajem kródkoterminowy).
      Ponadto - chroni się np. stary młyn na kartuskiej - który ma wartość architektoniczno- historyczną = 0 a tnie układ drogowy w nielogiczny sposób, a z drugiej strony dopuszcza się powstanie Bunkra ;-(
      W GD była i w sumie jest super szansa aby zbudować coś nowego - tak jak robiono to w Hannoverze, Antwerpii czy Dreźnie, gdzie odbudowano te najważniejsze zabytki (a i nie wszystkie) modernizując kilkusetletnią zabudowę do wymagania naszych czasów.
      Wszak nasze całe stare miasto jest niewiele stardze od zieleniaka, a charakteru mitycznego "przedwojennego" Gdańska nie ma za grosz. Wystarczy pojechać do Kopenhagi a by odczuć różnicę - genius loci nie do odbudowania.

      • 0 0

  • Bydyn niszczy gdansk (1)

    Teraz by rozebrali. Fla adamowicza nie byloby nic zlego w tym. Moderna kupila stara przychodnie z koniecznoscia jej renowacji a jak juz kupila to nagle dziwnym trafem okazalo sie, ze stan budynku jest gorszy niz sadzono jak go sprzedawano i wszyscy zgodzili sie na rozbiorke. Cale szczescie ze takich budyniowych wladz nie bylo pl wojnie.

    • 35 17

    • byles tam ? jest odbudowana ladnie wyglada ,zniknely rudery powstala fajna pierzeja

      • 4 7

  • Nikt nie pamięta o kamienicy na Ogornej 26. Też przetrwała, ale już długo nie pociągnie.

    • 18 2

  • (2)

    Jedna z umów z pisiorami na tworzenie tysięcy fałszywych kont z których prowadzony jest troling została ujawniona. Stawki można sprawdzić

    A to wszystko z naszych podatków

    • 24 23

    • Boli cię że hejtujesz za niższą stawkè?

      • 3 0

    • Budyń nam płaci prawie 4 mln rocznie,

      więc go wychwalamy i staramy się ośmieszać jego krytykantów na różnych forach.

      • 1 0

  • Synagoga (3)

    Szkoda, ze nie odbudowano Wielkiej Synagogi Gdańskiej. Piękny budynek, choć wyznawców tej religii jak na lekarstwo. Ale budynek był piękny.

    • 29 11

    • To fakt budynek super. Mnie jako mieszkańca Dolnego Miasta żal, że Długie Ogrody wyglądały przed wojną super

      • 6 1

    • piękny budynek, nie da sie zaprzeczyć (1)

      Ale gdybyśmy ją odbudowali, to pewnie oddalibyśmy ją. Tak jak wrzeszczańską...

      • 6 2

      • Jak: "oddali"? Przecież budynku nikt by nie przeniósł. A jeśli chciałbys tam chodzić co szabas, to mógłbyś pewnie dalej chodzić. Nie zmienia to faktu, ze był piękny i że szkoda, że go nie odbudowano

        • 0 0

  • wieża latarniana

    czekam KIEDY zawali się wieża latarniana bo wzmacniające belki przerdzewiały na wylot od lat stoi pusta

    • 13 0

  • Armi czerwonej pociski i bomby zburzyły Gdańsk

    Niemcy sami się nie bombardowali.A po wejściu krasnoarmiejcy"palili i grabili ,gwałcili co się dało!Ad rem szkoda że do dziś bohaterami odbudowy zostali tylko architekci,nikt niestety nie poszukał i nie docenił bezimiennych dekarzy sztukatorów i innych fachowców chętnie ich historie bym poczytał.

    • 32 3

  • Dlaczego autor lub ktoś inny nie zajmie się obecną polityką

    Nie szczeniaki tego co ocalało po wojnie?

    • 8 3

  • Panie Rafale Borowski. (5)

    To nie zakon krzyżacki zbudował Wielki Młyn. Młyn zbudowali gdańszczanie. Młyn był największym zakładem produkcyjnym Europy w tamtych czasach. Zakon wtedy ściągał podatki należne Gdańskowi.
    Kanał Raduni zbudowali gdańszczanie, a nie zakon. Panie Rafale pomyśl zanim napiszesz artykuł.

    • 20 7

    • no pewnie, że nie Krzyżacy kopali kanał i budowali młyn (2)

      Do tego było ich zbyt mało. Jest oczywiste, że prace te wykonali miejscowi pracownicy. Ale zamierzenie i nadzór (finansowanie) tego przedsięwzięcia był jak najbardziej krzyżackiego pochodzenia. Jak również, ogólnie, zagospodarowanie Żuław, gdzie Krzyżacy gospodarowali setki lat.
      I nie ma co ściemniać, te prace są podstawą późniejszej zamożności i sukcesu Gdańska jako centrum handlu - głównie zbożem.
      Jako ojca tych inwestycji (bo to były inwestycje przez duże I) uważa się komtura gdańskiego von Vehren i obie pracowały pod nadzorem Zakonu od połowy XIVw. W połowie XV wieku, po osłabieniu wpływów zakonnych, za pośrednictwem Związku Pruskiego, do dochodów w tej intratnej działalności dobrali sie gdańszczanie. Przy udziale polskiego króla, który liczył na kasę na dalszą wojnę...

      • 10 2

      • Finansowanie młyna i kanału Raduni. (1)

        Krzyżacy nie gospodarowali na pomorzu setki lat. To miasto finansowało wszelkie budowle. Krzyżacy ze swojego zamku brali podatki od miasta w latach 1308-1454.
        Gdańsk stał się na wiele lat najbogatszym miastem Polski- gdy wygonił zakon.

        • 2 2

        • gdy przejął (Gdańsk) jego (Zakonu) interesy

          nie ma się czego wstydzić, to normalne z polityce.
          W tym miejscu istniały wcześniej podobne instalacje ale w czasach gdy zarządzali tym terenem Krzyżacy, sprawy nabrały tempa i skali. Oczywiście, że zarządcy kasę na to wyciągali z podległego miasta. Znowu nie ma sie o co oburzać, po to zostali tutaj sprowadzeni (z Bliskiego Wschodu... ;) ).
          A że nie robili tego zgodnie z oczekiwaniami mecenasów... To już zupełnie inna historia.
          Suma summarum, Gdańsk ich i tak oszwabił (! ;) ) i wyszedł na tym do przodu. Jak później na kolejnych uchodźcach, czyli mennonitach

          • 4 1

    • Budowali Kaszubi pod nadzorem Krzyżaków.

      • 5 0

    • Wielki Młyn i Kanał Raduni

      zbudowano w okresie panowania Krzyżaków w Gdańsku. Tam gdzie panował Zakon powstało wiele manufaktur i budowli hydrotechnicznych. Przypadek?

      • 5 1

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Wydarzenia

Gdynia wielu narodowości

spotkanie, wykład

Sprawdź się

Sprawdź się

W którym roku do Sopotu wróciły tradycyjne kosze plażowe?

 

Najczęściej czytane