Historia
  • Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport
Historia
Dodaj raport
Historia Wiadomości
Facebook E-mail Messenger WhatsApp Kopiuj link Więcej

Taki cyrk, proszę państwa, to nie tylko w Gdańsku

Jarosław Kus
15 maja 2021 (artykuł sprzed 3 lat) 
Opinie (51)
Najnowszy artykuł na ten temat O morderstwie na jachcie i upartej nudystce
Jedno z najsłynniejszych zdjęć, dokumentujących wydarzenia przewrotu majowego. Marszałek Józef Piłsudski przed spotkaniem z prezydentem RP Stanisławem Wojciechowskim, które odbyło się 12 maja 1926 r. na moście Poniatowskiego w Warszawie. Jedno z najsłynniejszych zdjęć, dokumentujących wydarzenia przewrotu majowego. Marszałek Józef Piłsudski przed spotkaniem z prezydentem RP Stanisławem Wojciechowskim, które odbyło się 12 maja 1926 r. na moście Poniatowskiego w Warszawie.

Jedno z najsłynniejszych zdjęć, dokumentujących wydarzenia przewrotu majowego. Marszałek Józef Piłsudski przed spotkaniem z prezydentem RP Stanisławem Wojciechowskim, które odbyło się 12 maja 1926 r. na moście Poniatowskiego w Warszawie.

źródło: wikipedia.org

Podczas dzisiejszej podróży w przeszłość cofamy się do maja roku 1926. Tym razem przeczytamy przede wszystkim o echach przewrotu majowego na Pomorzu. Dowiemy się m.in. o wojewodzie, który stracił stanowisko wkrótce po... niedopuszczeniu do zaangażowania pomorskich garnizonów w bratobójczy konflikt.



Ogłoszona w połowie maja roku 1926 data oficjalnego przyłączenia Oliwy do Gdańska, "na mocy układów zawartych między gminą oliwską a gminą gdańską" zaplanowanego na dzień pierwszego czerwca, nie wywołuje w Wolnym Mieście większej sensacji. Chyba tylko dlatego, że z Warszawy docierają informacje o wiele bardziej sensacyjne: w polskiej stolicy ma miejsce zamach stanu!

Dwunastego maja wierne Józefowi Piłsudskiemu oddziały wojskowe wypowiadają posłuszeństwo legalnemu rządowi Rzeczpospolitej i żądają jego dymisji. Piłsudski widząc pogarszającą się sytuacja polityczną i gospodarczą kraju, znajdującą wyraz m.in. w serii kryzysów gabinetowych w latach 1925-1926, początkowo próbuje przekonać do swej wizji niezbędnych reform prezydenta Stanisława Wojciechowskiego, jednak nie mogąc dojść z nim do porozumienia, wybiera drogę otwartego buntu.

W Warszawie wybuchają bratobójcze walki: naprzeciwko żołnierzy wiernych rządowi stają zbuntowane oddziały Piłsudskiego. W trwających cztery dni starciach ginie 379 osób (215 żołnierzy i 164 osób cywilnych), zaś 1000 osób zostaje rannych. Wojna domowa kończy się 14 maja dymisją rządu Wincentego Witosa, a także złożeniem urzędu przez prezydenta Wojciechowskiego, którego uprawnienia przejmuje marszałek Sejmu Maciej Rataj.

Na polecenie Piłsudskiego powołuje on nowy rząd z Kazimierzem Bartlem na czele, w którym sam Piłsudski obejmuje tekę ministra spraw wojskowych i generalnego inspektora Sił Zbrojnych, odmawiając Zgromadzeniu Narodowemu przyjęcia godności prezydenta Rzeczpospolitej. Najwyraźniej woli działanie z tylnych rzędów...

2


Nim jednak do tego dochodzi, sytuacja na prowincji jest niepewna. Po stronie dotychczasowych władz opowiadają się pułki wielkopolskie i pomorskie, które chcą ruszyć z pomocą wojskom rządowym, walczącym w Warszawie ze zbuntowanymi oddziałami Piłsudskiego.

Ponieważ jednak po stronie buntowników staje związek zawodowy kolejarzy, na warszawskim węźle kolejowym wybucha strajk, który uniemożliwia transport sił rządowych do stolicy. Oddziały wierne Piłsudskiemu do Warszawy jadą bez większych przeszkód, co ostatecznie przesądza o klęsce rządu.

I daje się też we znaki wielu gdańszczanom, o czym świadczy "wpływ wypadków warszawskich" na ruch kolejowy w Gdańsku. Jakby tego było mało, "do piątku wieczorem" brak również połączenia telefonicznego ze stolicą. Ale za to inne rodzaje i kierunki komunikacji działają nadzwyczaj dobrze...

4


W zaistniałej sytuacji wojewoda pomorski Stanisław Wachowiak (najlepszy chyba spośród przedmajowych wojewodów, gorący orędownik budowy Gdyni) wprowadza stan wojenny (to nigdy nie zaszkodzi) i deklaruje wierność legalnemu rządowi Rzeczpospolitej. Choć przez tych kilka dni nie bardzo wiadomo, który rząd jest legalny (niepewność pogłębiają pierwsze doniesienia z Warszawy, mówiące o klęsce buntowników).

I choć nie dopuszcza w ten sposób do niepokojów społecznych oraz zaangażowania pomorskich garnizonów w konflikt, w październiku na stanowisku wojewody zastępuje go Kazimierz Młodzianowski (również wielki propagator Gdyni, autor hasła "Wszystko dla Gdyni"). No cóż, nie zawsze rozsądek popłaca...

4


W Gdańsku zainteresowanie "wypadkami warszawskimi" przerasta najśmielsze oczekiwania. Cały nakład "Echa Gdańskiego" rozchodzi się w mgnienia oka, podobnie rzecz ma się z wydanym naprędce dodrukiem numeru, obszernie relacjonującego "wypadki".

Żądza informacji jest tak wielka, że "telefon w redakcji czynny jest ciągle" przez kilka dni. "Wypada nam tu jednak zaznaczyć, że zgłaszanie się telefonem po tego rodzaju informacje nie powinno mieć miejsca, gdyż o takich sprawach nie mówi się za pomocą telefonu". Ani za pomocą innego aparatu do meldowania...

3


Gdańszczanom zawiedzionym brakiem wiadomości z warszawskiego cyrku pozostaje więc już tylko... cyrk prawdziwy. Na pocieszenie dodajmy, że "największy w Europie".*

7


* Cyrk założony przez Karla Krone w roku 1905 jest nadal jednym z największych cyrków w Europie. Na stałe urzęduje w Monachium i mieści się w hali zwanej Kronebau, pierwotnie wzniesionej w roku 1919, ze zniszczeń wojennych odbudowanej w obecnym kształcie w roku 1962. Oprócz przedstawień cyrkowych, mieszcząca trzy tysiące widzów hala jest miejscem wielu koncertów. To tutaj występowali m.in. The Beatles i The Rolling Stones.

Źródło: "Echo Gdańskie" nr 109 z 14 maja 1926 r. i nr 111 z 17 maja 1926 r., "Dziennik Bydgoski" nr 112 z 18 maja 1926 r. oraz "Słowo Pomorskie" nr 110 z 15 maja 1926 r. i nr 111 z 16 maja 1926 r. Skany pochodzą z Pomorskiej Biblioteki Cyfrowej oraz Kujawsko Pomorskiej Biblioteki Cyfrowej.

Zobacz także

Dawne gazety - Historia Trójmiasta (396)

Opinie (51) 2 zablokowane

  • 2021-05-16 17:36

    (2)

    Żałuję że nie zostało Wolne Miasto Gdańsk

    Wka

    2 lata

    • 4 5

    • 2021-06-05 19:54

      Zawsze mozesz sie zwinac do wolnych Niemiec. Nie mam na celu ciebie urazic, ale po co pisac takie bzdury. To tak jabys plula swoim przodkom w twarz za to ze walczyli na wojnie. Dzis Gdansk jest Polski i nie ma sensu dyskutowac jaki moglby byc. Typowie Polskie dyskutowanie o niczym sensownym

      weaf

      2 lata

      • 0 0

    • 2021-05-16 21:13

      Szkoda....

      Było by poza Kaczystanem. Też żałuję

      2 lata

      • 0 1

  • 2021-05-16 20:40

    (1)

    Piłsudski zniszczył młodą polską demokrację i wprowadził groteskową i nieudalną dyktaturę.

    PZ

    2 lata

    • 6 2

    • 2021-05-16 21:14

      Czyżby wraz z Leninem był wzorem

      Dla małego wrednego

      2 lata

      • 1 0

  • 2021-05-16 09:07

    Metody chyba przejete przez pewna partie obecnie milosciwie nam panujaca (3)

    I zadluzajaca Panstwo bardziej niz za Gierka

    2 lata

    • 6 5

    • 2021-05-16 09:32

      (1)

      ciekawe czy niski tez przyzna sobie bulawe marszalkowska

      2 lata

      • 2 0

      • 2021-05-16 12:01

        Po co gdy jest 1 sekretarzem kc pzpk

        2 lata

        • 2 0

    • 2021-05-16 09:19

      Masz na myśli kartel żoliborski?

      2 lata

      • 2 0

  • 2021-05-16 09:51

    Żeby nie on (2)

    To byśta gadali po niemiecku i nie wiadomo jakiemu i za parobasa robili.

    Taka prawda

    2 lata

    • 5 10

    • 2021-05-16 11:40

      No Kornhauser germanizuje dzieci! Coś nie pasuje?

      Notariusz

      2 lata

      • 1 0

    • 2021-05-16 10:10

      Czytajac wypowiedz to

      Po 'niewiadomojakiemu' juz gadaja A za parobasa pracuje sporo i to nie u niemca. Jak szukalem pracy oferty pol etatu za 1400 ale pracujemy 8h, okazywaly sie dosc powszechne a w ogloszeniu niby 8k brutto

      ~Aa

      2 lata

      • 2 0

  • 2021-05-16 08:32

    Przewrot nie przewrot (1)

    Tu zawsze byla kupa, caly kraj do zaorania i zapomnienia, nic sie nie zmienia, jeden drugiego by zatlukl bo tamten mysli inaczej, agresja, hipokryzja brak szacunku i przekonanie o tym, ze tylko ja mam racje, prawo zawsze jest dla innych a nie 'kozakow', zarobic ale sie nie narobic to motto tego kraju nad Wisla. Bardzo sie ciesze, ze juz tu nie naleze.

    ~Aa

    2 lata

    • 18 10

    • 2021-05-16 10:57

      Przykre, ale prawdziwe...

      2 lata

      • 1 1

  • 2021-05-16 08:17

    Zbrodniarz (1)

    Ponad 400 zabitych, a potem jeszcze Bereza...

    2 lata

    • 9 4

    • 2021-05-16 09:25

      cala seria strajkow chlopskich z najwiekszym w 37 topiona we krwi

      2 lata

      • 1 0

  • 2021-05-15 15:24

    (5)

    Naród wspaniały, tylko ludzie k....

    Józef P.

    2 lata

    • 21 8

    • 2021-05-15 19:03

      Naród nadal świetny (2)

      a k.....w coraz mniej .POpędzić do końca . Bedzie tylko lepiej.

      2 lata

      • 5 8

      • 2021-05-16 09:17

        Dziwne bo od 6 lat gorzej i bardziej wstyd

        2 lata

        • 1 1

      • 2021-05-15 20:03

        PO nie rządzi. Rządzi niestety PiS.

        2 lata

        • 8 0

    • 2021-05-15 16:40

      to odnosilo sie do zydow (1)

      r5

      2 lata

      • 4 12

      • 2021-05-16 09:17

        No to nadal aktualne w tym kraju.. od rządu zaczynając

        Kalkstein

        2 lata

        • 0 0

  • 2021-05-15 14:33

    I tak już POzostało. (5)

    W Gdańsku nadal mamy cyrk.

    old Zaspa native

    2 lata

    • 30 23

    • 2021-05-16 00:57

      I słupy z Berlina w Gdańsku. Takie Ryże czy Budyń? (1)

      2 lata

      • 5 1

      • 2021-05-16 09:15

        No... złe te nemcy

        Wasserman & Kornhauser

        2 lata

        • 2 0

    • 2021-05-15 19:32

      Cyrk to rząd Mateusza. (2)

      Przejął Pinokio najgorsze cechy swojego ojca Kornela.

      2 lata

      • 10 7

      • 2021-05-15 19:57

        Bolek ! (1)

        do budy !

        2 lata

        • 7 6

        • 2021-05-16 09:15

          TW balbina... to ty?

          2 lata

          • 1 0

  • 2021-05-16 09:04

    Ja nie rozumiem jak Piłsudskiemu po czymś takim możemy

    Stawiać pomniki i nazywać jego imieniem ulice. Toż to przecież zdrada stanu...

    2 lata

    • 9 5

  • 2021-05-15 17:08

    Piłsudczycy podlizywali się Niemcom (5)

    Na ziemiach zachodnich RP działał Polski Związek Zachodni, broniący interesów Polski wobec mniejszości niemieckiej, w której było wielu posiadaczy ziemskich i fabrykantów.
    Ale sanacyjne rządy tępiły Polski Związek Zachodni.

    Znam historię

    2 lata

    • 15 11

    • 2021-05-15 17:11

      Sanacja - nacjonalistyczny związek tronu z ołtarzem (2)

      PPS - Partia socjalistyczna w nazwie i nacjonalistyczna w działaniach.
      "Nie oddamy nawet guzika od płaszcza ", a "Niemieckie czołgi są z kartonu ".

      2 lata

      • 6 8

      • 2021-05-15 19:30

        (1)

        Z którym ołtarzem? Komediant zmieniał wiarę wraz z kolejnymi małżeństwami.

        2 lata

        • 6 3

        • 2021-05-16 08:40

          Komendant zmieniał, by się ożenić, ale nadal popierał kościół katolicki

          2 lata

          • 2 1

    • 2021-05-15 19:04

      Ubectwo zza Buga . (1)

      POszli !!!!

      2 lata

      • 5 7

      • 2021-05-16 07:52

        Niech wracają pod Odessę ci Kslksteini i reszta

        2 lata

        • 3 1

1
2

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Wydarzenia

Majówkowe zwiedzanie Stoczni vol.7 Majówkowe zwiedzanie Stoczni vol.7

Majówkowe zwiedzanie Stoczni vol.7 (2 opinie)

(2 opinie)
20 zł
spacer
kwi 27-5.05
g. 10:00, 13:00, 16:00
Gdańsk, Pomnik Poległych Stoczniowców
20 zł
ulgowy 15 zł
Gdynia wielu narodowości Gdynia wielu narodowości

Gdynia wielu narodowości

spotkanie, wykład
maj 16
czwartek, g. 17:30
Gdynia, Biblioteka Wiedzy
Wstęp wolny
więcej (2)

TV Filmy

1379

Garnizon Gdańsk pod dowództwem Kristofera von Hagelsberg (1)

więcej (1569)

Katalog.trojmiasto.pl - Muzea

więcej

Sprawdź się

Sprawdź się

Jak obecnie nazywa się ulica przy której znajduje się tzw. Kolonia Rybaka?

 

Najczęściej czytane