• Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport

Historia wieży Dworca Głównego PKP w Gdańsku

Rafał Borowski
21 czerwca 2020 (artykuł sprzed 3 lat) 
  • Wieża Dworca Głównego PKP w Gdańsku w trakcie remontu.
  • Wieża Dworca Głównego PKP w Gdańsku w trakcie remontu.
  • Wieża Dworca Głównego PKP w Gdańsku w trakcie remontu.
  • Wieża Dworca Głównego PKP w Gdańsku w trakcie remontu.
  • Wieża Dworca Głównego PKP w Gdańsku w trakcie remontu.
  • Wieża Dworca Głównego PKP w Gdańsku w trakcie remontu.
  • Wieża Dworca Głównego PKP w Gdańsku w trakcie remontu.
  • Wieża Dworca Głównego PKP w Gdańsku w trakcie remontu.
  • Wieża Dworca Głównego PKP w Gdańsku w trakcie remontu.
  • Wieża Dworca Głównego PKP w Gdańsku w trakcie remontu.
  • Wieża Dworca Głównego PKP w Gdańsku w trakcie remontu.
  • Wieża Dworca Głównego PKP w Gdańsku w trakcie remontu.
  • Wieża Dworca Głównego PKP w Gdańsku w trakcie remontu.
  • Wieża Dworca Głównego PKP w Gdańsku w trakcie remontu.
  • Wieża Dworca Głównego PKP w Gdańsku w trakcie remontu.
  • Wieża Dworca Głównego PKP w Gdańsku w trakcie remontu.
  • Wieża Dworca Głównego PKP w Gdańsku w trakcie remontu.

Jest wyższa niż 10-piętrowy blok, kształtem hełmu nawiązuje do jednego z najsłynniejszych kościołów Gdańska, pierwotnie pełniła funkcję wieży ciśnień, a jeszcze w latach 60. brano pod uwagę jej zburzenie wraz z całym zespołem dworcowym. Poznajcie historię wieży zegarowej Dworca PKP Gdańsk Główny.



Czy lubisz czytać artykuły o historycznych ciekawostkach?

Kilka tygodni temu, górująca nad ul. Podwale GrodzkieMapka dworcowa wieża została opleciona rusztowaniami. Tym samym rozpoczął się kolejny etap kapitalnego remontu stacji kolejowej Gdańsk Główny, który zgodnie z harmonogramem ma zakończyć się do końca przyszłego roku.

Czytaj więcej: Rusza remont dworca Gdańsk Główny. Prace do końca 2021 roku

Zakres prac na wieży obejmuje przede wszystkim odnowienie elewacji oraz wymianę miedzianego poszycia hełmu.

Niektóre z jego elementów są już na tyle wysłużone, że groziły oderwaniem się od korpusu i upadkiem na chodnik. Właśnie z tego powodu w listopadzie 2017 r. na szczycie wieży została rozpostarta siatka, która pobudzała wyobraźnie przechodniów. Jednym przywodziła ona na myśl porwaną podmuchem wiatru parasolkę, zaś innym... smocze skrzydła.

Czytaj więcej: Nietypowa "ozdoba" wieży dworca w Gdańsku

Choć wielu z nas mija tę wieżę niemal codziennie, nie jest w stanie powiedzieć praktycznie nic o jej historii. A szkoda, bo wiąże się z nią kilka zaskakujących ciekawostek.

Dworzec na widokówce, wydanej wkrótce po dobudowaniu wieży. Dworzec na widokówce, wydanej wkrótce po dobudowaniu wieży.

Ogromny zbiornik na wodę



Wieża została oddana do użytku w 1903 r. Co ciekawe, nastąpiło to aż trzy lata później niż oddanie pozostałej części dworcowego kompleksu. Innymi słowy, nie powstawała ona jednocześnie z pozostałymi budynkami stacji, ale została do nich dobudowana. Jej pierwotną, nadrzędną funkcją bynajmniej nie było informowanie pasażerów i przechodniów o aktualnym ustawieniu wskazówek czasomierzy. Pierwotnie pełniła ona przede wszystkim funkcję wieży ciśnień dla dworcowych instalacji wodociągowych.

Zdjęcia z wnętrza wieży Dworca Gdańsk Główny PKP z 2010 r.



Niezorientowanym w temacie warto wyjaśnić, że w górnej części wieży mieścił się ogromny zbiornik, który był elementem sieci zaopatrującej dworzec w wodę oraz służył do napełniania kotłów w parowozach. Rezerwuar został zdemontowany wkrótce po przeprowadzeniu po wojnie pełnej elektryfikacji kolei.

Hełm wieży kościoła św. Katarzyny w Gdańsku. Hełm wieży kościoła św. Katarzyny w Gdańsku.

Inspiracja jednym z najsłynniejszych zabytków



Wysokość wieży, mierzona od chodnika do czubka wieńczącej hełm iglicy, wynosi 51 m. Dla porównania, wysokość 10-piętrowego bloku to ok. 30-35 m. Podobnie jak cały dworcowy kompleks została ona wybudowana w modnym na przełomie XIX i XX stulecia stylu neorenesansowym, w którym wzniesiono wówczas nad Motławą wiele gmachów użyteczności publicznej. Ich charakterystyczną cechą były ceglane elewacje przyozdobione detalami z piaskowca.

Co ciekawe, projekt hełmu wieńczącego wieżę był inspirowany jednym z największych zabytków Gdańska. Strzeliste nakrycie wieży, u nasady którego znajdują się cztery małe, narożne wieżyczki, jest bowiem wariacją na temat zwieńczenia kościoła św. Katarzyny.

  • Wieża wkrótce po zakończeniu II wojny światowej.
  • Wieża wkrótce po zakończeniu II wojny światowej.
  • Wieża wkrótce po zakończeniu II wojny światowej.

Wieża uniknęła pożaru, a i tak mogła zniknąć



Pod koniec II wojny światowej, wiosną 1945 r., kompleks dworca Gdańsk Główny - a właściwie Danzig Hauptbahnhof - nie uniknął tego, co spotkało większość zabudowy centrum miasta. Jego gmach został podpalony, a płomienie strawiły większość dachu i wnętrz. Wieża była jednym elementem kompleksu, który przetrwał niemal bez szwanku. Jak wynika z zachowanych zdjęć, uszkodzeniu uległy jedynie zegarowe tarcze. Nie udało nam się jednak ustalić, w jaki właściwie sposób doszło do ich dewastacji.

Wydawałoby się, że pożoga II wojny światowej stanowiła jedyną okoliczność, w której dworzec, a wraz z nim wieża, mógł zniknąć z powierzchni ziemi. Tymczasem jeszcze na początku lat 60. całkiem poważnie rozważano... wyburzenie neorenesansowego kompleksu i zastąpienie go modernistyczną bryłą. Na szczęście kontrowersyjna wizja pozostała jedynie na papierze, co było spowodowane m.in. brakiem odpowiednich funduszy.

  • Zdjęcia kapitalnego remontu dworca, który został przeprowadzony w pierwszej połowie lat 90.
  • Zdjęcia kapitalnego remontu dworca, który został przeprowadzony w pierwszej połowie lat 90.
  • Zdjęcia kapitalnego remontu dworca, który został przeprowadzony w pierwszej połowie lat 90.
  • Zdjęcia kapitalnego remontu dworca, który został przeprowadzony w pierwszej połowie lat 90.
  • Zdjęcia kapitalnego remontu dworca, który został przeprowadzony w pierwszej połowie lat 90.

Trzeci kapitalny remont po wojnie



Jak już wcześniej wspomniano, jednym z kluczowych elementów remontu wieży będzie oczyszczenie elewacji i uzupełnienie ewentualnych ubytków. Jednak spostrzegawczy czytelnicy zapewne zwrócili uwagę, że jej stan był całkiem dobry, zwłaszcza w porównaniu do pochodzącego z podobnego okresu i reprezentującego ten sam styl budynku delegatury ABW.

Wynika to z faktu, że dworcowa wieża, jak i zresztą pozostałe budynki dworca, dwukrotnie przechodziła gruntowny remont. Najpierw w pierwszej połowie lat 60, następnie w pierwszej połowie lat 90.

Co wchodzi w zakres remontu?



Szczegółowy zakres prace remontowych na dworcowej wieży przedstawia Aleksandra Rudzińska-Rdzanek z Biuro Komunikacji i Promocji spółki Polskie Koleje Państwowe.

Rusztowanie wokół wieży dworca kolejowego Gdańsk Główny jest aktualnie wznoszone. Zakończenie i odbiór rusztowań wieży zaplanowano na koniec tego tygodnia. Planowane zakończenie prac przy wieży, zgodnie z harmonogramem, to koniec września br. Nie oznacza to jednak kompletnego demontażu rusztowania.

Zakres remontu wnętrza wieży obejmuje: renowację wszystkich elementów stalowych (schody, spoczniki, balustrady), zabezpieczenie farbami antykorozyjnymi oraz malowanie na kolor czarny, oczyszczenie ścian, parapetów, uzupełnienie ubytków, wymiana spoin; w miejscach, gdzie występują tynki, należy ocenić ich stan na etapie robót i we wskazanych miejscach wymienić na nowe, renowację wszystkich okien wraz z wymianą szklenia, przebudowę schodów w części piwnicznej, wymianę okien na najwyższej kondygnacji na okna żaluzjowe, uzupełnienie stropu pomiędzy 1 i 2 kondygnacją wieży oraz montaż wyłazu schodowego, montaż nowych schodów na parterze z możliwością pozostawienia istniejących schodów na piętrze jako elementu dekoracyjnego, ocena stanu technicznego oraz mikologicznego więźby, wymianę ewentualnych miejsc problematycznych konstrukcji, oczyszczenie i zabezpieczenie elementów konstrukcyjnych zgodnie z Programem Prac Konserwatorskich, demontaż instalacji, demontaż wskazanych ścianek i domurowanie nowych, wymianę stolarki drzwiowej i montaż nowej, remont elewacji i jej zabezpieczenie przed wpływem warunków atmosferycznych wraz z odtworzeniem, renowacją i konserwacją wszelkich detali architektonicznych, usunięcie wtórnych elementów na elewacjach, odtworzenie pierwotnej formy architektonicznej elewacji, zabezpieczenie antygrafitti, naprawę lub odtworzenie elementów detali ze stali, konserwację istniejących krat okiennych.

Wszystkie wykończenia stalowych hełmów nad wieżami pozostaną bez zmian. Hełmy należy ocenić pod względem wizualnym i technicznym, oczyścić oraz naprawić wszelkie ubytki.

Stan techniczny wieży jest na tyle dobry, ze wystarczą miejscowe naprawy, bez konieczności jej całkowitej wymiany.

Miejsca

Opinie (105) 2 zablokowane

  • (2)

    Fotka z taksówkami. To chyba robiona jakby obecnie stał plecami do Terranovy. Dworzec w Malborku jak ładnie zrobili. Nawet piękne bym rzekł.

    • 8 7

    • A w Berlinie jaki ładny dworzec! (1)

      • 2 1

      • Berlin - stary 100letni dworzec gł. po 1990r odnowiono za 10mln Euro

        by następnie go zburzyć i postawić ultranowoczesny ;))))
        tak się to robi na Świecie - a nie, że byle zabytkowe gó.. no musi stać, bo stare jest i basta.

        • 1 4

  • Dziwne biegi narzucają (8)

    W latach 60 chcieli zburzyć wszystko, teraz trwają kolejne remonty za grube bańki. Tak, wydają na to co chcieli zlikwidować.
    Przyznać trzeba, że jest to okazała, piękne budowla.
    Mieszkańcy inszych miast czasem myślą, że to kościół...

    • 38 3

    • (7)

      Faktycznie, a mój znajomy widząc Okrąglak na Przymorzu był święcie przekonany, że to...meczet. Pewno przez tą wieżę, trochę podobna do minaretu.

      • 12 2

      • Ja widząc spodek w Katowicach myślalem, że ufo przyleciało. (5)

        Dlatego uciekłem.

        • 9 1

        • (4)

          Bo to było UFO. Nazwa spodek to tylko przykrywka. Oni już tu są, patrzą. Truth is out there.

          • 8 1

          • Podoba ci się Scully? Wiem, że się calowaliscie ale to chwila czy coś więcej? (3)

            Wal śmiało, nikomu nie powiem.

            • 8 0

            • (2)

              Pewnie. Choć zawsze bardziej podobał mi się Skinner.

              • 2 1

              • W sumie zawsze cię chronił... (1)

                Ale z nim się nie calowaleś! Chyba...

                • 1 0

              • Raz sie zdarzylo..

                Ale tylko raz. Prawdziwe objawienie przezylem z.. Palaczem. Ten to ma jezyk.

                Mulder

                • 2 0

      • Mi cale zycie aie z meczetem kojarzy

        • 0 0

  • Bez tej wierzy dworzec wyglądałby dużo gorszej (7)

    • 48 6

    • Jeszcze gorzej (gorszej) wyglądałby bez peronów. (1)

      • 7 0

      • co ci po dworcach i peronach

        jak tu kasy nieczynne, a tam wyświetlacze pogaszone ... i strach w ogóle tam przebywać

        • 1 0

    • No niewierzący dworzec to

      nie wyglądałoby dobrze.

      • 5 5

    • (3)

      Nie wypowiadaj sie jezeli nie umiesz pisac, WIEZY a nie wierzy (to slowo dotyczy wiary)

      • 8 2

      • Dziękujemy za wyjaśnienie. (2)

        • 4 0

        • WIEZY (1)

          To są takie sznury bez Ę

          • 1 0

          • WIEZA

            To taka pożyteczna informacja bez D.

            • 2 0

  • A za ile lat koniec remontu dworca?? (4)

    Za ile lat koniec remontu dworca?? To jakas szopka! Od dawna ciagle rozgrzebane i kolejne firmy w ustawionych przetargach po cichutku wyprowadzaja kase z PKP.

    • 24 36

    • Jeśli coś wiesz, coś jest nielegalne, to zgłaszaj. Zbyszek od razu ruszy do boju. (2)

      Albo japa...

      • 10 1

      • ruszy do sr*cza stawiac zamki (1)

        w tym kraju liczba walkow na miesiac przekracza wartosc sredniej krajowej wyplaty. takze japa lemingu, a nie tu farmazonisz

        • 2 6

        • Pozostaje ci płacz.

          • 2 0

    • Ty masz tak bez przerwy?

      Czy tylko okresami?

      • 5 1

  • Dla mnie gdański dworzec główny był zawsze taka fajna wizytówką miasta... (4)

    Co prawda w swoim czasie w środku działy się cuda...mało powiedziane, ale zawsze ten budynek mi się podobał.

    • 69 2

    • (2)

      Tak i ten wieczny smrod i brod

      • 0 7

      • Przeczytaj jeszcze raz...i jeszcze raz. Az zrozumiesz.

        • 5 2

      • tam nie ma rzeki

        ani tym bardziej brodu.

        • 6 1

    • Dawać przejście naziemne!

      • 0 1

  • Historia wieży jest taka, że jest ona zawsze w remoncie. (3)

    Tak samo jak dworzec i przejście podziemne :)

    • 33 19

    • Nie ma już spoko typa z gazetami. (1)

      On mógł zostać ale dobrze, że wyrzucono te straganiary...

      • 4 1

      • Ten typ jest teraz na Zielonym Rynku Przymoze

        • 0 0

    • Widac bardzo rzadko tam bywasz

      • 3 3

  • (5)

    Pamiętam gdy ją budowano, miałem wtedy 52 lata.

    • 9 23

    • (1)

      Szczyl

      • 4 1

      • Piotr. Miło mi.

        • 1 1

    • (1)

      Co ty piszesz za głupoty . Ja oddano w roku 1903 , i ty wtedy miałeś 52 lata i teraz jeszcze żyjesz ?

      • 4 4

      • ciężko jest uwierzyć w to czego jeszcze nie rozumiesz-ale pod koniec twych rearkarnacji-celu nauki bytowania też będziesz to rozumiał,

        • 0 0

    • wierzę ja widziałem ją zniszczoną jak i spalone miasto .Miałem wówczas 32 lata. ponownie wróciłem do gdańska w lutym 1948,mam teraz 72 lata.

      • 0 2

  • Modernistyczne przebudowy zdewastowały Gdańsk (3)

    LOT, estakada koło ABW, szerokie jak autostrada Podwale, ciągnące się kilometrami blokowiska.. cud że dworzec przetrwał kilka generacji gdańskich burzycieli

    • 66 9

    • Ale od LOTu, to ty się od...czep. Oby został taki na wieki. Oby był. (1)

      Tylko nie umawiajcie się tam na randki, bo podobno istnieje klątwa, że nic z tego nie będzie:)

      • 7 12

      • Trzeba było się umawiać przy "meblowym", ja zawsza przy Neptunie, dzisaj z Tą dziewczyną co się umawiałem pod Neptunem doczekaliśmy się Wnuczki.

        • 2 0

    • Znacznie bardziej wartościowy jest konsekwentny modernizm niż pseudo nowoczesne zabudowy jak Krewetka i sąsiedztwo pełne prętów, drutów , zbędnych odciągów albo "złota" zabudowa Długich Ogrodów gdzie funkcjonowały biura Amber Gold - kraina kiczu i nowobogackiej lipy.

      • 2 0

  • Jeden z najpiękniejszych dworców w Polsce (5)

    moi drodzy I kochani a śmiem twierdzić że najładniejszy...Kocham ten Gdańsk..

    • 70 7

    • Gdańsk nie kocha ciebie. (2)

      • 8 10

      • (1)

        A ja tam svena lubię.

        • 9 5

        • Myślę, że on ciebie bardzo też.

          • 5 0

    • Baran deweloperski

      • 3 3

    • arkowiec co kocha Gdańsk, taki paradoks

      • 2 2

  • Kiedy nowy dworzec PKS ? obecny straszy PRL-em (16)

    • 80 3

    • Tam nikt nie zagląda. (6)

      A i jak może straszyć prl-em, skoro jest prl-owski?

      • 11 0

      • Właścicielem jest Górski (5)

        Kaszubski deweloper, kombinuje żeby go zburzyć i postawić tam hotel.

        • 13 2

        • Zapytam. (3)

          • 2 0

          • odpowiadam (2)

            Zabytek. Odnowić i weksponować. Zdziwisz się.

            • 1 3

            • Nie zdziwię się.

              • 2 0

            • ten ohydny badziew zabytkiem?

              PKS i LOT - to przykładne zabytki po perelowskiej syf-chałtury

              • 0 0

        • Zgadza sie.Goeski jwst tez wlascicielem autobusowej linii Gryf

          Ale przebudowie pks spezeciwia sie konserwator. Od lat.

          • 3 1

    • Pani Dulkiewicz zapraszam na dworzec PKS i niech Pani koniecznie skorzysta tam z toalety. (4)

      To jest właśnie wizytówka Gdańska, jeden smród.

      • 11 6

      • Nazarles się fasoli i teraz masz pretensje do wszystkich. (3)

        Pani Ola na bank specjalnie dla ciebie przyjedzie tam zrobić siku...albo kupę. Chociaż ładne kobiety podobno nie robią kupy. A pani Ola jest ladna. Mi się podoba.

        • 10 10

        • O gustach sie ponoc nie dyskutuje (1)

          I kazda potwora znajdzie swego amatora...

          • 9 2

          • Jak wół jest napisane...

            "Mi się podoba". Czego nie rozumiesz?
            Amatora... A może adoratora? Nawet ci nie współczuję.

            • 1 5

        • Są gusta i bezguscia.

          • 2 0

    • (1)

      Niestety to własność prywatna, więc pewnie nigdy

      • 5 2

      • Sama się prywatną nie zrobiła. Proszę o wspomnieć o okolicznościach.

        • 0 0

    • To prawda, że dworzec autobusowy (PKS) wygląda okropnie.... (1)

      ... wstyd dla naszego pięknego Gdańska. Dalekobieżna komunikacja autobusowa jest potrzebna a ten dworzec powinien być wyremontowany już dawno.

      • 4 0

      • matouszek obiecał przywrócić wiekszość po prl-owskich PKS-linii

        i po 2ch latach ...= dziś ogłosić SUKcESS "dobrej zmiany"
        i co?

        • 2 1

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Wydarzenia

Wejście w historię

wystawa, spotkanie

Promocja i dyskusja nad książką o historii 318. Dywizjonu Myśliwsko - Rozpoznawczego "Gdańskiego"

spotkanie

Sprawdź się

Sprawdź się

Który z tych niemieckich dowódców nie kształcił się w szkole wojskowej w Gdańsku?

 

Najczęściej czytane