• Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport

Historia wieży Dworca Głównego PKP w Gdańsku

Rafał Borowski
21 czerwca 2020 (artykuł sprzed 3 lat) 
  • Wieża Dworca Głównego PKP w Gdańsku w trakcie remontu.
  • Wieża Dworca Głównego PKP w Gdańsku w trakcie remontu.
  • Wieża Dworca Głównego PKP w Gdańsku w trakcie remontu.
  • Wieża Dworca Głównego PKP w Gdańsku w trakcie remontu.
  • Wieża Dworca Głównego PKP w Gdańsku w trakcie remontu.
  • Wieża Dworca Głównego PKP w Gdańsku w trakcie remontu.
  • Wieża Dworca Głównego PKP w Gdańsku w trakcie remontu.
  • Wieża Dworca Głównego PKP w Gdańsku w trakcie remontu.
  • Wieża Dworca Głównego PKP w Gdańsku w trakcie remontu.
  • Wieża Dworca Głównego PKP w Gdańsku w trakcie remontu.
  • Wieża Dworca Głównego PKP w Gdańsku w trakcie remontu.
  • Wieża Dworca Głównego PKP w Gdańsku w trakcie remontu.
  • Wieża Dworca Głównego PKP w Gdańsku w trakcie remontu.
  • Wieża Dworca Głównego PKP w Gdańsku w trakcie remontu.
  • Wieża Dworca Głównego PKP w Gdańsku w trakcie remontu.
  • Wieża Dworca Głównego PKP w Gdańsku w trakcie remontu.
  • Wieża Dworca Głównego PKP w Gdańsku w trakcie remontu.

Jest wyższa niż 10-piętrowy blok, kształtem hełmu nawiązuje do jednego z najsłynniejszych kościołów Gdańska, pierwotnie pełniła funkcję wieży ciśnień, a jeszcze w latach 60. brano pod uwagę jej zburzenie wraz z całym zespołem dworcowym. Poznajcie historię wieży zegarowej Dworca PKP Gdańsk Główny.



Czy lubisz czytać artykuły o historycznych ciekawostkach?

Kilka tygodni temu, górująca nad ul. Podwale GrodzkieMapka dworcowa wieża została opleciona rusztowaniami. Tym samym rozpoczął się kolejny etap kapitalnego remontu stacji kolejowej Gdańsk Główny, który zgodnie z harmonogramem ma zakończyć się do końca przyszłego roku.

Czytaj więcej: Rusza remont dworca Gdańsk Główny. Prace do końca 2021 roku

Zakres prac na wieży obejmuje przede wszystkim odnowienie elewacji oraz wymianę miedzianego poszycia hełmu.

Niektóre z jego elementów są już na tyle wysłużone, że groziły oderwaniem się od korpusu i upadkiem na chodnik. Właśnie z tego powodu w listopadzie 2017 r. na szczycie wieży została rozpostarta siatka, która pobudzała wyobraźnie przechodniów. Jednym przywodziła ona na myśl porwaną podmuchem wiatru parasolkę, zaś innym... smocze skrzydła.

Czytaj więcej: Nietypowa "ozdoba" wieży dworca w Gdańsku

Choć wielu z nas mija tę wieżę niemal codziennie, nie jest w stanie powiedzieć praktycznie nic o jej historii. A szkoda, bo wiąże się z nią kilka zaskakujących ciekawostek.

Dworzec na widokówce, wydanej wkrótce po dobudowaniu wieży. Dworzec na widokówce, wydanej wkrótce po dobudowaniu wieży.

Ogromny zbiornik na wodę



Wieża została oddana do użytku w 1903 r. Co ciekawe, nastąpiło to aż trzy lata później niż oddanie pozostałej części dworcowego kompleksu. Innymi słowy, nie powstawała ona jednocześnie z pozostałymi budynkami stacji, ale została do nich dobudowana. Jej pierwotną, nadrzędną funkcją bynajmniej nie było informowanie pasażerów i przechodniów o aktualnym ustawieniu wskazówek czasomierzy. Pierwotnie pełniła ona przede wszystkim funkcję wieży ciśnień dla dworcowych instalacji wodociągowych.

Zdjęcia z wnętrza wieży Dworca Gdańsk Główny PKP z 2010 r.



Niezorientowanym w temacie warto wyjaśnić, że w górnej części wieży mieścił się ogromny zbiornik, który był elementem sieci zaopatrującej dworzec w wodę oraz służył do napełniania kotłów w parowozach. Rezerwuar został zdemontowany wkrótce po przeprowadzeniu po wojnie pełnej elektryfikacji kolei.

Hełm wieży kościoła św. Katarzyny w Gdańsku. Hełm wieży kościoła św. Katarzyny w Gdańsku.

Inspiracja jednym z najsłynniejszych zabytków



Wysokość wieży, mierzona od chodnika do czubka wieńczącej hełm iglicy, wynosi 51 m. Dla porównania, wysokość 10-piętrowego bloku to ok. 30-35 m. Podobnie jak cały dworcowy kompleks została ona wybudowana w modnym na przełomie XIX i XX stulecia stylu neorenesansowym, w którym wzniesiono wówczas nad Motławą wiele gmachów użyteczności publicznej. Ich charakterystyczną cechą były ceglane elewacje przyozdobione detalami z piaskowca.

Co ciekawe, projekt hełmu wieńczącego wieżę był inspirowany jednym z największych zabytków Gdańska. Strzeliste nakrycie wieży, u nasady którego znajdują się cztery małe, narożne wieżyczki, jest bowiem wariacją na temat zwieńczenia kościoła św. Katarzyny.

  • Wieża wkrótce po zakończeniu II wojny światowej.
  • Wieża wkrótce po zakończeniu II wojny światowej.
  • Wieża wkrótce po zakończeniu II wojny światowej.

Wieża uniknęła pożaru, a i tak mogła zniknąć



Pod koniec II wojny światowej, wiosną 1945 r., kompleks dworca Gdańsk Główny - a właściwie Danzig Hauptbahnhof - nie uniknął tego, co spotkało większość zabudowy centrum miasta. Jego gmach został podpalony, a płomienie strawiły większość dachu i wnętrz. Wieża była jednym elementem kompleksu, który przetrwał niemal bez szwanku. Jak wynika z zachowanych zdjęć, uszkodzeniu uległy jedynie zegarowe tarcze. Nie udało nam się jednak ustalić, w jaki właściwie sposób doszło do ich dewastacji.

Wydawałoby się, że pożoga II wojny światowej stanowiła jedyną okoliczność, w której dworzec, a wraz z nim wieża, mógł zniknąć z powierzchni ziemi. Tymczasem jeszcze na początku lat 60. całkiem poważnie rozważano... wyburzenie neorenesansowego kompleksu i zastąpienie go modernistyczną bryłą. Na szczęście kontrowersyjna wizja pozostała jedynie na papierze, co było spowodowane m.in. brakiem odpowiednich funduszy.

  • Zdjęcia kapitalnego remontu dworca, który został przeprowadzony w pierwszej połowie lat 90.
  • Zdjęcia kapitalnego remontu dworca, który został przeprowadzony w pierwszej połowie lat 90.
  • Zdjęcia kapitalnego remontu dworca, który został przeprowadzony w pierwszej połowie lat 90.
  • Zdjęcia kapitalnego remontu dworca, który został przeprowadzony w pierwszej połowie lat 90.
  • Zdjęcia kapitalnego remontu dworca, który został przeprowadzony w pierwszej połowie lat 90.

Trzeci kapitalny remont po wojnie



Jak już wcześniej wspomniano, jednym z kluczowych elementów remontu wieży będzie oczyszczenie elewacji i uzupełnienie ewentualnych ubytków. Jednak spostrzegawczy czytelnicy zapewne zwrócili uwagę, że jej stan był całkiem dobry, zwłaszcza w porównaniu do pochodzącego z podobnego okresu i reprezentującego ten sam styl budynku delegatury ABW.

Wynika to z faktu, że dworcowa wieża, jak i zresztą pozostałe budynki dworca, dwukrotnie przechodziła gruntowny remont. Najpierw w pierwszej połowie lat 60, następnie w pierwszej połowie lat 90.

Co wchodzi w zakres remontu?



Szczegółowy zakres prace remontowych na dworcowej wieży przedstawia Aleksandra Rudzińska-Rdzanek z Biuro Komunikacji i Promocji spółki Polskie Koleje Państwowe.

Rusztowanie wokół wieży dworca kolejowego Gdańsk Główny jest aktualnie wznoszone. Zakończenie i odbiór rusztowań wieży zaplanowano na koniec tego tygodnia. Planowane zakończenie prac przy wieży, zgodnie z harmonogramem, to koniec września br. Nie oznacza to jednak kompletnego demontażu rusztowania.

Zakres remontu wnętrza wieży obejmuje: renowację wszystkich elementów stalowych (schody, spoczniki, balustrady), zabezpieczenie farbami antykorozyjnymi oraz malowanie na kolor czarny, oczyszczenie ścian, parapetów, uzupełnienie ubytków, wymiana spoin; w miejscach, gdzie występują tynki, należy ocenić ich stan na etapie robót i we wskazanych miejscach wymienić na nowe, renowację wszystkich okien wraz z wymianą szklenia, przebudowę schodów w części piwnicznej, wymianę okien na najwyższej kondygnacji na okna żaluzjowe, uzupełnienie stropu pomiędzy 1 i 2 kondygnacją wieży oraz montaż wyłazu schodowego, montaż nowych schodów na parterze z możliwością pozostawienia istniejących schodów na piętrze jako elementu dekoracyjnego, ocena stanu technicznego oraz mikologicznego więźby, wymianę ewentualnych miejsc problematycznych konstrukcji, oczyszczenie i zabezpieczenie elementów konstrukcyjnych zgodnie z Programem Prac Konserwatorskich, demontaż instalacji, demontaż wskazanych ścianek i domurowanie nowych, wymianę stolarki drzwiowej i montaż nowej, remont elewacji i jej zabezpieczenie przed wpływem warunków atmosferycznych wraz z odtworzeniem, renowacją i konserwacją wszelkich detali architektonicznych, usunięcie wtórnych elementów na elewacjach, odtworzenie pierwotnej formy architektonicznej elewacji, zabezpieczenie antygrafitti, naprawę lub odtworzenie elementów detali ze stali, konserwację istniejących krat okiennych.

Wszystkie wykończenia stalowych hełmów nad wieżami pozostaną bez zmian. Hełmy należy ocenić pod względem wizualnym i technicznym, oczyścić oraz naprawić wszelkie ubytki.

Stan techniczny wieży jest na tyle dobry, ze wystarczą miejscowe naprawy, bez konieczności jej całkowitej wymiany.

Miejsca

Opinie (105) 2 zablokowane

  • (2)

    Szkoda, ze nie pokazano wnetrza. Z zewnatrz kazdy wie jak ten budynek wyglada. Ale jezeli to wielki zbiornik ktorego nie da sie zaadoptowac w zaden sensowny sposob to wyburzenie, albo calkowita zmiana koncepcji jest najrozsadniejszym wyjsciem. Placimy za rewitalizacje budynku z ktorym absolutnie nic nie jestesmy w stanie zrobic. Marnowanie publicznej kasy.

    • 4 28

    • Dworzec zawsze był dworcem.

      Ile wypiłeś przed pisaniem bzdur???

      • 3 0

    • Przecież masz napisane, że zbiornik został zdemontowany kilkadziesiąt lat temu - po elektryfikacji linii kolejowej

      • 1 0

  • (1)

    Taka historia jak wiecznej budowy tego śmierdzącego dworca

    • 4 15

    • Chyba wiecznego remontu

      • 3 1

  • Cały artykuł do zmiany... (2)

    Całość skopiowana z Wikipedii i niestety wyssana z palca. Wieża była budowana razem z pozostałą częścią kompleksu dworcowego od około 1897 r., i stała już w momencie oddania całości kompleksu do użytku w październiku 1900 roku. Nic, nigdy później nie było dobudowywane, na co dowodem są zdjęcia z ostatniego roku XIX wieku. Również rzekome istnienie we wnętrzu wieży zbiornika poddaje w wątpliwość prof. Andrzej Januszajtis, tłumacząc to brakiem zachowanych jakichkolwiek śladów po tej instalacji.

    • 21 3

    • instalację zabrali Rosjanie

      to oczywiste

      • 4 0

    • Caly artykul

      nie jest o wieży

      • 0 1

  • Ciekawe...

    Wieża i dworzec ma więcej wdzięku niż "reprezentacyjna" Wyspa Spichrzów z nową zabudową.

    • 27 4

  • (2)

    Po co nam dworzec w Gdańsku skoro jest jeden w Berlinie??

    • 20 6

    • (1)

      Już panujący wówczas, cesarz niemiec Wilhelm II doskonale wiedział, co, gdzie i jak budować, uwagi "gościa" z sąsiedniego woj. są żenujace i śmieszne, typu "najbliższy taras widokowy" daj weku sobie spokój.

      • 0 2

      • W szkole nie nauczono ortografii a w domu kultury. I tak już zostanie.

        • 0 0

  • Mity i miejskie legendy, jak ta, że w dawnym

    U7 zatopiono żywcem rannych Niemców.

    • 4 3

  • Fajny artykuł (2)

    Trochę mógłby być dłuższy dodam że o pożar zgodnie posądzona jest armia Czerwona .... Rzeczywiście odbudowa przebiegła zgodnie z pierwowzorem, za wyjątkiem braku spadzistych dachów nad poczekalnią te nie zostały odbudowane. .. najgorsze czasy dla dworca to ponoć za Gomółki....

    • 10 1

    • Szkoda,że w szkołę kamieniami rzucałeś, ekspercie od Gomułki. (1)

      • 0 2

      • Gomułki ha

        Gomółki ha

        • 0 0

  • Najpiękniejszy dworzec (1)

    Ma Gdynia.Pan Szczurek jak zwykle stanął na wysokości zadania:):):):):):).

    • 4 7

    • Przecież jest świeżo po remoncie! Co ci się tam nie podoba?

      • 0 1

  • Co tam wieża, niedaleko mamy przepiękny parking dla samochodów. To jest dopiero perełka i piękna wizytówka Gdańska. Kopary opadają!

    • 16 4

  • Zegar

    A o zegarze nic? Kto skonstruował, czy ma mechanizm, czy obecnie elektroniczne sterowanie? Może ma dzwon lub dzwony i kiedyś wybijał godziny?

    • 20 0

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Wydarzenia

Majówkowe zwiedzanie Stoczni vol.7

20 zł
spacer

Sprawdź się

Sprawdź się

Jak nazywała się pierwsza loża masońska w Gdańsku?

 

Najczęściej czytane