• Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport

Historia wieży Dworca Głównego PKP w Gdańsku

Rafał Borowski
21 czerwca 2020 (artykuł sprzed 3 lat) 
  • Wieża Dworca Głównego PKP w Gdańsku w trakcie remontu.
  • Wieża Dworca Głównego PKP w Gdańsku w trakcie remontu.
  • Wieża Dworca Głównego PKP w Gdańsku w trakcie remontu.
  • Wieża Dworca Głównego PKP w Gdańsku w trakcie remontu.
  • Wieża Dworca Głównego PKP w Gdańsku w trakcie remontu.
  • Wieża Dworca Głównego PKP w Gdańsku w trakcie remontu.
  • Wieża Dworca Głównego PKP w Gdańsku w trakcie remontu.
  • Wieża Dworca Głównego PKP w Gdańsku w trakcie remontu.
  • Wieża Dworca Głównego PKP w Gdańsku w trakcie remontu.
  • Wieża Dworca Głównego PKP w Gdańsku w trakcie remontu.
  • Wieża Dworca Głównego PKP w Gdańsku w trakcie remontu.
  • Wieża Dworca Głównego PKP w Gdańsku w trakcie remontu.
  • Wieża Dworca Głównego PKP w Gdańsku w trakcie remontu.
  • Wieża Dworca Głównego PKP w Gdańsku w trakcie remontu.
  • Wieża Dworca Głównego PKP w Gdańsku w trakcie remontu.
  • Wieża Dworca Głównego PKP w Gdańsku w trakcie remontu.
  • Wieża Dworca Głównego PKP w Gdańsku w trakcie remontu.

Jest wyższa niż 10-piętrowy blok, kształtem hełmu nawiązuje do jednego z najsłynniejszych kościołów Gdańska, pierwotnie pełniła funkcję wieży ciśnień, a jeszcze w latach 60. brano pod uwagę jej zburzenie wraz z całym zespołem dworcowym. Poznajcie historię wieży zegarowej Dworca PKP Gdańsk Główny.



Czy lubisz czytać artykuły o historycznych ciekawostkach?

Kilka tygodni temu, górująca nad ul. Podwale GrodzkieMapka dworcowa wieża została opleciona rusztowaniami. Tym samym rozpoczął się kolejny etap kapitalnego remontu stacji kolejowej Gdańsk Główny, który zgodnie z harmonogramem ma zakończyć się do końca przyszłego roku.

Czytaj więcej: Rusza remont dworca Gdańsk Główny. Prace do końca 2021 roku

Zakres prac na wieży obejmuje przede wszystkim odnowienie elewacji oraz wymianę miedzianego poszycia hełmu.

Niektóre z jego elementów są już na tyle wysłużone, że groziły oderwaniem się od korpusu i upadkiem na chodnik. Właśnie z tego powodu w listopadzie 2017 r. na szczycie wieży została rozpostarta siatka, która pobudzała wyobraźnie przechodniów. Jednym przywodziła ona na myśl porwaną podmuchem wiatru parasolkę, zaś innym... smocze skrzydła.

Czytaj więcej: Nietypowa "ozdoba" wieży dworca w Gdańsku

Choć wielu z nas mija tę wieżę niemal codziennie, nie jest w stanie powiedzieć praktycznie nic o jej historii. A szkoda, bo wiąże się z nią kilka zaskakujących ciekawostek.

Dworzec na widokówce, wydanej wkrótce po dobudowaniu wieży. Dworzec na widokówce, wydanej wkrótce po dobudowaniu wieży.

Ogromny zbiornik na wodę



Wieża została oddana do użytku w 1903 r. Co ciekawe, nastąpiło to aż trzy lata później niż oddanie pozostałej części dworcowego kompleksu. Innymi słowy, nie powstawała ona jednocześnie z pozostałymi budynkami stacji, ale została do nich dobudowana. Jej pierwotną, nadrzędną funkcją bynajmniej nie było informowanie pasażerów i przechodniów o aktualnym ustawieniu wskazówek czasomierzy. Pierwotnie pełniła ona przede wszystkim funkcję wieży ciśnień dla dworcowych instalacji wodociągowych.

Zdjęcia z wnętrza wieży Dworca Gdańsk Główny PKP z 2010 r.



Niezorientowanym w temacie warto wyjaśnić, że w górnej części wieży mieścił się ogromny zbiornik, który był elementem sieci zaopatrującej dworzec w wodę oraz służył do napełniania kotłów w parowozach. Rezerwuar został zdemontowany wkrótce po przeprowadzeniu po wojnie pełnej elektryfikacji kolei.

Hełm wieży kościoła św. Katarzyny w Gdańsku. Hełm wieży kościoła św. Katarzyny w Gdańsku.

Inspiracja jednym z najsłynniejszych zabytków



Wysokość wieży, mierzona od chodnika do czubka wieńczącej hełm iglicy, wynosi 51 m. Dla porównania, wysokość 10-piętrowego bloku to ok. 30-35 m. Podobnie jak cały dworcowy kompleks została ona wybudowana w modnym na przełomie XIX i XX stulecia stylu neorenesansowym, w którym wzniesiono wówczas nad Motławą wiele gmachów użyteczności publicznej. Ich charakterystyczną cechą były ceglane elewacje przyozdobione detalami z piaskowca.

Co ciekawe, projekt hełmu wieńczącego wieżę był inspirowany jednym z największych zabytków Gdańska. Strzeliste nakrycie wieży, u nasady którego znajdują się cztery małe, narożne wieżyczki, jest bowiem wariacją na temat zwieńczenia kościoła św. Katarzyny.

  • Wieża wkrótce po zakończeniu II wojny światowej.
  • Wieża wkrótce po zakończeniu II wojny światowej.
  • Wieża wkrótce po zakończeniu II wojny światowej.

Wieża uniknęła pożaru, a i tak mogła zniknąć



Pod koniec II wojny światowej, wiosną 1945 r., kompleks dworca Gdańsk Główny - a właściwie Danzig Hauptbahnhof - nie uniknął tego, co spotkało większość zabudowy centrum miasta. Jego gmach został podpalony, a płomienie strawiły większość dachu i wnętrz. Wieża była jednym elementem kompleksu, który przetrwał niemal bez szwanku. Jak wynika z zachowanych zdjęć, uszkodzeniu uległy jedynie zegarowe tarcze. Nie udało nam się jednak ustalić, w jaki właściwie sposób doszło do ich dewastacji.

Wydawałoby się, że pożoga II wojny światowej stanowiła jedyną okoliczność, w której dworzec, a wraz z nim wieża, mógł zniknąć z powierzchni ziemi. Tymczasem jeszcze na początku lat 60. całkiem poważnie rozważano... wyburzenie neorenesansowego kompleksu i zastąpienie go modernistyczną bryłą. Na szczęście kontrowersyjna wizja pozostała jedynie na papierze, co było spowodowane m.in. brakiem odpowiednich funduszy.

  • Zdjęcia kapitalnego remontu dworca, który został przeprowadzony w pierwszej połowie lat 90.
  • Zdjęcia kapitalnego remontu dworca, który został przeprowadzony w pierwszej połowie lat 90.
  • Zdjęcia kapitalnego remontu dworca, który został przeprowadzony w pierwszej połowie lat 90.
  • Zdjęcia kapitalnego remontu dworca, który został przeprowadzony w pierwszej połowie lat 90.
  • Zdjęcia kapitalnego remontu dworca, który został przeprowadzony w pierwszej połowie lat 90.

Trzeci kapitalny remont po wojnie



Jak już wcześniej wspomniano, jednym z kluczowych elementów remontu wieży będzie oczyszczenie elewacji i uzupełnienie ewentualnych ubytków. Jednak spostrzegawczy czytelnicy zapewne zwrócili uwagę, że jej stan był całkiem dobry, zwłaszcza w porównaniu do pochodzącego z podobnego okresu i reprezentującego ten sam styl budynku delegatury ABW.

Wynika to z faktu, że dworcowa wieża, jak i zresztą pozostałe budynki dworca, dwukrotnie przechodziła gruntowny remont. Najpierw w pierwszej połowie lat 60, następnie w pierwszej połowie lat 90.

Co wchodzi w zakres remontu?



Szczegółowy zakres prace remontowych na dworcowej wieży przedstawia Aleksandra Rudzińska-Rdzanek z Biuro Komunikacji i Promocji spółki Polskie Koleje Państwowe.

Rusztowanie wokół wieży dworca kolejowego Gdańsk Główny jest aktualnie wznoszone. Zakończenie i odbiór rusztowań wieży zaplanowano na koniec tego tygodnia. Planowane zakończenie prac przy wieży, zgodnie z harmonogramem, to koniec września br. Nie oznacza to jednak kompletnego demontażu rusztowania.

Zakres remontu wnętrza wieży obejmuje: renowację wszystkich elementów stalowych (schody, spoczniki, balustrady), zabezpieczenie farbami antykorozyjnymi oraz malowanie na kolor czarny, oczyszczenie ścian, parapetów, uzupełnienie ubytków, wymiana spoin; w miejscach, gdzie występują tynki, należy ocenić ich stan na etapie robót i we wskazanych miejscach wymienić na nowe, renowację wszystkich okien wraz z wymianą szklenia, przebudowę schodów w części piwnicznej, wymianę okien na najwyższej kondygnacji na okna żaluzjowe, uzupełnienie stropu pomiędzy 1 i 2 kondygnacją wieży oraz montaż wyłazu schodowego, montaż nowych schodów na parterze z możliwością pozostawienia istniejących schodów na piętrze jako elementu dekoracyjnego, ocena stanu technicznego oraz mikologicznego więźby, wymianę ewentualnych miejsc problematycznych konstrukcji, oczyszczenie i zabezpieczenie elementów konstrukcyjnych zgodnie z Programem Prac Konserwatorskich, demontaż instalacji, demontaż wskazanych ścianek i domurowanie nowych, wymianę stolarki drzwiowej i montaż nowej, remont elewacji i jej zabezpieczenie przed wpływem warunków atmosferycznych wraz z odtworzeniem, renowacją i konserwacją wszelkich detali architektonicznych, usunięcie wtórnych elementów na elewacjach, odtworzenie pierwotnej formy architektonicznej elewacji, zabezpieczenie antygrafitti, naprawę lub odtworzenie elementów detali ze stali, konserwację istniejących krat okiennych.

Wszystkie wykończenia stalowych hełmów nad wieżami pozostaną bez zmian. Hełmy należy ocenić pod względem wizualnym i technicznym, oczyścić oraz naprawić wszelkie ubytki.

Stan techniczny wieży jest na tyle dobry, ze wystarczą miejscowe naprawy, bez konieczności jej całkowitej wymiany.

Miejsca

Opinie (105) 2 zablokowane

  • "Jak wynika z zachowanych zdjęć, uszkodzeniu uległy jedynie zegarowe tarcze. Nie udało nam się jednak ustalić, w jaki właściwie sposób doszło do ich dewastacji."
    Wiadomo. Ruski walili sobie do zegarów. Tak samo rozwalili zegar na szkole "6" na Głębokiej

    • 10 0

  • Inna funkcja!

    Zbierać energię z powietrza. Na całej ziemi takie wierze z kulami. Nieznane i zapomniane technologe

    • 0 3

  • Zdjęcia

    A moze by tak "redaktor" zrobił jakies zdjęcia w jej wnętrzu oraz widoku jaki sie z niej prezentuje?

    • 5 2

  • Dworzec ma bliźniaka we Francji i kuzyna w Japonii

    W miejscowości Colmar stoi dworzec zbudowany według tego samego projektu.
    A Japończycy zainspirowali się wyglądem naszego dworca i zbudowali Imari Stations Bell.

    • 6 0

  • Proszę o artykuł o dworcu autobusowym. (2)

    Warto wykupić kilka billboardów w świecie, by pokazać "może możliwości". Tylko czyich?

    • 5 0

    • Czy chodziło o morze możliwości? (1)

      Tak pytam......

      • 0 0

      • Tak, oczywiście.

        • 0 0

  • Myślałem sobie "przecież pamiętam jak go remontowali"

    No i rzeczywiście - ostatnio jak byłem dzieckiem. Teraz dobiegam do 40.
    Strach się bać jak czas pędzi ;)

    • 2 0

  • (1)

    moim zdaniem Dworzec PKS jest ładniejszy, bardzo ciężko znaleźć coś podobnego w Europie

    • 7 0

    • "... i kamieni kupa."

      • 2 0

  • Szanowny Panie Rafale ,

    w ostatnim zdaniu (bardzo fajnego) artykułu wyraził Pan opinię ,że po pewnym czasie miedziany hełm znowu pokryje się zielona patyną. Mam obawy,że zamiast pięknej zieleni pojawi się nieciekawy czarny mat (niestety). Patyna,czyli tlenek miedzi tworzy się we względnie czystym powietrzu ,którego "troszkę" nam brakuje. Dlatego bardzo się boję tego niezamierzonego efektu. Obym się mylił ...

    • 3 1

  • ..."Choć wielu z nas mija tę wieżę niemal codziennie, nie jest w stanie powiedzieć praktycznie nic o jej historii. A szkoda, bo

    Przeczytalem calosc i zastanowilem sie gdzie sa te wspominane przez autora na wstepie ciekawostki, he, he, he...

    • 0 0

  • Dworzec Wrocław (3)

    Wroclawski dworzec chyba jest dosc podobny jesli chodzi o architekture..ale calosc tysiac kroc ladniejsza niz w Gdansku./.perony czyste,wyremontowane w pelni zadaszone..jzu nie mowie o halach dworcowych..niebo a ziemia porownujac do tych w Gdansku..2 sprawa dworzec PKS..tu juz nie ma cvzego porownywac..Gdanski dworzec pks to jakis zart..

    • 4 0

    • Zupełnie niepodobny. To kolos.

      Wrocław był drugim co do wielkości miastem ówczesnego państwa niemieckiego i położony jest atrakcyjnie co do szlaków komunikacyjnych. W okolicach Euro 2012 wyremontowano go "z korzeniami" z całym otoczeniem, tworząc dodatkowo parking podziemny, jest też możliwość okresowego darmowego postoju. Standardy estetyczne wysokie. Tak więc wszystko jest inne. Można pogratulować. Nb. dworzec autobusowy podobnie.

      • 0 0

    • Dworzec we Wrocławiu to neogotyk - do tego nawiązujący do gotyku angielskiego. Dworzec w Gdańsku nawiązuje do architektury gdańskiego renesansu. Więc są to obiekty zupełnie różne pod względem architektury, nie mówiąc już o skali.

      • 1 0

    • Co ma piernik do wiatraka?

      Dlaczego porownujesz?

      • 0 0

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Sprawdź się

Sprawdź się

Św. Wojciech odwiedził Gdańsk w 997 roku:

 

Najczęściej czytane