• Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport

Zanim powstało Rębiechowo, latało się z Wrzeszcza. Planowano lotnisko na morzu

Maciej Bakun
12 maja 2024, godz. 09:00 
Opinie (228)
Port Lotniczy i lotnisko Gdańsk Wrzeszcz w roku 1967. Port Lotniczy i lotnisko Gdańsk Wrzeszcz w roku 1967.

Zanim 2 maja 1974 r. otwarto lotnisko w Rębiechowie, mieszkańcy Trójmiasta korzystali z przedwojennego lotniska, które istniało na terenie dzisiejszej ZaspyMapka. Jak wyglądała lotnicza rzeczywistość pierwszych dekad po wojnie?




W odróżnieniu do innych przejętych przez Polskę poniemieckich lotnisk, to w Gdańsku od początku, czyli od kwietnia 1945 r., było lotniskiem typowo cywilnym. Należało do Ministerstwa Komunikacji, co na tamte czasy było ewenementem. Dzięki temu płynął szeroki strumień pieniędzy z Warszawy na odbudowę oraz na stałe wpisało się w kalendarz lotów.

Podczas odbudowy lotniska w latach 40. zrezygnowano z przedwojennej lokalizacji portu lotniczego w rejonie przystanku kolejowego ZaspaMapka i całą infrastrukturę i zabudowania przeniesiono na południowy kraniec lotniskaMapka. Tu wybudowany został nowy dworzec pasażerski, obok odbudowano przedwojenne hangary, tzw. lotowski i Aeroklubu Gdańskiego.

Drogowskaz kierujący do portu lotniczego Gdańsk Wrzeszcz stojący na rogu obecnej ul. Kościuszki i al. Legionów. Drogowskaz kierujący do portu lotniczego Gdańsk Wrzeszcz stojący na rogu obecnej ul. Kościuszki i al. Legionów.
W tym czasie lotnisko Gdańsk Wrzeszcz, bo taka była jego oficjalna nazwa, było jednym z najlepiej dofinansowanych lotnisk w kraju. Do tego było zapasowym lotniskiem dla Okęcia i głównym portem lotniczym na polskim wybrzeżu.

Niestety kolejne lata to brak należytych inwestycji w rozwój lotniska. Bardzo poważnym mankamentem było niedziałające już w drugiej połowie lat 60. oświetlenie pasa startowego. Skutek: zimą ostatni samolot przylatywał do Gdańska o godz. 15, zamiast o 19 czy 20.

Mimo to lotnisko było cały czas w czołówce lotnisk, jeśli chodzi o liczbę przewożonych pasażerów.

Ruch pasażerski na lotnisku we Wrzeszczu



Od początku swojej działalności lotnisko cieszyło się sporą popularnością i ruch pasażerski wzrastał. W 1947 r. przewieziono na krajowych liniach pasażerskich ponad 19 tys. pasażerów, choć potem te liczby spadły.

Lata 50. to okres stagnacji w przewozach lotniczych. Rekordowe wyniki gdański port lotniczy zaczął notować dopiero w latach 60., zresztą podobnie jak pozostałe polskie lotniska. Wprowadzano nowe maszyny, otwierano nowe połączenia, poprawiła się obsługa (od 1966 r. na pokładach samolotów linii krajowych pojawiły się stewardesy).

Od 1963 r. potentatem w przewozach pasażerskich był (poza Warszawą) oddział PLL LOT w Krakowie, na drugim miejscu znajdował się Gdańsk, zaś na trzecim miejscu Wrocław.

Linia Gdańsk - Kraków była wówczas najlepszą w kraju pod względem wykorzystania miejsc.

Lotnisko Gdańsk Wrzeszcz w latach 60. i 70. Lotnisko Gdańsk Wrzeszcz w latach 60. i 70.
W 1967 r. w Gdańsku uruchomiono połączenia z Katowicami i Rzeszowem, a w 1969 ze Szczecinem.

W 1969 r. po raz pierwszy najwyższe przewozy lotnicze zanotowano właśnie w Gdańsku - 88,4 tys. pasażerów.

Również na liniach bocznych, czyli omijających Warszawę, najwyższe przewozy notowano na liniach do Gdańska: Gdańsk-Kraków i Gdańsk-Wrocław.

Odloty i przyloty na lotnisku w Gdańsku [LIVE]



W 1968 r. utrzymywano sześć połączeń dziennych z Warszawą, trzy z Krakowem, dwa z Katowicami oraz po jednym z Wrocławiem i Rzeszowem. Z ważniejszych połączeń krajowych Gdańskowi brakowało jedynie linii do Poznania.

Wszystkie loty obsługiwane były przez samoloty typu An-24, tylko jedno poranne połączenie z Warszawą obsługiwane było przez 32-miejscowy Ił-14.

Dla przykładu: odległość między Gdańskiem a Warszawą samolot Li-2 przebywał w czasie 100 minut, Ił-14 - w 75 minut, zaś An-24, wprowadzony na linie krajowe w 1967 r. w czasie 65 minut.

Turyści lecą!



Już wówczas Gdańsk był atrakcyjny turystycznie, nie tylko dla Polaków, ale i gości z zagranicy. Dlatego oprócz linii krajowych lotnisko we Wrzeszczu już w latach 60. przyjmowało samoloty linii międzynarodowych głównie z wczasowiczami z Węgier i Czechosłowacji (czartery), a od 1968 r. w ramach współpracy ze wschodnioniemieckim towarzystwem "Interflug" liczne grupy turystów ze wschodnich Niemiec.

Zapomniany port lotniczy na Wyspie Sobieszewskiej Zapomniany port lotniczy na Wyspie Sobieszewskiej

W latach 1970-1972 lotnisko Gdańsk Wrzeszcz pod względem przewozów pasażerskich uplasowało się na drugim miejscu, po Warszawie. Ogólna liczba pasażerów korzystających z tego lotniska wzrosła ze 175 tys. w 1970 r. do 250 tys. w 1973 r.

Nieustanny postęp techniczny w dziedzinie lotnictwa cywilnego powodował, że lotnisko we Wrzeszczu stało się z czasem zbyt małe do przyjmowania większych maszyn pasażerskich. Ponadto jego usytuowanie w zasadzie w centrum miasta sprawiało coraz więcej kłopotów, zarówno mieszkańcom, jak i obsłudze lotniskowej.

Przeszkody w rozwoju lotniska we Wrzeszczu



Tak duża liczba pasażerów wymagała rozbudowy lotniska, które okazało się zbyt małe dla aglomeracji trójmiejskiej. Po pierwsze, było przystosowane do przyjmowania jedynie samolotów bliskiego zasięgu, takich jak np.: AN-24 czy IŁ-14, i to wyłącznie w dzień i w dobrych warunkach pogodowych (pułap 140 - 200m, widoczność pozioma 1500-2000).

Dodatkowo lotnisko we Wrzeszczu było obiektem o największym stopniu trudności w kraju: miało stosunkowo krótki pas startowy, od zachodu otaczały je wzgórza, brak było nowoczesnego oprzyrządowania.

Dlatego jeszcze w latach 60. zaczęto szukać nowej, bardziej przyjaznej lokalizacji.

Warianty lokalizacji i decyzja o lokalizacji lotniska w Rębiechowie



Propozycji nowej lokalizacji było kilka.

Pierwszy zakładał rozbudowę obecnego lotniska we Wrzeszczu na wzór m.in. portu lotniczego w Hongkongu Kai Tak przez wybudowanie ogromnego pirsu w głąb Zatoki Gdańskiej. Była to jednak propozycja bardzo kosztowna i nie uwzględniała budowy dzielnicy mieszkaniowej, o której już wówczas myślano.

Drugi wariant przewidywał lokalizację lotniska pasażerskiego w Pruszczu Gdańskim. Ale i ten projekt upadł.

Trzeci wariant okazał się najbardziej realistyczny. Była to budowa całkowicie nowego portu lotniczego w małej wiosce Rębiechowo, położonej 15 km na południowy zachód od śródmieścia Gdańska.

Lotnisko Gdańsk Wrzeszcz względem lotniska Gdańsk Rębiechowo. Lotnisko Gdańsk Wrzeszcz względem lotniska Gdańsk Rębiechowo.
Ta lokalizacja wygrała dzięki stosunkowo niewielkiej odległości od miasta, długiemu podejściu dla samolotów, możliwości dalszej rozbudowy. Wśród minusów była konieczność wykarczowania 40 ha lasów, budowa na trudnym podłożu złożonym z glin, iłów i torfów, a także częste w tej okolicy mgły.

W sierpniu 1971 r. zapadła jednak oficjalna decyzja rządowa o nowej lokalizacji lotniska w Rębiechowie. Niespełna trzy lata później otwarto port lotniczy w tym miejscu, w którym działa do dziś.

2 maja 1974 r. otwarto lotnisko w Rębiechowie. Najpierw las i błoto, dziś 6 mln pasażerów 2 maja 1974 r. otwarto lotnisko w Rębiechowie. Najpierw las i błoto, dziś 6 mln pasażerów

Ostatni lot z lotniska we Wrzeszczu



W sobotę, 30 marca 1974 r., po raz ostatni w dziejach lotniska we Wrzeszczu spikerka zaprosiła pasażerów do samolotu. Ostatnim pasażerem okazał się Jerzy Niesłuchowski, zastępca dyrektora Instytutu Łączności w Warszawie. Otrzymał on symboliczną wiązankę kwiatów od przedstawicielki LOT-u w Gdańsku Teresy Wesołowskiej i szefa lotniska Emila Orlińskiego.

Na uroczystość zaproszono również jedną z pierwszych pasażerek lotniska we Wrzeszczu, panią Wacławę Raszewską, która przyleciała do Gdańska samolotem Li-2 w dniu 3/4 maja 1945 r.

Samolot Li-2 i pierwsi pasażerowie na lotnisku we Wrzeszczu, maj 1945. Samolot Li-2 i pierwsi pasażerowie na lotnisku we Wrzeszczu, maj 1945.
Rejsem samolotu PLL "Lot" AN-24 SP-LTN, pilotowanego przez kpt. Jana Supronia z czteroosobową załogą, w dniu 30 marca o godz. 16.10 zakończono eksploatację starego portu lotniczego w Gdańsku Wrzeszczu.

Zamiast lotniska dzielnica mieszkaniowa



Teren po lotnisku we Wrzeszczu, położony praktycznie w centrum Trójmiasta, został wykorzystany pod budownictwo mieszkaniowe. Pomiędzy Przymorzem a Wrzeszczem zbudowano kosztem 3 mld ówczesnych złotych wielkie osiedle mieszkaniowe dla ponad 43 tys. osób, czyli Zaspę.

Projekt osiedla Zaspa, którego budowę zaplanowano na terenie likwidowanego lotniska Gdańsk Wrzeszcz. Pionowa oś to pas startowy, pozioma - dzisiejsza al. Rzeczpospolitej. Projekt osiedla Zaspa, którego budowę zaplanowano na terenie likwidowanego lotniska Gdańsk Wrzeszcz. Pionowa oś to pas startowy, pozioma - dzisiejsza al. Rzeczpospolitej.
Ciekawostka: pierwotnie planowano, by osiedle mieszkaniowe planowane na terenie dawnego lotniska, nazywało się... Lotnisko. Choć ostatecznie zdecydowano się na nazwę Zaspa, wytyczonym tu ulicom dano lotniczych patronów: Żwirki i Wigury, Burzyńskiego, Drzewieckiego ,Pilotów, Startowa. Ciekawostka: pierwotnie planowano, by osiedle mieszkaniowe planowane na terenie dawnego lotniska, nazywało się... Lotnisko. Choć ostatecznie zdecydowano się na nazwę Zaspa, wytyczonym tu ulicom dano lotniczych patronów: Żwirki i Wigury, Burzyńskiego, Drzewieckiego ,Pilotów, Startowa.
Do dzisiaj pozostał tylko fragment dworca lotniczego przy dawnym hangarze lotowskim i sam hangar - mieści się w nich dzisiejsza Galeria Zaspa. Natomiast tzw. hangary aeroklubowe (istniały w rejonie ul. KilińskiegoMapka) rozebrano. Na ich miejscu postawiono budynki wielorodzinne.

O autorze

autor

Maciej Bakun

doktor historii, badacz dziejów Gdańska szczególnie XIX i początków XX wieku i lotnictwa. Prowadzi bloga maciejbakun.pl

Opinie (228) ponad 20 zablokowanych

  • Łał, lotnisko na pirsie wgłąb Zatoki Gdańskiej (11)

    To dopiero była gigantomania. Na wzór lotniska w Hong Kongu? Kto to widział? A poza tym po co nam lotnisko? Przecież w Berlinie już jest! Ale zaraz... Aha, to nie ta epoka...

    • 7 4

    • A pas startowy byłby zwodzony dla wpływających do Gdyni statków (3)

      Dobre - zgłoś to do Horały - na pewno kupi pomysł dla ciemnego luda

      • 2 3

      • Człowieku, naucz się najpierw czytać ze zrozumieniem (2)

        Później wróć do artykułu raz jeszcze. Była mowa o pomysłach z poprzedniej epoki. Czerwoni z Moskwy przynajmniej nie próbowali wmawiać ludziom że w Gdańsku czy w ogóle w Polsce nie ma potrzeby budowania lotnisk bo zdawali sobie sprawę że zwykli robotnicy wywieźli by ich na taczkach. Nie tak jak teraz, gdzie wierzycie we wszystko co wam Tusk z resztą kolaborantów serwują.

        • 5 2

        • Czerep otumaniony TV Respublika i to myślenie kmiota (1)

          Idź się może leczyć na nogi bo czerwona papka z pasków sakiewiczowych uciska ci jelito grube

          • 3 4

          • Nie no, miszczu cientej riposty

            Szapoba. Ależ masz psychike, tak sponiewierac oponenta...

            • 4 1

    • takich lotnisk jest wiele (6)

      Począwszy od najbardziej znanej sztucznej wyspy w Japonii.
      Opracowane tam technologie są podstawą obecnego trendu "zalądowiania" płytkich wód przybrzeżnych.
      Powszechnie stosowane obecnie do budowy "portów zewnętrznych".
      Tylko jakoś Gdynia nie może ruszyć...

      • 2 2

      • Trzeba zasypać zatokę aż po Hel i wybudować drugi CPK (5)

        Miszczu Horała prowadź

        • 1 1

        • Można zacząć od zasypiania przekopu mierzei wislanej (2)

          Myślę że wielu z was ze śpiewem na ustach brałoby łopaty i w czynie społecznym gnalo na wezwanie herrerin z Berlina w osobie folksdojcza z Sopotu, co to woli taksówką jechać na lotnisko imienia tego, jak mu tam - noblisty

          • 4 3

          • Co, ciężko się pogodzić z przegraną (1)

            Czekamy na delegalizacje

            • 4 3

            • Delegalizacje? A co to ma do rzeczy?

              Poza tym, w niezłej bańce musisz mieszkac skoro wierzysz w takie banialuki. Z resztą, kmioty z pis same sobie winne że na własne życzenie przewaliły złote jajo. A ty mógłbyś w międzyczasie poczytać trochę pouczające lektury np o kulturze strategiczne ruskich, rządach ichnich carow od stalina do teraz, a także troszkę o historii z drugiej strony mapy, mocodawcow Donalda, najlepiej od czasu polityki bismarka. Jeśli cokolwiek z tego zrozumiesz, to zapewniam że zapłaczesz nad nie dostatkiem umysłowym pozostałych fajnopolaków i tym jak bardzo wodzą was za nos. A raczej - jak sami się dajecie.

              • 5 1

        • Możesz sobie dworować, ale były takie plany (1)

          Zamknięcia i osuszenia zatoki Puckiej i budowy nabrzeży na środki zatoki.

          Ale to było w czasach, gdy ludzie mieli jaja i widzieli, co się dzieje na świecie.
          Tak samo szydzono DCT, gdy zabierano się za jego budowę... W Gdańsku, bo w Gdyni Angoli też wyśmiano...
          Ale świat nie zwraca uwagi na szyderstwa głupców, tylko robi swoje...

          • 2 0

          • Jestem dokładnie tego samego zdania.

            Należy realizować własną politykę, inwestować we własną infrastrukturę i przez to dbać o bezpieczeństwo kraju. Tylko przez rozwój portów historycznie patrząc kraje panujące na morzach i oceanach stawały się szybko potegami. Czymś takim byłby cpk jako hub komunikacyjny i węzeł przeladunkowy z którego to my - nasz kraj, czerpalibysmy zyski bo handel zawsze będzie jednym z filarów. I dla naszych dzieci pozostawilibyśmy region przynoszący bogactwo na przyszłość. Ale ciasni umysłowo zwolennicy tego nowoczesnego przygarbionego z Sopotu, co znowu przyniósł kaganek europejskosci po tym jak za pierwszym razem swoim wyborcom pokazał środkowy palec, oni nie mają własnych jaj i zrobią wszystko co berlin nakaże.

            • 2 0

  • Ciekawe były staty z lotniska

    Gdy odbywały się w kierunku "na wzgórza" to An-24 nigdy nie mógł mieć pełnego kompletu pasażerów.
    Starty nad morze były bez limitów i co ciekawe - gdy zmienił się wiatr - można było w ostatniej chwili kupić bilet.
    Natomiast dużo uciechy sprawiały lądujące samoloty od morza gdy siedziało się na plaży.

    • 7 0

  • Brawo za artykuł

    I takie artykuły publikujcie, a nie wynaturzenia wszelkiej maści frustratów.

    • 6 1

  • Lotnisko przeciez zgodnie z kandydatem na prezydenta Polski Trzasnietego kazdy bedzie mógł samotem poleciec 2 razy w ciągu 2 lat (1)

    • 8 3

    • Dlatego trzeba pilnować Polski Ryże wróciło. Podpisał Zielony ład

      • 3 1

  • dlaczego w nocy nie kursują PKM Z lotniska do gdyni gdańska kościerzyny? (1)

    jak w bangladeszu

    • 5 1

    • bo nas na to...

      ...nie stać.

      Za to musi zarobić transportowa mafia z taksówkami po 150 od osoby.

      • 2 0

  • (8)

    Tak dla CPK. Dlaczego? Lotniska regionalne są jak sama nazwa wskazuje regionalne i nie mają przewozów Cargo. Poza tym są oddalone od siebie, i nie mogą wspipracować. Lotnisko Chopina, jest za ciasne, a rozbudowa nie zmieni go w Cargo. Poza tym jest nieestetyczne, wręcz obrzydliwe. Fuj;) Dlaczego Cargo? Bo nasze nowe lotnisko Centralne zbierze prawie wszystkie towary z całej Europy środkowej i wschodniej, a także przy dalszym rozwoju i z Europy zachodniej, czyli olbrzymi zarobek na całe, plus umożliwi szybki transport sprzętu wojskowego i żołnierzy NATO w razie ataku ze strony sowietów. Do tego dochodzą "szprychy" szybkiej koleji.

    • 17 5

    • A tym "cargo" co tam będziesz woził? (2)

      Pszczoły luzem, pierze w kontenerach czy może cukier puder w kostkach.
      Wybuduje się CPK i wszystkie inne lotniska - a zwłaszcza te na zachód od Odry znikną w mgnieniu oka.
      Frankurty, Hitroły, Szarlsy de gole. Wszystko stanie a na łące im. solidarności baranów będzie 10 pasów startowych i kolejka samolotów aż po Ural.
      To trza byc cym bałem.

      • 1 7

      • Twoje paczki z Temu i AliExpress

        • 1 0

      • Ciebie jako pelikana w cyrku obwoźnym. Interesujące jest to, kim jesteś? Nie możesz być Polakiem, bo źle życzysz Polsce i Polakom. Po co to robisz, i jakiej jesteś narodowości?

        • 2 2

    • Sowieci na samą wieść o budowie CPK uciekną za Ural (1)

      A jak jeszcze szprychy szybkiej kolei zobaczą to Chiny na pomoc wezwą

      • 1 1

      • To z twojej strony dowcip, czy wysiłek naukowy poparty intelektem?

        • 1 2

    • jezu co za tępy PISowski troll (2)

      Piszesz na portalu metropolii, której lotnisko posiada ruch cargo

      • 2 3

      • (1)

        Cargo za rok 2023: 11 483 ton. To jest wynik Cargo na miarę lotniska regionalnego, a nie lotniska o światowej sławie. Opanuj się człowieku. Poza tym pisanie imienia Jezus zaczynamy z dużej litery, i nie używamy w mowie, czy piśmie tego imienia bez potrzeby.

        • 2 2

        • Tu masz porównanie: Przez cały 2023 rok port lotniczy we Frankfurcie obsłużył 1,93 mln ton cargo, a w 2022 r., 2 mln ton. Po co nam lotnisko Rębiechowo jak mamy we Frankfurcie, Berlinie i w całych Niemczech. Opinia nie moja, a znawcy Trzaskowskiego.

          • 3 2

  • Nie ogarniam

    • 0 1

  • fakty są inne (2)

    Ja pamiętam odlot samolotu do Warszawy 24 grudnia 1975 roku . Był to dzień wigilii
    a odprowadzałem moją żonę na samolot . Lotnisko działało pomomo że zostało zamknięte w 1974 roku.
    Czy ktoś mi wytłukaczy jak to możliwe?

    • 1 2

    • A nie za dużo karpia spożyłeś?

      A może pomarańcze te co czekały na redzie w chłodni zaszkodziły?

      • 1 2

    • A w domu wszyscy zdrowi?

      Nie wpadłeś pod startujący samolot?

      • 0 0

  • Łezka się w oku kręci. W 1973roku zacząłem latać jako szybownik we Wrzeszczu, a w 1974roku (1)

    przenosiłem na własnych plecach sprzęt Aeroklubu Gdańskiego z Wrzeszcza do Pruszcza. Oczywiście przenosiłem na ciężarówki, które wiozły to dalej. W Pruszczu mieszkaliśmy w namiotach wojskowych i ustawialiśmy sprzęt klubowy w hangarze, który istnieje do dziś.

    • 1 0

    • Nie płacz.

      • 0 1

  • W czasach głębokiej komuny potrwało trzy lata od decyzji do otwarcia nowego lotniska.

    Teraz możemy pomarzyć o realizacji CPK, elektrowni atomowej czy elektrycznym samochodzie. Państwo z dykty.

    • 4 2

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Wydarzenia

D-DAY. Okręty Polskiej Marynarki Wojennej w operacji desantowej w Normandii

wystawa

Spacer z Przewodnikiem: Gdańsk - Droga Królewska i ciekawe zakamarki Głównego Miasta

47 zł
spotkanie, spacer

Spacer z Przewodnikiem: Gdańsk - Droga Królewska i ciekawe zakamarki Głównego Miasta

47 zł
spotkanie, spacer

Sprawdź się

Sprawdź się

Które kraje były państwami założycielskimi UE?

 

Najczęściej czytane