Fakty i Opinie Wiadomości

Facebook E-mail Messenger WhatsApp Kopiuj link Więcej

XIX-wieczny nagrobek odnaleziony na Morenie

Rafał Borowski

1 czerwca 2021 (artykuł sprzed 3 lat)

Opinie (118)

aktualizacja: godz. 09:55 (2 czerwca 2021)

Najnowszy artykuł na ten temat Odkryto tajemnice nagrobka Heinricha von Kampena

Pochodzi z pierwszej połowy XIX stulecia, a wyryte na nim inskrypcje zachowały się w zaskakująco dobrym stanie. Na trawniku przy al. Adamowicza na Morenie znaleziono historyczny nagrobek. Służby miejskie przetransportowały go w poniedziałek po południu na teren lapidarium w parku przy al. Zwycięstwa we Wrzeszczu.

Aktualizacja, środa, 2.06, godz. 9:55 Wkrótce po publikacji artykułu z doktorem Danilukiem skontaktował się genealog, który odnalazł metrykę zgonu Heinricha von Kampena. Z dokumentu wynika, że najprawdopodobniej został on pochowany na cmentarzu przy kościele Zbawiciela (niem. Salvatorkirche) na Zaroślaku.

- Rodzinę Von Kampen należy lokalizować z okolicą Starych Szkotów. Metrykę aktu zgonu tegoż Heinricha odnalazłem w dokumentach metrykalnych nieistniejącego kościoła ewangelickiego Salvatorkirche przy obecnej ul. Zaroślak 18

. Skan tego dokumentu dołączam - napisał Michał Zaleski.
Po nekropolii nie ma dziś żadnego śladu, zaś ze zniszczonego pod koniec II wojny światowej kościoła zachował się jedynie fragment wieży.

O odkryciu poinformowała nas radna Beata Dunajewska. Jej znajomy natrafił na zaskakujące znalezisko podczas spaceru z psem. Chodzi o pomnik nagrobny, który przewrócony na jeden z boków zalegał na trawniku przy al. Adamowicza, pomiędzy skrzyżowaniami z ulicami Myśliwską i Wołkowyską.

Ma on formę wielościanu o przekroju trapezowym, który prawdopodobnie był zwieńczony krzyżem. Jak wynika z wyrytych na nim inskrypcji, pochodzi z pierwszej połowy XIX wieku.

Członek znamienitego rodu

W pierwotnej lokalizacji spoczywał pod nim niejaki Heinrich von Kampen, który żył w latach 1798-1827. O nim samym nie udało nam się niczego ustalić. Jednak ród, z którego się wywodził, jest dobrze znany historykom. Von Kampenowie byli wyznania mennonickiego i wywodzili się z Niderlandów.

Czytaj również: Tajemniczy anabaptyści, czyli o naszych mennonitach

Mennonici byli wyznawcami odłamu protestantyzmu, który powstał właśnie na terenie Niderlandów w 1539 r. W wyniku prześladowań część z nich zmuszona była szukać schronienia w innych krajach. Wielu z nich trafiło do Polski, z których większość osiedliła się na Żuławach Wiślanych.

Czytaj również: Szlak Mennonicki na Żuławach

- Była to rodzina z całą pewnością bogata i wpływowa. Najwcześniejsze znane ślady rodziny von Kampen pochodzą z Elbląga, gdzie mieszkali przez kilka stuleci. W tym mieście do dziś zachowała kamienica ich imienia. Później, tj. na przełomie XVIII i XIX wieku, jej przedstawiciele pojawiają się również w Gdańsku. Nazwisko von Kampen nosiło w tym okresie kilku rajców, a także jeden z burmistrzów. Ale żaden z nich nie nosił imienia Heinrich - tłumaczy dr Jan Daniluk, pełnomocnik dyrektora Hevelianum ds. historii i dziedzictwa kulturowego, badacza historii Gdańska i Pomorza w XIX i XX wieku.

Napisy zachowane w znakomitym stanie

Nie wiadomo, w jaki sposób nagrobek znalazł się na trawniku przy jednej z najbardziej ruchliwych arterii w Gdańsku. Jak zauważa nasz rozmówca, wyryte w kamieniu inskrypcje zachowały się w nadzwyczaj dobrym stanie, co sugeruje, że nagrobek przez długi czas spoczywał w ziemi. Prawdopodobnie został podrzucony we wspomniane miejsce przez kogoś, kto natrafił na niego podczas robót budowlanych. Dlaczego? Takie odkrycie należałoby zgłosić odpowiednim organom, co skutkowałoby ich wstrzymaniem.

Zagadką pozostaje kwestia, dlaczego jeden z boków pomnika został pomalowany niebieską farbą. Znajduje się na nim następująca sentencja w języku niemieckim: "Frommer Verehrer göttlicher Wahrheit, seinen Werth die Zeitgenossen erkannten", co można przetłumaczyć jako: "Pobożny wyznawca Bożej prawdy, współcześni poznali jego wartość."

Jeden z najstarszych nagrobków w Gdańsku?

Czy uda się ustalić, na którym cmentarzu znajdował się nagrobek? To raczej mało prawdopodobne, gdyż, na skutek zawieruchy wojennej, księgi cmentarne dawnych gdańskich nekropolii - w zdecydowanej większości zlikwidowanych na przełomie lat 60. i 70. - są poważnie zdekompletowane. Ponadto, nie ma żadnej pewności, że nagrobek w ogóle pochodzi z Gdańska.

Czytaj również: Nieistniejące cmentarze. Jedyne, jakie możemy dziś odwiedzić

Warto jednak wspomnieć, że gdyby tak było, byłby to jeden z najstarszych tego typu obiektów, zlokalizowanych poza kościołem. Z naszych ustaleń wynika, że najstarszy zachowany na gdańskich nekropoliach nagrobek pochodzi z 1777 r. i znajduje się na Cmentarzu Sobieszewskim.

Czytaj również: Spacer po mieście umarłych u podnóża Góry Gradowej

Lapidarium w Parku Akademickim przy Politechnice Gdańskiej we Wrzeszczu. To właśnie tutaj są gromadzone pozostałości poniemieckich cmentarzy, które zostały zlikwidowane po wojnie.

Znalezisko trafiło do lapidarium we Wrzeszczu

O znalezisku został już poinformowany Gdański Zarząd Dróg i Zieleni, którego pracownicy przetransportowali je w godne miejsce. Mowa o specjalnej przestrzeni, w której składowane są relikty ze zlikwidowanych gdańskich cmentarzy, przede wszystkim nagrobki. Powstała ona w 2006 r. na terenie byłego cmentarza katolickiego św. Mikołaja i Kaplicy Królewskiej.

- Obiekt przewieźliśmy jeszcze w poniedziałek do Lapidarium Nekropolii Gdańskiej w Parku Akademickim przy gmachu głównym politechniki. Został on już wstępnie oczyszczony. Fakt ten zgłoszony został do Pomorskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, poinformujemy także Muzeum Gdańska - uzupełnia Magdalena Kiljan, rzecznik prasowy GZDiZ.

Rafał Borowskir.borowski@trojmiasto.pl

Miejsca

Gdański Zarząd Dróg i Zieleni Gdańsk, Stanisława Wyspiańskiego 9A

Zobacz także

Odkryto tajemnice nagrobka Heinricha von Kampena

Odkryto tajemnicę Heinricha von Kampen

9 czerwca 2021 (120 opinii)

Odkryty nagrobek Heinricha von Kampena (2)

Opinie (118) ponad 10 zablokowanych

Sortowanie
- Od najstarszych
- Od najnowszych

Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2021-06-01 21:07

monitoring

wystarczy zerknac na monitoring,kto i kiedy podrzucil ten nagrobek. Na pewno nie byla to taczka tylko samochod z nr rejestracyjnym. Kamere w tle wyraznie widac na zamieszczonych zdjeciach.
Znowu mamy do czynienia z niedasie albo niechcemisie

2 lata
- 15 1
Twoja opinia

Zmień treść

wystarczy zerknac na monitoring,kto i kiedy podrzucil ten nagrobek. Na pewno nie byla to taczka tylko samochod z nr rejestracyjnym. Kamere w tle wyraznie widac na zamieszczonych zdjeciach. Znowu mamy do czynienia z niedasie albo niechcemisie
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2021-06-01 21:28

Niebieski

Pomalowano farbą żeby odczytać inskrypcję? To chyba najprostsze wytłumaczenie. Dodano dzięki temu trochę kontrastu.

KP
2 lata
- 7 0
Twoja opinia

Zmień treść

Pomalowano farbą żeby odczytać inskrypcję? To chyba najprostsze wytłumaczenie. Dodano dzięki temu trochę kontrastu.
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2021-06-01 21:30

I tyle z pamięci po tych, co tu przed nami żyli... trochę to smutne, znajdują kamień, poniekąd zabytek, a najważniejsze to szybko się go pozbyć , gdzieś podrzucić.

2 lata
- 12 0
Twoja opinia

Zmień treść

I tyle z pamięci po tych, co tu przed nami żyli... trochę to smutne, znajdują kamień, poniekąd zabytek, a najważniejsze to szybko się go pozbyć , gdzieś podrzucić.
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2021-06-01 21:54

Ród Kampenów kojarzę (1)

Tylko tego Adamowicza nie za bardzo

2 lata
- 8 6
Twoja opinia

Zmień treść

Tylko tego Adamowicza nie za bardzo
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2021-06-01 23:39
  
  Bo nie mieszkasz w Gdańsku.
  
  2 lata
  - 0 4
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2021-06-01 21:57

Skończy na Szadółkach (2)

I tak trafi pocięty na kawałki na śmieci jak i zabytkowa posadzka z Bazyliki. Dziękujemy władzom Gdańska za stosowną opiekę nad zabytkami.

2 lata
- 8 4
Twoja opinia

Zmień treść

I tak trafi pocięty na kawałki na śmieci jak i zabytkowa posadzka z Bazyliki. Dziękujemy władzom Gdańska za stosowną opiekę nad zabytkami.
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2021-06-01 23:28
  
  Co ty piszesz? Nie doczytałes artykułu?
  
  W artykule autor napisał, że trafił do lapidarium we Wrzeszczu.
  
  2 lata
  - 1 1
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  W artykule autor napisał, że trafił do lapidarium we Wrzeszczu.
  Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2021-06-01 23:42
  
  Ty pewnie z PiS.
  
  Bazyliką zawiaduje proboszcz. Złóż donos do kurii.
  
  2 lata
  - 1 1
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Bazyliką zawiaduje proboszcz. Złóż donos do kurii.
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2021-06-01 23:11

(2)

Pamiętam jak w latach 80 w lesie przy obecnej Magellana (na prawo od Las Arena) też widoczne były płyty nagrobkowe. Z upływem czasu przykryła je ściółka leśna ale pewnie tam są nadal. Na skraju lasu były też betonowe mocowania dział przeciwlotniczych.

2 lata
- 28 0
Twoja opinia

Zmień treść

Pamiętam jak w latach 80 w lesie przy obecnej Magellana (na prawo od Las Arena) też widoczne były płyty nagrobkowe. Z upływem czasu przykryła je ściółka leśna ale pewnie tam są nadal. Na skraju lasu były też betonowe mocowania dział przeciwlotniczych.
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2021-06-02 08:36
  
  A obok była ferma lisów
  
  2 lata
  - 5 0
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2021-06-09 15:01
  
  Fragmenty dział wciąż tam są
  
  2 lata
  - 0 0
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2021-06-01 23:29

Charakterystyczny nagrobek mennonicki,powinien trafić na największą nekropolię w Stogach Malborskich zamiast do lapidarium.

2 lata
- 1 0
Twoja opinia

Zmień treść

Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2021-06-02 07:46

Dlaczego ankieta jest skierowana tylko do mężczyzn? (3)

"Czy odwiedziłeś", "byłem", "słyszałem".

2 lata
- 3 5
Twoja opinia

Zmień treść

"Czy odwiedziłeś", "byłem", "słyszałem".
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2021-06-02 08:03
  
  A dlaczego ankieta jest rodzaju żeńskiego a (1)
  
  nie np. nijakiego to ankieto lub męskiego ten ankiet.
  
  2 lata
  - 4 2
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  nie np. nijakiego to ankieto lub męskiego ten ankiet.
  Regulamin dodawania opinii
  - Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
    2021-06-02 09:06
    
    Rzeczy, tudzież pojęcia abstrakcyjne, to tylko rzeczy. Nie mają jakie takie płci.
    
    Do osób, zgodnie z zasadami obowiązującymi w języku polskim, należy zwracać się zgodnie z ich rodzajem.
    
    2 lata
    
    2 1
    
    Twoja opinia
    
    Zmień treść
    
    Do osób, zgodnie z zasadami obowiązującymi w języku polskim, należy zwracać się zgodnie z ich rodzajem.
    Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2021-06-02 13:34
  
  Nie do mężczyzn, tylko do osób posługujących się zaimkami on/jego!
  
  2 lata
  - 1 2
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2021-06-02 08:04

Wole Mennonitow z Niderlandow niz bosych Antkow zza Buga. (bosi nie do konca sa zabuzanami, wiem, wiem)

Dzisiaj sa ich ulice (jak ta wspomniana) i kamienice. No przynajmniej apartamenty w ilosci siedmiu grzechow glownych i biblijnych krow tlustych)

2 lata
- 0 2
Twoja opinia

Zmień treść

Dzisiaj sa ich ulice (jak ta wspomniana) i kamienice. No przynajmniej apartamenty w ilosci siedmiu grzechow glownych i biblijnych krow tlustych)
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2021-06-02 08:13

To jest ulica Bulońska. Nie ma takiej ulicy jak Adamowicza

2 lata
- 6 1
Twoja opinia

Zmień treść

Regulamin dodawania opinii