Historyczne kadry z Gdyni i Sopotu nieznacznie się zmieniły, ale te z Gdańska uległy budzącej podziw metamorfozie. W artykule zaprezentujemy kolejny zestaw zdjęć, dzięki którym można przekonać się, jak na przestrzeni kilku dziesięcioleci zmieniły się wybrane miejsca w Trójmieście. Tym razem, ich współczesne fotografie zestawiliśmy z wykonanymi tuż po wojnie.
znakomicie, widziałe(a)m mnóstwo takich zdjęć
44%
średnio, widziałe(a)m jedynie kilka lokalizacji
34%
w ogóle, ale chętnie nadrobię zaległości
18%
nie znam, bo to nie moje klimaty
4%
W ubiegłym tygodniu opublikowaliśmy artykuł, w którym zaprezentowaliśmy historyczne zdjęcia Trójmiasta - z jednym wyjątkiem pochodzące z okresu PRL-u - zestawione z ich współczesnymi odpowiednikami. Artykuł spotkał się z ogromnym zainteresowaniem naszych czytelników. W związku z tym, postanowiliśmy stworzyć jego kontynuację.
Tym razem, zaprezentujemy 10 par fotografii miast wchodzących w skład naszej aglomeracji. Historyczne kadry zostały wykonane w pierwszych latach po zakończeniu II wojny światowej. Nie ukrywajmy, że największych zaskoczeń należy spodziewać się w przypadku Gdańska, który został poważnie zniszczony wiosną 1945 r.
Gdańsk, ul. Długa
Na zdjęciu po lewej utrwalono ul. Długą w styczniu 1946. Po prawej widoczna Złota Brama oraz pozbawiona hełmu Wieża Więzienna. Odbudowa najsłynniejszej ulicy Gdańska zakończyła się w 1953 r. Elewacje kamienic nie zostały odtworzone według stanu tuż sprzed zniszczenia, lecz na podstawie dawnych planów i rycin, dokumentujących wygląd sprzed przebudowy w XIX wieku. Warto również wspomnieć, że sygnaturka wieńcząca hełm Wieży Więziennej powróciła dopiero w październiku 1991 r.
Choć z dzisiejszej perspektywy może to wydawać się zaskakujące, powojenne władze rozważały wyburzenie historycznych ruin i zastąpienie ich współczesną architekturą. Gdyby zrealizowano tę koncepcję, zabudowa centrum Gdańska przypominałaby Marszałkowską Dzielnicę Mieszkaniową w Warszawie. Na szczęście, przeważyły głosy opowiadające się za odbudową w historycznym kostiumie, choć ograniczonej wyłącznie do Głównego Miasta.
Na zdjęciu po lewej utrwalono wschodni kraniec ul.
Długi Targ - a właściwie zamykającą go Zieloną Bramę - w 1946 r. Budowla zniesiona w drugiej połowie XVI wieku w stylu manieryzmu niderlandzkiego była wówczas całkowicie wypaloną i częściowo zawaloną ruiną. Pieczołowita rekonstrukcja rozpoczęła się cztery lata później, tj. w 1950 r., i podobnie jak w przypadku kamienic przy ul. Długiej została ukończona w 1953 r.
Na zdjęciu po lewej utrwalono Targ Węglowy w 1946 r. Patrząc od lewej do prawej, widzimy kolejno wypaloną ruinę Teatru Miejskiego, ruinę Wielkiej Zbrojowni oraz ruiny kamienic, które niegdyś wypełniały wschodni kraniec placu. Losy każdej z wymienionych ruin potoczyły się inaczej. Wypalona bryła zbudowanego na przełomie XVIII i XIX wieku Teatru Miejskiego, choć niewątpliwie była możliwa jej odbudowa, została wyburzona w pierwszej połowie lat 50. W latach 1959-1966 wzniesiono w tym miejscu Teatr Wybrzeże.
Z kolei wybudowana na początku XVII wieku w stylu manieryzmu niderlandzkiego Wielka Zbrojownia została wiernie zrekonstruowana w latach 1947-1966. Natomiast resztki wszystkich kamienic przy Targu Węglowym zostały wyburzone, a zwolnione po nich parcele do dziś pozostają niezabudowane. Przebiegająca przez plac linia tramwajowa została zlikwidowana w lipcu 1971 r.
Na obu zdjęciach po lewej - zarówno u góry, jak i na dole - utrwalono ul. Długie Pobrzeże w 1946 r. Patrząc od lewej do prawej, w rumowisku można dostrzec kolejno Bramę Chlebnicką, Dom Przyrodników oraz ceglane relikty Żurawia. Na szczęście, wszystkie trzy zabytki zostały zrekonstruowane, choć ich wygląd - z wyjątkiem wspomnianej bramy - nie jest wierną kopią według stanu tuż sprzed zniszczeniem.
Widocznym na zestawieniu przykładem jest kształt zwieńczenia wieży Domu Przyrodników. Na wykonanym tuż po wojnie zdjęciu, wieżę wieńczy kopuła obserwatorium astronomicznego, która została zbudowana w latach 1866-1867. Podczas odbudowy budynku, na podstawie zachowanych grafik i zdjęć, przywrócono manierystyczny hełm, który istniał przed kopułą.
W przeciwieństwie do wielu innych ulic Głównego Miasta, zabudowa Długiego Pobrzeża była odbudowywana jeszcze wiele lat po zakończeniu wojny. Budynki na odcinku pomiędzy Bramą Mariacką a Żurawiem wzniesiono w latach 1983-1988, a hotel Hanza na odcinku pomiędzy Żurawiem a Bramą Straganiarską dopiero w latach 1995-1997.
Na zdjęciu po lewej utrwalono skrzyżowanie ulic Grobla I i Św. Ducha w 1947 r. Na pierwszym planie widoczne resztki kamienic, które niegdyś ściśle przylegały do obu stron ul. Grobla I, zaś pośrodku resztki kamienic, które wypełniały parcelę pomiędzy ul. Św. Ducha a Bazyliką Mariacką. Tło kadru wypełnia zrujnowana bazylika, która pod koniec II wojny światowej straciła m.in. wszystkie dachy i niemal wszystkie hełmy wieżyczek, a ok. połowa sklepień uległa zawaleniu.
Po lewej, znad ściany zawalonej kamienicy widoczne kopuły Kaplicy Królewskiej, które mogą sprawiać złudne wrażenie, że nie uległa ona żadnym zniszczeniom. W rzeczywistości, jej wnętrza także zostały wypalone. To zestawienie zdjęć jest świetnym przykładem faktu, że podczas powojennej odbudowy Głównego Miasta celowo nie odbudowano wszystkich kwartałów. Zachodnia pierzeja ul. Grobla I została odbudowana w kształcie stylizowanym na historyczny, ale wschodnia została "odchylona" o kilka metrów w głąb od brukowanej jezdni.
Zabieg ten miał na celu wyeksponowanie Kaplicy Królewskiej. Dawny obrys wschodniej pierzei został oznaczony w chodniku czerwoną kostką brukową. Na zwolnionym terenie, tuż obok kaplicy, w 2009 r. powstała widoczna po lewej Fontanna Czterech Kwartałów. Natomiast nieodbudowanie działki między ul. św. Ducha a Bazyliką Mariacką - gdzie dziś znajduje się trawnik i parking - miało na celu wyeksponowanie gotyckiej świątyni.
Sopot, plaża przy Grand Hotelu
Na zdjęciu po lewej utrwalono plażę przy Grand Hotelu, sfotografowaną z molo w 1946 r. Kadr historyczny i współczesny są niemal identyczne, gdyż jeden z najsłynniejszych hoteli w naszym kraju przetrwał pożogę wojenną bez szwanku. Jedyne elementy, o które został wzbogacony krajobraz, to widoczny po prawej pawilon, w którym mieści się klub Atelier oraz widoczny po lewej hotel Sheraton.
Pawilon został wzniesiony w 1989 r., natomiast hotel w latach 2006-2008. Warto wspomnieć, że w miejscu Sheratona stał niegdyś inny hotel o zbliżonej bryle. Został zbudowany na początku XX wieku i pierwotnie nosił nazwę Logierhaus (pol. Dom Gościnny), następnie przemianowaną na Kurhaus Hotel (pol. Hotel Domu Zdrojowego). Obiekt został zniszczony wiosną 1945 r. Po rozebraniu jego ruin i do rozpoczęcia budowy hotelu Sheraton, na zwolnionej działce znajdował się parking.
Na zdjęciu po lewej utrwalono skrzyżowanie u. Świętojańskiej i skweru Kościuszki w marcu 1946 r. Widoczne na historycznym zdjęciu zgromadzenie to defilada z okazji I rocznicy wyzwolenia Gdyni spod okupacji niemieckiej. To zdjęcie jest dobrym przykładem, że - w przeciwieństwie do Gdańska - zabudowa mieszkalna Gdyni na szczęście nie uległa niemal żadnym zniszczeniom. Jedyne różnice między zaprezentowanymi zdjęciami to pojawienie się widocznych po lewej nowych kamienic w ciągu ul. Świętojańskiej, zastąpienie asfaltem brukowanej nawierzchni jezdni oraz pojawienie się drzew przy skwerze Kościuszki.
Na zdjęciu po lewej utrwalono skrzyżowanie skweru Kościuszki i ul. Żeromskiego w maju 1947 r. Widoczne na zdjęciu osoby to uczestnicy pochodu z okazji Święta Pracy. Różnice w tym zestawieniu także są niewielkie, gdyż kamienice widoczne za plecami uczestników pochodu przetrwały do dziś w praktycznie niezmienionym kształcie. Jedyne zmiany to pojawienie się nowych kamienic wzdłuż ul. Żeromskiego i nielicznych drzew w okolicach skrzyżowania.
Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii. 
Filmy