• Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport

Śluza Kamienna - chroniła przed powodzią i broniła przed atakiem

Julia Rzepecka
13 czerwca 2020 (artykuł sprzed 3 lat) 

Zobacz Śluzę Kamienną z lotu ptaka:

To jedyna taka budowla w Europie. Kamienna Śluza jest zabytkowym elementem fortyfikacji i ochrony przed powodziami w Gdańsku. Znajduje się pomiędzy bastionem Żubr i bastionem Wilk na Dolnym MieścieMapka, w miejscu przecięcia się Motławy z dawną fosą. Dawniej, przed powodzią chroniła też Żuławy.



Byłe(a)ś kiedyś na spacerze nad Opływem Motławy na Dolnym Mieście?

Wraz z nadejściem kresu wcześniejszej pomyślności w XVII wieku, włodarze Gdańska postanowili umocnić fortyfikacje w mieście. Zlecili budowę Śluzy Kamiennej, jako nowy element miejskich umocnień. Wybudowano ją dokładnie w latach 1619-1623, a jej projektantami byli Holendrzy Wilhelm Jansen Benning oraz Adrian Olbrants. Nadzorował Jan Strakowski. Śluza chroniła również Żuławy przed powodzią - regulowała Motławę w razie podwyższenia poziomu wody, czyli cofką na morzu.

Zamykana była na dwie pary wrót, które znajdowały się w odległości 20 metrów od siebie. Nad śluzą znajdował się most zwodzony (który w połowie XIX wieku został zastąpiony mostem stałym). Po kilkudziesięciu latach, w 1668 i 1672 roku, dla obrony dobudowano dwie groble, które dodatkowo naprowadzały wody Motławy na śluzę. Tam też znajdują się wieżyczki, określane również jako "Dziewice", które uniemożliwiały dostanie się na zabudowania. Groble były ogromnym utrudnieniem dla potencjalnego wroga, ponieważ przejście po nich i jednoczesne pozostanie niezauważonym było prawie niemożliwe. Później dodano jeszcze obronne szańce z odsłoniętym tyłem, nazwane "lunetami". Zostały mocniej rozbudowane na początku XVIII wieku, po czym przylgnęła do nich kolejna osobliwa nazwa - Świńskie Głowy.

Czytaj też: Skorzystaj z atrakcji wodnych na Motławie

  • Najbardziej charakterystycznymi elementami całej śluzy są kamienne wieżyczki - Dziewice. Zostały nazwane tak ze względu na swoją niedostępność.
  • Najbardziej charakterystycznymi elementami całej śluzy są kamienne wieżyczki - Dziewice. Zostały nazwane tak ze względu na swoją niedostępność.
  • Najbardziej charakterystycznymi elementami całej śluzy są kamienne wieżyczki - Dziewice. Zostały nazwane tak ze względu na swoją niedostępność.
Obok Śluzy stał nieistniejący już młyn rezerwowy. Miał źródło zasilania w postaci wód Motławy i był obiektem awaryjnym, na wypadek, gdyby nieprzyjaciel unieruchomił inne młyny miejskie poprzez zamknięcie kanału Raduni. Mógł więc pracować nawet podczas oblężenia.

Na początku XVIII wieku śluza przeszła renowację oraz rozbudowę, przeprowadzoną przez Jana Charpentiera. W 1902 roku powstało tam ujęcie wody pitnej "Grodza Kamienna", zasilające rejon Starego i Dolnego Miasta. Stojący przy śluzie młyn uległ zniszczeniu w 1945 roku. Zostały tylko mury i po wojnie już go nie odbudowano.

Śluza jest unikatem w europejskiej skali, przez niektórych określana nawet jako arcydzieło dawnej myśli hydrotechnicznej. Stan zabytku jest obecnie niestety krytyczny. Grobla po wschodniej stronie jest niemal całkowicie zalana przez wodę i widać jedynie jej poszczególne fragmenty, w złym stanie są także "Dziewice". Miasto zapowiedziało rewitalizację.

Planowane jest także wybudowanie w sąsiedztwie nowego obiektu, który miałby pełnić funkcję archiwum. Natomiast czekający od 1945 roku na odbudowę zabytkowy młyn, miałby zyskać funkcję usługową, np. konferencyjną.

Opinie (272) ponad 20 zablokowanych

  • Ile mozna?! (3)

    Czekalem na renowacje Wyspy Spichrzow, pogonienie Bolkow itd. i wciaz pojawiaja sie Gdanskie Uklady. Takie artykuly beda aktualne za 10 czy 20 lat. Przyjezdzam do Polski i dalej gwiazdami sa Rodowicz i Krawczyk a zawisc czuje gdy tylko ktos dowiaduje sie, ze jestem ,,zza granicy''. Zycie mija w Gdansku ,,normalne = niemozliwe! Szkoda...

    • 5 15

    • (1)

      Sam się goń... Rodowicz gwiazdą ? Chyba w TVP ! A układów szukaj w Ministerstwie Zdrowia, respiratory kupione od handlarzy bronią, maseczki od instruktora narciarskiego a przyłbice od bacy na Krupówkach...

      • 10 6

      • Najciemniej pod latarnia

        Wspolczesne ,,uklady w Sluzbie Zdrowia'' powstaly za czasow rzadow Borusewicza. Znal sie chlop na medycynie bo mial ....zone pielegniarke. Jak przyszedl z PiS-u do PO to stal sie absolutna ,,swiata krowa'' w Gdansku. Dopiero jak odszedl Donek troche wiecej mozna zobaczyc (casus dyrektora Szpitala Wojewodzkiego - Domoslawskiego). A ile jeszcze nie widac...

        • 0 4

    • Siedź Ty w tych Niemcach Dzbanie i nie przyjeżdżaj do nas.

      • 5 3

  • Wyobrażacie sobie państwo

    jak taka dzielnica wyglądałaby np w Danii lub Holandii? Przecież to powinna być perełka. A wygląda..... echhhh.... sami zobaczcie. A przypominam, od obalenia komuny minęło 31 lat.

    • 20 9

  • Natychmiast ratować (3)

    Najpierw należy zadbać o takie perełki , a dopiero później można, przeznaczać dofinansowanie na- budżet obywatelski, ławeczki, ścieżki rowerowe itp, Miasto prowadzi bardzo dziwną politykę - należy natychmiast ratować ten zabytek tym bardziej że jest oryginalny a takich jest już niewiele w Gdańsku.

    • 21 5

    • Miasto nie jest właścicielem tej śluzy i nie finansuje jej remontów (2)

      • 4 3

      • A któż jest właścicielem? (1)

        • 2 3

        • Zabytek należy do państwowej spółki Wody Polskie a nie do Miasta Gdańsk.

          • 4 1

  • (2)

    Czas najwyższy żeby wreszcie zająć się remontem tej śluzy. Ale obecnemu zarządcy najwyraźniej się nie spieszy, a konserwator zabytków też nie przejmuje się stanem obiektu. Oto przykład dbałości o piękny zabytek.

    • 8 5

    • (1)

      Właścicielem śluzy jest obecnie Państwowe Gospodarstwo Polskie Wody, wcześniej Rejonowy Zarząd Gospodarki Wodnej. Instytucja państwowa, zarządzana przez PiS

      • 3 1

      • A co miasto zrobiło w tej sprawie?

        • 4 2

  • Jedyna taka w Europie i w takim stanie (1)

    Trzeba coś z tym zrobić.
    To naprawdę unikat!!!
    A niknie w oczach.

    • 21 0

    • Jedyne wyjście,oddać Niemcom.

      • 2 3

  • Gdańsk jest przepiękny

    Dolne Miasto to moja ukochana dzielnica Gdańska. Niestety, zatraca urok zacisznego zakątka. Coraz więcej tam ruchu, zabudowy. To jest Gdańsk, którego mieszkańcy nie znają.

    • 12 2

  • swietne miejsce na marine (1)

    z minimalnymi oplatami
    sporo ludz rezygnuje z posiadania lodk bo nie ma gdzie jej trzymac
    w holandii bylo by juz zagospodarowane

    • 9 1

    • W Holandii tak ale nie w WMG gdzie Wartość staje się zezwartością a przestrzeń wypełnia gips i śmietniska na zapleczach.

      • 5 1

  • Kąpielisko Dolne Miasto (1)

    Na Głębokim kąpali się starsi na Baczku nieco dalej dzieci , koc przy kocu nad całym opływem tłumy opalających i kąpiących,czysta i pachnąca tatarakami woda,pełna ryb i raków tak wyglądał opływ Motławy w latach siedemdziesiątych.Rozpoczęto nawet odbudowę Dziewic to te na pierwszym planie w lepszym stanie .Zaczęto również odbudowę kierownicy ale z niewiadomego powodu przerwano prace. W tamtym czasie pozostał po budowniczych drewniany pomost który służył nam do opalania.Piękne czasy inne życie i ludzie teraz tylko się liczy kasa nie człowiek. Pozdrowienia dla chłopaków z Toruńskiej i Przyokopwej.

    • 22 0

    • Na Śluzie popularna była gra w "dziada" : rzucało się gumową piłeczką w kąpiące się osoby, ten który dostał musiał trafić w kolejnego

      • 3 1

  • Jak na week to bardzo skromniutki artykulik. Można na ten temat napisać dużo, dużo więcej. Ale... (1)

    • 7 1

    • Pisze się weck nie week

      • 2 0

  • Takie ładne miejsce i zabytki, a oni leja beton w centrum

    Zamiast kaskę od unii zdobyć i wyremontować

    • 11 3

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Wydarzenia

Majówkowe zwiedzanie Stoczni vol.7

20 zł
spacer

Vivat Gdańsk! Rekonstrukcje historyczne na Górze Gradowej

pokaz, spacer

Gdynia wielu narodowości

spotkanie, wykład

Sprawdź się

Sprawdź się

Port Wojenny w Gdyni jest główną bazą dla:

 

Najczęściej czytane