• Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport

Śluza Kamienna - chroniła przed powodzią i broniła przed atakiem

Julia Rzepecka
13 czerwca 2020 (artykuł sprzed 3 lat) 

Zobacz Śluzę Kamienną z lotu ptaka:

To jedyna taka budowla w Europie. Kamienna Śluza jest zabytkowym elementem fortyfikacji i ochrony przed powodziami w Gdańsku. Znajduje się pomiędzy bastionem Żubr i bastionem Wilk na Dolnym MieścieMapka, w miejscu przecięcia się Motławy z dawną fosą. Dawniej, przed powodzią chroniła też Żuławy.



Byłe(a)ś kiedyś na spacerze nad Opływem Motławy na Dolnym Mieście?

Wraz z nadejściem kresu wcześniejszej pomyślności w XVII wieku, włodarze Gdańska postanowili umocnić fortyfikacje w mieście. Zlecili budowę Śluzy Kamiennej, jako nowy element miejskich umocnień. Wybudowano ją dokładnie w latach 1619-1623, a jej projektantami byli Holendrzy Wilhelm Jansen Benning oraz Adrian Olbrants. Nadzorował Jan Strakowski. Śluza chroniła również Żuławy przed powodzią - regulowała Motławę w razie podwyższenia poziomu wody, czyli cofką na morzu.

Zamykana była na dwie pary wrót, które znajdowały się w odległości 20 metrów od siebie. Nad śluzą znajdował się most zwodzony (który w połowie XIX wieku został zastąpiony mostem stałym). Po kilkudziesięciu latach, w 1668 i 1672 roku, dla obrony dobudowano dwie groble, które dodatkowo naprowadzały wody Motławy na śluzę. Tam też znajdują się wieżyczki, określane również jako "Dziewice", które uniemożliwiały dostanie się na zabudowania. Groble były ogromnym utrudnieniem dla potencjalnego wroga, ponieważ przejście po nich i jednoczesne pozostanie niezauważonym było prawie niemożliwe. Później dodano jeszcze obronne szańce z odsłoniętym tyłem, nazwane "lunetami". Zostały mocniej rozbudowane na początku XVIII wieku, po czym przylgnęła do nich kolejna osobliwa nazwa - Świńskie Głowy.

Czytaj też: Skorzystaj z atrakcji wodnych na Motławie

  • Najbardziej charakterystycznymi elementami całej śluzy są kamienne wieżyczki - Dziewice. Zostały nazwane tak ze względu na swoją niedostępność.
  • Najbardziej charakterystycznymi elementami całej śluzy są kamienne wieżyczki - Dziewice. Zostały nazwane tak ze względu na swoją niedostępność.
  • Najbardziej charakterystycznymi elementami całej śluzy są kamienne wieżyczki - Dziewice. Zostały nazwane tak ze względu na swoją niedostępność.
Obok Śluzy stał nieistniejący już młyn rezerwowy. Miał źródło zasilania w postaci wód Motławy i był obiektem awaryjnym, na wypadek, gdyby nieprzyjaciel unieruchomił inne młyny miejskie poprzez zamknięcie kanału Raduni. Mógł więc pracować nawet podczas oblężenia.

Na początku XVIII wieku śluza przeszła renowację oraz rozbudowę, przeprowadzoną przez Jana Charpentiera. W 1902 roku powstało tam ujęcie wody pitnej "Grodza Kamienna", zasilające rejon Starego i Dolnego Miasta. Stojący przy śluzie młyn uległ zniszczeniu w 1945 roku. Zostały tylko mury i po wojnie już go nie odbudowano.

Śluza jest unikatem w europejskiej skali, przez niektórych określana nawet jako arcydzieło dawnej myśli hydrotechnicznej. Stan zabytku jest obecnie niestety krytyczny. Grobla po wschodniej stronie jest niemal całkowicie zalana przez wodę i widać jedynie jej poszczególne fragmenty, w złym stanie są także "Dziewice". Miasto zapowiedziało rewitalizację.

Planowane jest także wybudowanie w sąsiedztwie nowego obiektu, który miałby pełnić funkcję archiwum. Natomiast czekający od 1945 roku na odbudowę zabytkowy młyn, miałby zyskać funkcję usługową, np. konferencyjną.

Opinie (272) ponad 20 zablokowanych

  • Wyburzyć! (3)

    Igor

    • 2 28

    • (2)

      Uwaga, troll!

      • 7 2

      • (1)

        Nie troll tylko dla ciebie pan Igor

        • 2 8

        • Taki pan to mnie ostatnio za nogawkę poszarpał.

          • 6 1

  • Na YT jest filmik, który może być pożyteczną informacją dla kajakrzy

    tytuł : Gdańsk - śluza pułapka dla kajakarzy i wioślarzy

    • 14 3

  • (4)

    Żałosny widok zaniedbań przez lata świadectwo historii ani śluzy ani bastionów niem żadnej informacji Smutne że jakieś piaskownico-plaże są pieniądze a na takie miejsca nie ma !

    • 36 13

    • (3)

      Co?

      • 5 3

      • "Strefa Prestiżu" żyje ciągle warsztatami na Dolnym Mieście (2)

        napisali na swojej stronie, że na piasek i leżaki wydano 150 tysięcy i to wbrew mieszkańcom - gdy mieszkańcy sami zabiegali o taką formę czasowego wygrodzenia. W dodatku piasek i meble kosztowały jedną wypłatę.

        • 6 2

        • Nie kłam! (1)

          • 1 6

          • Ługin, od kłamania to Wy jesteście

            od jątrzenia, dzielenia i promocji Kacperka. A on tak Was ukochał, że przy pierwszej okazji uciekł się płaszczyć przez prezesem.

            • 6 1

  • (4)

    Cyt: ,, w złym stanie są także "Dziewice". Miasto zapowiedziało rewitalizację."
    Ile to juz lat ..miasto zapowiada....10? Moze w tym roku naprawde cos rusza zmienil sie konserwator na takiego ,ktoremu ponoc zalezy.....No ale ktos musi sie wysilic i napisac wniosek o dopomoge europejska?Kto to bedzie?

    • 23 12

    • (3)

      Zabytek należy do państwowych (pisowskich) wód polskich więc pytania o rewitalizacje do posłów tej partii.

      • 5 2

      • ty tak na serio? (1)

        cos co jest w jakims stopniu panstwoe to oddajesz pisowiu?

        no ladny burak z ciebie.

        • 3 6

        • #MamyDość buraków z PiSu

          • 5 3

      • Zabytek owszem..a chaszcze do wykoszenia i zdewastowane niemalowane lawki od 10 lat do kogo?

        Tez do Pisu? Moze chcecie zdjec na dowod jak tam jest? A kiedy ostatni raz ktorys przyspawany miejski urzedas byl w tamtym rejonie ? Chaszcze,ze mozna sie w chowanego bawic z kleszczami...serio objedzcie teren do okola...

        • 4 5

  • (1)

    Świetnie miejsce na spacery. Odkryłem je podczas kolejnych edycji festiwalu Feta. Napewno trzeba zadbać i odrestaurować.

    • 27 1

    • i narzucales tam butelek i petow, zgadza sie?

      bo niestety taki jest obraz sloikow chodzacych na fety. bez szacunku dla przyrody kochajacych galerie handlowe i nowe prestizowe baraki deweloperskie nazywane loftami.

      • 0 8

  • Za późno..

    Szkoda że chcą odbudować to historyczne miejsce, dopiero jak jego stan jest już tak bardzo kiepski, szkoda że na pierwszym planie w naszym mieście jest deweloperka, galerie, molochy!!! Nie doceniana jest historia i jej zachowanie w jak najlepszym stanie. W końcu to stare i wolne miasto Gdańsk

    • 33 7

  • Dzieki pani Julio za ciekawy art.

    • 20 1

  • Kiedy wreszcie remont tzw. panny na wodzie??? (4)

    • 26 1

    • jak w UM zmondrzeja. (3)

      i zajma sie miastem zamiast promowac truciciela trzaske.

      • 1 6

      • (1)

        Przestań bełkotać, Kamienna Śluza nie należy do miasta tylko do państwowej spółki "Wody Polskie" zarządzanej obecnie przez PiS.

        • 5 0

        • on to wie

          ale taką ma robotę
          kasa, kasa, kasa....

          • 3 0

      • najpierw sam trochę "zmondrzej"

        proponuję zrobić chociaż podstawówkę

        • 1 1

  • (1)

    to moje dzieciństwo...te kanały,śluza.krecona-fort-ach ileż tu wspomnień...smutne jest to ,ze doprowadzono do takiego stanu takie cudeńka...ale pojawia się nadzieja..

    • 28 1

    • nie pytaj co zrobiono z terenami mego dziecinstwa. Kazdy kto tu sie urodzil i dorastal tak ma

      widzi, jak nieodpowiedzlani ludzie zajeli stanowiska i nie umieli sie od nich odkleic. przez juz dwie dekady z hakiem.

      • 4 8

  • (7)

    Gliński woli wspierać Rydzyka i jego myśl hydrologiczną termy. Gdańsk powinien zwrócić się do UE o pomoc, bo na PiS nie można liczyć!

    • 23 13

    • UE to nie dobry wujek. to na\wet nie ma znamion demokracji

      zwykla dyktatura niedemokrratycznych komisarzy zarzadzajacych niewolnikami takimi jak ty.

      • 1 9

    • protegowaany hansa franka, pierwszy prezydent UE Walter Hallstein

      na pewno by wysluchal twoje modly. Na tuska raczej nie masz co liczyc, naiwniaku.

      • 1 6

    • chce ci uswiadomic, ze to ta twoja Unia wsparla rydzyka i jego zrodla termalne dotacjami

      gdy przedstawil swoje plany dotyczace ich rozbudowy. ale do takiego bezmózga to pewnie nie dotrze.

      • 0 3

    • glinski jest od kultury, cwoczku :) (2)

      wpierw sie doucz zanim zaczniesz zabierac głos.

      • 3 6

      • Gliński jest od kultury i dziedzictwa narodowego (1)

        Poza ty pod jego podlega Generalny Konserwator Zabytków, więc może to ty wpierw sprawdź zamiast kogoś krytykować

        • 5 2

        • to ciekawe czemu tak na niego napadacie jesli chodzi o zabytki gdanskie

          • 3 5

    • a co ma Gliński? te budowle mają setki lat

      gdzie byli poprzednicy? co robił ten nowy "święty" gdański? nie zdążył sprzedać?

      • 3 1

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Wydarzenia

Majówkowe zwiedzanie Stoczni vol.7

20 zł
spacer

Sprawdź się

Sprawdź się

Z którego budynku prawdopodobnie strzelał snajper?

 

Najczęściej czytane