• Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport

Niepoważne sny o Wolnym Mieście Gdańsku

Marcin Stąporek
5 maja 2017 (artykuł sprzed 7 lat) 
O tym, że przedwojenne Wolne Miasto Gdańsk zostanie włączone do Polski, zdecydowano podczas konferencji jałtańskiej, trwającej od 4 do 11 lutego 1945 r. na Krymie. O tym, że przedwojenne Wolne Miasto Gdańsk zostanie włączone do Polski, zdecydowano podczas konferencji jałtańskiej, trwającej od 4 do 11 lutego 1945 r. na Krymie.

70 lat po zakończeniu II wojny światowej istnieje kilka organizacji, które uważają, że w sensie prawnym Wolne Miasto Gdańsk wciąż istnieje, bo zarówno do Niemiec w 1939 r., jak i do Polski w 1945 r. włączono je nielegalnie.



Dykusja o statusie prawnym Gdańska:

To oczywiście zagadnienie z gatunku political fiction i nie ma obaw, by ktokolwiek poważny podważał przynależność Gdańska do Polski. Nawet jeśli analiza stanu prawnego po zakończeniu wojny rzeczywiście może budzić zdumienie, to pamiętajmy, że o sytuacji państw decyduje realna polityka i międzynarodowe uznanie, a nie niuanse prawne sprzed 70 lat.

Przyjrzyjmy się jednak argumentom, którymi posiłkują się organizacje podające się za spadkobierców prawnych dawnych władz Wolnego Miasta Gdańska.

Wolne Miasto Gdańsk, formalnie utworzone 15 listopada 1920 r., powstało na mocy traktatu wersalskiego. Działało do 1 września 1939 r., kiedy to na mocy decyzji Alberta Forstera (23 sierpnia 1939 r. ogłosił się zwierzchnikiem Wolnego Miasta Gdańska, był szefem NSDAP w mieście i zbrodniarzem wojennym) i Adolfa Hitlera zostało włączone do Niemiec.

W świetle prawa międzynarodowego przyłączenie Gdańska do Niemiec w 1939 r. było jednak nielegalne i nie zostało uznane przez żadne z państw alianckich. Z tego powodu potraktowanie terytorium byłego Wolnego Miasta Gdańska jako części Niemiec (co faktycznie miało miejsce w 1945 r.) było także bezprawiem. Przywódcy "wielkiej trójki" na konferencji w Poczdamie nie mieli mandatu do decydowania o losie Gdańska i przyległego obszaru, a - co ważniejsze - żadne z państw niemieckich po drugiej wojnie światowej, które kolejno zawierały traktaty graniczne z państwem polskim (NRD w 1950 r., RFN w 1970 r., wreszcie zjednoczone Niemcy w 1990 r. - traktat ratyfikowany w Bundestagu pod koniec 1991 r.), także nie miało prawa dysponować tym terytorium.

Osoby związane z ideą Wolnego Miasta Gdańska naklejają na swoje samochody nalepki o treści DA (od "Danzig") nawiązujące do jego quasi-państwowości. Osoby związane z ideą Wolnego Miasta Gdańska naklejają na swoje samochody nalepki o treści DA (od "Danzig") nawiązujące do jego quasi-państwowości.
I te argumenty sprawiają, że co najmniej pięć działających w Niemczech organizacji lub stowarzyszeń uważa, że stanowi przedłużenie władz przedwojennego Wolnego Miasta Gdańska. Są to:

  • "Rat der Danziger" (Rada Gdańszczan) założona w 1947 r. i mająca siedzibę w Lubece. W 2005 r. inkorporowała ona tzw. Przedstawicielstwo Wolnego Miasta Gdańska, także mające swoją siedzibę w Lubece. Rada posiada witrynę internetową Ratderdanziger.infoprofil facebookowy.
  • "Danzig-Committeè e.V." (Komitet Gdański) z Frankfurtu nad Menem, założony 20 sierpnia 1992. Jego przedstawicielami mają być Harry Jochim, Artur Felski i inni. Grupa ta posiada stronę internetową Danzig free state.
  • "Danziger Exilregierung" (Gdański Rząd na wygnaniu), również działający we Frankfurcie nad Menem, założony w 1999 r. Jego przedstawicielem jest m.in. Gerold Ewald. Podmiot ten zarządza facebookowym profilem.
  • "Verwaltung der Freien Stadt Danzig" (Zarząd Wolnego Miasta Gdańska) z Coburga, założony 23 maja 2008 r., zgodnie z własnym pismem do Organizacji Narodów Zjednoczonych. Najaktywniejszym przedstawicielem jest niejaki Beowulf Adalbert von Prince, podający się za Prezydenta Senatu Wolnego Miasta Gdańska (czyli faktyczną głowę państwa zgodnie z konstytucją WMG). Informacje o jego działalności można znaleźć na freistaat-danzig.com.
  • "Autonomiebehörde Freistaat Danzig" (autonomiczne władze Republiki Gdańskiej) z Glücksburga, działające prawdopodobnie od października 2011 r. Przedstawicielem jest m.in. niejaki Ignatz Tanenbaum, a internetową emanacją tej grupy jest ta strona internetowa.


Chęć odzyskania autonomii przez gdańskich Niemców jest o tyle paradoksalna, że postanowienia traktatu wersalskiego, odłączające Gdańsk od Rzeszy Niemieckiej i tworzące z niego odrębne quasi-państwo, zostały przez ludność ówczesnego Gdańska przyjęte bez entuzjazmu, a nawet z oburzeniem. Doprawdy, trudno odnaleźć choćby jedną wypowiedź prasową czy książkową z lat 1920-1939, która w jakikolwiek sposób wyrażałaby satysfakcję z odłączenia Gdańska od Niemiec.

Gdy 19 września 1939 r. Adolf Hitler przyjechał do Gdańska, pozdrawiały go tysiące mieszkańców miasta. Gdy 19 września 1939 r. Adolf Hitler przyjechał do Gdańska, pozdrawiały go tysiące mieszkańców miasta.
Po klęsce III Rzeszy i zajęciu Gdańska przez Armię Czerwoną, wśród niemieckich mieszkańców miasta pojawiło się jednak - nie wiadomo, na czym oparte - przekonanie, że Wolne Miasto Gdańsk zostanie utrzymane jako odrębne terytorium. Ponieważ jednak w latach 1945-1946 zdecydowana większość Niemców została z miasta wysiedlona, podjęli oni pewne inicjatywy polityczne na zachodzie Niemiec, obliczone na poparcie przez mocarstwa zachodnie.

Można sądzić, że swoje nadzieje opierali na losach Austrii: państwo to także powstało jako niemieckojęzyczna republika po I wojnie światowej z woli zwycięskich mocarstw, a wbrew woli ludności (ponoć pierwszą uchwałą świeżo wybranego parlamentu Republiki Austriackiej była rezolucja wyrażająca wolę natychmiastowego przyłączenia się do Niemiec). Gdy w 1938 r. Hitler przyłączył Austrię do Rzeszy, Austriacy w euforii świętowali upadek własnego kraju - w pewnym sensie analogicznie, jak niemieccy mieszkańcy Gdańska po 1 września 1939 r. Tymczasem po klęsce Niemiec w 1945 r. zwycięzcy puścili postawę przedwojennych Austriaków w niepamięć i reaktywowali ich państwo, co dało jego obywatelom możliwość przedstawiania się jako pierwsze ofiary niemieckiej agresji.

W odróżnieniu od Austrii, której istnienie i suwerenność zyskały międzynarodowe uznanie, wyznawcom poglądu o dalszym prawnym istnieniu Wolnego Miasta Gdańska nie udało się przekonać do swoich racji Organizacji Narodów Zjednoczonych ani, o ile mi wiadomo, żadnego państwa.

Wszystkie wymienione wyżej inicjatywy skazane są więc na status "politycznego folkloru".

O autorze

autor

Marcin Stąporek

- autor jest publicystą historycznym, prowadzi firmę archeologiczną. Pracował w Muzeum Archeologicznym w Gdańsku i Wojewódzkim Urzędzie Ochrony Zabytków w Gdańsku. Obecnie jest pracownikiem Biura Prezydenta Gdańska ds. Kultury.

Opinie (300) ponad 10 zablokowanych

  • Zakaz DA (3)

    Powinno się zakazać używania znaku DA. Tu jest Polska i kto to podważa nie jest Polakiem. Niemcy nie chcą u siebie mniejszości polskiej ,a tu rozpatruje się jakieś bzdury..

    • 14 15

    • dokładnie, to jakieś wypierdziane z nudów oszołomstwo, które chce zaistnienia w przestrzeni i okleja auta takimi naklejkami (1)

      Gdańsk historycznie związany był z Koroną Polską, później Rzeczpospolitą, a obecnie z III RP i tutaj jest jego naturalne miejsce na mapie

      • 7 4

      • Mówię Ja Rodak zza Buga,historii trzeba się było uczyć , anie oglądać się przez okno za dziewczynami.Batoremu też pokazali.

        • 2 0

    • Masz chora glowe

      Indoktrynacja wypalila twoj mozg. Juz ne masz czym myslec....

      • 1 2

  • Tusk podobo juz mundur przymierza

    • 7 7

  • U nas na podwórku jest taki jeden pisowiec.

    Taki chodzi ciągle ponury, buzia zapiekła. Nikt z nim nie gada bo jak coś powiesz to nie odpowiada.
    Ale kolumną na razie nie przyjeżdża.

    • 4 5

  • Danzig grusst seinen Fuehrer (2)

    "Danzigfreestate" jest super. O takich wyżynach i obfitości "mowy nienawiści" polskie fora internetowe mogą tylko pomarzyć, to, w porównaniu, nieudolna wyzywanka dzieci w piaskownicy. Z ducha owo Wolne Miasto w pełni odzwierciedla fotografię z artykułu, oj dałby on wam popalić, Ernst F. Kriesner minister spraw zagranicznych owego rządu in exile (w Australii)Danzig, nazistowski świr przekraczający wszelkie diagnozy i granice przyzwoitości, gdyby ziściły się marzenia.

    • 8 1

    • Prawda, jeśli chodzi o okres lat 30. Nawet porównywanie PIS do nazistów się nie umywa. (1)

      Bo ten nie zrobił jeszcze nic z tego co robiło NSDAP chociażby na terenie WMG. A jak działało NSDAP w Gdańsku? Rozpędzanie zebrań, pobicia, nawet zabójstwa członków, zwolenników i agitatorów, demolowanie lokali, bójki z grupami zwolenników, tymczasowe zakazywanie działalności i zrywanie plakatów innych działających na terenie WMG partii niemieckich, jak i Związku Polaków. A także zdarzające się pobicia osób, które nie okazywały symbolom nazistowskim należytego szacunku, nie mówiąc już o nie daj boże publicznej krytyce ich działań.
      Ostatecznie w 1936 roku bezprawne rozwiązanie wszystkich partii opozycyjnych poprzedzone wcześniejszym zlikwidowaniem ich organów prasowych.
      Nie ma się więc co dziwić, że potem tak to wyglądało, jakby wszyscy Gdańscy Niemcy popierali Hitlera. Wiele osób zwyczajnie bało się brunatnych bojówek przechadzających się ulicami Gdańska.

      • 3 0

      • Dodam że byliśmy" zwarci i gotowi" do obrony Gdańska w 1939 r.przez Armię Pomorze, tylko nie na tym kierunku.

        • 1 1

  • chyba maść na bool d.... by się przydała.

    • 4 0

  • wmg (1)

    Gdańsk to wspaniała historia, a to że kiedyś był bytem państwowym i otrzymał na konferencji w Szwajcarii wyróżnik państwowości to co w tym złego,no chyba że nie wolno o tym mówić ani przykleić naklejki

    • 3 4

    • Jakiej konferencji w Szwajcarii?czyżby kolejny historyczny ignorant przekonany że może pouczać odmiennie myślących?

      • 5 1

  • Miasto Gdansk niegdys nasze bedzie znowu nasze: Pan Tadeusz, Adam Mickiewicz

    • 7 0

  • WMW - wolne miasto Wrzeszcz,

    • 4 0

  • wolność

    Przecież Gdańsk jest wolny zarazem miastem..........

    • 2 2

  • Jasne, ze trzeba przywrocic Wolne Miasto .Moze w koncu Gdanszczanie by zaczeli decydowac np. o sensownej zabudowie

    • 8 5

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Wydarzenia

Majówkowe zwiedzanie Stoczni vol.7 (2 opinie)

(2 opinie)
20 zł
spacer

Vivat Gdańsk! Rekonstrukcje historyczne na Górze Gradowej

pokaz, spacer

Gdynia wielu narodowości

spotkanie, wykład

Sprawdź się

Sprawdź się

Kiedy został wprowadzony stan wojenny w Polsce?

 

Najczęściej czytane