• Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport

Nie przenoście nam Bydgoszczy na Pomorze!

Jarosław Kus
25 sierpnia 2016 (artykuł sprzed 7 lat) 
Granice województwa pomorskiego w 1929. Fragment mapy prezentującej strukturę polskiej administracji skarbowej. Granice województwa pomorskiego w 1929. Fragment mapy prezentującej strukturę polskiej administracji skarbowej.

Na pierwszej stronie "Gazety Gdańskiej" z 22-23 sierpnia 1936 r. opublikowano zdecydowane dementi pogłosek o "mającym rzekomo nastąpić w najbliższym czasie przyłączeniu Bydgoszczy i niektórych innych powiatów do województwa pomorskiego".



Urząd Wojewódzki Pomorski poinformował, że "wiadomości te nie odpowiadają prawdzie" i że "czynniki miarodajne" nie podjęły w tej sprawie żadnej decyzji.

Województwo pomorskie utworzono 12 sierpnia 1919 roku - jego terytorium różniło się znacznie od dzisiejszego, obejmując swymi granicami część terenów dawnego zaboru pruskiego. Wydzielono następujące powiaty: brodnicki, chojnicki, chełmiński, działdowski, gniewski, grudziądzki, kartuski, kościerski, lubawski, pucki, sępoleński, starogardzki, świecki, tczewski, toruński, tucholski, wąbrzeski i wejherowski oraz powiaty miejskie w Gdyni, Grudziądzu i Toruniu, w którym zlokalizowano stolicę województwa. W roku 1928 powiaty pucki i wejherowski połączono, tworząc powiat morski.

Przedwojenne województwo pomorskie obejmowało obszar o powierzchni 25 683 km kw. - dla porównania, obecnie jest to "tylko" 18 310 km kw.

Przywołane dementi zdezaktualizowało się jednak już dwa lata później, kiedy to w roku 1938 przeprowadzono korektę granic województwa pomorskiego, włączając do niego kilka powiatów z województw poznańskiego i warszawskiego, zmiany te uzasadniając koniecznością zatarcia granic zaborów.

I w ten oto sposób w województwie pomorskim znalazła się i Bydgoszcz. A gdy w roku 1999, w ramach przeprowadzanej wówczas reformy administracyjnej, planowano utworzyć "wielkie" województwo pomorskie, projektu nie zrealizowano m.in. wskutek sprzeciwu Bydgoszczy.

Opuszczając Bydgoszcz, udajemy się w podróż na północ województwa, docierając do Gdyni, którą zalał ulewny deszcz i w efekcie "woda wdarła się do baraków w Orłowie i na Małym Kacku.

W tym samym czasie miasto odwiedził były minister spraw zagranicznych Wielkiej Brytanii Joseph Austen Chamberlain (1863-1937), znany m.in. z powiedzenia "kocham Francję jak kobietę" i posiadania przyrodniego brata Neville'a (1869-1940), tego samego, który jako premier Wielkiej Brytanii, polityką ustępstw wobec rosnących w siłę hitlerowskich Niemiec, znacznie przyspieszył wybuch II wojny światowej.

Towarzysząc sir Josephowi (oraz delegacji brytyjskich parlamentarzystów, mkniemy więc do Gdyni z zawrotną - jak na owe czasy - prędkością 120 km/h, bo taką właśnie prędkość osiągała wówczas polska "Luxtorpeda". Miano "Luxtorpedy" zyskały w przedwojennej Polsce wagony spalinowe o aerodynamicznych kształtach, obsługujące połączenia międzymiastowe.

Czteroosiowy wagon "Lux-torpeda" Nr 90080. Zdjęcie wykonano w Zakopanem w 1936 r. Czteroosiowy wagon "Lux-torpeda" Nr 90080. Zdjęcie wykonano w Zakopanem w 1936 r.
Pięć pierwszych (oznaczonych jako "Luxtorpeda" SAx90081 - SAx90085) wyprodukowała Pierwsza Fabryka Lokomotyw w Polsce S.A. - Zakłady w Chrzanowie na bazie wagonu spalinowego, wypożyczonego od firmy Austro-Daimler-Puch w roku 1933.

W późniejszych latach nazwą "Luxtorpeda" potocznie określano również inne wagony spalinowe, nawet te, które nie posiadały aerodynamicznych kształtów: eksploatowano je jako pociągi MtE, czyli Pociągi Motorowo-Expresowe.

W roku 1936 na trasie Kraków - Zakopane "Luxtorpeda" ustanowiła rekord trasy, pokonując ją w zaledwie 2 godziny i 18 minut. Warto dodać, że dziś najszybszy pociąg przemierza ten dystans w 3 godziny i 6 minut! W czasie "próby odbiorczej" "Luxtorpeda" odbyła również podróż z Poznania do Gdyni: zajęło jej to 4 godziny i 20 minut (z czego na postój w Tczewie przypadło 20 minut). Współcześnie czasy przejazdu tej trasy są tylko nieznacznie krótsze, bowiem tylko niektóre ekspresy dystansują "Luxtorpedę" o nieco ponad pół godziny.

Czytaj także: Tęsknota za Luxtorpedą

Nie każdy jednak mógł pozwolić sobie na luksusową podróż ówczesnym "Pendolino". Nowoczesny kształt wagonów i wyposażenie ich jedynie w miejsca pierwszej klasy znalazły odbicie w cenie biletów...

W tej sytuacji pozostawało skorzystać z usług Orbisu...
...Polskiej Żeglugi Rzecznej "Vistula"...


...lub wziąć przykład z "literata Wernera", który Zatokę Gdańską zwykł pokonywać wpław.

A zatem, "który z panów pospieszy?"


Źródło: "Gazeta Gdańska" nr 191 z 22-23 VIII 1936 r.. Skany pochodzą z Pomorskiej Biblioteki Cyfrowej.

Opinie (58) 3 zablokowane

  • Kiedyś była lux-torpeda, a teraz tylko Pendolino. (3)

    i szcz*w

    • 14 4

    • Ta cała lux-torpeda to był JEDEN wagon motorowy! Więc bądź uprzejmy nie porównywać czasu, wygody i ceny przejazdu. Zresztą nigdy do Gdyni przed wojną ta lux-torpeda nie kursowała.

      • 0 0

    • A

      Dart?

      • 0 0

    • Zapomniałeś o mirabelkach

      i orlikach

      • 2 0

  • Trzeba bedzie to naprawiać latami.. (5)

    Gdy opracowywano nowe podziały administracyjne Polski był projekt z 1994 roku docenta Jana Szczepkowskiego z UMK Toruń stworzenia ok 25 województw. Był on najgenialniejszy lecz wygrały Landy - ciekawe dlaczego? Elbląg byłby w pomorskim, dodatkowo koszalińskie, toruńskie, płockie, siedleckie, gorzowskie, zielonogórskie, kaliskie, radomskie, legnickie, częstochowskie. itd. Mapka w necie 25 województw. Podział administracyjny Polski na mezoregiony wojewódzkie (wariant podstawowy - na 25 województw) Wydanie: Toruń, Centrum Rozwoju Lokalnego i Regionalnego, 1994.
    Czekamy na województwa: Królewieckie, Galicję, Podole, Wołyń i Połabie

    • 3 1

    • Tak. I nowy 1000 lat z wojenkami o pędź ziemi co kilka lat ? Po moim trupie (1)

      kretynie z kompleksami na punkcie Królewca/

      Dobrze że normalne kraje po II WŚ wprowadziły zasadę nienaruszalności granic między istniejącymi państwami.

      • 1 1

      • Nie bardzo wprowadzily .Proponuje zapoznac sie n.p. z referendum i jego wyniku w Kraju Sary albo o korektach granicy miedzy Wlochami a Francja nad Lazurowym wybrzerzem .Albo o sporze granicznym miedzy Holandia a Niemcami w ujsciu rzeki Ems do Morza Polnocnego .

        • 0 0

    • Marzysz chyba. Niestety ale nie widze szans aby (1)

      kiedykolwiek to co w przeszlosci mielismy powrocilo do nas. Za slabi jestesmy. Do tego stopnia slabi ze inni ignoruja nasze slowne i pokazowe zapedy.

      • 0 1

      • Za słabi jesteśmy ...

        Bierz Królewszczyzne a oddaj Stettin, bierz Podole i Wołyń a oddaj Breslau. Wtedy będziecie silni i pokażecie zapędy - biednej części II RP

        • 1 1

    • 25 województw? Ch... z grzybnią, zgniły kompromis

      16 to i tak nadto.
      Zresztą problemem nawet nie są województwa a powiaty (co najmniej 2x za dużo) i gminy (4x za dużo)

      • 1 0

  • powiaty miejskie w Gdyni. W roku 1928 powiaty pucki i wejherowski połączono, tworząc powiat morski, a (8)

    pod koniec 1939 dynamicznie rozwijającą się w amerykańskim tempie Gdynia, która już przed wojną wyprzedziła Toruń miała być stolicą pomorskiego.

    Zgodnie z nową lepszą zmianą PiS powinien podzielić administracyjnie kraj i określić raz i to porządnie, tak aby Gdynia byla co najmniej miastem wojewódzkim z Urzędem Marszałkowskim i Sejmikiem. Dotychczasowa - tworzona właściwie przez działaczy PO, to mapka nie-najsłuszniejsza.Jest za dużo województw - powinno być osiem, a więc Toruń i Bydgoszcz przyporządkować do pomorskiego ze stolicą w Gdyni nie wiem czy właściwie zaznaczyłem granicę innych, chodzi o cały kraj z podziałem na regiony-województwa. Tym samym możemy zmniejszyć także ilość powiatów, a więc i ograniczyć kasę tak aby starczyło na 500+

    • 13 25

    • super, fajnie (4)

      ale co z Gdańskiem się pytam? :)
      oddamy niemcom czy wolne miasto? :) no by chyba nie będzie tak że gdańsk będzie w woj. pomorskim ze stolyca w gdyni? :)
      pomysł nierealny :)

      • 9 4

      • tak, wszystko na zachód od Wisły plus Warmia i Mazury ogłosić niezaleznymi landami

        białostockie przyłączyć do kaliningradzkiego, lubelskie do lwowskiego,
        a nazikatobolszewickie żmije zamknąć w rezerwacie w okolicach Warszawy i Radomia, niech sobie żyją w swojej wymarzonej "Korei Północnej"

        • 0 0

      • Wreszcie Gdańsk jak go dzisiaj zwą wróci do macierzy. Urealniajcie to jestem za. W Gdyni średnia płaca w przeliczeniu 1000 Euro, a w Danzig dokładnie 4000 Euro. To jest argument i na wyspy by z Gdyni nie spieprzali tylko do nas przyjeżdżali.

        • 2 3

      • Gdańsk powinien występować jako dzielnica gdyni prawdziwie polskiego miasta (1)

        z wyodrębniona Oliwą, Wrzeszczem, itd.

        • 6 13

        • ... oraz finansować wszystkie wariact... pardon, chciałem napisać innowacyjne wizje dr. Słońca Skweru i jego fraucymeru.

          • 5 2

    • może mało zrozumiale przedstawiłem więc i minusy - przepraszam (1)

      Otóż poprzedniczka PO, Unia Wolności w 1998 r. zorganizowała radosną twórczość jak wcześniej Gierek, aby ułaskawić swoich "ambitnych" sekretarzy dając im 49 województw. Tym razem nieliczne województwa miały więcej niż mln. mieszkańców. Tzw. stolicami nowych województw zostały w wielu przypadkach średnie bądź małe, prowincjonalne miasta, nie mające często czystej polskiej przeszłości - mogły zostać np. powiatami miejskimi. Włączono także sztucznie wiele mniejszych miast i wsi do większych miejscowości, próbując sztucznie tworzyć ośrodki wielkomiejskie - tak jak PO "obszarowo" większą Zielone Górę od Krakowa :)))

      Więc można moim zdaniem zlikwidować bez uszczerbku co najmniej 50 % powiatów, ograniczyć do 8 województw-regionów, zmniejszyć ilość gmin. Zyskamy przez to nie tylko mniejszą biurokracje, ale ile zaoszczędzonej kasy na działania socjalne typu 500+ ? Tylko czy PiS jest partią z jajami a na dodatek odpowiedzialną, a może tylko konserwatorem nieudolności PO ?

      • 11 12

      • Śmiechu warte, skrajni populiści-psuciciele państwa

        ...mieliby coś poprawić po leniwych (ale rozumnych) kotach.
        PiS może i zrobi Ci reformę, ale nie całkiem taką jak być chciał...
        Po rozwałce gimnazjów, reformy emerytalnej (skrócenie wieku emerytalnego plus zaj... reszty kasy z OFE) ruszą i do reformy administracyjnej - będziesz miał...

        • 4 1

    • za ostatnie zdanie masz łapę w dół

      • 3 1

  • Odnosze wrazenie ze Polska jest jeszcze krajem bardzo mlodym. (1)

    Dlaczego? Poniewaz nadal znajduje sie w stadium administracyjnie eksperymentalnym.

    • 3 1

    • Może

      lubimy zmiany?

      • 0 0

  • (3)

    Kompletnie nie rozumiem tego tekstu... Jest niekonsekwentny, co chwila ima się innego tematu, żadnego nie zgłębiając.

    • 11 11

    • Ćwicz czytanie

      ze zrozumieniem; zacznij od: to jest Ala, a to jest Ola... :)

      • 0 0

    • Bo to takie kopiuj wklej (1)

      I wierszówka leci. Ałutor odjechał yntelektualną Luxtorpedą.

      • 4 2

      • a

        ty stoisz i wklejasz... banały :)

        • 1 1

  • Bydgoszczu, prawidłowo mówi się w Toruniu i Bydgoszczu:)!!!! (5)

    • 26 11

    • Jan Vincent Rostowski guru ekonomi. (1)

      • 4 1

      • ekonomiu

        • 1 0

    • Bydgoszczu??? Ty chyba szkole widziales tylko na zdjeciu w gazecie. (1)

      Toruniu, Bydgoszczy, Wroclawiu, Gorzowie, Warszawie, Lodzi itd. Zacznij czytac ksiazki a nie media z Internetu. Wtedy poznasz pisownie.

      • 6 6

      • No co ty nie powiesz...

        • 5 4

    • fantasmagorie... Rostowski...

      Mianownik Kto? Co?: Bydgoszcz
      Dopełniacz Kogo? Czego?: Nie lubię Bydgoszczy
      Celownik Komu? Czemu?: Przygladam się Bydgoszczy
      Biernik Kogo? Co?: Lubię Bydgoszcz
      Narzędnik Z kim? Z czym?:Rozmawiam z Bydgoszczą
      Miejscownik O kim? O czym?: Rozmawiam o Bydgoszczy
      Wołacz: Hej! Bydgoszczy

      • 12 1

  • A to redakcja ma kłopot z pozyskaniem kawałka spolaryzowanej szyby, gwoli w miarę poprawnego (3)

    przedstawienia kopiowanych wycinków historycznych czasopism?Czy to zwykłe lenistwo!?

    • 1 2

    • Ale zobacz.. (1)

      Też tak pomyślałem, ale zobacz, skąd pochodzą skany - nie są robione przez redakcję tylko z Pomorskiej Biblioteki Cyfrowej. Tam to masowa skala nikt się nie bawił w idealny niepofałdowany skan.

      • 0 0

      • Weź

        pod uwagę, że jakość skanu zależy od stanu zachowania archiwaliów i od jakości sprzętu do digitalizacji. A z tym różnie bywa...

        • 0 0

    • szkoda

      że twój komentarz to taka ściemka bez konkretów... a artykulik jest o artykulikach sprzed lat kilkudziesięciu... hmmm

      • 0 1

  • Fajny artykul

    Oby wiecej takich pozytywnych ciekawostek.

    • 3 0

  • Szkoda, ze ten artykulik to takie ścinki

    Bez ładu i składu. Mógłby się pan Ałutor trochę bardziej natrudzić i nadać temu jakiś sensowny kształt.
    A Brzydgoszcz to niestety Pomorze nie było i nie jest.

    • 2 5

  • Luxtorpedą do Brzydgoszcza, bezcenne... (1)

    jeszcze niedawno jechałam 8 godzin przez Brzydgoszcz do Warwszawy z Gdyni.. IC :) Polska, XXI wiek...

    • 1 4

    • oj biedny TY

      ja dzisiaj jechałem swoim 20-letnim passatem 1:30 od rogatek Bydgoszczy do Auchana w Gdańsku. A ty dalej bujaj sie 8h.

      • 0 0

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Wydarzenia

Majówkowe zwiedzanie Stoczni vol.7

20 zł
spacer

Vivat Gdańsk! Rekonstrukcje historyczne na Górze Gradowej

pokaz, spacer

Gdynia wielu narodowości

spotkanie, wykład

Sprawdź się

Sprawdź się

Który burmistrz był pomysodawcą skanalizowania Gdańska?

 

Najczęściej czytane