• Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport

Tęsknota za Lux Torpedą

Marek Gotard
2 maja 2009 (artykuł sprzed 15 lat) 
Grzegorz Fey prezentuje stare dokumenty kolejowe, m.in. listy przewozowe. Grzegorz Fey prezentuje stare dokumenty kolejowe, m.in. listy przewozowe.

Z Trójmiasta do Warszawy jedzie się dziś ok. pięciu godzin. - Jest gorzej niż przed wojną - wzdychają znękani podróżni. To nie do końca prawda, ale jeśli porównamy rozwój kolei wtedy i dziś, to PKP powinno zrobić się wstyd.



Budowę linii kolejowej łączącej Gdańsk z Warszawą rozpoczęto w roku 1852, a zakończono dopiero w roku 1877. Ponieważ przebiegała przez zabór rosyjski i pruski, linia miała dwa różne rozstawy torów, co ujednolicono dopiero po I wojnie światowej. Budując trasę nie myślano też o bezpośrednim ruchu pasażerskim między Warszawą a Gdańskiem. Tym zajęła się dopiero II Rzeczpospolita.

Dodatkowym utrudnieniem był też kawałek trasy, który przebiegał przez Prusy Wschodnie. Do niektórych pociągów, np. na stacji Olsztynek (Hohenstein) pasażerowie mogli wsiąść tylko uzbrojeni w paszporty. Przed wjazdem na terytorium Wolnego Miasta Gdańska czekała ich jeszcze polska kontrola paszportowa w Tczewie. Kto jechał dalej do Gdyni, ten po raz trzeci musiał wyciągać paszport opuszczając Gdańsk.

- Biurokracja paszportowo-celna nie była jednak jedyną przeszkodą wydłużającą czas podróży - opowiada Grzegorz Fey, pasjonat kolei. - Z Warszawy do Gdańska pociągi jeździły wówczas dwiema trasami, przez Laskowice lub Toruń i Bydgoszcz. Obie zbiegały się na węźle kolejowym w Tczewie. A tam układ peronu i torów wymagał skomplikowanych manewrów przy odczepianiu lokomotyw i dostawianiu nowych. Przestawianie wagonów i lokomotyw, do roku 1928 zajmowało nawet ponad pół godziny.

Systematyczny rozwój linii powodował jednak, że pasażerom podróżowało się coraz bardziej komfortowo i coraz szybciej. Kluczowy dla rozwoju całej polskiej kolei był rok 1936. Wtedy to na trasy wypuszczono wiele szybkich pociągów, których prędkość na niektórych odcinkach przekraczała 90 km/h, co jak na tamte czasy było bardzo przyzwoitym wynikiem. Oprócz np. słynnej "Lux Torpedy" mknącej po torach południa Polski, na szyny wypuszczono też "Strzałę Bałtyku", pociąg pospieszny relacji Warszawa-Gdynia-Gdańsk. Całą trasę ze stolicy nad morze pociąg pokonywał w 6 godzin i 38 minut.

Jakie były inne, "przedwojenne" czasy przejazdów pociągów na linii Gdańsk-Warszawa?

- Na trasie przez Toruń (466 km) układały się następująco: w roku 1927 - 9 godzin i 20 minut. W 1936 - 7 godzin i 24 minuty, a w 1939, 6 godzin i 52 minuty - wylicza Andrzej Massel, znawca starych i dzisiejszych kolei w jednym z numerów branżowego pisma "Świat kolei".

Dziś, gdy z powodu modernizacji kolejnego odcinka trasy Warszawa - Gdynia, pociągi skierowane będą na Toruń i Bydgoszcz, czas przejazdu już niewiele będzie się różnił od tego z roku 1939...

Przedwojenna podróż pociągiem z Warszawy do dzisiejszego Trójmiasta to nie tylko rozkłady jazdy i czas przejazdu. Ale także dworce.

W latach 1923 - 1926, w miejsce drewnianego baraku, wybudowano w Gdyni, w tak zwanym stylu narodowym, nowoczesny dworzec, nawiązujący swoim dworkowym stylem do ówczesnej zabudowy Kamiennej Góry.

Złośliwi twierdzili, że niezwykle harmonijne dzieło  inżyniera Romualda Millera ma w sobie trochę zakopiańskiego kościoła, trochę dworu i trochę kaszubskich klimatów. Faktem jednak jest, że  gdyby ten budynek zachował się do dziś, byłby zapewne jednym z najładniejszych w Polsce.

Dworkowy dworzec zniknął wiosną 1945 roku, zniszczony podczas walk o miasto. Gdyby przetrwał, jego los byłby i tak przesądzony. Bo już przed wojną okazał się za mały dla rosnącego tu lawinowo ruchu pasażersko - towarowego.

Pierwsze pociągi, jakie wjeżdżały do Gdańska zatrzymywały się przy dworcu na ul. Toruńskiej, na terenie dawnej wyspy Smolarnia, w pobliżu wyspy Spichrzów. Dworzec służył pasażerom do 1896 roku. Sam budynek spłonął w marcu 1945 roku.

O ile gdyński dworzec przypominał wielu kościół, to z gdańskim dworcem przez długi czas kojarzyła się... trąba słonia. I to wcale, nie ze względu na ociężałe gabaryty sympatycznego zwierzaka.

- Trąba słonia pojawiła się przy Dworcu Brama Wyżynna, który znajdował się na terenie dzisiejszego Dworca Głównego - opowiada Grzegorz Fey. - Dworzec powstał wraz z budową linii kolejowej do Nowego Portu. Ze względu na to, że w okolicach znajdowały się jeszcze bastiony i fosy miejskie dostęp do dworca możliwy był jedynie od strony dzisiejszej ulicy 3 Maja. Zbudowano więc specjalny pomost z kładkami i schodkami, który ze względu na dość krętą konstrukcję nazywano właśnie słoniową trąbą.

Dworzec Główny w Gdańsku jaki znamy dzisiaj, pojawił się na mapie miasta w roku 1900. Wkomponowujący się w okoliczną renesansowa zabudowę, gmach z 48-metrową wieżą zegarową, był swego czasu jednym z najnowocześniejszych obiektów tego typu. Dziś pod tym względem nie wyróżnia spośród innych polskich dworców.

Opinie (167) ponad 10 zablokowanych

  • Za 50 lat zbuduja TGV (6)

    i będa odkupywac stare sklady z francji tak jak dortmundy z niemiec teraz

    • 193 11

    • Sami sprowadzaja złom a ludziom robią przeszkody (4)

      Dokładnie. Politycy wymyślają coraz to nowe przeszkody (podatki), żeby powstrzymać import używanych samochodów. A używany samochód to dla wielu ludzi jedyna szansa na własne 4 kółka. A tym czasem oni sami sprowadzają używany sprzęt z zachodu: samoloty z USA (C-130 Herkules), czołgi z Niemiec (Leopard II), okręty nawodne z USA (Fregaty typu Oliver Hazard Perry), okręty podwodne z Norwegii (typu Kobben). Samorządy tez jada na używkach, tramwaje a w połowie lat 90. autobusy (Mercedesy). Gdzie tu sprawiedliwość? Gdzie rozsądek?

      • 44 4

      • (3)

        wszystko sie zgadza poza tymi mercedesami ktore to zostaly sprowadzone do gdanska (zolty zlom) ale w okolicach 2005r

        • 1 1

        • (1)

          Jak wolicie 105Na i jelcze zamiast żółtych złomów i dortmundów...

          PS Czasami lepiej kupić stary sprawdzony złom, niż coś nowego co kosztuje dużo więcej a nie wiadomo jak działa (np jak tramwaje citadisy)

          • 5 1

          • Właśnie o tym mowa, ale w odniesieniu do aut osobowych...

            • 1 0

        • ...ale większość tych małych i dwudrzwiowych to wcześniej przyjechała jako pierwsze niskopodłogi w tricity

          • 0 0

    • jak już to ODKUPOWAĆ, drogi Betonie

      poza tym, zgadzam się z opinią

      • 0 0

  • Bedzie szybciej jak ludzie nie beda lat!!!

    j/w

    • 4 23

  • Całą Polska Pensje 1500zł/ Renoma/5 godz Gdańsk Warszawa/złodzieje rządzą/A trójmiasto usuwa niewygodne posty.... (17)

    Takie życie w tej z****nej Polsce....

    • 97 29

    • Odwal się od Renomy (3)

      • 7 50

      • Opinia została zablokowana przez moderatora

      • Opinia została zablokowana przez moderatora

      • NISZCZ RENOME

        RENOMA = BEZMOZGI BEZ GROSZA KULTURY!!!

        • 20 3

    • renoma to zasrane buractwo,bez szkoły bez przyszłosci bez mózgu (2)

      do tego sama firma to przekręt Lisickiego i Adamowicza.

      • 38 11

      • kasuj bilety, nie okradaj uczciwych podróżnych i ZTM i nie bedziesz musiał na hasło renoma dostawać kokluszu (1)

        • 21 18

        • albo nie jeździj ZTM i PKP - ja nie jezdze i mam to gleboko

          • 19 4

    • Renoma musi być!!! (7)

      po to, żeby takie kozaki jak ty, Twój tatuś, wujek i grupka patologicznych kuzynków JUŻ WIĘCEJ MIASTA NIE OKRADALI!

      • 13 13

      • OKRADALI ?!?! (2)

        Te buraki z renomy, jak im się umowa zmieniła zamiast wlepiać mandaty biorą łapówy !!! Bezczelnie zaproponował mi jeden z nich " 50 zł na miejscu 100 na poczcie " myśle ok, nagram go... Wyciagam 100 z portfela i sie pytam czy ma wydać... O IRONIO ! miał... z kilkanaście banknotów 50 zł... I KTO TU KOGO OKRADA ! ?

        • 16 4

        • haha kretyn

          było go nagrać frajerze :d
          hahaha to byś nie dość że po ryju dostał
          to jeszcze grzwyna i do więzienia
          a pamiętaj że mieszkasz w Polsce raju dla pedofili morderców pijanych polityków jako że wyroki dla nich są niskie a za byle duperele np. kradzież gruszki ze straganu dostaniesz 10 lat :d

          • 11 2

        • ty tumanie

          opłata na miejscu tyle wynosi te 50pln a nie łapówka weż koło i walnij się w czoło gamoniu

          • 0 4

      • wcale nie musi (3)

        nieraz jak ktos ma bilet a zapomni np. to robi sie z niego prawie przestepce. Powinna byc mozliwosc sprawdzania w systemie czy ktos ma wykupiony bilet, bo zaloze sie ze prawie kazdy jest poddenerwowany jak jest kontrola wlasnie przez to zeby znalezc swoj bilet,,,,
        to jest CHORE!!

        • 11 5

        • (2)

          ja mam bilet okresowy, nie stresuje mnie renoma :)

          • 2 7

          • Co Renomy... (1)

            Niestety o Renomie słyszałem dużo i nigdy nie były to pochlebne opinie. Sam jako student w latach świetności doświadczyłem od nich trochę... Zresztą nie byłoby tyle hałasu o nic. Można wyciągnąć prosty wniosek - jeśli byliby ok, nikt by o nich nie mówił, a nazwa Renoma nie kojarzyła by się negatywnie, a ci którzy dostaliby mandat mówiliby: "złapał mnie kanar", a nie np. "te gó....no z Renomy" itp.

            • 15 1

            • jak to by nie mówili o niej źle? To nie jest organizacja charytatywna, tylko firma która sprawdza czy ludzie kasują bilety. A ci nie kasują i kombinują bo to Polska. Oczywiście za cwaniaczków dostaje się wszystkim, nawet tym co się kilka minut zapomną i nie skasują od razu przy drzwiach...

              • 1 0

    • Opinia została zablokowana przez moderatora

    • ciekawe chłopie co chciałeś napisać

      "Całą Polska Pensje 1500zł/ Renoma/5 godz Gdańsk Warszawa" ????
      co to ma znaczyć? w jakim to jest języku?
      chyba ktoś tu za dużo wypił

      • 4 0

  • To to jest dopiero poczatek bzdury. (15)

    największym skandalem jest podwyżka biletów w ZKM z 2zł na 2.50zł.

    za bagatela 2.50zł w śmierdzącym tramwaju bedzie mozna ptrzejechać
    pare przystanków...

    Dzieki Ci Lisicki.Ja postanowiłem kupuje samochód i niech się zapcha te trójmiasto z koro Lisek chytrusek dąży do tego aby komunikacja była luksusem.Wozem przejade z tej samej cenie za 2.50zł (wliczając naprawy) co autobus a w jakich warunkach :)))))))

    Ciagle im mało? to będą korki.

    • 110 18

    • chyba podwyżka z 3zł do 2,5zł chciałeś powiedzieć? (1)

      co za bzdury wypisujesz? w Gda cena biletu spada, a nie rośnie !d!oto

      • 5 13

      • Idioto jak ci zabierają 15min i 45 min. to co ci rośnie????!! Chyba tylko kiesa miasta !

        • 8 2

    • Nie wiem jak ty ja płace teraz 2zł a nie 3zł.... (1)

      niedługo będzie 2.50zł.

      Nie mydl ludzią oczu.zapraszam na www.zkm.pl

      • 7 3

      • Czym ma nie mydlić oczu?

        • 0 0

    • Skoro nie ma szwindli, to szukasz ich na siłę, albo je wymyslasz. (5)

      Bilet za 2,50 zastąpi bilet za 3 zł, więc jedziesz o 50 groszy taniej. Dodatkowo potanieją też bilety sieciowe. Kombinuj dalej..
      ( były czasowe - źle, nie będzie czasowych - źle.. no nie dogodzisz.. ;/ )

      • 6 10

      • (2)

        nie rozróniasz czasówki za 2 złote na 15 minut od biletu bez limitu czasowego na jedną linie za 3 złote?
        zmiana dotyczy ceny biletu czasowego z 2 na 2,50, albo ty albo ja mamy kłopot z rozumieniem prostej informacji
        obniżka w gdańsku? a BU HA HA HA HA HA H

        • 7 7

        • Galluksie

          zmiana dotyczy biletu JEDNOPRZEJAZDOWEGO z 3zł na 2,50 zł. Czasówka z 2 zł na 15 min zniknie całkiem. Więc nie mów mi, że czasówka podrożeje, bo fakt faktem, że ci co będą jechali 2 przystanki zapłacą więcej, ale to nie znaczy, że będą droższe bilety.

          • 5 5

        • galluś połóż się do łóżeczka i przykryj się kołderką

          • 1 2

      • potanieją... (1)

        Znikną za to bilety miesięczne... Jeśli ktoś kupował na 6 przystanków za 37 złotych a teraz będzie musiał zapłacić 84 złote, to chyba coś nie tak!!!! Złodzieje!!!!!

        • 8 4

        • zacznij jeździć rowerem, wyjdzie Ci taniej i zdrowiej..

          • 1 2

    • coś ci się pomyliło

      to nie ten artykuł

      • 2 2

    • Przesiadłem się z komunikacji miejskiej na auto... (1)

      no i moje wydatki (170 pln za bilet miesięczny) spadły, bo i tak wydaję ok 80 pln/m-c na LPG. Do tego znacznie wyższy komfort i czas dojazdu skrócony o 45 minut (z 70 do 25). Inwestycja: 6500 samochód (8 letni, autosegment B) + 2500 instalacja elpigaz (IV gen.). W tej sytuacji jazda komunikacją miejską już przy jednej osobie jest dużo droższa od jazdy własnym samochodem.

      • 12 3

      • Tylko, że musiałbyś jeździć

        ze 200 lat, by Ci się ta inwestycja zwróciła :) :) :)

        • 2 9

    • Za "z koro" (1)

      to masz u mnie Nobla

      • 8 0

      • On pisał, że Lisicki ma problem z koro muzgowo.

        No

        • 1 1

  • (9)

    A co ZKM lepsze ???

    Z Chełmu do zaspy 1 godzina czasu....

    niedługo po setnej podwyżce za taki luksus zapłacimy 10zł w 2 strony.
    2.50zł razy dwa i razy dwie strony....

    haha ładnie nas miasto robi w h...

    • 61 11

    • Ja czekam tylko jak Lisickiego odwołają (2)

      ten człowiek to zakała naszego miasta.To przez niego powstała Renoma
      to on ich bronił .To on bronił bandytów którzy bili kobiete niepełnosprawną i w koncu to on zawsze twierdził jeżdząc swoim samochodem że mamy najtańsze bilety w Polsce.

      Szlag mnie trafia jak widze tego Pana.

      • 17 7

      • przestałbys juz z tą Renomą

        Czytając twoje posty dochodzę do wniosku, że nie masz wiekszych zmartwień.
        Rozpłacz się jeszcze :))))

        • 6 10

      • zalecam wizytę

        u psychiatry,a co ma Zkm wspólnego z dworcem Pkp?

        • 0 5

    • (1)

      to kup sobie sieciówkę..

      • 3 7

      • albo rower

        • 3 3

    • Ty idioto (3)

      Z Chełmu na Zaspę kasujesz bilet godzinny za 3 zeta i jedziesz na całej trasie. Dotychczas za godzinny płaciłeś 4,20.
      Pomysl, zapłacisz mniej (w dwie strony) o 2,40!!!
      A więc od czerwca będzie taniej!!!

      • 6 8

      • Podobno będzie nawet taki bilet, którym będziesz mół jechać w kółko tym samym autobusem nawet i 3 godziny - tylko 9,10 zamiast 12!

        • 1 1

      • (1)

        Spróbuj, może się uda, a jak zabraknie ci choćby minuty to masz przygodę z Renomą.

        • 3 1

        • A czemu miało by się nie udać jak na trasie Chełm – Zaspa jest jeszcze 20 min zapasu?

          Bilet za 3zł spokojnie wystarczy. W dwie strony wydamy więc 6 a nie 10zł. No a jak ktoś jeździ na tyle często, że takie bilety to dla niego duży wydatek to powinien skorzystać z biletu miesięcznego

          Nie twierdze, że wprowadzane ziemny będą dla wszystkich korzystne ale jak widać niektórzy to sami się w ch** robią.

          No cóż nie każdy samodzielnie potrafi liczyć, przesiąść się czy chociażby kupić w kiosku odpowiedni bilet.

          • 1 1

  • Do Jacka Kurskiego (10)

    Jacku, śmiech na sali dla Ciebie, prawda?5 godzin? Ostatnio tą trasę zrobiłeś w niecoo ponad 2 godziny podczepiając się do eskorty policyjnej narażając tym samym życie funkcjonariuszy publicznych.

    • 74 27

    • debil

      • 7 12

    • gdzie w tym artykule padło jego imię i nazwisko, obłąkany histeryku?

      • 5 10

    • (2)

      Jacku wazelino po co pchasz się do PE. Potrafisz tylko kłamać. Angielskiego nie znasz. Zobacz do lustra. Czy ty jesteś normalny?

      • 15 5

      • ja to czekam (1)

        na Jacusia w Sopocie.
        Skoro Sopot to wg jego "miasto złodzieji" to z miłą chęcią bym mu kamieniem w głowe rzucił aby mógl powiedzieć "Sopot to miasto morderców"

        • 2 2

        • A Gdańsk to miasto, które "nie zasługuje na pieniądze, nim się nie nauczy (chodziło o głosowanie)"... Jak można się własnego miasta wypierać i działać na jego szkodę?

          • 0 0

    • nie zrobił,

      • 1 0

    • nie zrobił, (3)

      tylko usiłował zrobić trasę GDN-WAW w 2 godziny.
      W sposób, którym pokazał całe buractwo - grunt to dobrze się podczepić i jazda po trupach do przodu.
      Na szczęście go przystopowali.
      Miszcz kierofnicy.
      Mnie do tej pory zastanawia co, człowiek, któremu podobno się spieszyło, robił przez 8 godzin na lotnisku.

      • 2 0

      • (2)

        Normalny człowiek za to by stracił prawko, mandat dostał nieziemski i miał sprawę w sądzie... A posłowi wolno, nawet nie dostał z komisji etyki nagany (bo posłowie PiSu zbojkotowali i nie było kworum...)... Irytujące to jest.

        • 2 0

        • Na szczęście (1)

          ten cwaniak już nie będzie posłem. Słusznie!

          • 0 0

          • Ale w roku 2020 będzie prezesem TVP która stanie się tubą PIS i dostanie 2 miliardy złotych na propagandę XD

            • 0 0

  • Czytałem swego czasu w angorze artykuł o Lux Torpedzie ,

    To było coś !
    A swoją drogą , kto by tam do Warszawy chciał jeździć :)

    • 62 3

  • (5)

    1988 ekspresowy "kaszub" - wyjazd z gdańska głównego 6.10, przyjazd do wawy wsch. 9.30, zatrzymywał się na 4 czy 5 przystankach
    powrót z centralnego 17 z minutami, przyjazd w okolicach 21

    • 65 6

    • g@llux , pamiętasz jeszcze czasy Lux torpedy ? (1)

      • 11 0

      • e he he he niestety nie, ale pamietam tzw kowbojki z pruszcza do łapina

        były to niewielkie wagony z drewnianymi stopniami wzdłuż całego wagonu i po 3 otwieranych na zewnątrz drzwiach po kazdej stronie
        mozna się było ścigać z kanarem:-) on na jedną strone wagonu po stopniach, a ja na drugą:-) a kolesie w oknach kibicowali e he he he
        ale pamietam jak ekspres do wawy jechał 3 i pół godziny

        • 19 4

    • Kaszub tak jak i dziś

      nie zatrzymywał się po drodze. Nie jestem pewien ale czy ta 9:30 to nie był już na Centralnej?

      • 3 1

    • Kaszub (1)

      3h 20m ? Tak szybkiego połączenia nie pamiętam. Dzisiaj, wg. rozkładu jazdy PKP, najkrótszy czas podróży z Gdyni Głównej do Warszawy Centralnej to 4h 59m. Pamiętam, że jakieś 10 lat temu 5 godzin to się jechało do W-wy pospiesznym. Ekspres wyrabiał się w 4h30m. Więc w niezłym kierunku idzie PKP- nie ma co :/

      • 4 1

      • Tak było

        3:20 z Gdańska i 3:50 z Gdyni - do Centralnej.

        Dzisiaj to se można do Nasielska dojechać :-(

        Ja pamiętam (przez mgłę) że 5h to się jechało jak trzeba było po drodze zmieniać dwa razy lokomotywę - nie cała linia była zelektryfikowana i część ciągneła spalinówka. To było w połowie lat 80-tych

        • 1 0

  • Gdańsk jest super !!! (8)

    Kocham to miasto i jego mieszkańców !!!

    • 53 44

    • Opinia została zablokowana przez moderatora

      • cham i prostak

        • 2 7

    • Opinia została zablokowana przez moderatora

      • kocha sie za nic:-) interesowność to paskudna cecha

        • 7 2

    • Przestań zachowywać się jak mieszkanka Gdyni.

      Nam w Gdańsku takiego PR nie trzeba.
      Szanuj się!

      • 5 3

    • Opinia została zablokowana przez moderatora

    • gdansk jest tragiczny zawsze antypolski (1)

      • 4 5

      • z morza i marzeń

        Ej,śledzie z Szczurem na czele nie napinajcie się tak bo Wam to morze marzenia zaleje.

        • 7 5

  • Lisek chytrusek nam dowali niedługo :) (3)

    czekam na pomysły tego Pana.

    • 11 2

    • Tobie już nieźle w mózg dowaliło

      LOL

      • 0 3

    • Podpowieź dla Lisickiego (1)

      Wprowadzić opłaty za jazdę samochodem w terenie zabudowanym. A następnie zrobić podwyżkę tej opłaty. Korki w mieście znikną jak ręką odjął.

      • 0 0

      • Facet, jak on to zrobi to masz normalnie u mnie w trąbę.

        • 0 0

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Wydarzenia

Majówkowe zwiedzanie Stoczni vol.7

20 zł
spacer

Vivat Gdańsk! Rekonstrukcje historyczne na Górze Gradowej

pokaz, spacer

Gdynia wielu narodowości

spotkanie, wykład

Sprawdź się

Sprawdź się

Do czego wykorzystywano w XVII wieku wieżę obecnego Muzeum Archeologicznego w Gdańsku?

 

Najczęściej czytane