Nie budujmy ''Danziger Hofu''

Marcin Stąporek

3 stycznia 2011 (artykuł sprzed 13 lat)

Opinie (301)

Najnowszy artykuł na ten temat Zobacz wnętrza hotelu Danziger Hof. Pochodzą z broszury reklamowej

Lata 30. Brama Wyżynna z widocznym po lewej stornie budynkiem hotelu "Danziger Hof". Dla jednych ideał, dla innych fatalne przytłoczenie oryginalnych zabytków.

Niedawno okazało się, że dni pawilonu LOT-u przy Wałach Jagiellońskich są już policzone. Kiedyś taka informacja by mnie ucieszyła, ale dziś dochodzę do wniosku, że wprost przeciwnie. Stwierdzam nawet - choć wielu to zbulwersuje - że obecny budynek powinien stać w tym miejscu najdłużej.

Niegdyś Dom meblowy, dziś budynek LOT-u, widziany od strony Targu Węglowego.

Pośrodku kamienica z przełomu wieków, rozebrana pod koniec lat 20...

... i wzniesiony na jej miejsce budynek według projektu A. Bielefeldta.

Na fotografii z ok. 1940 widać ingerencję w budynek bankowy przy ul. Bogusławskiego.

Przykład zatarcia walorów oryginalnej kamienicy przy Piwnej 1 przez niefortunną przebudowę sąsiedztwa

To samo miejsce - dziś mieści się tu Pomorska Izba Rzemieślnicza Małych i Średnich Przedsiębiorstw.

Budynek LOT ma także i ten walor, że... niewiele zasłania.

Przede wszystkim dlatego, że na sugestię o możliwej rozbiórce LOT-u, najgłośniej zareagowali ci, którzy marzą o odbudowie wszystkiego w oparciu o zdjęcia z albumów "Był sobie Gdańsk". Przekonanie, że Gdańsk utrwalony na czarno-białych zdjęciach to niedościgniony ideał estetyczny, do którego należy dążyć, jest bardzo zakorzenione u dzisiejszych gdańszczan, w tym także u wielu moich przyjaciół, czyli ludzi ze środowiska konserwatorsko-historycznego. Zastanawiam się nawet czasem, czy nie pojawi się nurt superortodoksyjny, który będzie się domagał, by zlikwidować wszelkie kolory poza skalą szarości, skoro tak właśnie wygląda Gdańsk idealny, który noszą w swoich sercach.

Czy rzeczywiście budynek hotelowy z 1898 r., zaprojektowany przez berlińczyka Carla Gausego, był arcydziełem architektury, a jego odbudowa - koniecznością? Zachowane zdjęcia, moim zdaniem, nie uzasadniają takiego poglądu. Sądzę nawet, że na tle kilkunastu innych (w większości już nieistniejących) gmachów neorenesansowych w śródmieściu Gdańska, Danziger Hof wyróżniał się raczej in minus - mniej nawiązań do lokalnej tradycji architektonicznej posiadała chyba tylko siedziba władz rejencji gdańskiej, późniejszego Senatu Wolnego Miasta przy Nowych Ogrodach. Nie przekonują mnie też argumenty o rzekomym historycznym znaczeniu hotelu - cóż z tego, że zatrzymał się w nim Ignacy Paderewski, skoro wizyta znanego pianisty w Gdańsku żadnych historycznych konsekwencji nie miała (w odróżnieniu od przyjazdu Paderewskiego do Poznania).

Co jeszcze ważniejsze: uważam, że zbudowane na przełomie XIX i XX wieku budynki swoimi rozmiarami zupełnie przytłoczyły tak cenne zabytki, jak Wieża Więzienna, Katownią i Brama Wyżynna. Ta ostatnia, oszczędzona podczas likwidacji fos i wałów, ocalała za cenę istotnego przekształcenia bryły, a dodatkowo została sprowadzona do roli dekoracji, na której tle dominował konny pomnik cesarza Wilhelma I. Już w okresie Wolnego Miasta żyli ludzie, przede wszystkim historycy architektury, jak Otto Kloeppel, opisujący szkodliwe efekty, spowodowane przez zabudowę przełomu wieków dla oryginalnych gdańskich zabytków. Dlatego jestem przekonany, że gdyby historia potoczyła się inaczej i nie doszłoby do zniszczenia Gdańska w 1945 r., to i tak "Danziger Hof" od dawna by już nie istniał, ewentualnie istniałby w formie mocno przekształconej.

Nostalgiczne albumy z przedwojennymi zdjęciami wpoiły wielu z nas sentyment do architektury z czasów wilhelmińskich. W rzeczywistości, mieszkańców Wolnego Miasta, zwłaszcza tych o bardziej wyrobionym smaku, budowle te śmieszyły i irytowały (proponuję zajrzeć np. do wspomnień Marii Kureckiej). Ludzie żyjący po pierwszej wojnie światowej mieli już inne gusta oraz świadomość, że XIX wiek odszedł. Pragnęli żyć nowocześnie i chętnie modernizowali swoje mieszkania, a nawet całe budynki. Pod koniec lat 20. w jednym z centralnych punktów Gdańska, przy dzisiejszym rondzie Hucisko, rozebrano budynek z przełomu wieków (nieco przypominający nasz Nowy Ratusz) i na jego miejscu wzniesiono siedzibę Zakładu Ubezpieczeń, projektowaną przez Adolfa Bielefeldta - może najciekawszy architektonicznie budynek przedwojennego Gdańska. Stale modernizowano zabudowę Wyspy Spichrzów (przykładem zachowany do dziś elewator naprzeciw Bramy Mariackiej), Targu Rybnego czy Ołowianki (około 1939 przebudowano neogotycką fasadę elektrowni, nadając jej taką formę, jaką ma do dziś).

Były też miejsca, gdzie modernizacja nie była pożądana: dzięki zabiegom wspomnianego Kloeppla i urzędu konserwatorskiego powstrzymano ten proces na ulicy Długiej, a nawet rozpoczęto "sanację" starych kamienic - przy czym polegało to w znacznej mierze na usuwaniu elementów z końca XIX i początku XX wieku, a więc właśnie z epoki budowy "Danziger Hofu".

Co więcej, pod hasłem ochrony oblicza architektonicznego Gdańska prowadzono jeszcze dalej idące ingerencje. Wygląda na to, że próbowano złagodzić niekorzystny efekt, jaki spowodowało usytuowanie wysokich gmachów epoki wilhelmińskiej w sąsiedztwie bezcennych zabytków zespołu przedbramia ul. Długiej. Np. ceglany budynek bankowy przy ul. Bogusławskiego posiadał pierwotnie wysoką narożną wieżyczkę z czterospadowym dachem, a elewacje zakończone były neogotyckimi szczytami. Około 1939 r. dach wieżyczki oraz owe szczyty zostały usunięte, przez co budynek robił wrażenie nieco niższego i nie konkurował tak bardzo z Wieżą Więzienną. Być może w następnych latach podobne ingerencje dotknęłyby budynków przy Bramie Wyżynnej: hotelu i banku.

Na koniec jeszcze o obecnym budynku LOT-u. Przede wszystkim poraża mnie ignorancja wypisywanych na jego temat komentarzy, które nazywają ten obiekt "blaszakiem", wiążą go ze stylem socrealizmu albo "wczesnego Gierka". Faktycznie, w czasach towarzysza Edwarda taka architektura nieco spowszedniała, ale gdy się weźmie pod uwagę, że nasz pawilon (wtedy - dom meblowy) zbudowano w 1961 r., a zaprojektowano bodaj w 1958, ocena musi być zupełnie inna - to był znakomity na tamte czasy, modernistyczny, a nawet nieco futurystyczny projekt, "szklany dom" o jakim niegdyś marzył Żeromski. Cóż... trudno to dostrzec dziś, kiedy dawna elewacja frontowa (zwrócona w stronę Targu Węglowego), z bardzo ciekawie ukształtowaną klatką schodową, pełni rolę elewacji tylnej, przesłoniętej śmietnikami, parkingiem i rachitycznymi drzewkami. Dodatkowo budynek został oszpecony przemalowaniem na kolor miedzi (to pewnie stąd ten pogardliwy "blaszak"). Pierwotnie była to świetna architektura, która w innym miejscu mogłaby do dziś zachwycać. Natomiast rzeczywiście trudno mi zrozumieć powody, dla których trzeba ją było zlokalizować w sąsiedztwie obiektów historycznych.

Jaka zatem powinna być architektura sąsiadująca z zabytkami? Nie wiem, ale bardzo chciałbym się dowiedzieć. Oceniając uczciwie, choć fasady Akademii Sztuk Pięknych czy Teatru Wybrzeże niezbyt pasują do zabytkowego otoczenia, to w konfrontacji z tymi obiektami Wielka Zbrojownia bynajmniej nie traci, a może nawet zyskuje na atrakcyjności. Z drugiej strony - w okresie międzywojennym próbowano przebudować otoczenie cennej kamienicy przy Piwnej, wznosząc po jej obu stronach bliźniacze pseudohistoryczne fasady. Sądzę, że był to jeden z najmniej udanych eksperymentów architektonicznych i dobrze się stało, że w trakcie powojennej odbudowy sięgnięto raczej do wcześniejszych zdjęć, a nie do tych z okresu bezpośrednio przed zniszczeniem.

Nie chciałbym oglądać na miejscu LOT-u kopii "Danziger Hofu" ani żadnego innego budynku historyzującego w stylu np. sopockiego hotelu "Rezydent". Czy zatem architektura współczesna? Problem w tym, że przez ostatnie kilkanaście lat naprawdę trudno dostrzec w śródmieściu Gdańska dobrą, nową architekturę. Chciałbym wierzyć, że jest ktoś, kto taką architekturę stworzy, i że ci, którzy będą o tym decydować, wybiorą naprawdę wartościowy projekt. Mimo to boję się, że nowy budynek, nawet wartościowy architektonicznie, będzie zbyt duży i przesłoni sylwetkę Głównego Miasta oraz przytłoczy Bramę Wyżynną dokładnie tak, jak dawny "Danziger Hof". Dlatego, z mojego punktu widzenia, najlepiej, by LOT istniał jak najdłużej - rozbierzmy go dopiero wtedy, kiedy będziemy mieli naprawdę dobrą koncepcję, co postawić zamiast niego.

O autorze

Opinie (301) ponad 10 zablokowanych

Sortowanie
- Od najstarszych
- Od najnowszych

Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2011-01-03 14:33

tak tak, wszyscy ludzie prezydenta. ale mi obiektywny artykuł i opinia - żenada!

13 lat
- 5 1
Twoja opinia

Zmień treść

tak tak, wszyscy ludzie prezydenta. ale mi obiektywny artykuł i opinia - żenada!
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2011-01-03 14:33

Tragedia polskich miast (1)

Szczesliwie, w Trojmiescie bywam rzadko gdzy daleeeko mieszkam, ale kazda coroczna wizyta to nowy, straszny szok. Moze lepiej bylo do UE nie wchodzic, skoro w tak tragiczny sposob wykorzystuje sie srodki pochodzace z jej budzetu? A przeciez to tylo to co widac, a co dzieje sie "za kurtyna" to pewnie w ogole strach sie bac. A moze wydac czesc tej darowanej kasy na zagranicznego architekta ktory nie bedzie masakrowal zabytkowych, polskich miast tak jak architekci rodzimi?
Z ciekawoscia sledze co zrobicie z miejscem po LOT, o ile budynek ten "padnie" pod ciosami w tej nowej Polsce. Osobiscie w czarnych snach widze tam kilkanascie pieter betonu z zoltymi szybami........i szok wiekszy niz w tragicznie zmasakrowanym Dolnym Sopocie. Chociaz moze to nie koniec, widze ze zabraliscie sie za majstrowanie przy sopockim molo, wiec pewnie jak tam pojade nastepnym razem to widok molo + "marina" zetnie mnie momentalnie z nog?

Papi
13 lat
- 6 2
Twoja opinia

Zmień treść

Szczesliwie, w Trojmiescie bywam rzadko gdzy daleeeko mieszkam, ale kazda coroczna wizyta to nowy, straszny szok. Moze lepiej bylo do UE nie wchodzic, skoro w tak tragiczny sposob wykorzystuje sie srodki pochodzace z jej budzetu? A przeciez to tylo to co widac, a co dzieje sie "za kurtyna" to pewnie w ogole strach sie bac. A moze wydac czesc tej darowanej kasy na zagranicznego architekta ktory nie bedzie masakrowal zabytkowych, polskich miast tak jak architekci rodzimi? Z ciekawoscia sledze co zrobicie z miejscem po LOT, o ile budynek ten "padnie" pod ciosami w tej nowej Polsce. Osobiscie w czarnych snach widze tam kilkanascie pieter betonu z zoltymi szybami........i szok wiekszy niz w tragicznie zmasakrowanym Dolnym Sopocie. Chociaz moze to nie koniec, widze ze zabraliscie sie za majstrowanie przy sopockim molo, wiec pewnie jak tam pojade nastepnym razem to widok molo + "marina" zetnie mnie momentalnie z nog?
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2011-01-04 09:23
  
  co konkretnie masz na myśli, z tragicznie wykorzystywanymi środkami UE?
  
  13 lat
  - 0 0
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  co konkretnie masz na myśli, z tragicznie wykorzystywanymi środkami UE?
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2011-01-03 14:36

budynek Lotu (1)

Paskudny to raz plac bylby piekny odslaniajacy piekno gdanskiej starowki,

Ja radzilabym naszym architektom a wiem ze maja duzo smaku,

Zgladzic to kalectwo ----Lot- smiechu warte,

Pomyslec jak pieknie wygladalyby nasze kamieniczki w perspektywie pustego placu - laweczkami powiedzmy,

zwykla baba
13 lat
- 0 1
Twoja opinia

Zmień treść

Paskudny to raz plac bylby piekny odslaniajacy piekno gdanskiej starowki, Ja radzilabym naszym architektom a wiem ze maja duzo smaku, Zgladzic to kalectwo ----Lot- smiechu warte, Pomyslec jak pieknie wygladalyby nasze kamieniczki w perspektywie pustego placu - laweczkami powiedzmy,
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2011-01-03 14:42
  
  budynek Lotu
  
  moge jeszcz tylko dodac ze ten paskudny lot- jesli ktos mowi ze nie zaslania nam pieknego widoku to wlacznie z lotu ptaka, zastanowcie sie --
  czy jest czego bronic? pozdrawiam i zycze naszym odpowiedzialnym ludziom wyciac ten paskudny gmach ,z naszej pamieci juz zostal wymazany nie jest lubiany
  
  zwykla baba
  13 lat
  - 1 0
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  moge jeszcz tylko dodac ze ten paskudny lot- jesli ktos mowi ze nie zaslania nam pieknego widoku to wlacznie z lotu ptaka, zastanowcie sie -- czy jest czego bronic? pozdrawiam i zycze naszym odpowiedzialnym ludziom wyciac ten paskudny gmach ,z naszej pamieci juz zostal wymazany nie jest lubiany
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2011-01-03 14:42

Tam w ogóle nic nie powinno stać

Przynajmniej nic tak wysokiego. Moim zdaniem powinien z daleka rozciągać się widok na "stare" miasto.

13 lat
- 2 1
Twoja opinia

Zmień treść

Przynajmniej nic tak wysokiego. Moim zdaniem powinien z daleka rozciągać się widok na "stare" miasto.
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2011-01-03 14:57

postawmy ECS w budynku stylizowanym na Danziger Hof (1)

;-)

wilk syty owca cała
13 lat
- 3 1
Twoja opinia

Zmień treść

;-)
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2011-01-03 16:05
  
  ECS
  
  W którymś z poprzednich artykułów o budynku LOT to proponowałem. Ale ja bym widział ECS w formie odwróconej piramidy powstałej z rozbudowy obecnego LOT-u :)))
  
  BIPP!!!
  
  Mikuś
  13 lat
  - 1 0
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  W którymś z poprzednich artykułów o budynku LOT to proponowałem. Ale ja bym widział ECS w formie odwróconej piramidy powstałej z rozbudowy obecnego LOT-u :))) BIPP!!!
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2011-01-03 15:00

Zdecydowanie odbudować

A ja powiem tyle - przedwojenny Gdańsk był piękny więc co się da powinno być odbudowane. Za ileś lat budowle postarzeją się i Gdańsk będzie pięknym miastem dla turystów. Nowoczesne obiekty można budować w innych miejscach żeby ożywić inne dzielnice.

x
13 lat
- 4 4
Twoja opinia

Zmień treść

A ja powiem tyle - przedwojenny Gdańsk był piękny więc co się da powinno być odbudowane. Za ileś lat budowle postarzeją się i Gdańsk będzie pięknym miastem dla turystów. Nowoczesne obiekty można budować w innych miejscach żeby ożywić inne dzielnice.
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2011-01-03 15:07

Cala "Starowka" to dzielo komuny ! (1)

A dlaczego nie wyburzyc calej Starowki, zbudowanej przez komuchow po wojnie? przeciez to rekonstrukcja a skoro LOT pochodzi z roku 61 to jest tylko kilkanascie lat mlodszy niz reszta tego chlamu. W tym malowniczo polozonym miejscu mozna bedzie wybudowac Mariotta, Hyatta , knajpe MC Donald i oraz przeniesc KFC z Dworca. Znajdzie sie tez miejsce na Friday's, gdzie postrzelac sobie beda mogli trojmiejscy bandyci oraz kilka burdeli oraz duza dyskoteke. Przestncie sie juz kierowac glupimi sentymantami w zyciu.

Moron
13 lat
- 4 7
Twoja opinia

Zmień treść

A dlaczego nie wyburzyc calej Starowki, zbudowanej przez komuchow po wojnie? przeciez to rekonstrukcja a skoro LOT pochodzi z roku 61 to jest tylko kilkanascie lat mlodszy niz reszta tego chlamu. W tym malowniczo polozonym miejscu mozna bedzie wybudowac Mariotta, Hyatta , knajpe MC Donald i oraz przeniesc KFC z Dworca. Znajdzie sie tez miejsce na Friday's, gdzie postrzelac sobie beda mogli trojmiejscy bandyci oraz kilka burdeli oraz duza dyskoteke. Przestncie sie juz kierowac glupimi sentymantami w zyciu.
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2011-01-03 23:01
  
  Cynik !
  
  Proszę się nie wyrażać o Gdańsku jak o swoim psie !
  Szacunek dla miasta !
  
  cycero
  13 lat
  - 1 1
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Proszę się nie wyrażać o Gdańsku jak o swoim psie ! Szacunek dla miasta !
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2011-01-03 15:21

a moze ladna fontanne?

a moze ladna fontanne ,nawiazujaca go naszego miasta,Kiedys umawiano sie pod ogonem z pomnika ksiecia Wilhelma , teraz pod lotem a w przyszloscii przy fontannie...

sid
13 lat
- 0 2
Twoja opinia

Zmień treść

a moze ladna fontanne ,nawiazujaca go naszego miasta,Kiedys umawiano sie pod ogonem z pomnika ksiecia Wilhelma , teraz pod lotem a w przyszloscii przy fontannie...
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2011-01-03 15:38

Zgadzam sie z Panem

W tym że niekoniecznie trzeba odbudowywac Gdańsk jak ze starych zdjęć ale pozostawianie LOTu to jest naprawde nieporozumienie> Zresztą nie trzeba popadac w skrajności> w tym miejscu powinno być cos co nawiązuje architekturą do otoczenia ale wcale nie musi być tak przytłaczajace jak hotel z tamtych czasów. nie jestem zwolennikiem kopiowanie gdqańska z lat dawnych bo każda epkoja ma swoja specyfikę> Ale nie przesadzajmy> LOT to jest porażka

stef
13 lat
- 3 0
Twoja opinia

Zmień treść

W tym że niekoniecznie trzeba odbudowywac Gdańsk jak ze starych zdjęć ale pozostawianie LOTu to jest naprawde nieporozumienie> Zresztą nie trzeba popadac w skrajności> w tym miejscu powinno być cos co nawiązuje architekturą do otoczenia ale wcale nie musi być tak przytłaczajace jak hotel z tamtych czasów. nie jestem zwolennikiem kopiowanie gdqańska z lat dawnych bo każda epkoja ma swoja specyfikę> Ale nie przesadzajmy> LOT to jest porażka
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2011-01-03 15:53

Zgadzam sie

W stu procentach zgadzam sie z autorem artykulu! to jest straszne co sie stalo z sopotem przez to wielkie centrum handlowe, kiedys sopot kochalam teraz nawet tam nie chce jezdzic.

Patrycja
13 lat
- 8 1
Twoja opinia

Zmień treść

W stu procentach zgadzam sie z autorem artykulu! to jest straszne co sie stalo z sopotem przez to wielkie centrum handlowe, kiedys sopot kochalam teraz nawet tam nie chce jezdzic.
Regulamin dodawania opinii