Burzliwa historia wrzeszczańskiego "Sezamu"

Jarosław Wasielewski

21 grudnia 2018 (artykuł sprzed 5 lat)

Opinie (312)

Najnowszy artykuł na ten temat Jak Wrzeszcz z ruin odbudowano. O Grunwaldzkiej Dzielnicy Mieszkaniowej

Świąteczna wystawa SDH "Sezam", zdjęcie wykonane w grudniu 1969 roku.

Na nostalgicznej mapie Gdańska dawne domy towarowe zajmują specjalne miejsce. Jednym z najlepiej pamiętanych przez dużą część gdańszczan urodzonych przed 1980 rokiem jest Spółdzielczy Dom Handlowy "Sezam". Niewielu z nich wie, że jego historia sięga 1948 roku.

Zdobycie Gdańska wiosną 1945 roku przez Armię Czerwoną przyniosło zniszczenie m.in. dużej części zabudowy w centralnym odcinku dzisiejszej al. Grunwaldzkiej. W pierwszych powojennych latach odbudowa Wrzeszcza miała charakter spontaniczny, fragmentaryczny i nieskoordynowany.

Do początku lat 50., kiedy to zaczęto wznosić Grunwaldzką Dzielnicę Mieszkaniową, budowę nowych budynków finansowała głównie tzw. inicjatywa prywatna, a następnie preferowane przez tzw. władzę ludową różnego rodzaju spółdzielnie. Jedną z nich była Gdańska Spółdzielnia Spożywców (GSS), działająca w ocalałej szczęśliwie willi przy ul. Marii Konopnickiej 7.

W miejsce gruzów tekstylia i galanteria

Willę tę zgodnie z rozporządzeniem władz należało zwolnić na cele mieszkalne, toteż w maju 1948 roku zarząd GSS podjął decyzję o budowie na działce leżącej na rogu al. Grunwaldzkiej i ul. Pięknej (wkrótce przemianowanej na ul. Józefa Wasowskiego) domu towarowego. Jak informował Dziennik Bałtycki:

"Przeznaczeniem jego będzie rozprowadzanie towarów tekstylnych, gotowych ubrań, galanterii i artykułów gospodarstwa domowego po cenach możliwie najniższych". Podkreślano, że misją nowej placówki będzie m.in. "zwalczanie wyzysku" tak, aby "ludność (...) mogła zaopatrzyć się w artykuły pierwszej potrzeby, po uczciwie skalkulowanej, niskiej cenie i oczywiście w najlepszych gatunkach."

Informacja o otwarciu Spółdzielczego Domu Handlowego w Dzienniku Bałtyckim z 19 grudnia 1961 roku.

Prosty w formie, czterokondygnacyjny budynek zaprojektował inż. arch. Walerian Spisacki. Sklep miał zająć parter i pierwsze piętro, wyżej planowano ulokować biura GSS i mieszkania służbowe. Przetarg na budowę ogłoszono jeszcze w czerwcu 1948 roku, równocześnie pracownicy GSS własnymi siłami uprzątnęli gruzy po zniszczonej przedwojennej zabudowie. Prace ziemne ruszyły w lipcu a 7 sierpnia 1948 roku wmurowano akt erekcyjny.

Budowa i otwarcie

Budowa postępowała bardzo szybko. Nowoczesny obiekt był gotowy w stanie surowym jeszcze jesienią tego samego roku. Co ciekawe, zajął on całą szerokość ul. Wasowskiego, zamykając ją od strony al. Grunwaldzkiej i pozostawiając jedynie niewielkie przejście piesze, co pozwoliło na uzyskanie dodatkowej powierzchni użytkowej.

Przebudowa Spółdzielczego Domu Handlowego, zdjęcie wykonane w listopadzie 1961 roku.

"Wzorcowy spółdzielczy Dom Towarowy" przy al. Grunwaldzkiej 56 otwarto dla kupujących 1 marca 1949 roku w obecności m.in. władz miejskich, przedstawicieli partyjnych oraz spółdzielczych. Jak donosił nazajutrz Dziennik Bałtycki: "Wyjątkowo estetyczne wnętrze, bogaty asortyment tekstyliów, galanterii męskiej i damskiej oraz innych towarów i kusząco niskie ceny były magnesem, przyciągającym mieszkańców Gdańska do lad."

Szkło, stal i milicjanci

Przez kolejną dekadę Spółdzielczy Dom Handlowy - bo tak nazywała się placówka - był popularnym miejscem zakupów. Pod koniec lat 50. jednak postawiony naprędce budynek przestał odpowiadać potrzebom i gustom, toteż zapadła decyzja o jego modernizacji. Przebudowę ukończono w grudniu 1961 roku. Dzięki zastosowaniu dużej ilości szkła i stali elewacja budynku zyskała na lekkości, nabierając nowoczesnego wyglądu.

Mikołajkowa reklama domów handlowych należących do "Społem", w tym m.in. "Sezamu", opublikowana w Dzienniku Bałtyckim 4 grudnia 1969 roku.

Jak donosił Dziennik Bałtycki:

"Cały budynek całkowicie zmodernizowano, wnętrze otrzymało ciekawy wystrój plastyczny i nowe urządzenia. Na trzech piętrach i parterze rozmieszczono 24 działy handlowe."
Wśród nich: wyroby z tworzyw sztucznych, sprzęt RTV i AGD, odzież, zabawki, tekstylia, pasmanteria, obuwie, konfekcja, artykuły sportowe, dekoracyjne.

Spółdzielczy Dom Handlowy "Sezam" wieczorem w świątecznej dekoracji, zdjęcie wykonane w grudniu 1972 roku.

"Nowy" dom towarowy otwarto w niedzielę, 17 grudnia 1961 roku, o godzinie 11:00, a więc w szczycie przedświątecznej gorączki zakupowej.

Dziennik Bałtycki pisał nazajutrz:

"Prawdziwe oblężenie notował we Wrzeszczu Spółdzielczy Dom Handlowy, przez który w pierwszy dzień otwarcia przewinęło się ok. 6 tys. osób. Run na stoiska SDH był tak duży, że trzeba było... prosić o pomoc MO."
Jak więc widać, sceny znane nam z otwarć marketów elektronicznych mają długą tradycję...

Wielki Kram u Wokulskiego

Zmodernizowany SDH ugruntował swoją pozycję drugiego pod względem popularności - obok otwartego w 1951 roku Pedetu - domu towarowego Wrzeszcza oraz całego Gdańska. Nie dziwi zatem, że w sezonie zimowym 1967/68 roku Powszechna Spółdzielnia Spożywców "Społem", do której placówka należała, ogłosiła konkurs na jej nazwę. Wśród kilku tysięcy nadesłanych propozycji od ponad 2 tys. autorów były m.in. Uniwersum, Posejdon, Hermes, Wokulski, Prymus, Wielki Kram i Sezam.

Reklama Spółdzielczego Domu Handlowego opublikowana w Dzienniku Bałtyckim 15 grudnia 1961 roku.

Początkowo faworytem jurorów był Wielki Kram, ale ostatecznie zdecydowano się na nazwę jednowyrazową - Sezam właśnie, zaproponowany równocześnie przez wiele osób. Drogą losowania nagrodzono jedną z nich, panią Janinę Kret z Sopotu, która otrzymała "piękną i cenną nagrodę: robot wieloczynnościowy z importu".

Przedświąteczny tłok w "Sezamie", zdjęcie wykonane w grudniu 1986 roku.

Jak podkreślał przy tej okazji Dziennik Bałtycki: "Jak dotąd jest to jedna z najlepszych placówek handlowych w Trójmieście". I tak też było przez kolejne dwie dekady.

Zmierzch i zamknięcie

Kres popularności "Sezamu" przyniosły lata 90. i wprowadzenie gospodarki wolnorynkowej. Sklepy zaczęły wyrastać jak grzyby po deszczu, nagle kupić można było wszystko, zmieniły się także mody i oczekiwania klientów.

Od prawie dwóch dekad w budynku dawnego "Sezamu" działa oddział ING Banku.

Podobnie jak wiele innych placówek handlowych działających przez dekady przy al. Grunwaldzkiej, wraz z końcem wieku "Sezam" ostatecznie zakończył działalność. Budynek po nim zajął oddział ING Banku Śląskiego, który działa tam do dziś.

O autorze

Opinie (312) 6 zablokowanych

Sortowanie
- Od najnowszych
- Od najstarszych

Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-12-22 16:13

Burzliwa to jest historia Olimpu, (1)

a nie Sezamu.

Kto wie o czym piszę?
5 lat
- 10 1
Twoja opinia

Zmień treść

a nie Sezamu.
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2018-12-22 16:41
  
  Nie miej watpliwosci. Wszyscy wiedza co to Olimp.
  
  Moze tylko mlodzi nie. Mi najbardzie zal wspanialej kawiarni Afrodyta w Kamiennym Potoku. Nigdy ona nie odejdzie z moich wspomnien z najlepszych i najpiekniejszych lat mojego zycia. Jak mozna bylo dopuscic do jej zamkniecia?
  
  Gdynianin_NJ
  5 lat
  - 2 0
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Moze tylko mlodzi nie. Mi najbardzie zal wspanialej kawiarni Afrodyta w Kamiennym Potoku. Nigdy ona nie odejdzie z moich wspomnien z najlepszych i najpiekniejszych lat mojego zycia. Jak mozna bylo dopuscic do jej zamkniecia?
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-12-22 16:35

Od razu klientow wizytujacych to miejsce ubylo gdy

zamieniono Sezam na bank. Z Sezamu korzystalo calke Trojmiasto a nawet Od Wejherowa po Pruszcz. Kiedy nie mozna bylo czegos dostac to caly ten nadmorski obszar jezdzil do Sezamu na zakupy ciuchow. No ale to juz zamierzchla historia...

Uwielbialem ten Sezam
5 lat
- 7 2
Twoja opinia

Zmień treść

zamieniono Sezam na bank. Z Sezamu korzystalo calke Trojmiasto a nawet Od Wejherowa po Pruszcz. Kiedy nie mozna bylo czegos dostac to caly ten nadmorski obszar jezdzil do Sezamu na zakupy ciuchow. No ale to juz zamierzchla historia...
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-12-22 15:50

A teraz gdzie człowiek nie spojrzy to bank! kurka! Po co to badziewia komu ?

5 lat
- 5 3
Twoja opinia

Zmień treść

Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-12-22 14:23

mieszkaniec wrzeszcza

sw swietne czasy s ietny artykol chwila nostalgii i wspomnein sklepow fotograficzny chemiczny cpelja no i knajpy bezpeicznie w nocy kobiety i wino 8 marca imieniny wyplata mile wspomneinia mam 65 lat szkoda ze minely bezpowrotnle piekne zycie jest jak ma sie 20 30 lat mieszkniec wrzeszcza z ulicy al w polskiego

5 lat
- 9 1
Twoja opinia

Zmień treść

sw swietne czasy s ietny artykol chwila nostalgii i wspomnein sklepow fotograficzny chemiczny cpelja no i knajpy bezpeicznie w nocy kobiety i wino 8 marca imieniny wyplata mile wspomneinia mam 65 lat szkoda ze minely bezpowrotnle piekne zycie jest jak ma sie 20 30 lat mieszkniec wrzeszcza z ulicy al w polskiego
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-12-21 17:53

W budynku działa nie tlyko ING. (1)

5 lat
- 9 3
Twoja opinia

Zmień treść

Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2018-12-22 14:21
  
  a co jeszcze tam działa? poza np instalacją kanalizacyjną i elektryczną...
  
  5 lat
  - 2 1
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-12-22 14:15

I komu domy handlowe przeszkadzały,które do dzisiaj są na zachodzie,gdzie w jednym miejscu można kupić wszystko.

5 lat
- 7 2
Twoja opinia

Zmień treść

Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-12-22 14:14

a ktos pamięta system ochrony sezam> i naruszewicza ubeka?

5 lat
- 2 1
Twoja opinia

Zmień treść

Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-12-22 07:59

Stary dziad ze mnie (1)

W 86 roku (pamiętam jak wczoraj) mama kupiła mi na dole po prawej stronie od wejścia przed schodami maskę do nurkowania. Masakra. Kawał śmierdzącej gumy z prawdziwym szkłem, zaciśniętym metalową opaską. Uwielbiałem ją. Dzisiaj bym tego w życiu nie dał dziecku, ale czasy były inne.....

Tomek
5 lat
- 21 1
Twoja opinia

Zmień treść

W 86 roku (pamiętam jak wczoraj) mama kupiła mi na dole po prawej stronie od wejścia przed schodami maskę do nurkowania. Masakra. Kawał śmierdzącej gumy z prawdziwym szkłem, zaciśniętym metalową opaską. Uwielbiałem ją. Dzisiaj bym tego w życiu nie dał dziecku, ale czasy były inne.....
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2018-12-22 12:54
  
  Mój ojciec taka miał. Strasznie śmierdziala ni to guma ni to chlorem. Cuchnela na potęge.
  
  5 lat
  - 0 1
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Mój ojciec taka miał. Strasznie śmierdziala ni to guma ni to chlorem. Cuchnela na potęge.
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-12-22 12:54

Pamiętam ,kupiłem tam rower passat.
Fajny sklep ,duży asortyment.

TOMI
5 lat
- 6 1
Twoja opinia

Zmień treść

Pamiętam ,kupiłem tam rower passat. Fajny sklep ,duży asortyment.
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-12-21 20:50

(3)

Sezam... Niebieski bujany słoń na monety, po 35 latach go jeszcze wspominam, poźniej gra poczta polska, nabytek z sezamu :) to byly czasy i po drodze harcerski z modelami do sklejania... Szał dopóki nie wybudowali Mc donald’sa i domków na manhattanie :)

123
5 lat
- 32 1
Twoja opinia

Zmień treść

Sezam... Niebieski bujany słoń na monety, po 35 latach go jeszcze wspominam, poźniej gra poczta polska, nabytek z sezamu :) to byly czasy i po drodze harcerski z modelami do sklejania... Szał dopóki nie wybudowali Mc donald’sa i domków na manhattanie :)
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2018-12-22 00:13
  
  taaa.. tez pamiętam tego slonia.. ale jaja :) (1)
  
  5 lat
  - 6 0
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Regulamin dodawania opinii
  - Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
    2018-12-22 12:50
    
    Słoń z jajami?
    
    5 lat
    
    1 2
    
    Twoja opinia
    
    Zmień treść
    
    Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2018-12-21 23:41
  
  Slon
  
  O fak przypominam sobie tego slonia (rocznik 76) az mi sie rzewnie zrobilo...
  
  Lysy
  5 lat
  - 7 0
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  O fak przypominam sobie tego slonia (rocznik 76) az mi sie rzewnie zrobilo...
  Regulamin dodawania opinii