Burzliwa historia wrzeszczańskiego "Sezamu"

Jarosław Wasielewski

21 grudnia 2018 (artykuł sprzed 5 lat)

Opinie (312)

Najnowszy artykuł na ten temat Jak Wrzeszcz z ruin odbudowano. O Grunwaldzkiej Dzielnicy Mieszkaniowej

Świąteczna wystawa SDH "Sezam", zdjęcie wykonane w grudniu 1969 roku.

Na nostalgicznej mapie Gdańska dawne domy towarowe zajmują specjalne miejsce. Jednym z najlepiej pamiętanych przez dużą część gdańszczan urodzonych przed 1980 rokiem jest Spółdzielczy Dom Handlowy "Sezam". Niewielu z nich wie, że jego historia sięga 1948 roku.

Zdobycie Gdańska wiosną 1945 roku przez Armię Czerwoną przyniosło zniszczenie m.in. dużej części zabudowy w centralnym odcinku dzisiejszej al. Grunwaldzkiej. W pierwszych powojennych latach odbudowa Wrzeszcza miała charakter spontaniczny, fragmentaryczny i nieskoordynowany.

Do początku lat 50., kiedy to zaczęto wznosić Grunwaldzką Dzielnicę Mieszkaniową, budowę nowych budynków finansowała głównie tzw. inicjatywa prywatna, a następnie preferowane przez tzw. władzę ludową różnego rodzaju spółdzielnie. Jedną z nich była Gdańska Spółdzielnia Spożywców (GSS), działająca w ocalałej szczęśliwie willi przy ul. Marii Konopnickiej 7.

W miejsce gruzów tekstylia i galanteria

Willę tę zgodnie z rozporządzeniem władz należało zwolnić na cele mieszkalne, toteż w maju 1948 roku zarząd GSS podjął decyzję o budowie na działce leżącej na rogu al. Grunwaldzkiej i ul. Pięknej (wkrótce przemianowanej na ul. Józefa Wasowskiego) domu towarowego. Jak informował Dziennik Bałtycki:

"Przeznaczeniem jego będzie rozprowadzanie towarów tekstylnych, gotowych ubrań, galanterii i artykułów gospodarstwa domowego po cenach możliwie najniższych". Podkreślano, że misją nowej placówki będzie m.in. "zwalczanie wyzysku" tak, aby "ludność (...) mogła zaopatrzyć się w artykuły pierwszej potrzeby, po uczciwie skalkulowanej, niskiej cenie i oczywiście w najlepszych gatunkach."

Informacja o otwarciu Spółdzielczego Domu Handlowego w Dzienniku Bałtyckim z 19 grudnia 1961 roku.

Prosty w formie, czterokondygnacyjny budynek zaprojektował inż. arch. Walerian Spisacki. Sklep miał zająć parter i pierwsze piętro, wyżej planowano ulokować biura GSS i mieszkania służbowe. Przetarg na budowę ogłoszono jeszcze w czerwcu 1948 roku, równocześnie pracownicy GSS własnymi siłami uprzątnęli gruzy po zniszczonej przedwojennej zabudowie. Prace ziemne ruszyły w lipcu a 7 sierpnia 1948 roku wmurowano akt erekcyjny.

Budowa i otwarcie

Budowa postępowała bardzo szybko. Nowoczesny obiekt był gotowy w stanie surowym jeszcze jesienią tego samego roku. Co ciekawe, zajął on całą szerokość ul. Wasowskiego, zamykając ją od strony al. Grunwaldzkiej i pozostawiając jedynie niewielkie przejście piesze, co pozwoliło na uzyskanie dodatkowej powierzchni użytkowej.

Przebudowa Spółdzielczego Domu Handlowego, zdjęcie wykonane w listopadzie 1961 roku.

"Wzorcowy spółdzielczy Dom Towarowy" przy al. Grunwaldzkiej 56 otwarto dla kupujących 1 marca 1949 roku w obecności m.in. władz miejskich, przedstawicieli partyjnych oraz spółdzielczych. Jak donosił nazajutrz Dziennik Bałtycki: "Wyjątkowo estetyczne wnętrze, bogaty asortyment tekstyliów, galanterii męskiej i damskiej oraz innych towarów i kusząco niskie ceny były magnesem, przyciągającym mieszkańców Gdańska do lad."

Szkło, stal i milicjanci

Przez kolejną dekadę Spółdzielczy Dom Handlowy - bo tak nazywała się placówka - był popularnym miejscem zakupów. Pod koniec lat 50. jednak postawiony naprędce budynek przestał odpowiadać potrzebom i gustom, toteż zapadła decyzja o jego modernizacji. Przebudowę ukończono w grudniu 1961 roku. Dzięki zastosowaniu dużej ilości szkła i stali elewacja budynku zyskała na lekkości, nabierając nowoczesnego wyglądu.

Mikołajkowa reklama domów handlowych należących do "Społem", w tym m.in. "Sezamu", opublikowana w Dzienniku Bałtyckim 4 grudnia 1969 roku.

Jak donosił Dziennik Bałtycki:

"Cały budynek całkowicie zmodernizowano, wnętrze otrzymało ciekawy wystrój plastyczny i nowe urządzenia. Na trzech piętrach i parterze rozmieszczono 24 działy handlowe."
Wśród nich: wyroby z tworzyw sztucznych, sprzęt RTV i AGD, odzież, zabawki, tekstylia, pasmanteria, obuwie, konfekcja, artykuły sportowe, dekoracyjne.

Spółdzielczy Dom Handlowy "Sezam" wieczorem w świątecznej dekoracji, zdjęcie wykonane w grudniu 1972 roku.

"Nowy" dom towarowy otwarto w niedzielę, 17 grudnia 1961 roku, o godzinie 11:00, a więc w szczycie przedświątecznej gorączki zakupowej.

Dziennik Bałtycki pisał nazajutrz:

"Prawdziwe oblężenie notował we Wrzeszczu Spółdzielczy Dom Handlowy, przez który w pierwszy dzień otwarcia przewinęło się ok. 6 tys. osób. Run na stoiska SDH był tak duży, że trzeba było... prosić o pomoc MO."
Jak więc widać, sceny znane nam z otwarć marketów elektronicznych mają długą tradycję...

Wielki Kram u Wokulskiego

Zmodernizowany SDH ugruntował swoją pozycję drugiego pod względem popularności - obok otwartego w 1951 roku Pedetu - domu towarowego Wrzeszcza oraz całego Gdańska. Nie dziwi zatem, że w sezonie zimowym 1967/68 roku Powszechna Spółdzielnia Spożywców "Społem", do której placówka należała, ogłosiła konkurs na jej nazwę. Wśród kilku tysięcy nadesłanych propozycji od ponad 2 tys. autorów były m.in. Uniwersum, Posejdon, Hermes, Wokulski, Prymus, Wielki Kram i Sezam.

Reklama Spółdzielczego Domu Handlowego opublikowana w Dzienniku Bałtyckim 15 grudnia 1961 roku.

Początkowo faworytem jurorów był Wielki Kram, ale ostatecznie zdecydowano się na nazwę jednowyrazową - Sezam właśnie, zaproponowany równocześnie przez wiele osób. Drogą losowania nagrodzono jedną z nich, panią Janinę Kret z Sopotu, która otrzymała "piękną i cenną nagrodę: robot wieloczynnościowy z importu".

Przedświąteczny tłok w "Sezamie", zdjęcie wykonane w grudniu 1986 roku.

Jak podkreślał przy tej okazji Dziennik Bałtycki: "Jak dotąd jest to jedna z najlepszych placówek handlowych w Trójmieście". I tak też było przez kolejne dwie dekady.

Zmierzch i zamknięcie

Kres popularności "Sezamu" przyniosły lata 90. i wprowadzenie gospodarki wolnorynkowej. Sklepy zaczęły wyrastać jak grzyby po deszczu, nagle kupić można było wszystko, zmieniły się także mody i oczekiwania klientów.

Od prawie dwóch dekad w budynku dawnego "Sezamu" działa oddział ING Banku.

Podobnie jak wiele innych placówek handlowych działających przez dekady przy al. Grunwaldzkiej, wraz z końcem wieku "Sezam" ostatecznie zakończył działalność. Budynek po nim zajął oddział ING Banku Śląskiego, który działa tam do dziś.

O autorze

Opinie (312) 6 zablokowanych

Sortowanie
- Od najstarszych
- Od najnowszych

Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-12-23 07:38

Pierwsze odżywki na silke

Mich
5 lat
- 3 0
Twoja opinia

Zmień treść

Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-12-23 09:30

Sezam (1)

A ja tam pracowałam.Było wspaniale,fajni ludzie,świetnie zarządzana placówka handlowa.
"Społem" to była marka sama w sobie.Tam posiadłam wiedzę,którą wykorzystałam w pracy współcześnie.

K
5 lat
- 6 0
Twoja opinia

Zmień treść

A ja tam pracowałam.Było wspaniale,fajni ludzie,świetnie zarządzana placówka handlowa. "Społem" to była marka sama w sobie.Tam posiadłam wiedzę,którą wykorzystałam w pracy współcześnie.
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2018-12-24 12:17
  
  a gdzie pracujesz wspolczesnie? w banku?
  
  5 lat
  - 0 0
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-12-23 12:05

Moja mama tam pracowała

Gdańsk
5 lat
- 5 1
Twoja opinia

Zmień treść

Moja mama tam pracowała
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-12-23 16:35

oj p.Wasielewski już na wstępie kłamstwo. (2)

cyt"Zdobycie Gdańska wiosną 1945 roku przez Armię Czerwoną przyniosło zniszczenie m.in. dużej części zabudowy w centralnym odcinku dzisiejszej al. Grunwaldzkiej.". koniec cyt. ..Wrzeszcz i jego haupt strasse nie ucierpiała w wyniku działań wojennych.Na głównej (do 45 hitlerstasse) wyburzenia całej pierzei w kierunku na Gdynię nastąpiły celowo aby poszerzyć ciasną ulicę główną .Nastąpiło wyburzenie całej pierzei za willą Uphagena i jego parku do ul.Słowackiego.Stanęły tam nowe budynki wg powojennego stylu i stoją do dzisiaj .Powstały wtedy 3 pasy w obu kierunkach wraz z podwójnym torem tramwajowym (wcześniej królowały mijanki). Tyle na wstępie.

olek
5 lat
- 1 2
Twoja opinia

Zmień treść

cyt"Zdobycie Gdańska wiosną 1945 roku przez Armię Czerwoną przyniosło zniszczenie m.in. dużej części zabudowy w centralnym odcinku dzisiejszej al. Grunwaldzkiej.". koniec cyt. ..Wrzeszcz i jego haupt strasse nie ucierpiała w wyniku działań wojennych.Na głównej (do 45 hitlerstasse) wyburzenia całej pierzei w kierunku na Gdynię nastąpiły celowo aby poszerzyć ciasną ulicę główną .Nastąpiło wyburzenie całej pierzei za willą Uphagena i jego parku do ul.Słowackiego.Stanęły tam nowe budynki wg powojennego stylu i stoją do dzisiaj .Powstały wtedy 3 pasy w obu kierunkach wraz z podwójnym torem tramwajowym (wcześniej królowały mijanki). Tyle na wstępie.
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2018-12-23 19:02
  
  Nie przeczytał Pan ze zrozumieniem.
  
  5 lat
  - 0 1
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Nie przeczytał Pan ze zrozumieniem.
  Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2018-12-23 19:03
  
  Grunwaldzka była w dużym stopniu zniszczona. Poguglaj sobie zdjęcia z 1945.
  
  5 lat
  - 0 1
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Grunwaldzka była w dużym stopniu zniszczona. Poguglaj sobie zdjęcia z 1945.
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-12-23 21:19

Lata 90 - sklep z zegarkami casio na parterze. Często tam chodziłem pooglądać modele za gablota. Aż pewnego razu dostałem jeden z nich :D

5 lat
- 2 0
Twoja opinia

Zmień treść

Lata 90 - sklep z zegarkami casio na parterze. Często tam chodziłem pooglądać modele za gablota. Aż pewnego razu dostałem jeden z nich :D
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-12-24 01:13

Grunwaldzka54

Od 1955 roku mieszkalismy zaraz obok.Na ostatnim zdjeciu,budynek po lewej widac okno naszej kuchni na 3-cim pietrze.Zawsze pamietam te ruchome dekoracje na swieta.

5 lat
- 3 0
Twoja opinia

Zmień treść

Od 1955 roku mieszkalismy zaraz obok.Na ostatnim zdjeciu,budynek po lewej widac okno naszej kuchni na 3-cim pietrze.Zawsze pamietam te ruchome dekoracje na swieta.
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2019-02-14 13:52

Wybudowali budynek w stanie surowym w pół roku! A teraz pół roku trwa zdobycie papierów....

I to jest wersja optymistyczna. Jak coś pójdzie nie tak, to rok, dwa z głowy na odwołania itd.
I jak tutaj nie mówić że w niektórych sprawach za "komuny" było lepiej?

Znawca
5 lat
- 1 0
Twoja opinia

Zmień treść

I to jest wersja optymistyczna. Jak coś pójdzie nie tak, to rok, dwa z głowy na odwołania itd. I jak tutaj nie mówić że w niektórych sprawach za "komuny" było lepiej?
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2019-02-27 08:57

"społem" i za późno wstołem

do roboty

ojciec Roman
5 lat
- 0 0
Twoja opinia

Zmień treść

do roboty
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2021-12-26 14:52

Super

Mam jeszcze ponton sprawny z sezamu, a namiot z dwiema sypialniami i przedsionkiem służy chyba jeszcze u znajomych

Rocznik78
2 lata
- 1 0
Twoja opinia

Zmień treść

Mam jeszcze ponton sprawny z sezamu, a namiot z dwiema sypialniami i przedsionkiem służy chyba jeszcze u znajomych
Regulamin dodawania opinii