Historia marynarzy z Helu

Michał Lipka

21 listopada 2012 (artykuł sprzed 11 lat)

Opinie (78)

Jednostki wchodzące w skład 13. Dywizjonu Trałowców.

Gdy Polska odzyskała niepodległość szybko zapadła decyzja o budowie na półwyspie Helskim obiektów militarnych, które z czasem weszły w skład Rejonu Umocnionego Hel. Dziś wieloletnią obecność wojska na mierzei przypomina jedynie szlak atrakcji turystycznych.

Trałowce wchodzące w skład 9 FOW.

fot. Marynarka Wojenna RP
Kontradmirał Włodzimierz Steyer, którego imieniem nazwano 9 FOW.

fot. Marynarka Wojenna RP
Admirał Floty Tomasz Mathea, obecnie dowódca Marynarki Wojennej, wcześniej dowódca 9 FOW.

fot. Marynarka Wojenna RP

W okresie międzywojennym na Helu powstał port wojenny oraz baterie artylerii stałej (m.in. słynna bateria im. Laskowskiego). Podczas kampanii wrześniowej Hel był jednym z ostatnich miejsc, które skapitulowały przed nieprzyjacielem. Niemcy również doceniali znaczenie tego terenu - tu zainstalowali swą potężną baterię z działami 406 mm, a ich okręty cumowały w helskim porcie. Po zakończeniu działań wojennych polskie dowództwo nie chciało zmarnować potencjału tego miejsca.

Czytaj także
Jak to z działami na Helu było
Z Helu nad Atlantyk: historia niemieckiej baterii

W latach 60. XX w., po kryzysie kubańskim, zapadła decyzja o wzmożeniu zbrojeń w ZSRR i jego państwach satelickich. Nie ominęło to i Polski.

W tym okresie nasza flota przechodziła okres dynamicznego rozwoju. Do służby wchodziły nowe okręty, które bądź budowano w rodzimych stoczniach, bądź też kupowano za granicą.

Równolegle marynarkę reorganizowano. Jednym z rozkazów wydanych przez wiceadmirała Zdzisława Studzińskiego, dowódcę marynarki wojennej, był ten z dnia 29 kwietnia 1965 r., a dotyczył sformowania nowej flotylli, która miała przejąć i rozwinąć zadania Brygady Obrony Wodnego Rejonu Głównej Bazy w Helu.

1 czerwca 1965 roku oficjalnie sformowano 9 Flotyllę Obrony Wybrzeża z bazą w Helu. Jej pierwszym dowódcą został komandor porucznik Tadeusz Mandat. Początkowo w skład flotylli wchodziły m.in. 13. dywizjon trałowców, 15. dywizjon kutrów trałowych, 11 dywizjon ścigaczy, pięć baterii artylerii stałej oraz węzły obserwacji i łączności.

Zadania stawiane przed flotyllą zmieniane były w zależności od aktualnych potrzeb i bieżącej sytuacji międzynarodowej, jednak do najważniejszych możemy zaliczyć: utrzymywanie stałej gotowości bojowej w czasie wojny, kryzysu i pokoju, szkolenie marynarzy i oficerów służących we flotylli, przeprowadzanie ćwiczeń w wykrywaniu i neutralizowaniu min morskich, aktywne współdziałanie z innymi związkami taktycznymi marynarki wojennej i pełnienie dyżurów ratowniczych w ramach operacji SAR.

W skład flotylli w latach 1966 - 1968 włączono również kompanię chemiczną, która dbała o jej bezpieczeństwo przeciwchemiczne.

Jak wspomniano wyżej, w tym czasie polska flota przechodziła liczne modernizacje, które nie ominęły również i 9 FOW. Dość szybko zdano sobie sprawę, iż dni baterii artylerii stałej są policzone i tak w połowie lat 70. powołano w ich miejsce baterie przeciwlotnicze.

Działania 9 FOW nie ograniczały się jednak wyłącznie do działań na terenie naszych wód terytorialnych. Już w lipcu 1965 roku jednostki wchodzące w skład flotylli pod dowództwem komandora Mandata udały się z wizytą do Helsinek. Podczas kolejnych lat jednostki wchodzące w skład flotylli wykonywały liczne zadania krajowe i zagraniczne, m.in. na przełomie lipca i sierpnia 1970 roku polskie trałowce wraz z okrętami innych państw przeprowadziły trałowanie bojowe w rejonie Bałtyku Zachodniego.

Szczególnie ważnym dniem był 18 listopada 1974 roku, kiedy to zapadła decyzja o nadaniu 9 Flotylli Obrony Wybrzeża imienia kontradmirała Włodzimierza Steyera, który podczas kampanii wrześniowej był dowódcą Rejonu Umocnionego Hel, a następnie, w latach 1947 - 1950, dowódcą polskiej floty.

Istotne wydarzenie miało również miejsce w 1987 roku, kiedy to na pokładzie trałowca ORP "Mewa" rejs na Westerplatte odbył papież Jan Paweł II. Oprócz tego jednostki flotylli brały udział w licznych ćwiczeniach krajowych i międzynarodowych, takich jak na przykład Lato-70, Posejdon-75, BALTOPS czy też Open Spirit, uzyskując zawsze wysokie noty.

Zadania stawiane przed flotyllą uległy istotnym zmianom po przystąpieniu Polski do NATO. Wtedy też zaczęły się przekształcenia: co prawda wycofywano przestarzałe jednostki, ale w ich miejsce nie wprowadzano nowych. Co gorsza, wobec zmniejszania środków finansowych przeznaczanych na rozwój Marynarki Wojennej, zapadła decyzja o rozformowaniu 9 Flotylli. Proces ten rozpoczęto w 2004 roku i ostatecznie po 41 latach istnienia, 28 grudnia 2006 roku 9 FOW przestała istnieć.

Warto tu zaznaczyć iż na jej czele stawali oficerowie którzy w późniejszych latach kierowali polską flotą wojenną, jak na przykład admirał floty Jędrzej Czajkowski (dowódca w latach 1990-1991), admirał floty Marek Brągoszewski (dowódca w latach 1991-1997) czy też obecny dowódca Polskiej Marynarki Wojennej admirał floty Tomasz Mathea (będący dowódcą 9 FOW w latach 2000-2002).

Dziś Hel nie pełni już funkcji militarnych - marynarka wojenna opuściła półwysep, na którym jedynym śladem po jej wieloletniej obecności jest system umocnień, chętnie odwiedzany przez miłośników historii.

Michał Lipkam.lipka@trojmiasto.pl

Opinie (78) 4 zablokowane

Sortowanie
- Od najnowszych
- Od najstarszych

Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2012-11-22 11:26

Mar.Woj

Dużo WODZÓW mało Indian...

m
11 lat
- 9 1
Twoja opinia

Zmień treść

Dużo WODZÓW mało Indian...
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2012-11-21 20:58

A teraz port stoi pusty i opuszczony przez marynarzy.

Tubylec
11 lat
- 9 0
Twoja opinia

Zmień treść

A teraz port stoi pusty i opuszczony przez marynarzy.
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2012-11-21 18:41

Hel

Ciekawe,że o wojsku najwięcej mają do powiedzenia ci co mają kategorię D i nigdy nie byli nawet w harcerstwie!

Ikar z 33 letnim stażem pilota wojskowego
11 lat
- 13 3
Twoja opinia

Zmień treść

Ciekawe,że o wojsku najwięcej mają do powiedzenia ci co mają kategorię D i nigdy nie byli nawet w harcerstwie!
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2012-11-21 16:39

Hel smutna historia (2)

Po wojnie co zrobili z obrońcami HELU!!!!

Heaven
11 lat
- 11 3
Twoja opinia

Zmień treść

Po wojnie co zrobili z obrońcami HELU!!!!
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2012-11-21 18:07
  
  sowieci i zdrajcy w polskich mundurach niejednego zamordowali
  
  11 lat
  - 8 2
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  sowieci i zdrajcy w polskich mundurach niejednego zamordowali
  Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2012-11-21 17:26
  
  :-(
  
  no właśnie
  
  ...
  11 lat
  - 3 1
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  no właśnie
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2012-11-21 13:43

Chwala bohaterom (2)

Ja mieszkam na ulicy steyera w gdyni:)dokladna nazwa k.Adm.Wlodzimierza b.Steyera jest to jedna z najmniejszych ulic z najdluzsza nazwa:) dowodca jednego z ostatnich miejsc ktore skapitulowaly. Tak jak w tytule!!!!

GDYNIANIN
11 lat
- 20 1
Twoja opinia

Zmień treść

Ja mieszkam na ulicy steyera w gdyni:)dokladna nazwa k.Adm.Wlodzimierza b.Steyera jest to jedna z najmniejszych ulic z najdluzsza nazwa:) dowodca jednego z ostatnich miejsc ktore skapitulowaly. Tak jak w tytule!!!!
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2012-11-21 14:01
  
  Re: Chwala bohaterom (1)
  
  pierdoły piszecie ja na h3 i h1 spedziłem 8 lat i alkoholikiem nie jestem pije tylko w świeta i dni powszednie
  
  morderca-maskotek
  11 lat
  - 3 3
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  pierdoły piszecie ja na h3 i h1 spedziłem 8 lat i alkoholikiem nie jestem pije tylko w świeta i dni powszednie
  Regulamin dodawania opinii
  - Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
    2012-11-21 18:03
    
    chyba się pomyliłeś i posta wkleiłeś nie tam gdzie chciałeś
    
    11 lat
    
    4 0
    
    Twoja opinia
    
    Zmień treść
    
    chyba się pomyliłeś i posta wkleiłeś nie tam gdzie chciałeś
    Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2012-11-21 16:49

Podpis zdjęcia mija się z prawdą

Czy w dobie internetu tak trudno uzyskać prostą informację bo ta mija się z prawdą "Jednostki wchodzące w skład 13. Dywizjonu Trałowców."
Pierwszy płynie okręt rakietowy projektu 660 Orkan, Piorun lub Grom drugi zbiornikowiec Z-1 Bałtyk, które nigdy nie wchodziły w skład ww. dywizjonu.
Ale jak głosi notka o autorze: badacz historii polskiej Marynarki Wojennej od chwili jej powstania do czasów obecnych. W Polsce sami badacze i znawcy oraz twórcy zawiłych teorii tylko rzetelności brak.

Hobbysta
11 lat
- 15 0
Twoja opinia

Zmień treść

Czy w dobie internetu tak trudno uzyskać prostą informację bo ta mija się z prawdą "Jednostki wchodzące w skład 13. Dywizjonu Trałowców." Pierwszy płynie okręt rakietowy projektu 660 Orkan, Piorun lub Grom drugi zbiornikowiec Z-1 Bałtyk, które nigdy nie wchodziły w skład ww. dywizjonu. Ale jak głosi notka o autorze: badacz historii polskiej Marynarki Wojennej od chwili jej powstania do czasów obecnych. W Polsce sami badacze i znawcy oraz twórcy zawiłych teorii tylko rzetelności brak.
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2012-11-21 14:01

(1)

Bardzo ciekawy artykuł, znalazłem jednak jeden błąd - panie Lipka, wojsko w Helu jeszcze funkcjonuje. Jest to co prawda jedynie punkt bazowania a nie flotylla, jednak nie oznacza to że półwysep został przez MW zupełnie opuszczony.

Marek
11 lat
- 18 1
Twoja opinia

Zmień treść

Bardzo ciekawy artykuł, znalazłem jednak jeden błąd - panie Lipka, wojsko w Helu jeszcze funkcjonuje. Jest to co prawda jedynie punkt bazowania a nie flotylla, jednak nie oznacza to że półwysep został przez MW zupełnie opuszczony.
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2012-11-21 15:10
  
  Racja, sam chciałem to napisać, poza tym saperzy MW mają na Helu składy amunicji. Wielkie hangary które wyglądają jak pagórki, na których rosną drzewa. Do każdego bunkra dochodzą tory wąskotorowe. Pamiętam jak jechałem na pierwsze ćwiczenia Anakonda 2006 to pojechaliśmy tam po środki pozoracji pola walki. Załadowaliśmy taką drezynę, a potem żeśmy ją pchali z dobry kilometr do Stara. To były czasy.
  
  ZIMA' 2006
  11 lat
  - 3 0
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Racja, sam chciałem to napisać, poza tym saperzy MW mają na Helu składy amunicji. Wielkie hangary które wyglądają jak pagórki, na których rosną drzewa. Do każdego bunkra dochodzą tory wąskotorowe. Pamiętam jak jechałem na pierwsze ćwiczenia Anakonda 2006 to pojechaliśmy tam po środki pozoracji pola walki. Załadowaliśmy taką drezynę, a potem żeśmy ją pchali z dobry kilometr do Stara. To były czasy.
  Regulamin dodawania opinii