• Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport

Historia marynarzy z Helu

Michał Lipka
21 listopada 2012 (artykuł sprzed 11 lat) 
Jednostki wchodzące w skład 13. Dywizjonu Trałowców. Jednostki wchodzące w skład 13. Dywizjonu Trałowców.

Gdy Polska odzyskała niepodległość szybko zapadła decyzja o budowie na półwyspie Helskim obiektów militarnych, które z czasem weszły w skład Rejonu Umocnionego Hel. Dziś wieloletnią obecność wojska na mierzei przypomina jedynie szlak atrakcji turystycznych.



W okresie międzywojennym na Helu powstał port wojenny oraz baterie artylerii stałej (m.in. słynna bateria im. Laskowskiego). Podczas kampanii wrześniowej Hel był jednym z ostatnich miejsc, które skapitulowały przed nieprzyjacielem. Niemcy również doceniali znaczenie tego terenu - tu zainstalowali swą potężną baterię z działami 406 mm, a ich okręty cumowały w helskim porcie. Po zakończeniu działań wojennych polskie dowództwo nie chciało zmarnować potencjału tego miejsca.

Czytaj także
Jak to z działami na Helu było
Z Helu nad Atlantyk: historia niemieckiej baterii

W latach 60. XX w., po kryzysie kubańskim, zapadła decyzja o wzmożeniu zbrojeń w ZSRR i jego państwach satelickich. Nie ominęło to i Polski.

W tym okresie nasza flota przechodziła okres dynamicznego rozwoju. Do służby wchodziły nowe okręty, które bądź budowano w rodzimych stoczniach, bądź też kupowano za granicą.

Równolegle marynarkę reorganizowano. Jednym z rozkazów wydanych przez wiceadmirała Zdzisława Studzińskiego, dowódcę marynarki wojennej, był ten z dnia 29 kwietnia 1965 r., a dotyczył sformowania nowej flotylli, która miała przejąć i rozwinąć zadania Brygady Obrony Wodnego Rejonu Głównej Bazy w Helu.

1 czerwca 1965 roku oficjalnie sformowano 9 Flotyllę Obrony Wybrzeża z bazą w Helu. Jej pierwszym dowódcą został komandor porucznik Tadeusz Mandat. Początkowo w skład flotylli wchodziły m.in. 13. dywizjon trałowców, 15. dywizjon kutrów trałowych, 11 dywizjon ścigaczy, pięć baterii artylerii stałej oraz węzły obserwacji i łączności.

Zadania stawiane przed flotyllą zmieniane były w zależności od aktualnych potrzeb i bieżącej sytuacji międzynarodowej, jednak do najważniejszych możemy zaliczyć: utrzymywanie stałej gotowości bojowej w czasie wojny, kryzysu i pokoju, szkolenie marynarzy i oficerów służących we flotylli, przeprowadzanie ćwiczeń w wykrywaniu i neutralizowaniu min morskich, aktywne współdziałanie z innymi związkami taktycznymi marynarki wojennej i pełnienie dyżurów ratowniczych w ramach operacji SAR.

W skład flotylli w latach 1966 - 1968 włączono również kompanię chemiczną, która dbała o jej bezpieczeństwo przeciwchemiczne.

Jak wspomniano wyżej, w tym czasie polska flota przechodziła liczne modernizacje, które nie ominęły również i 9 FOW. Dość szybko zdano sobie sprawę, iż dni baterii artylerii stałej są policzone i tak w połowie lat 70. powołano w ich miejsce baterie przeciwlotnicze.

Działania 9 FOW nie ograniczały się jednak wyłącznie do działań na terenie naszych wód terytorialnych. Już w lipcu 1965 roku jednostki wchodzące w skład flotylli pod dowództwem komandora Mandata udały się z wizytą do Helsinek. Podczas kolejnych lat jednostki wchodzące w skład flotylli wykonywały liczne zadania krajowe i zagraniczne, m.in. na przełomie lipca i sierpnia 1970 roku polskie trałowce wraz z okrętami innych państw przeprowadziły trałowanie bojowe w rejonie Bałtyku Zachodniego.

Szczególnie ważnym dniem był 18 listopada 1974 roku, kiedy to zapadła decyzja o nadaniu 9 Flotylli Obrony Wybrzeża imienia kontradmirała Włodzimierza Steyera, który podczas kampanii wrześniowej był dowódcą Rejonu Umocnionego Hel, a następnie, w latach 1947 - 1950, dowódcą polskiej floty.

Istotne wydarzenie miało również miejsce w 1987 roku, kiedy to na pokładzie trałowca ORP "Mewa" rejs na Westerplatte odbył papież Jan Paweł II. Oprócz tego jednostki flotylli brały udział w licznych ćwiczeniach krajowych i międzynarodowych, takich jak na przykład Lato-70, Posejdon-75, BALTOPS czy też Open Spirit, uzyskując zawsze wysokie noty.

Zadania stawiane przed flotyllą uległy istotnym zmianom po przystąpieniu Polski do NATO. Wtedy też zaczęły się przekształcenia: co prawda wycofywano przestarzałe jednostki, ale w ich miejsce nie wprowadzano nowych. Co gorsza, wobec zmniejszania środków finansowych przeznaczanych na rozwój Marynarki Wojennej, zapadła decyzja o rozformowaniu 9 Flotylli. Proces ten rozpoczęto w 2004 roku i ostatecznie po 41 latach istnienia, 28 grudnia 2006 roku 9 FOW przestała istnieć.

Warto tu zaznaczyć iż na jej czele stawali oficerowie którzy w późniejszych latach kierowali polską flotą wojenną, jak na przykład admirał floty Jędrzej Czajkowski (dowódca w latach 1990-1991), admirał floty Marek Brągoszewski (dowódca w latach 1991-1997) czy też obecny dowódca Polskiej Marynarki Wojennej admirał floty Tomasz Mathea (będący dowódcą 9 FOW w latach 2000-2002).

Dziś Hel nie pełni już funkcji militarnych - marynarka wojenna opuściła półwysep, na którym jedynym śladem po jej wieloletniej obecności jest system umocnień, chętnie odwiedzany przez miłośników historii.

Opinie (78) 4 zablokowane

  • 11 dywizjon scigaczy orp. 'zreczny'

    ja tam sluzylem 2000-2001 na scigaczu orp. 'zreczny' 353 fajna jednostka plywajaca

    • 0 0

  • starszy mat z "Cypla" (2)

    Kwiecień 1984 - kwiecień 1985 - JW 1961 czyli 7 Dywizjon Przeciwlotniczy,
    a konkretnie dca drużyny dowodzenia na SD /wejście do podziemi pod stacją rdlok NUR/; - byłem na Cyplu w 2009 i żal ściska- z baterii 130-tek od strony morza została tylko jedna!, teren jednostki obraz nędzy i rozpaczy, w czasie mojego pobytu w porównaniu z JW 4808 Gołdap to był wręcz luksus lokalowy, uważam że wszelkie pozostałości fortyfikacyjne powinny być zaraz po opuszczeniu Helu przez wojsko zinwentaryzowane, opisane i udostępnione do zwiedzania turystom, w/w latach wszystko było tajne/poufne i zamaskowane....... pozdrawiam kolegów z jednostki: armaciarzy z S60, radarowców, titititi-titawa, planszecistów, łącznościowców i niektórych z kadry........... Olek K.

    • 5 0

    • JW 1961

      bylem tam od kwietnia 1984 do pazdziernika 1985 w druzynie uzbrojenia

      • 0 0

    • titititi-titawa

      A pamięta kolega bos. K. Małecki, albo kpt. Dolecki, bo ja opuściłem bramę w 1982r.

      • 0 0

  • Trałowce

    ...czasy ciężkie, ale na starość tylko wsxpomnienia

    • 0 0

  • Przedostatni akapit nieaktualny

    adm Tomasz Mathea od 2015 jest emerytem. Nie ma teraz Dowództwa MW tylko Inspektorat MW. Jakieś stare dane.

    • 1 0

  • Niewiele tu wspomnień

    bo większość obsady służby zasadniczej pochodziła z południa kraju.
    Sporo akcentów przewinęło się w Helu.

    • 1 0

  • Trałowce Hel (1)

    słuzyłem tam 2 lata -13 dywizjon trałowców,byłem tzw."sztabikiem"słuzby zasadniczej.Fajne czasy,kadra sztabowa Dywizjonu,super ludzie.Mam dobre wspomnienia......

    • 3 0

    • ORP Krogulec

      Służyłem w latach 1980-83 w 13 Dywizjonie Trałowców na ORP Krogulec nr boczny 614. Byłem artylerzystą, chociaż o specjalności operator wyrzutni S-2M, bo rakiet wtedy jeszcze nie było na stanie. Pamiętam stan wojenny i wyjście w morze na dozór, wtedy uratowaliśmy dwóch rozbitków z kutra rybackiego. Dowódca kpt. mar Ryszard Rogowski i kolega sygnalista st. mar. Edward Broda zostali odznaczeni za to medalami za zasługi dla obronności kraju. Miło wspominam te czasy, może dlatego że byłem młody, chociaż służba i czasy były ciężkie. Ale kiedy było lekko, jest lepiej co nie znaczy, że dobrze. Mamy wojnę na Ukrainie i nie wiadomo jak to się dla nas skończy? Pozdrawiam kolegów, gdyby przypadkiem któryś z nich to przeczytał!

      • 0 0

  • Hej marynarze! Ja po szkole w Ustce służyłem najpierw w jw 2254(kpw) a potem w jw 1961(cypel) .Były to lata 87/88.Wtedy n (1)

    a cyplu rządził kmdr Zięba i kpt Kozioł.Bardzo fajne były służby pomocnika oficera dyżurnego 115 szpitala wojskowego(lepsze jedzenie i dobre układy z trepami i pracowniami cywilnymi.Czasem trzeba było wydać zwłoki ale trudno taka służba.

    • 3 0

    • Do marca 87 PKT

      ,Kpt. Kozioł, szef sztabu, por Jarek Gadomski , szef samochodówki, kpt Sikora, dca 1 baterii

      • 1 0

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Wydarzenia

Gdynia wielu narodowości

spotkanie, wykład

Sprawdź się

Sprawdź się

Co trzymała w dłoniach „Natasza” - dziewczyna z pomnika Braterstwa Polsko-Radzieckiego w Gdyni?

 

Najczęściej czytane