• Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport

Historia marynarzy z Helu

Michał Lipka
21 listopada 2012 (artykuł sprzed 11 lat) 
Jednostki wchodzące w skład 13. Dywizjonu Trałowców. Jednostki wchodzące w skład 13. Dywizjonu Trałowców.

Gdy Polska odzyskała niepodległość szybko zapadła decyzja o budowie na półwyspie Helskim obiektów militarnych, które z czasem weszły w skład Rejonu Umocnionego Hel. Dziś wieloletnią obecność wojska na mierzei przypomina jedynie szlak atrakcji turystycznych.



W okresie międzywojennym na Helu powstał port wojenny oraz baterie artylerii stałej (m.in. słynna bateria im. Laskowskiego). Podczas kampanii wrześniowej Hel był jednym z ostatnich miejsc, które skapitulowały przed nieprzyjacielem. Niemcy również doceniali znaczenie tego terenu - tu zainstalowali swą potężną baterię z działami 406 mm, a ich okręty cumowały w helskim porcie. Po zakończeniu działań wojennych polskie dowództwo nie chciało zmarnować potencjału tego miejsca.

Czytaj także
Jak to z działami na Helu było
Z Helu nad Atlantyk: historia niemieckiej baterii

W latach 60. XX w., po kryzysie kubańskim, zapadła decyzja o wzmożeniu zbrojeń w ZSRR i jego państwach satelickich. Nie ominęło to i Polski.

W tym okresie nasza flota przechodziła okres dynamicznego rozwoju. Do służby wchodziły nowe okręty, które bądź budowano w rodzimych stoczniach, bądź też kupowano za granicą.

Równolegle marynarkę reorganizowano. Jednym z rozkazów wydanych przez wiceadmirała Zdzisława Studzińskiego, dowódcę marynarki wojennej, był ten z dnia 29 kwietnia 1965 r., a dotyczył sformowania nowej flotylli, która miała przejąć i rozwinąć zadania Brygady Obrony Wodnego Rejonu Głównej Bazy w Helu.

1 czerwca 1965 roku oficjalnie sformowano 9 Flotyllę Obrony Wybrzeża z bazą w Helu. Jej pierwszym dowódcą został komandor porucznik Tadeusz Mandat. Początkowo w skład flotylli wchodziły m.in. 13. dywizjon trałowców, 15. dywizjon kutrów trałowych, 11 dywizjon ścigaczy, pięć baterii artylerii stałej oraz węzły obserwacji i łączności.

Zadania stawiane przed flotyllą zmieniane były w zależności od aktualnych potrzeb i bieżącej sytuacji międzynarodowej, jednak do najważniejszych możemy zaliczyć: utrzymywanie stałej gotowości bojowej w czasie wojny, kryzysu i pokoju, szkolenie marynarzy i oficerów służących we flotylli, przeprowadzanie ćwiczeń w wykrywaniu i neutralizowaniu min morskich, aktywne współdziałanie z innymi związkami taktycznymi marynarki wojennej i pełnienie dyżurów ratowniczych w ramach operacji SAR.

W skład flotylli w latach 1966 - 1968 włączono również kompanię chemiczną, która dbała o jej bezpieczeństwo przeciwchemiczne.

Jak wspomniano wyżej, w tym czasie polska flota przechodziła liczne modernizacje, które nie ominęły również i 9 FOW. Dość szybko zdano sobie sprawę, iż dni baterii artylerii stałej są policzone i tak w połowie lat 70. powołano w ich miejsce baterie przeciwlotnicze.

Działania 9 FOW nie ograniczały się jednak wyłącznie do działań na terenie naszych wód terytorialnych. Już w lipcu 1965 roku jednostki wchodzące w skład flotylli pod dowództwem komandora Mandata udały się z wizytą do Helsinek. Podczas kolejnych lat jednostki wchodzące w skład flotylli wykonywały liczne zadania krajowe i zagraniczne, m.in. na przełomie lipca i sierpnia 1970 roku polskie trałowce wraz z okrętami innych państw przeprowadziły trałowanie bojowe w rejonie Bałtyku Zachodniego.

Szczególnie ważnym dniem był 18 listopada 1974 roku, kiedy to zapadła decyzja o nadaniu 9 Flotylli Obrony Wybrzeża imienia kontradmirała Włodzimierza Steyera, który podczas kampanii wrześniowej był dowódcą Rejonu Umocnionego Hel, a następnie, w latach 1947 - 1950, dowódcą polskiej floty.

Istotne wydarzenie miało również miejsce w 1987 roku, kiedy to na pokładzie trałowca ORP "Mewa" rejs na Westerplatte odbył papież Jan Paweł II. Oprócz tego jednostki flotylli brały udział w licznych ćwiczeniach krajowych i międzynarodowych, takich jak na przykład Lato-70, Posejdon-75, BALTOPS czy też Open Spirit, uzyskując zawsze wysokie noty.

Zadania stawiane przed flotyllą uległy istotnym zmianom po przystąpieniu Polski do NATO. Wtedy też zaczęły się przekształcenia: co prawda wycofywano przestarzałe jednostki, ale w ich miejsce nie wprowadzano nowych. Co gorsza, wobec zmniejszania środków finansowych przeznaczanych na rozwój Marynarki Wojennej, zapadła decyzja o rozformowaniu 9 Flotylli. Proces ten rozpoczęto w 2004 roku i ostatecznie po 41 latach istnienia, 28 grudnia 2006 roku 9 FOW przestała istnieć.

Warto tu zaznaczyć iż na jej czele stawali oficerowie którzy w późniejszych latach kierowali polską flotą wojenną, jak na przykład admirał floty Jędrzej Czajkowski (dowódca w latach 1990-1991), admirał floty Marek Brągoszewski (dowódca w latach 1991-1997) czy też obecny dowódca Polskiej Marynarki Wojennej admirał floty Tomasz Mathea (będący dowódcą 9 FOW w latach 2000-2002).

Dziś Hel nie pełni już funkcji militarnych - marynarka wojenna opuściła półwysep, na którym jedynym śladem po jej wieloletniej obecności jest system umocnień, chętnie odwiedzany przez miłośników historii.

Opinie (78) 4 zablokowane

  • (1)

    Pozdrowienia dla 55kpchem z Rozewia i wszystkich którzy tam odbyli służbę to też była 9 FOW.

    • 7 0

    • 98-99 jesień kpchem pozdrawiam z tarnowskich gór trochę nas tam było

      • 0 0

  • 11 dywizjon scigaczy orp. 'zreczny'

    ja tam sluzylem 2000-2001 na scigaczu orp. 'zreczny' 353 fajna jednostka plywajaca

    • 0 0

  • Hel (1)

    mój stary (ścigacze 81-84r) zawsze wspomina:
    z przodu morze, z boków morze, z góry komary, z tyłu WSW...

    • 24 1

    • 1080 dni

      ja tam byłem 81/84 ORPGrożny

      j stary ma racje to była dobra szkoła życia napewno przeżył zimę stulecia na zatoce brakowało skali

      • 0 0

  • Warta na helu (2)

    Byłem marynarzem na ścigaczach i pamiętam jak nas wysłali na wartę na ten szlaban. Udręka a i tak nikt nie musiał już mieć wtedy przepustki. Ścigacz 354 "zawzięty"

    • 12 1

    • robert68

      ja też byłem na tym ścigaczu w latach89-90 może się znamy?r

      • 0 0

    • byłem widziałem

      Ale dowody osobiste wojsko sprawdzało, w autobusach.

      • 1 1

  • Obrońcy (1)

    Mój Ojciec był jednym z obrońców Helu, jego nazwisko znajduje się na liście w muzeum. Z Helu trafił do niewoli niemieckiej a później na przymusowe roboty. Po wojnie pływał na trałowcach, które oczyszczały zatokę z min głębinowych i innego paskudztwa pozostałego w wodzie po zakończeniu działań wojennych. Imię Obrońców Helu nosi ZSO nr 6 na ul. Głębokiej w Gdańsku.

    • 14 0

    • Mam nadzieję

      że nie został zakatowany rzez ubecję w latach 50-tych

      • 0 0

  • Hel najpiekniejsze miejsce na ziemi !

    jako stary kaszub z Helu, wiem cos na ten temat!
    Jako maly chlopak , zawsze chodzilismy z kumplami na "okrety" i marynarze zawsze nam dali czy to suchary czy puszke mleka. Wspaniale to byly czasy !!

    • 4 0

  • To proponuje napisac jak kaszubi zdradzili Polaków na Helu!!Polska jednostka broniła sie do konca!! (3)

    Kaszuby narobiły w portki i chcieli sie podlizać hitlerowcom podstępnie zaatakowali Polski oddział zabili kilku żołnierzy i reszte aresztowali!!Był nawet o tym program na TVP Gdańsk kiedyś wieczorem!!
    Piszcie prawdę jak było na Helu!

    • 29 17

    • Czy to taka sama bajeczka jak o napadzie "Polaków" w Gliwicach w 1939 roku ?

      • 1 2

    • Zdaje się pierwsze kapitulować chciały "elitarne" oddziały Korpusu Ochrony Pogranicza, 100% polskie, 100% katolickie i 100% zza Buga

      • 3 2

    • żenujacy poziom wpisu

      Kaszubi są rdzenną ludnością półwyspu helskiego, to przed wszystkim ich ziemia. Jeśli autor postu uporczywie trzyma się swojej tezy, to potwierdza hitlerowską propagandę, że Niemcy przyszli po swoje ziemie, wyzwolić ludność jęczącą pod polską okupacją.

      nie jest on za mądry (autor wpisu)

      • 2 7

  • trzeciorzedna marynarka, praktycznie bez wartosci bojowej od momentu powstania w 1920 r. (3)

    osiągniecia :
    na pokładzie trałowca ORP "Mewa" rejs na Westerplatte odbył papież Jan Paweł II

    • 15 19

    • ORP

      To jest Bałtyk i tu Trafalgaru nie rozegrasz, "Bismarcka" nie zatopisz bo i tak będzie wystawał nad wodę. A jednak MW jest potrzebna ze swoimi trałowcami które robią to do czego zostały zbudowane. Poczekaj jeszcze trochę gdy puszczą opakowania tych dziesiątków tysięcy ton broni chemicznej leżącej na dnie płytkiego morza.

      • 1 0

    • Re: trzeciorzedna marynarka, praktycznie bez wartosci bojowej od momentu powstania w 1920 r. (1)

      o boże wielkie mi coś ja na mewie namiętnie pilem alkohol czasami alkochol i do domu miałem niedaleko na pirs holowników

      • 0 4

      • pieprzysz MM

        Piłeś w czasie przeszłym ? I to pod wędzoną szprotkę ? Bo w to, że bimber pędziłeś to nie wierze ponieważ jesteś za leniwy :)

        • 1 0

  • Błąd (2)

    Panie Lipka, baterie artyleri stałej powstały po wojnie a nie w okresie międzywojennym. Byk że aż wstyd

    • 7 6

    • A bateria Laskowskiego? (1)

      j.w?????

      • 2 2

      • byk

        Bateria Laskowskiego to nie BAS

        • 1 0

  • zapomnieli dodac o wyprzedarzy gruntow

    zapomnieli dodac o wyprzedarzy gruntow

    • 6 0

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Wydarzenia

Majówkowe zwiedzanie Stoczni vol.7

20 zł
spacer

Vivat Gdańsk! Rekonstrukcje historyczne na Górze Gradowej

pokaz, spacer

Gdynia wielu narodowości

spotkanie, wykład

Sprawdź się

Sprawdź się

Kim był Augustyn Tarchała, który stał się jedną z atrakcji sopockiego mola?

 

Najczęściej czytane