Historia marynarzy z Helu

Michał Lipka

21 listopada 2012 (artykuł sprzed 11 lat)

Opinie (78)

Jednostki wchodzące w skład 13. Dywizjonu Trałowców.

Gdy Polska odzyskała niepodległość szybko zapadła decyzja o budowie na półwyspie Helskim obiektów militarnych, które z czasem weszły w skład Rejonu Umocnionego Hel. Dziś wieloletnią obecność wojska na mierzei przypomina jedynie szlak atrakcji turystycznych.

Trałowce wchodzące w skład 9 FOW.

fot. Marynarka Wojenna RP
Kontradmirał Włodzimierz Steyer, którego imieniem nazwano 9 FOW.

fot. Marynarka Wojenna RP
Admirał Floty Tomasz Mathea, obecnie dowódca Marynarki Wojennej, wcześniej dowódca 9 FOW.

fot. Marynarka Wojenna RP

W okresie międzywojennym na Helu powstał port wojenny oraz baterie artylerii stałej (m.in. słynna bateria im. Laskowskiego). Podczas kampanii wrześniowej Hel był jednym z ostatnich miejsc, które skapitulowały przed nieprzyjacielem. Niemcy również doceniali znaczenie tego terenu - tu zainstalowali swą potężną baterię z działami 406 mm, a ich okręty cumowały w helskim porcie. Po zakończeniu działań wojennych polskie dowództwo nie chciało zmarnować potencjału tego miejsca.

Czytaj także
Jak to z działami na Helu było
Z Helu nad Atlantyk: historia niemieckiej baterii

W latach 60. XX w., po kryzysie kubańskim, zapadła decyzja o wzmożeniu zbrojeń w ZSRR i jego państwach satelickich. Nie ominęło to i Polski.

W tym okresie nasza flota przechodziła okres dynamicznego rozwoju. Do służby wchodziły nowe okręty, które bądź budowano w rodzimych stoczniach, bądź też kupowano za granicą.

Równolegle marynarkę reorganizowano. Jednym z rozkazów wydanych przez wiceadmirała Zdzisława Studzińskiego, dowódcę marynarki wojennej, był ten z dnia 29 kwietnia 1965 r., a dotyczył sformowania nowej flotylli, która miała przejąć i rozwinąć zadania Brygady Obrony Wodnego Rejonu Głównej Bazy w Helu.

1 czerwca 1965 roku oficjalnie sformowano 9 Flotyllę Obrony Wybrzeża z bazą w Helu. Jej pierwszym dowódcą został komandor porucznik Tadeusz Mandat. Początkowo w skład flotylli wchodziły m.in. 13. dywizjon trałowców, 15. dywizjon kutrów trałowych, 11 dywizjon ścigaczy, pięć baterii artylerii stałej oraz węzły obserwacji i łączności.

Zadania stawiane przed flotyllą zmieniane były w zależności od aktualnych potrzeb i bieżącej sytuacji międzynarodowej, jednak do najważniejszych możemy zaliczyć: utrzymywanie stałej gotowości bojowej w czasie wojny, kryzysu i pokoju, szkolenie marynarzy i oficerów służących we flotylli, przeprowadzanie ćwiczeń w wykrywaniu i neutralizowaniu min morskich, aktywne współdziałanie z innymi związkami taktycznymi marynarki wojennej i pełnienie dyżurów ratowniczych w ramach operacji SAR.

W skład flotylli w latach 1966 - 1968 włączono również kompanię chemiczną, która dbała o jej bezpieczeństwo przeciwchemiczne.

Jak wspomniano wyżej, w tym czasie polska flota przechodziła liczne modernizacje, które nie ominęły również i 9 FOW. Dość szybko zdano sobie sprawę, iż dni baterii artylerii stałej są policzone i tak w połowie lat 70. powołano w ich miejsce baterie przeciwlotnicze.

Działania 9 FOW nie ograniczały się jednak wyłącznie do działań na terenie naszych wód terytorialnych. Już w lipcu 1965 roku jednostki wchodzące w skład flotylli pod dowództwem komandora Mandata udały się z wizytą do Helsinek. Podczas kolejnych lat jednostki wchodzące w skład flotylli wykonywały liczne zadania krajowe i zagraniczne, m.in. na przełomie lipca i sierpnia 1970 roku polskie trałowce wraz z okrętami innych państw przeprowadziły trałowanie bojowe w rejonie Bałtyku Zachodniego.

Szczególnie ważnym dniem był 18 listopada 1974 roku, kiedy to zapadła decyzja o nadaniu 9 Flotylli Obrony Wybrzeża imienia kontradmirała Włodzimierza Steyera, który podczas kampanii wrześniowej był dowódcą Rejonu Umocnionego Hel, a następnie, w latach 1947 - 1950, dowódcą polskiej floty.

Istotne wydarzenie miało również miejsce w 1987 roku, kiedy to na pokładzie trałowca ORP "Mewa" rejs na Westerplatte odbył papież Jan Paweł II. Oprócz tego jednostki flotylli brały udział w licznych ćwiczeniach krajowych i międzynarodowych, takich jak na przykład Lato-70, Posejdon-75, BALTOPS czy też Open Spirit, uzyskując zawsze wysokie noty.

Zadania stawiane przed flotyllą uległy istotnym zmianom po przystąpieniu Polski do NATO. Wtedy też zaczęły się przekształcenia: co prawda wycofywano przestarzałe jednostki, ale w ich miejsce nie wprowadzano nowych. Co gorsza, wobec zmniejszania środków finansowych przeznaczanych na rozwój Marynarki Wojennej, zapadła decyzja o rozformowaniu 9 Flotylli. Proces ten rozpoczęto w 2004 roku i ostatecznie po 41 latach istnienia, 28 grudnia 2006 roku 9 FOW przestała istnieć.

Warto tu zaznaczyć iż na jej czele stawali oficerowie którzy w późniejszych latach kierowali polską flotą wojenną, jak na przykład admirał floty Jędrzej Czajkowski (dowódca w latach 1990-1991), admirał floty Marek Brągoszewski (dowódca w latach 1991-1997) czy też obecny dowódca Polskiej Marynarki Wojennej admirał floty Tomasz Mathea (będący dowódcą 9 FOW w latach 2000-2002).

Dziś Hel nie pełni już funkcji militarnych - marynarka wojenna opuściła półwysep, na którym jedynym śladem po jej wieloletniej obecności jest system umocnień, chętnie odwiedzany przez miłośników historii.

Michał Lipkam.lipka@trojmiasto.pl

Opinie (78) 4 zablokowane

Sortowanie
- Od najstarszych
- Od najnowszych

Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2012-11-21 16:49

Podpis zdjęcia mija się z prawdą

Czy w dobie internetu tak trudno uzyskać prostą informację bo ta mija się z prawdą "Jednostki wchodzące w skład 13. Dywizjonu Trałowców."
Pierwszy płynie okręt rakietowy projektu 660 Orkan, Piorun lub Grom drugi zbiornikowiec Z-1 Bałtyk, które nigdy nie wchodziły w skład ww. dywizjonu.
Ale jak głosi notka o autorze: badacz historii polskiej Marynarki Wojennej od chwili jej powstania do czasów obecnych. W Polsce sami badacze i znawcy oraz twórcy zawiłych teorii tylko rzetelności brak.

Hobbysta
11 lat
- 16 0
Twoja opinia

Zmień treść

Czy w dobie internetu tak trudno uzyskać prostą informację bo ta mija się z prawdą "Jednostki wchodzące w skład 13. Dywizjonu Trałowców." Pierwszy płynie okręt rakietowy projektu 660 Orkan, Piorun lub Grom drugi zbiornikowiec Z-1 Bałtyk, które nigdy nie wchodziły w skład ww. dywizjonu. Ale jak głosi notka o autorze: badacz historii polskiej Marynarki Wojennej od chwili jej powstania do czasów obecnych. W Polsce sami badacze i znawcy oraz twórcy zawiłych teorii tylko rzetelności brak.
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2012-11-21 18:12

Błąd (2)

Panie Lipka, baterie artyleri stałej powstały po wojnie a nie w okresie międzywojennym. Byk że aż wstyd

Lutek
11 lat
- 8 6
Twoja opinia

Zmień treść

Panie Lipka, baterie artyleri stałej powstały po wojnie a nie w okresie międzywojennym. Byk że aż wstyd
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2012-11-21 20:51
  
  A bateria Laskowskiego? (1)
  
  j.w?????
  
  kirishima
  11 lat
  - 2 2
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  j.w?????
  Regulamin dodawania opinii
  - Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
    2012-11-22 14:28
    
    byk
    
    Bateria Laskowskiego to nie BAS
    
    Lutek
    11 lat
    
    1 0
    
    Twoja opinia
    
    Zmień treść
    
    Bateria Laskowskiego to nie BAS
    Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2012-11-21 18:41

Hel

Ciekawe,że o wojsku najwięcej mają do powiedzenia ci co mają kategorię D i nigdy nie byli nawet w harcerstwie!

Ikar z 33 letnim stażem pilota wojskowego
11 lat
- 14 3
Twoja opinia

Zmień treść

Ciekawe,że o wojsku najwięcej mają do powiedzenia ci co mają kategorię D i nigdy nie byli nawet w harcerstwie!
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2012-11-21 20:58

A teraz port stoi pusty i opuszczony przez marynarzy.

Tubylec
11 lat
- 9 0
Twoja opinia

Zmień treść

A teraz port stoi pusty i opuszczony przez marynarzy.
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2012-11-22 06:32

(1)

Pozdrowienia dla 55kpchem z Rozewia i wszystkich którzy tam odbyli służbę to też była 9 FOW.

m
11 lat
- 7 0
Twoja opinia

Zmień treść

Pozdrowienia dla 55kpchem z Rozewia i wszystkich którzy tam odbyli służbę to też była 9 FOW.
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2017-02-17 21:33
  
  98-99 jesień kpchem pozdrawiam z tarnowskich gór trochę nas tam było
  
  7 lat
  - 0 0
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  98-99 jesień kpchem pozdrawiam z tarnowskich gór trochę nas tam było
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2012-11-22 11:26

Mar.Woj

Dużo WODZÓW mało Indian...

m
11 lat
- 9 1
Twoja opinia

Zmień treść

Dużo WODZÓW mało Indian...
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2012-11-22 12:03

zapomnieli dodac o wyprzedarzy gruntow

zapomnieli dodac o wyprzedarzy gruntow

herman koszalek
11 lat
- 7 0
Twoja opinia

Zmień treść

zapomnieli dodac o wyprzedarzy gruntow
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2012-11-22 12:23

Obrońcy (1)

Mój Ojciec był jednym z obrońców Helu, jego nazwisko znajduje się na liście w muzeum. Z Helu trafił do niewoli niemieckiej a później na przymusowe roboty. Po wojnie pływał na trałowcach, które oczyszczały zatokę z min głębinowych i innego paskudztwa pozostałego w wodzie po zakończeniu działań wojennych. Imię Obrońców Helu nosi ZSO nr 6 na ul. Głębokiej w Gdańsku.

Krystyna
11 lat
- 15 0
Twoja opinia

Zmień treść

Mój Ojciec był jednym z obrońców Helu, jego nazwisko znajduje się na liście w muzeum. Z Helu trafił do niewoli niemieckiej a później na przymusowe roboty. Po wojnie pływał na trałowcach, które oczyszczały zatokę z min głębinowych i innego paskudztwa pozostałego w wodzie po zakończeniu działań wojennych. Imię Obrońców Helu nosi ZSO nr 6 na ul. Głębokiej w Gdańsku.
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2012-11-25 21:15
  
  Mam nadzieję
  
  że nie został zakatowany rzez ubecję w latach 50-tych
  
  Martini
  11 lat
  - 0 0
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  że nie został zakatowany rzez ubecję w latach 50-tych
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2012-11-25 07:50

2254 to byla Jednostka !!!!!!!!!!!! (3)

27 29 30 to były punkty ,tu była prawdziwa marynarka
pozdrawiam wiosna 90

obywatel trójmiasto
11 lat
- 4 0
Twoja opinia

Zmień treść

27 29 30 to były punkty ,tu była prawdziwa marynarka pozdrawiam wiosna 90
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2019-05-12 11:40
  
  BCI 73-75
  
  Pozdrawiam
  Diagram 45
  
  5 lat
  - 0 0
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Pozdrawiam Diagram 45
  Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2020-07-08 17:50
  
  byłem chwilę na Helu (1)
  
  Byłem tydzień na KD póżniej na 29 Wiosna 91
  
  3 lata
  - 0 0
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Byłem tydzień na KD póżniej na 29 Wiosna 91
  Regulamin dodawania opinii
  - Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
    2021-02-03 08:25
    
    Po
    
    Po 25 Rozewie
    
    3 lata
    
    0 0
    
    Twoja opinia
    
    Zmień treść
    
    Po 25 Rozewie
    Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2012-11-25 18:10

Hel najpiekniejsze miejsce na ziemi !

jako stary kaszub z Helu, wiem cos na ten temat!
Jako maly chlopak , zawsze chodzilismy z kumplami na "okrety" i marynarze zawsze nam dali czy to suchary czy puszke mleka. Wspaniale to byly czasy !!

Stefan
11 lat
- 4 0
Twoja opinia

Zmień treść

jako stary kaszub z Helu, wiem cos na ten temat! Jako maly chlopak , zawsze chodzilismy z kumplami na "okrety" i marynarze zawsze nam dali czy to suchary czy puszke mleka. Wspaniale to byly czasy !!
Regulamin dodawania opinii