Historia Cristalu. Początki "najelegantszego lokalu Wybrzeża"

Jarosław Wasielewski

8 kwietnia 2017 (artykuł sprzed 7 lat)

Opinie (353)

Najnowszy artykuł na ten temat Jak Wrzeszcz z ruin odbudowano. O Grunwaldzkiej Dzielnicy Mieszkaniowej

Cristal na pocztówce z 1962 roku. fot. J. Uklejewski (ze zbiorów autora).

Owiany legendą, nieistniejący już Cristal, był przez kilka dekad miejscem wyjątkowym na kulinarno-rozrywkowej mapie Trójmiasta. Warto przypomnieć jego początki.

Chociaż w pierwszych powojennych latach we Wrzeszczu działało wiele barów i restauracji, to jednak żadne z tych miejsc nie zyskało renomy lokalu eleganckiego, takiego, w którym można dobrze zjeść i gdzie warto się pokazać. Największa - i w tamtym czasie funkcjonalnie najważniejsza - dzielnica Gdańska, była pod tym względem upośledzona. Bardziej wymagająca klientela w poszukiwaniu doznań kulinarnych udawała się do Hotelu Monopol, działającego vis-á-vis Dworca Głównego, lub do sopockiego Grand Hotelu.

"Reprezentacyjny lokal gastronomiczny"

O budowie nowego "pawilonu gastronomicznego" w centrum Wrzeszcza zaczęto mówić pod koniec lat 50. ubiegłego wieku. Jego lokalizację wybrano nieprzypadkowo: popularny skwer przy szerokiej promenadzie łączącej dworzec kolejowy z handlową al. Grunwaldzką, w bezpośrednim sąsiedztwie działającego od końca 1951 roku Powszechnego Domu Towarowego "Neptun" (dziś w tym miejscu stoi biurowiec Neptun).

Nowoczesny, lekki, przeszklony budynek zaprojektował inż. architekt Witold Wierzbicki z Miastoprojektu, zaś wnętrza - inżynierowie Kobyliński i Kędziorek. Obiekt wyposażono w "meble artystycznej produkcji Państwowego Przedsiębiorstwa Strug".

Budowa Cristalu była prowadzona na przełomie lat 50. i 60. Restaurację otwarto 1 lipca 1961 r.

Niedoróbki i opóźnienia w realizacji poszczególnych etapów budowy sprawiały, że datę otwarcia ciągle przesuwano. Ostatecznie udało się zakończyć prace na początku lata 1961 roku.

Atrakcje dla podniebienia...

Cristal, opisywany przez prasę jako "placówka na wskroś nowoczesna i elegancka", otwarto w samo południe, w sobotę 1 lipca 1961 roku.

Atrakcje Gdańska na pocztówce z 1963 r. Co ciekawe, wśród nich znalazł się i Cristal (ze zbiorów autora).

Nazwa sugerowała światowy sznyt i elegancję - i tak też było w rzeczywistości. Na lokal składały się: oferująca "wykwintną kuchnię" restauracja na 200 miejsc wraz z tarasem letnim na 60 osób; najprawdziwszy cocktail bar; bar samoobsługowy "typu szwedzkiego" dla fanów "pośpiesznego jedzenia" o mocy przerobowej 2500 posiłków dziennie; kawiarnia kategorii pierwszej na 90 osób z letnim tarasem na 70 osób.

Cristal na pocztówce z połowy lat 60. XX wieku. fot. P. Krassowski (ze zbiorów autora).

Cristal posiadał także "własną wytwórnię wyrobów cukierniczych, garmażeryjnych, lodów i lodu konsumpcyjnego". Zarządzany przez Gdańskie Zakłady Gastronomiczne - Wrzeszcz lokal zatrudniał aż 100-osobowy personel.

...ale nie tylko

Jeszcze podczas trwania budowy Cristalu zapowiadano "liczne i urozmaicone imprezy rozrywkowe z pokazami mody włącznie". I rzeczywiście. W restauracji do godz. 2 nad ranem trwały dancingi - w pierwszym sezonie letnim do tańca przygrywał węgierski band Cövery, pod batutą Istvana Kovary'ego.

Reklama Cristalu w "Dzienniku Bałtyckim" z 1 VII 1961 (bibliotekacyfrowa.eu)

Od samego początku działalności w Cristalu prezentowano również "rewię mody", organizowaną rzez gdański Miejski Handel Detaliczny i Wojewódzką Agencję Imprez Artystycznych. "Modne kreacje demonstrowane będą przez urocze modelki Teatrzyku Reklamy Uniwersum"

Reklama Cristalu w "Dzienniku Bałtyckim" z 16 IX 1961 (bibliotekacyfrowa.eu)

Nic dziwnego zatem, że Cristal bardzo szybko stał się ważnym punktem na gastronomicznej i rozrywkowej mapie Trójmiasta. Taki status utrzymywał przez następne trzy dekady, zyskując grono stałych bywalców - także spoza Trójmiasta. Lokal dorobił się także własnej legendy. Sam nowoczesny pawilon był chętnie uwieczniany na pocztówkach - niekiedy umieszczano go pośród najważniejszych atrakcji Gdańska.

W nowych czasach

Cristal nie zniknął wraz z końcem PRL-u. W 1990 roku lokal przejął Ryszard Kokoszka, który na cyklicznych imprezach gościł lokalnych biznesmenów i ludzi polityki, organizował także pokazy mody i gale. Legenda Cristalu zyskała nowy rozdział.

Lokal zamknięto ostatecznie dopiero na początku 2009 roku. Po gruntownej przebudowie w budynku, którego dach zdobi wciąż oryginalny neon, działa obecnie kasyno i oddział PZU.

Po przemianach w 1989 r., Cristal był jak pierwsza połowa lat 90.: przaśny i w złym guście.

O autorze

Opinie (353) ponad 20 zablokowanych

Sortowanie
- Od najstarszych
- Od najnowszych

Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2017-04-10 10:18

w cristalu jadałem śniadania przed szkołą. (1)

po lekcjach, po drodze kupowałem świat młodych i wracałem na obiad. potem z rodzicami wracaliśmy do domu. jako, że było to w pierwszej klasie podstawówki, nie korzystałem z wieczorno nocnych uciech oferowanych przez lokal.

pozdro dla edytki
7 lat
- 7 1
Twoja opinia

Zmień treść

po lekcjach, po drodze kupowałem świat młodych i wracałem na obiad. potem z rodzicami wracaliśmy do domu. jako, że było to w pierwszej klasie podstawówki, nie korzystałem z wieczorno nocnych uciech oferowanych przez lokal.
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2017-04-10 15:41
  
  Swiat Młodych
  
  Kultowa gazeta. Byly fajne komiksy
  
  7 lat
  - 1 0
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Kultowa gazeta. Byly fajne komiksy
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2017-04-10 10:22

Przywróccie znowu ten lokal dostepny do dansingów,bo w 3city takiego brak!

Tam była fajna obsługa-kulturalny dyrektor sali,muza i towarzystwo a nie to co teraz same naćpane małolactwo i muzyka przy której nie można normalne wolnego tanca z przytulaniem z kobietą zatańczyc...

Adam
7 lat
- 12 1
Twoja opinia

Zmień treść

Tam była fajna obsługa-kulturalny dyrektor sali,muza i towarzystwo a nie to co teraz same naćpane małolactwo i muzyka przy której nie można normalne wolnego tanca z przytulaniem z kobietą zatańczyc...
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2017-04-10 10:37

(2)

Cyganeria w Brzeżnie i Wiking w Nowym Porcie
to były w latach 70-tych też super knajpy!

MG
7 lat
- 10 2
Twoja opinia

Zmień treść

Cyganeria w Brzeżnie i Wiking w Nowym Porcie to były w latach 70-tych też super knajpy!
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2017-04-10 15:42
  
  speluny znaczy
  
  7 lat
  - 1 1
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2017-04-11 20:37
  
  No i niedaleko Cristala przecież, OLIMP ;)
  
  7 lat
  - 0 1
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  No i niedaleko Cristala przecież, OLIMP ;)
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2017-04-10 10:43

to było 50 lat temu,póżniej inne knajpki przebiły to cudo

stande
7 lat
- 7 1
Twoja opinia

Zmień treść

to było 50 lat temu,póżniej inne knajpki przebiły to cudo
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2017-04-10 11:38

Napiszcie kiedyś artykuł o Bodedze w Gdyni

lokal tez kultowy od lat 60tych począwszy

7 lat
- 11 1
Twoja opinia

Zmień treść

lokal tez kultowy od lat 60tych począwszy
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2017-04-10 12:11

TAK SIĘ SZLACHTA BAWIŁA, a co szogunie ....

a robotnikowi i górnikowi ciemnote wciskali że jest żle ale bedzie dobrze,tylko nie mówili komu dobrze,podobnie jak za rządów PO.Taki lewicowy klimat,bujanie sie i śpiewanie przy stole z górnikami a w myślach stan swojego konta.

7 lat
- 9 2
Twoja opinia

Zmień treść

a robotnikowi i górnikowi ciemnote wciskali że jest żle ale bedzie dobrze,tylko nie mówili komu dobrze,podobnie jak za rządów PO.Taki lewicowy klimat,bujanie sie i śpiewanie przy stole z górnikami a w myślach stan swojego konta.
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2017-04-10 12:46

realista

mieli gdzie sie bawic ludzie po 40 a teraz PRALNIA

7 lat
- 8 0
Twoja opinia

Zmień treść

mieli gdzie sie bawic ludzie po 40 a teraz PRALNIA
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2017-04-10 23:08

Takie piekne zdjęcie z 1962 roku

...a teraz Gdańsk ciasny,zatłoczony,słoiki roszczeniowe,deweloperka wszędzie,a na tym zdj.taka piękna niezmącona przestrzeń,zieleń...ehmmm

Marta21
7 lat
- 11 1
Twoja opinia

Zmień treść

...a teraz Gdańsk ciasny,zatłoczony,słoiki roszczeniowe,deweloperka wszędzie,a na tym zdj.taka piękna niezmącona przestrzeń,zieleń...ehmmm
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2017-04-11 05:14

pizza (1)

po zamknięciu była kartka o ponownym otwarciu w nowym miejscu..
coś ktoś wie na temat.??

tom3czek
7 lat
- 4 0
Twoja opinia

Zmień treść

po zamknięciu była kartka o ponownym otwarciu w nowym miejscu.. coś ktoś wie na temat.??
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2018-01-26 11:54
  
  w gdańsku gł, kawałek za madisonem
  
  6 lat
  - 0 0
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2017-04-11 14:39

Gdzie teraz chodzą wyposzczone marynarzowe i kapitanowe ? (2)

7 lat
- 3 2
Twoja opinia

Zmień treść

Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2017-04-11 17:28
  
  Teraz to prawie ich nie ma.
  
  PLO i PZM skonczyly swoja dzialalnosc to i marynarze znikneli. Kilku pracuje za granica.
  
  That's all
  7 lat
  - 3 0
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  PLO i PZM skonczyly swoja dzialalnosc to i marynarze znikneli. Kilku pracuje za granica.
  Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2017-04-11 20:39
  
  Kiedyś towarzystwo z Cristala przeniosło się na jakis czas do Romantici na zaspie.
  
  A teraz, gdzie mozna mewki spotkac ?
  Chyba juz nigdzie ;)
  Chociaz ktos kiedys wspominał o Barbadosie ;)
  
  7 lat
  - 0 1
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Kiedyś towarzystwo z Cristala przeniosło się na jakis czas do Romantici na zaspie. A teraz, gdzie mozna mewki spotkac ? Chyba juz nigdzie ;) Chociaz ktos kiedys wspominał o Barbadosie ;)
  Regulamin dodawania opinii