• Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport

Historia Cristalu. Początki "najelegantszego lokalu Wybrzeża"

Jarosław Wasielewski
8 kwietnia 2017 (artykuł sprzed 7 lat) 
Cristal na pocztówce z 1962 roku. fot. J. Uklejewski (ze zbiorów autora). Cristal na pocztówce z 1962 roku. fot. J. Uklejewski (ze zbiorów autora).

Owiany legendą, nieistniejący już Cristal, był przez kilka dekad miejscem wyjątkowym na kulinarno-rozrywkowej mapie Trójmiasta. Warto przypomnieć jego początki.



Chociaż w pierwszych powojennych latach we Wrzeszczu działało wiele barów i restauracji, to jednak żadne z tych miejsc nie zyskało renomy lokalu eleganckiego, takiego, w którym można dobrze zjeść i gdzie warto się pokazać. Największa - i w tamtym czasie funkcjonalnie najważniejsza - dzielnica Gdańska, była pod tym względem upośledzona. Bardziej wymagająca klientela w poszukiwaniu doznań kulinarnych udawała się do Hotelu Monopol, działającego vis-á-vis Dworca Głównego, lub do sopockiego Grand Hotelu.

"Reprezentacyjny lokal gastronomiczny"

O budowie nowego "pawilonu gastronomicznego" w centrum Wrzeszcza zaczęto mówić pod koniec lat 50. ubiegłego wieku. Jego lokalizację wybrano nieprzypadkowo: popularny skwer przy szerokiej promenadzie łączącej dworzec kolejowy z handlową al. Grunwaldzką, w bezpośrednim sąsiedztwie działającego od końca 1951 roku Powszechnego Domu Towarowego "Neptun" (dziś w tym miejscu stoi biurowiec Neptun).

Nowoczesny, lekki, przeszklony budynek zaprojektował inż. architekt Witold Wierzbicki z Miastoprojektu, zaś wnętrza - inżynierowie KobylińskiKędziorek. Obiekt wyposażono w "meble artystycznej produkcji Państwowego Przedsiębiorstwa Strug".

Budowa Cristalu była prowadzona na przełomie lat 50. i 60. Restaurację otwarto 1 lipca 1961 r. Budowa Cristalu była prowadzona na przełomie lat 50. i 60. Restaurację otwarto 1 lipca 1961 r.
Niedoróbki i opóźnienia w realizacji poszczególnych etapów budowy sprawiały, że datę otwarcia ciągle przesuwano. Ostatecznie udało się zakończyć prace na początku lata 1961 roku.

Atrakcje dla podniebienia...

Cristal, opisywany przez prasę jako "placówka na wskroś nowoczesna i elegancka", otwarto w samo południe, w sobotę 1 lipca 1961 roku.

Atrakcje Gdańska na pocztówce z 1963 r. Co ciekawe, wśród nich znalazł się i Cristal (ze zbiorów autora). Atrakcje Gdańska na pocztówce z 1963 r. Co ciekawe, wśród nich znalazł się i Cristal (ze zbiorów autora).
Nazwa sugerowała światowy sznyt i elegancję - i tak też było w rzeczywistości. Na lokal składały się: oferująca "wykwintną kuchnię" restauracja na 200 miejsc wraz z tarasem letnim na 60 osób; najprawdziwszy cocktail bar; bar samoobsługowy "typu szwedzkiego" dla fanów "pośpiesznego jedzenia" o mocy przerobowej 2500 posiłków dziennie; kawiarnia kategorii pierwszej na 90 osób z letnim tarasem na 70 osób.

Cristal na pocztówce z połowy lat 60. XX wieku. fot. P. Krassowski (ze zbiorów autora). Cristal na pocztówce z połowy lat 60. XX wieku. fot. P. Krassowski (ze zbiorów autora).
Cristal posiadał także "własną wytwórnię wyrobów cukierniczych, garmażeryjnych, lodów i lodu konsumpcyjnego". Zarządzany przez Gdańskie Zakłady Gastronomiczne - Wrzeszcz lokal zatrudniał aż 100-osobowy personel.

...ale nie tylko

Jeszcze podczas trwania budowy Cristalu zapowiadano "liczne i urozmaicone imprezy rozrywkowe z pokazami mody włącznie". I rzeczywiście. W restauracji do godz. 2 nad ranem trwały dancingi - w pierwszym sezonie letnim do tańca przygrywał węgierski band Cövery, pod batutą Istvana Kovary'ego.

Reklama Cristalu w "Dzienniku Bałtyckim" z 1 VII 1961 (bibliotekacyfrowa.eu) Reklama Cristalu w "Dzienniku Bałtyckim" z 1 VII 1961 (bibliotekacyfrowa.eu)
Od samego początku działalności w Cristalu prezentowano również "rewię mody", organizowaną rzez gdański Miejski Handel Detaliczny i Wojewódzką Agencję Imprez Artystycznych. "Modne kreacje demonstrowane będą przez urocze modelki Teatrzyku Reklamy Uniwersum"

Reklama Cristalu w "Dzienniku Bałtyckim" z 16 IX 1961 (bibliotekacyfrowa.eu) Reklama Cristalu w "Dzienniku Bałtyckim" z 16 IX 1961 (bibliotekacyfrowa.eu)
Nic dziwnego zatem, że Cristal bardzo szybko stał się ważnym punktem na gastronomicznej i rozrywkowej mapie Trójmiasta. Taki status utrzymywał przez następne trzy dekady, zyskując grono stałych bywalców - także spoza Trójmiasta. Lokal dorobił się także własnej legendy. Sam nowoczesny pawilon był chętnie uwieczniany na pocztówkach - niekiedy umieszczano go pośród najważniejszych atrakcji Gdańska.

W nowych czasach

Cristal nie zniknął wraz z końcem PRL-u. W 1990 roku lokal przejął Ryszard Kokoszka, który na cyklicznych imprezach gościł lokalnych biznesmenów i ludzi polityki, organizował także pokazy mody i gale. Legenda Cristalu zyskała nowy rozdział.

Lokal zamknięto ostatecznie dopiero na początku 2009 roku. Po gruntownej przebudowie w budynku, którego dach zdobi wciąż oryginalny neon, działa obecnie kasyno i oddział PZU.
Po przemianach w 1989 r., Cristal był jak pierwsza połowa lat 90.: przaśny i w złym guście. Po przemianach w 1989 r., Cristal był jak pierwsza połowa lat 90.: przaśny i w złym guście.

O autorze

autor

Jarosław Wasielewski

badacz i popularyzator historii Gdańska, autor bloga poświęconego w całości przeszłości i teraźniejszości Wrzeszcza.

Opinie (353) ponad 20 zablokowanych

  • (1)

    100 razy lepiej wspominam pączkarnię tuż obok. W tamtych czasach związana byłam ze Szkołą Muzyczną na Dmowskiego i codziennie dochodziły do nas niesamowite zapachy wypiekanych tam pączusiów. Zastanawiam się, czy powstała niedawno Stara Pączkarnia koło Dolarowca z filią na Żabiance ma z tą dawną coś wspólnego? Przyznam, że też zacne wypieki tam mają.

    • 8 2

    • jedni wpit....li paczki a inni sie dobrze bawili.zycie @- werty

      • 0 0

  • tak sobie lajkuję ..z sympatią chociaż cristalu nie znam (2)

    ale każde miasto miało taki swój ecsclusiv lokal i nie była to kwestia z osobna wydumanych cen wystroju menu muzyki czy stałych bywalców tam się chodziło po prostu dla atmosfery którą tworzyło to wszystko razem wymieszane z obsługą która pojawiła się na świecie dla tego zajęcia...dzisiaj też się zdarzają takie klimatyczne miejsca ale ich rozpoznawalność jest mniejsza...co odpowiada jednemu to drugiemu nie..może jednak warto coś polecić ...podobnego do tego...dawniejszego cristalu..jak wiecie to piszcie!!!!pozdrawiam

    • 4 0

    • w Gdyni była to Bodega! (1)

      • 0 0

      • roza wiatrow i marynarzowe mokre w kroku

        • 1 0

  • Gdzie teraz chodzą wyposzczone marynarzowe i kapitanowe ? (2)

    • 3 2

    • Kiedyś towarzystwo z Cristala przeniosło się na jakis czas do Romantici na zaspie.

      A teraz, gdzie mozna mewki spotkac ?
      Chyba juz nigdzie ;)
      Chociaz ktos kiedys wspominał o Barbadosie ;)

      • 0 1

    • Teraz to prawie ich nie ma.

      PLO i PZM skonczyly swoja dzialalnosc to i marynarze znikneli. Kilku pracuje za granica.

      • 3 0

  • (2)

    Cyganeria w Brzeżnie i Wiking w Nowym Porcie
    to były w latach 70-tych też super knajpy!

    • 10 2

    • No i niedaleko Cristala przecież, OLIMP ;)

      • 0 1

    • speluny znaczy

      • 1 1

  • restouracje (3)

    jantar gedania pod kominkiem akwarium newska wiking w nowym porcie paradis w brzeznie bylo sie gdzie zabawic i wszyscy byli zarobieni cinkciarze swoje panienki swoje kelnerzy rowniez a ile flaszek sie wypilo pod stolikiem i krolowal przeboj -daj mi ta noc- i bylo cacy brak slow te czsy nie wroca......

    • 25 1

    • (2)

      Zapomniałeś o Balladynie, Cyganerii, Lido, Rondo, Fortach, Kaponierze, Tropicanie, Atrium, Romantice i kilku innych

      • 8 0

      • Morenka,Caro w Jelitkowie gdzie teraz się budyń wybudował,Parkowa i wiele innych a dzisiaj to byle co z piwem z woda. (1)

        • 2 1

        • Palowa, Pod Wieżą, Kameralna, Marysieńka, Sambia, Relax, Jachtowa ...

          Oj było tego :)

          • 1 0

  • poproszę taki artykuł o innych bawialniach (5)

    z góry dziękuję

    • 27 0

    • Relax i Sambia na stogach

      • 0 0

    • victoria

      • 0 0

    • romantica (1)

      Na Zaspie

      • 5 1

      • Ermitaaaage

        Świętojańska,Gdynia;))

        • 3 2

    • dokladnie

      np. o morence

      • 3 1

  • Duzy Febo z Chelmu (9)

    Na ostatnim zdjeciu

    • 21 0

    • (5)

      Najwiekszy koksu na starym chelmie...pamietam jak zapiep**al na procsji bozego ciala bez koszulki...ha ha to byly czasy

      • 12 0

      • Konfitura byl (4)

        • 8 0

        • Jak go spotkasz na Chelmie to mu to powiedz

          • 0 0

        • A Wadasy jeszcze żyją ? (2)

          • 2 1

          • (1)

            Przestań z takimi wpisami..

            • 2 2

            • Ale o co Ci chodzi?

              • 3 0

    • Duzy febo (2)

      A jest tez maly? Chyba febo jest tylko jeden, nie na rakiego druguego idioty

      • 0 3

      • mały to majtkach

        • 0 0

      • chełm

        tak febo ma brata mlodszego

        • 1 1

  • to bylo super miejsce, mielismy tam swoj biznes i kasy bylo pelno. (3)

    Dzisiaj gram regularnie w Cristalu w kasynie bo sie tyle uzbieralo ze nie trzena pracowac. Polokowane w nieruchomosciach i kasa za wynajem co miesiac splywa.

    • 6 10

    • Waldek to definicja pasozyta.

      • 0 1

    • (1)

      A w przerwach w grze piszesz komentarze.

      • 6 1

      • a co zazdroscisz ? moje zycie to szampan i ruletka. zapracowalem na to.

        • 2 6

  • Pytanie (2)

    Czy ten Pan zaraz za Bolkiem to Jurek Kryński?

    • 6 5

    • (1)

      Tak,to Jurek Kryński,pierwszy z lewej to chyba Balcerzak ,brat nieżyjącego kulturysty Andrzeja Balcerzaka,

      • 1 0

      • Pierwszy z lewej to Febo z Chelmu.

        • 0 0

  • (1)

    Myślicie, że w kasynie w Cristalu można dużo urwać? Słyszałem , że ktoś na maszynkach urwał 10 000zł

    • 3 15

    • Ja słyszałem, że Miś z II LO urwał 15000 zł , ale wszystko prz***ał na zdrapkach

      • 2 0

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Wydarzenia

Majówkowe zwiedzanie Stoczni vol.7

20 zł
spacer

Vivat Gdańsk! Rekonstrukcje historyczne na Górze Gradowej

pokaz, spacer

Gdynia wielu narodowości

spotkanie, wykład

Sprawdź się

Sprawdź się

Do jakiego zakonu należał Sopot od 1316 roku?

 

Najczęściej czytane