- 1 Siedem pchnięć, dziura w głowie od kuli i złamana ręka (17 opinii)
- 2 Po 80 latach dzwony wróciły do Gdańska (165 opinii)
- 3 Szukają szczątków legionisty na Westerplatte (52 opinie)
- 4 Lody Miś były serwowane na ruinach zamku (6 opinii)
- 5 Te zdjęcia obejrzysz przez specjalne okulary (8 opinii)
- 6 Zamiast Rębiechowa lotnisko na morzu (227 opinii)
Historia Cristalu. Początki "najelegantszego lokalu Wybrzeża"
Owiany legendą, nieistniejący już Cristal, był przez kilka dekad miejscem wyjątkowym na kulinarno-rozrywkowej mapie Trójmiasta. Warto przypomnieć jego początki.
Chociaż w pierwszych powojennych latach we Wrzeszczu działało wiele barów i restauracji, to jednak żadne z tych miejsc nie zyskało renomy lokalu eleganckiego, takiego, w którym można dobrze zjeść i gdzie warto się pokazać. Największa - i w tamtym czasie funkcjonalnie najważniejsza - dzielnica Gdańska, była pod tym względem upośledzona. Bardziej wymagająca klientela w poszukiwaniu doznań kulinarnych udawała się do Hotelu Monopol, działającego vis-á-vis Dworca Głównego, lub do sopockiego Grand Hotelu.
"Reprezentacyjny lokal gastronomiczny"
O budowie nowego "pawilonu gastronomicznego" w centrum Wrzeszcza zaczęto mówić pod koniec lat 50. ubiegłego wieku. Jego lokalizację wybrano nieprzypadkowo: popularny skwer przy szerokiej promenadzie łączącej dworzec kolejowy z handlową al. Grunwaldzką, w bezpośrednim sąsiedztwie działającego od końca 1951 roku Powszechnego Domu Towarowego "Neptun" (dziś w tym miejscu stoi biurowiec Neptun).
Nowoczesny, lekki, przeszklony budynek zaprojektował inż. architekt Witold Wierzbicki z Miastoprojektu, zaś wnętrza - inżynierowie Kobyliński i Kędziorek. Obiekt wyposażono w "meble artystycznej produkcji Państwowego Przedsiębiorstwa Strug".
Niedoróbki i opóźnienia w realizacji poszczególnych etapów budowy sprawiały, że datę otwarcia ciągle przesuwano. Ostatecznie udało się zakończyć prace na początku lata 1961 roku.
Atrakcje dla podniebienia...
Cristal, opisywany przez prasę jako "placówka na wskroś nowoczesna i elegancka", otwarto w samo południe, w sobotę 1 lipca 1961 roku.
Nazwa sugerowała światowy sznyt i elegancję - i tak też było w rzeczywistości. Na lokal składały się: oferująca "wykwintną kuchnię" restauracja na 200 miejsc wraz z tarasem letnim na 60 osób; najprawdziwszy cocktail bar; bar samoobsługowy "typu szwedzkiego" dla fanów "pośpiesznego jedzenia" o mocy przerobowej 2500 posiłków dziennie; kawiarnia kategorii pierwszej na 90 osób z letnim tarasem na 70 osób.
Cristal posiadał także "własną wytwórnię wyrobów cukierniczych, garmażeryjnych, lodów i lodu konsumpcyjnego". Zarządzany przez Gdańskie Zakłady Gastronomiczne - Wrzeszcz lokal zatrudniał aż 100-osobowy personel.
...ale nie tylko
Jeszcze podczas trwania budowy Cristalu zapowiadano "liczne i urozmaicone imprezy rozrywkowe z pokazami mody włącznie". I rzeczywiście. W restauracji do godz. 2 nad ranem trwały dancingi - w pierwszym sezonie letnim do tańca przygrywał węgierski band Cövery, pod batutą Istvana Kovary'ego.
Od samego początku działalności w Cristalu prezentowano również "rewię mody", organizowaną rzez gdański Miejski Handel Detaliczny i Wojewódzką Agencję Imprez Artystycznych. "Modne kreacje demonstrowane będą przez urocze modelki Teatrzyku Reklamy Uniwersum"
Nic dziwnego zatem, że Cristal bardzo szybko stał się ważnym punktem na gastronomicznej i rozrywkowej mapie Trójmiasta. Taki status utrzymywał przez następne trzy dekady, zyskując grono stałych bywalców - także spoza Trójmiasta. Lokal dorobił się także własnej legendy. Sam nowoczesny pawilon był chętnie uwieczniany na pocztówkach - niekiedy umieszczano go pośród najważniejszych atrakcji Gdańska.
W nowych czasach
Cristal nie zniknął wraz z końcem PRL-u. W 1990 roku lokal przejął Ryszard Kokoszka, który na cyklicznych imprezach gościł lokalnych biznesmenów i ludzi polityki, organizował także pokazy mody i gale. Legenda Cristalu zyskała nowy rozdział.
Lokal zamknięto ostatecznie dopiero na początku 2009 roku. Po gruntownej przebudowie w budynku, którego dach zdobi wciąż oryginalny neon, działa obecnie kasyno i oddział PZU.
O autorze
Jarosław Wasielewski
badacz i popularyzator historii Gdańska, autor bloga poświęconego w całości przeszłości i teraźniejszości Wrzeszcza.
Opinie (353) ponad 20 zablokowanych
-
2017-04-08 21:41
cristal
padł PO imprezach BOLKA.
- 20 16
-
2017-04-08 21:11
Tak było (1)
Mafia. Polityka. Wałęsa.
Przeciętny Polak był tam tylko przystawką.- 36 8
-
2017-04-08 21:38
Tak jak dzisiaj centra handlowe, ludzie to tylko tło operacyjne do wyłudzenia vat :-)
- 20 1
-
2017-04-08 17:54
CRISTAL był pięknym modernistycznym budynkiem. (3)
Restauracja z dancingiem i striptizem na piętrze. A na parterze bar z dobrym jedzeniem. Wtedy na wejście na piętro lub do baru na parterze stać było każdego.
A dzisiejszy CRISTAL to szklany klocek. A w środku kasyno.- 33 2
-
2017-04-08 21:14
Cristal powstal z owczesnej mody na tego rodzaju obiekty.
Podobnie wygladal budynek LOT'u w Gdansku. Ten sam styl.
- 7 0
-
2017-04-08 18:50
(1)
i też każdego stać by wejść do Kasyna
- 5 9
-
2017-04-08 20:36
Wejść do kasyna? Po co ?
Równie dobrze można zagrać w LOTTO. Będzie taniej. A szanse na wygrane podobne.
- 13 0
-
2017-04-08 20:45
I komu to, kur... , przeszkadzało ? (3)
- 26 4
-
2017-04-08 20:52
(2)
Ja sie pochwale, raz urwałem 3000 , ale to w maszynowni na Siedlcach
- 5 4
-
2017-04-08 20:57
(1)
zazwyczaj w takich lokalach nie da sie przegrać. jest to raczej pewna inwestycja.
widac to po ludziach ktorzy tam przychodza- 8 2
-
2017-04-08 21:03
Dobrze gada
- 3 2
-
2017-04-08 21:01
Takie budynki jak CRISTAL ...
....to modernizm, a nie socrealizm. Dlaczego Cristal zamieniono w szklane pudełko?
Dlaczego na taką paskudną transformację pozwolił miejski konserwator zabytków?- 27 0
-
2017-04-08 20:51
Panie Jarku.
Dziękuję za dobry artykuł o Cristalu. To był fajny modernistyczny budynek. Pod koniec istnienia wyglądał szkaradnie. . Podobnie wygląda budynek LOTU koło Bramy Wyżynnej. Gdy powstał był ikoną modernizmu, a teraz ?
- 19 2
-
2017-04-08 15:40
Wprowadzili internet, rozmowy na skype i teraz marynarzowe w domach siedzą bo mąż może łatwo sprawdzić (1)
To i Cristal musiał zbankrutować
- 77 6
-
2017-04-08 20:42
Nie ma statków, nie ma marynarzy, nie ma penelop :-)
Tak na marginesie - na youtubie powinien być film Mewy z 1986r - można sobie przypomnieć klimat tamtego Gdańska i jednego z lokali :-)- 14 0
-
2017-04-08 20:28
Kasyno
zarąbiście, że teraz w Cristalu jest kasyno. Nareszcie jest gdzie pograć na maszynkach, czy na rulecie
- 7 20
-
2017-04-08 20:25
A kto pamięta tą fajną knajpke w Cristalu?
Nieraz się tam z dziewczynami na randki umawiało:)
- 18 1
-
2017-04-08 19:59
a kto ma prawo decydować co jest "przaśne i w złym guście" jakaś "elyta" się odezwała?
- 13 6
Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.