• Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport

Trzeci dziecięcy grób sprzed lat na cmentarzu Ujeścisko

Aleksandra Nietopiel
22 czerwca 2022 (artykuł sprzed 1 roku) 
Fragment grobu w kształcie tumby należący do Heinza Jahnke Fragment grobu w kształcie tumby należący do Heinza Jahnke

Na cmentarzu UjeściskoMapka, dawnym Wonneberg Friedhof, natrafiono na trzeci dziecięcy grób. Mogiła w formie tumby jest uszkodzona. Udało się też znaleźć fragment tablicy informującej o zmarłej osobie. Od 2017 r. odkopano i przywrócono pamięci ok. 130 grobów i płyt nagrobnych na tej dawnej ewangelickiej nekropolii.



Czy zdarza ci się wstąpić na opuszczony cmentarz?

Dawnym cmentarzem ewangelickim (działał w latach 1648-1961) przy ul. CedrowejMapka w Gdańsku od pięciu lat społecznie opiekuje się pani Aleksandra Wieliczko. Przychodzi tam w wolnej chwili. Porządkuje przestrzeń, szuka, oczyszcza i kompletuje elementy nagrobków, płyt i kamieni.

Jej praca przypomina składanie puzzli. Jest fizycznie ciężka, bo kamienie sporo ważą i trzeba je jeszcze odkopać - choćby spod korzeni drzew, które w części jako samosiejki pokrywają teren cmentarza.

Postępem prac społeczna opiekunka dzieli się z innymi w mediach społecznościowych. W ostatnim czasie udało jej się odkopać i oczyścić grób dziecięcy w kształcie tumby.

  • Jeden z ostatnio odkrytych grobów w formie tumby - imitacji małej trumny.
  • Fragment grobu w kształcie tumby należący do Heinza Jahnke
  • Odkopana tablica nagrobna w korzeniu drzewa
  • Kamienie będące fragmentami grobów. Odkładane czekają na skompletowanie z pozostałymi fragmentami odnajdowanymi w różnych częściach cmentarza.
  • Uratowane, na nowo ułożone groby ziemne otoczone ciosanymi kamieniami.
  • Jeden z odkrytych grobowców.
  • Grób, którego naprawa stała się celem projektu dzielnicowego w Budżecie Obywatelskim 2022.

- Na tym cmentarzu pochowani są mieszkańcy dawnego Ujeściska, ale również ci z innych okolic. Liczba tych osób jest bardzo duża, bo cmentarz ma kilka stuleci. W księgach parafialnych widnieją dane ponad tysiąca osób tu spoczywających. Wykonując prace na tym cmentarzu, zależy mi, żeby udostępnić gdańszczanom nagrobki, które w taki sposób wówczas formowano. Są wśród nich groby ziemne, otoczone ciosanymi kamieniami - one tutaj dominują. Ale wśród tych prostych grobów są też te wzruszające - czyli groby dzieci. Jak wyczytamy w księgach parafialnych, śmiertelność wśród dzieci w XVII i XIX wieku była ogromna - mówi pani Aleksandra.
Podczas prac udało się ustalić z imienia i nazwiska miejsca pochówku dzieci. Groby, które odkopano, mają formę tumby - czyli imitacji małej trumny. Wszystkie są rozbite. W całości nie uchowały się też podstawy i tablice.

Z fragmentów tablic udało się przyporządkować nazwiska zmarłych dzieci. Są to trzyletnia Emma Böhnke, Kurt Paul Thiem i dwu- lub czteroletni Heinz Jurgen Jahnke, którego grób odkryto ostatnio.

Cel: utworzenie Niebiańskiego Ogrodu



Mapa cmentarza aktualizowana jest na bieżąco. Do tej pory, przez pięć lat prac, udało się odkopać ok. 130 grobów. Mimo braku oznaczeń kwater wytyczono główną alejkę. Ostatecznym założeniem jest stworzenie tam Niebiańskiego Ogrodu, czyli ogrodu dla zmarłych, miejsca, gdzie jest dużo kwiatów i zieleni.

- Już pojawiają się jakieś rośliny, ale w formie eksperymentu, bo na miejscu nie ma dostępu do bieżącej wody. Jest ciemno i sucho. Akceptowalnym kolorem jest biel, bo dzięki niej wydobywa się kolor kamieni, które są pastelowe, a dodawanie bardziej jaskrawych zdominuje subtelność i spokój tego miejsca. Dlatego ważne jest, żeby była to szarość, biel, spokojna zieleń - wyjaśnia Aleksandra Wieliczko.
  • Cmentarz na Ujeścisku to zielone miejsce, docelowo ma się zamienić w Niebiański Ogród.
  • Cmentarz na Ujeścisku to zielone miejsce, docelowo ma się zamienić w Niebiański Ogród.
  • Cmentarz na Ujeścisku to zielone miejsce, docelowo ma się zamienić w Niebiański Ogród.
  • Cmentarz na Ujeścisku to zielone miejsce, docelowo ma się zamienić w Niebiański Ogród.


Znane są nazwiska, nieznane miejsca pochówku



Nazwiska wszystkich pochowanych osób na cmentarzu na Ujeścisku są znane dzięki księgom parafialnym nieistniejącego już kościoła św. Jerzego, który znajdował się przy nekropolii (do dzisiaj zachowała się pastorówka, w której mieści się obecnie przychodnia). Nie wszystkie odkryte groby pozwalają jednak stwierdzić, do kogo należą, ponieważ brakuje płyt z nazwiskiem zmarłego. Jest też problem z miejscem pochówku. Groby są zniszczone i porozbijane, ich części znajdują się w różnych miejscach cmentarza. Zdarzają się też sytuacje, że są tablice, udało się zidentyfikować osobę, ale nie znane jest miejsce jej pochówku.

Ocalić od zapomnienia



Jak mówi pani Aleksandra, fala zainteresowania pochówkiem bliskich na tym cmentarzu już minęła, a kolejne pokolenia już się tym nie interesują. Dla niej opieka nad tą nekropolią to sprawa osobista. Mimo że z wykształcenia nie jest historykiem, to chce za wszelką cenę, przy doraźnej pomocy mieszkańców czy właścicieli firm, przywrócić pamięć o zmarłych, tworząc tam piękne, zielone miejsce.

Nieistniejące cmentarze. Jedyne, jakie możemy dziś odwiedzić

Dawny cmentarz ewangelicki przy ul. Cedrowej działał w latach 1648-1961. W latach 60. XX wieku został zdewastowany i od tamtego czasu przez lata pokrywały go tony śmieci. Na 2022 rok do Budżetu Obywatelskiego zostały zgłoszone dwa projekty dotyczące tego miejsca. Pierwszy - dzielnicowy - dotyczył ratowania zabytku sztuki cmentarnej, chodziło o jeden z nagrobków, i drugi z Zielonego Budżetu Obywatelskiego ogrodzenie cmentarza - bukszpan żywopłot.

Zaginione kaplica i dzwonnica z cmentarza Lutra odnalazły się po latach

Opinie (61)

  • Jest jeszcze dawny cmentarz nieistniejącego już psychiatryka w Wejherowie. Same płytki nagrobne, ale mimo to warto zajrzeć.

    • 13 0

  • Zniszczenie drzew (4)

    Niestety, podczas prowadzenia prac, pani Alicja zniszczyła korzenie kilkunastu drzew, łamiąc tym samym zapisy ustawy o ochronie przyrody. Przywracaniu pamięci TAK, niszczeniu zieleni Nie!

    • 12 26

    • Natręt (2)

      Gdzie byłaś, gdy niszczono Mierzeję Wiślaną, park na Witominie, gdzie teraz rośnie kolejny betonowy blok? Tam do drzewa się żadnego nie przykułaś, więc proszę skończ z tą nagonką na panią Wieliczko.
      Jeśli masz jakiś problem to zapraszam na rozmowę twarzą w twarz i to nie tylko z panią Aleksandrą.

      • 14 5

      • Chętnie się spotkam.

        Oczywiście chętnie się spotkam. Możemy jeszcze zaprosić prawnika i kogoś z referatu ekologicznego Straży Miejskiej. Może p. Wieliczko zrozumie, że źle postępuje. Ciekawe kto poniesie odpowiedzialność, gdy drzewo z podciętymi korzeniami na kogoś się przewróci

        • 3 2

      • proponuję od razu spotkanie z policją i prokuratorem

        Kobieto przestań podcinać korzeni drzewom to damy Ci spokój. Twoje groby są martwe, a drzewa są żywe. Dlaczego niszczysz drzewa? opamiętaj się

        • 0 1

    • aa

      zgadzam się

      • 0 0

  • Niszczycielka drzew (4)

    Jak ta Pani śmie kłamać. Przepiłowała korzenie 14 zdrowym drzewom. Tylko czekać jak uschną. Składuje gruz i cegły pod drzewami. Takich powinni zamykać. Skazała na zniszczenie piękne stare drzewa.

    • 13 26

    • (3)

      Czyli lepiej żeby wszedł deweloper i zalał wszystko betonem ? Uwielbiam zieleń, ptaki i zwierzęta, ale trzeba przy tym mieć trochę oleju w głowie. Przeoilowanie jednego korzenia nie zaszkodzi staremu drzewu. Ono sobie da radę z drugiej strony. Gdybyś choć trochę wiedział/a o przyrodzie nie wpisywałby człowieku takich głupot.

      • 2 3

      • O to ciekawe (1)

        Chętnie się dowiem , gdzie zdobyła Pani/Pan tą wiedzę. Bo nijak ma się do współczesnej nauki o drzewach

        • 2 1

        • jakiej to nauki, proszę o źródło i autorów

          • 0 0

      • Nie przepiłowała jednego korzenia tylko po kilkanaście korzeni przy każdym z 14 drzewach. Przepiłowane korzenie mają średnicę ponad 5 cm, czyli są to korzenie szkieletowe. A zamierza przepiłować więcej, napisała na FB, że będzie obniżać teren. Takie działania to przestępstwo. Odkopała ziemię przy drzewach o pół metra w głąb. Chce się pozbyć tych drzew bo powiedziała że jej przeszkadzają. Dlatego kłamie o niebiańskim ogrodzie. To ma być ogród bez drzew. Kilka już sama ścięła

        • 0 0

  • ,,,,,, (1)

    Fakt developer usuwa tylko widoczne groby a nie widoczne zostają zalane betonem tak jak na osiedlu Foscha w Gdańsku mieszkasz nad duszami zmarłych

    • 14 0

    • Focha negatywny człowiek

      • 1 0

  • Biedne drzewa

    Smutne i przykre, że przy tych pracach "porządkowych" ucierpiało kilkanaście drzew...

    • 10 19

  • (3)

    Uporczywość w swojej wizji, którą stworzyła Pani Aleksandra, godna podziwu, niestety szkoda roślinności oraz drzew, które zostały uszkodzone podczas prac "wykopaliskowych". Już nie wspominając jakie gatunki objęte ochrona prawną lub określone jako zagrożone mogły zostać zniszczone.

    • 18 44

    • Litości !!!!! (2)

      Tak oczywiście na pewno rósł tam 300 letni dąb bartek.litosci co jest ważniejsze pamięć po przodkach czy jakieś samosiejki!!!

      • 5 4

      • Samosiejka (1)

        Sam jesteś samosiejka. Wyobraź sobie, że Puszcza Białowieska to też samosiejki, co nie znaczy, że można ją wycinać na nielegalu

        • 2 1

        • Wizyta

          Trzeba to miejsce wpierw zobaczyć, a nie mówić o jakimś usuwaniu, uszkadzaniu roślinności. Wszystko jest robione z głową, a takie komentarze nie maja sensu.

          • 2 0

  • anna

    bardzo podziwiam ta panie. Zniczono rozne cmetarze w Gdansku bo to zydowski a tam ewangelicki.Wychowalam sie wiekszosci w Gdansku w wolny ,niemiecki ,ruski i komunistyczny i tak dalej. Tylko kazdy cos zabranial a najbardziej po wojnie. W gazetach malo bylo wspomnien ajak to o ruskach itd. Teraz moze na tyle lepiej ze historyki odnajduja i pisza duzo(Januszajtyc ,Danieluck i inny)Tak i ze sa Computery mozna speichen. Ludzie nie wiedzieli o kosciele sw.Jozefa o Mariackim ze ewageliski byl do1945 roku zniszczono cmetarz zydowski ktorego nawet niemcy nie zniszczeli po wojnie tyle grobowcow bylo my jako dzieci tam chodzilismy ogladac miastotez zniszczylo bo zrobili parkin dla samochodow itd .Ale jeszcze raz pania podziwiam .

    • 6 3

  • Ciekawe dokładnie taka sama widziałem na opuszczonym cenntarzu mennonickim w powiecie Malborka im. jednym zdjęciu widać wystającą z ziemi kamienną ozdobę w kształcie pnia. Co ciewe do

    • 0 0

  • Świetnie, że są tacy ludzie, którzy dbają o te cmentarze, zresztą mamy dobry przykład w Trójmieście, że to ma sens

    Czyli stary cmentarz na Kolibkach, gdzie też były zagrzebane w ziemi nagrobki itd.

    • 46 7

  • (1)

    Zdjęcie numer 9 przedstawia wyłaniający się z trawy "pień", prawdopodobnie wykuty z jasnego kamienia. Najprawdopodobniej był to piedestał pod tablice, tworzący z nia całość i będąca najpewniej nagrobkiem. Co ciekawe, dokładnie coś identycznego widziałem na dawnym, opuszczonym i mocno zarośniętym cmentarzu mennonickim na Żuławach, z przełomu xvii i xix wieku...

    • 1 0

    • Pojedź do Wilna na Rosę. Zobaczysz mnóstwo

      Takich nagrobków ale nawet 3 metrowych. Piękny cmentarz

      • 0 0

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Wydarzenia

Majówkowe zwiedzanie Stoczni vol.7 (2 opinie)

(2 opinie)
20 zł
spacer

Gdynia wielu narodowości

spotkanie, wykład

Sprawdź się

Sprawdź się

W którym roku Gdynia otrzymała prawa miejskie?

 

Najczęściej czytane