• Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport

Śluza Kamienna - chroniła przed powodzią i broniła przed atakiem

Julia Rzepecka
13 czerwca 2020 (artykuł sprzed 3 lat) 

Zobacz Śluzę Kamienną z lotu ptaka:

To jedyna taka budowla w Europie. Kamienna Śluza jest zabytkowym elementem fortyfikacji i ochrony przed powodziami w Gdańsku. Znajduje się pomiędzy bastionem Żubr i bastionem Wilk na Dolnym MieścieMapka, w miejscu przecięcia się Motławy z dawną fosą. Dawniej, przed powodzią chroniła też Żuławy.



Byłe(a)ś kiedyś na spacerze nad Opływem Motławy na Dolnym Mieście?

Wraz z nadejściem kresu wcześniejszej pomyślności w XVII wieku, włodarze Gdańska postanowili umocnić fortyfikacje w mieście. Zlecili budowę Śluzy Kamiennej, jako nowy element miejskich umocnień. Wybudowano ją dokładnie w latach 1619-1623, a jej projektantami byli Holendrzy Wilhelm Jansen Benning oraz Adrian Olbrants. Nadzorował Jan Strakowski. Śluza chroniła również Żuławy przed powodzią - regulowała Motławę w razie podwyższenia poziomu wody, czyli cofką na morzu.

Zamykana była na dwie pary wrót, które znajdowały się w odległości 20 metrów od siebie. Nad śluzą znajdował się most zwodzony (który w połowie XIX wieku został zastąpiony mostem stałym). Po kilkudziesięciu latach, w 1668 i 1672 roku, dla obrony dobudowano dwie groble, które dodatkowo naprowadzały wody Motławy na śluzę. Tam też znajdują się wieżyczki, określane również jako "Dziewice", które uniemożliwiały dostanie się na zabudowania. Groble były ogromnym utrudnieniem dla potencjalnego wroga, ponieważ przejście po nich i jednoczesne pozostanie niezauważonym było prawie niemożliwe. Później dodano jeszcze obronne szańce z odsłoniętym tyłem, nazwane "lunetami". Zostały mocniej rozbudowane na początku XVIII wieku, po czym przylgnęła do nich kolejna osobliwa nazwa - Świńskie Głowy.

Czytaj też: Skorzystaj z atrakcji wodnych na Motławie

  • Najbardziej charakterystycznymi elementami całej śluzy są kamienne wieżyczki - Dziewice. Zostały nazwane tak ze względu na swoją niedostępność.
  • Najbardziej charakterystycznymi elementami całej śluzy są kamienne wieżyczki - Dziewice. Zostały nazwane tak ze względu na swoją niedostępność.
  • Najbardziej charakterystycznymi elementami całej śluzy są kamienne wieżyczki - Dziewice. Zostały nazwane tak ze względu na swoją niedostępność.
Obok Śluzy stał nieistniejący już młyn rezerwowy. Miał źródło zasilania w postaci wód Motławy i był obiektem awaryjnym, na wypadek, gdyby nieprzyjaciel unieruchomił inne młyny miejskie poprzez zamknięcie kanału Raduni. Mógł więc pracować nawet podczas oblężenia.

Na początku XVIII wieku śluza przeszła renowację oraz rozbudowę, przeprowadzoną przez Jana Charpentiera. W 1902 roku powstało tam ujęcie wody pitnej "Grodza Kamienna", zasilające rejon Starego i Dolnego Miasta. Stojący przy śluzie młyn uległ zniszczeniu w 1945 roku. Zostały tylko mury i po wojnie już go nie odbudowano.

Śluza jest unikatem w europejskiej skali, przez niektórych określana nawet jako arcydzieło dawnej myśli hydrotechnicznej. Stan zabytku jest obecnie niestety krytyczny. Grobla po wschodniej stronie jest niemal całkowicie zalana przez wodę i widać jedynie jej poszczególne fragmenty, w złym stanie są także "Dziewice". Miasto zapowiedziało rewitalizację.

Planowane jest także wybudowanie w sąsiedztwie nowego obiektu, który miałby pełnić funkcję archiwum. Natomiast czekający od 1945 roku na odbudowę zabytkowy młyn, miałby zyskać funkcję usługową, np. konferencyjną.

Opinie (272) ponad 20 zablokowanych

  • (16)

    Ciekawe historia,miło się czyta.Prosimy o więcej,a mniej polityki.Jakże wiele zabytków,często niedocenianych i zaniedbanych mamy w naszym kraju.Dbajmy o nie,wszak to znaki dawnej świetności Rzeczpospolitej.Darz Bór!

    • 174 8

    • jedyna polityka jaka akcpetujesz to polityka wyprzedazy gruntów po takich zabytkach? (5)

      • 8 10

      • O grunty zapytaj Morawieckiego, on wie jak tanio kupić działki od kleru i przepisać na żonę (4)

        • 12 8

        • co ma morawieicki do GDanska? (3)

          ale tak w trzech zdaniach teraz prosze.

          • 6 13

          • (2)

            Działki zostały zakupione od cywilno-wojskowej parafii pw. św. Elżbiety na wrocławskim Oporowie. Odpowiednich dokumentów potwierdzających sprzedaż gruntów brakuje jednak w archiwum kurii Biskupa Polowego Wojska Polskiego. W 2004 roku był nim nasz ukochany Sławoj Leszek Głódź, obecnie arcybiskup metropolita gdański. Starczy ?

            • 10 5

            • wrocławskich powiadasz gruntach.. (1)

              nadal nic to nie ma do Gdanska.

              O głoszia to miej pretensje do Walesy bo on go zrobil kapelanem. Wiec do ecs raz dwa.

              • 2 6

              • Może Głódź wciąż trzyma te dokumenty w szafie, gdańskiej...

                • 4 0

    • apartamenty czy galerie handlowa? (7)

      "Śluza jest unikatem w europejskiej skali, przez niektórych określana nawet jako arcydzieło dawnej myśli hydrotechnicznej. Stan zabytku jest obecnie niestety krytyczny."

      to co postawic tam? jakie plany wladzo gdanska?

      • 11 11

      • Jeszcze dwa rydwany!! (3)

        • 13 9

        • Lepszy Rydwan do kolekcji niż prezydent bez koncepcji ! (2)

          WYPAD2020

          • 16 9

          • Wiekszosc kandydatow... (1)

            To wrecz antykoncepcja...

            • 4 5

            • Ale za to mamy dwóch apostołów w rządzie

              • 6 0

      • i to i to (2)

        wtedy bedziemy atrakcyjni dla zagranicznych turystów.

        • 10 2

        • Z tego co pamiętam parę lat temu stalowy mechanizm części śluzy prowadzącej do młyna był wyciągnięty i stał obok na ziemi. Chyba tylko w celu konserwacji, bo widzę po obecnych zdjęciach na G. Maps że wszystko jest na miejscu. Kiedyś często tam spacerowałem, choć za młodu chodziłem do pobliskiego CKUME i nigdy tam się nie zapuszczałem. Artykuł przepisany z Wiki, ale to mało istotne, bo nikt by przecież tam nie zajrzał. Są tam natomiast odnośniki do innych ciekawych miejsc. Czekamy na następne godne uwagi zabytki Gdańska /póki jeszcze można je zobaczyć/.

          • 10 1

        • I o to przecież chodzi

          • 7 1

    • ty idz do tego boru (1)

      • 1 6

      • Jedź na wyspy Bora Bora

        Mój bór jest lepszy niż twój !

        • 6 0

  • Gadanie po proznicy (1)

    Nic dwa razy sie nie zdarza choc wyjatkiem jest zaraza. Za zaraze dla Gdanska uwazam jej dawne i obecne wladze, ktore tylko obiecywaly a niewiele robily. Obietnice dla Sluzy Kamiennej beda powtarzaly sie przez jeszcze dlugie lata i czytac o nich beda kolejne pokolenia Gdanszczan az problem sam sie rozwiaze, bo sluza sie doszczetnie rozpadnie. Dom Mlynarza na kanale Raduni przy Wielkim Mlynie dawno juz odbudowano a tego przy sluzie sie nie dalo- z jednego powodu: dla wladz ten teren zawsze bedzie Gdanskiem B i niewiele tu mozna zarobic na szachrajstwach z szemrana diweloperka.

    • 6 3

    • wybrałeś p.o to się męcz.

      • 2 2

  • Ile mozna?! (3)

    Czekalem na renowacje Wyspy Spichrzow, pogonienie Bolkow itd. i wciaz pojawiaja sie Gdanskie Uklady. Takie artykuly beda aktualne za 10 czy 20 lat. Przyjezdzam do Polski i dalej gwiazdami sa Rodowicz i Krawczyk a zawisc czuje gdy tylko ktos dowiaduje sie, ze jestem ,,zza granicy''. Zycie mija w Gdansku ,,normalne = niemozliwe! Szkoda...

    • 5 15

    • (1)

      Sam się goń... Rodowicz gwiazdą ? Chyba w TVP ! A układów szukaj w Ministerstwie Zdrowia, respiratory kupione od handlarzy bronią, maseczki od instruktora narciarskiego a przyłbice od bacy na Krupówkach...

      • 10 6

      • Najciemniej pod latarnia

        Wspolczesne ,,uklady w Sluzbie Zdrowia'' powstaly za czasow rzadow Borusewicza. Znal sie chlop na medycynie bo mial ....zone pielegniarke. Jak przyszedl z PiS-u do PO to stal sie absolutna ,,swiata krowa'' w Gdansku. Dopiero jak odszedl Donek troche wiecej mozna zobaczyc (casus dyrektora Szpitala Wojewodzkiego - Domoslawskiego). A ile jeszcze nie widac...

        • 0 4

    • Siedź Ty w tych Niemcach Dzbanie i nie przyjeżdżaj do nas.

      • 5 3

  • Kuba

    Mieszkałem kiedyś przy ul.Toruńskiej. Świetne miejsce na rowerek,spacery,kajak, trening outdoor. A o dziko rosnących mirabelkach i jabłkach nie wspomnę ;D

    • 4 1

  • Pozdrawiam serdecznie

    Panią Julie ;).

    • 2 0

  • Tak sie z Gdanszczanami licza jak Urzad Miejski z zabudowa pasa startowego na Zaspie...

    Po co mieszkanca wolna przestrzen,drzewa aleje fontanny..lepiej kolanem docisnac projekty na wierzowce i bloki ...Swoi zarobia..To jest priorytet...Zagescic wziazsc kase i zapomniec.

    • 4 2

  • Szkoda, że nikt się tym nie interesuje i zroku na rok budowle popadają w coraz większą ruinę. A na rydwany kasa jest. (1)

    • 6 2

    • Rydwan koszt ok 130tysiecy-Rozebranie siatki po akcji policji szukajacej Wieczorek-800 tysiecy zlotych.

      Gdyz jak wyszlo z dedukcji-miejscy urzednicy dosypali kasy-miejskiej czyli naszej do infrastruktury melioracyjnej -na terenach parkowych? Z jaka mysla to zrobili aby dac mieszkancom wiecej zieleni czy aby w odpowiednim czasie koledzy krolika mogli pobudowac tam apartamenty? Ile takich inwestycji dla swoich popchneli do przodu? To jest tylko jedna inwestycja za banke...a ile w innych rejonach miasta bylo/ Czy NIK sprawdzal kto i za ile kladl kanalizacje w calym pasie nadmorskim/Kto czyja decyzja i dla kogo? Rydwan-to male miki. miescie ukladow i korupcji...nieudolnej prokuratury,sedziow czy policji tak dzialajacej jak na Ujescisku- mamy drugi mafijny Mexyk.

      • 1 1

  • Szkoda, że tak niszczeje... (12)

    • 168 2

    • to co stanowi o naszym miescie niszczeje i niszczalo. tak to wladza wolnej polski za prezydentow GDanska sie rysuje. (2)

      Wszedzie tylko baraki dewloperskie

      • 7 10

      • (1)

        Przestań bredzić, w latach 2004 2006 wyremontowano byłą komorę śluzy, jaz i Kanał Młyński, Most Kamienna Śluza a także wymieniono wrota przeciwpowodziowe.

        • 9 3

        • kto wyremontowal? rzad sld. rzad pis.

          • 0 3

    • (2)

      Wpierw politycy powinny szanowac mieszkanców i ich prace przede wszystkim, nauke i kulturę.
      a ja czekam az dulkiewicz przestanie byc prezydentka i straci prawo do jakejkolwiek ochrony
      Wtedy mieszkancy jej podziekuja odpowiednio za krzywdy jakie czyni mieszkancom i miastu teraz.

      Bo to nie oni sa tu dla nas a nie my dla ich prywatnych interesow i umow nad glowami gdanszczan.

      • 7 10

      • Wzywasz do przemocy? (1)

        • 7 5

        • wzywam do odpowiedzialnosc za to co sie robi teraz.

          zeby potem moc spojrzec ludziom w oczy. i nie kryc sie po kątach

          • 1 5

    • Wiele miejsc historycznych w Gdańsku niszczeje i jest zapomnianych. (4)

      • 141 3

      • Jakieś przyklady ?

        • 4 1

      • Obawiam sie, ze nie rozumiesz słowa remont. Tu mozna mowic o przebudowie miasta.

        To tak jakbys wywalil w zaprojektowanym kiedys mieszkaniu sciany dzialowe i zaczal wstawiac tam "cos" co rzekomo mialo je unowoczesnic. Przy takich dzialaniach nie trudno przy braku wiedzy o dewastacje. Wiec byłbym ostrozny nazywajac to lepszym.
        Co innego wymienic meble zmienic armature sanitarna pomalowac sciany. Wtedy jest remont. Ale co innego jak dokonuje sie zmian nieodwracalnych dla miasta. To jest juz dewastacja.

        • 6 3

      • Ale wiele też odbudowano. Pamiętacie w jakim stanie była kiedyś np. Góra Gradowa? Dużo obiektów uratowali lub odnowili też miłośnicy historii. Niestety jesteśmy społeczeństwem które potrafi tylko narzekać. Założę się że gdyby miasto wyremontowało ten obiekt to znalazło by się wiele osób które by narzekały że wydają pieniądze na stare, nikomu niepotrzebne cegły zamiast budować drogi lub mieszkania. Znając obecną sytuację polityczną doszłoby również do przepychanek między konserwatorami miejskim i wojewódzkim a na koniec minister bez kultury przygarnął by obiekt i na kierownika wcisnął jakiegoś pociotka.

        • 16 3

      • To nasza stara gdańska tradycja:)

        • 10 5

    • Mieszkalem na Wierzbowej wiele lat temu I na przelomie lat 80/90 bylo to stale miejsce zabaw, wypraw. Niesamowite wspomnienia. Wtedy jeszcze sobie czlowiek nie zdawal sprawy z obronnego niegdys charakteru tych miejsc...

      • 14 0

  • Byłem parę dni temu (12)

    Stan katastrofalny. Moze zamiast wywalać miliony na tzw. "ścieżki rowerowe" zadbać o kulturę i historię,

    • 249 34

    • Obiekt nie należy do miasta (2)

      Obiek należy do Skarbu Państwa i zarządzają nim Wody Polskie nie miasto

      • 11 4

      • Nieprawda! (1)

        Właścicielem jest Gdańska Infrastruktura Wodno - Kanalizacyjna. To chyba miejska spółka?

        • 6 7

        • zgadzam sie z panem - zepsuli nam miasto

          • 3 2

    • i to robić, i tamtego nie zapominać (5)

      warto inwestować w rozwiązania sprzyjające rozwojowi ruchu rowerowego oraz mitygowaniu ruchu samochodów po mieście. Ich spaliny źle wpływają na stan zabytków w mieście. Budowa dróg dla rowerów nie jest priorytetem w dobrze zarządzanym mieście: najważniejsze są działania na rzecz uspokojenia i redukcji skali ruchu i parkowania samochodów, następnie na zadbaniu, by na skrzyżowaniach korytarzy ruchu rowerzystów i samochodów obie grupy mogły unikać kolizji przez kontakt wzrokowy przy niewielkiej prędkości. Warto dbać o kulturę wypowiadania się na tym portalu w odniesieniu do innych użytkowników przestrzeni miejskich. Kierunek szacunek, reszta to pikuś.

      • 30 17

      • Już mnie irytuje ta gadka... (4)

        Obiekty hydrologiczne sprzed wieków niszczeja od spalin... Jprd... Myśl co piszesz ekoterrorysto.

        • 29 21

        • dokładnie / genau (1)

          • 7 5

          • Dzięki pewnemu radnemu, szefowi organizacji rowerowej mamy w Gdańsku chyba najbardziej rozbudowaną infrastrukturę rowerową. Dziurawe chodniki, że dzieciaczkom w wózkach pchanych przez młode matki główki odpadają, a obok nowiuśka ścieżka. Może faktycznie czas zająć się zabytkami, póki jeszcze istnieją.

            • 14 5

        • Już mnie irytuje nazywanie kogoś ekoterrorystą. (1)

          • 12 12

          • Bo rzeczy należy nazywać po imieniu

            • 13 10

    • Unia mówi ścieżki to ścieżki. Nie dyskutować mi tu.

      • 10 3

    • a może zamiast dróg?

      • 5 3

    • ten stary syf co zacofuje nam miasto.

      A czy to sie pali?
      z czego to zrobione?

      a sciechy rowerowe to europejskosc i copenhaga je ma, wiem bo jezdilem na koszt podatnika gdanskiego jako oficer rowerowy.

      • 4 14

  • Co dalej z willa na Sobotki 15?

    W lesie spi sobie ochroniarz w Skodzie na warszawskich numerach.Kiedy rewitalizacja tamtego obiektu? Czy ktos posprzata gruz w srodku odgruzuje? Dach dalej od lat niezabezpieczony i woda leje sie do srodka.Mam pytanie do konserwatora-Kiedy po zmianie na pana stanowisku byl pan w tamtym rejonie i czy naklada juz pan nowe kary za brak zabezpieczenia willi przed deszczem? Jak nie poskutkuje to nastepna kara administracyjna i tak do skutku.Czy to nalezy do pana obowiazkow czy nie?

    • 5 1

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Wydarzenia

Majówkowe zwiedzanie Stoczni vol.7

20 zł
spacer

Vivat Gdańsk! Rekonstrukcje historyczne na Górze Gradowej

pokaz, spacer

Gdynia wielu narodowości

spotkanie, wykład

Sprawdź się

Sprawdź się

23 marca 1945 roku do Sopotu wkroczyły wojska radzieckie. Jak duże były zniszczenia?

 

Najczęściej czytane