• Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport

Poligony: opuszczone przez wojsko, zabudowane osiedlami

Marek Gotard
2 lipca 2010 (artykuł sprzed 13 lat) 
Teren dawnego poligonu w okolicach ul. Gdańskiej i Uczniowskiej. W tle widoczne bloki przy ul. Gdańskiej w Brzeźnie. Teren dawnego poligonu w okolicach ul. Gdańskiej i Uczniowskiej. W tle widoczne bloki przy ul. Gdańskiej w Brzeźnie.

Uśmiechniętych i maszerujących po gdańskich dzielnicach żołnierzy już się nie spotyka. Wraz z nimi w niepamięć odchodzą poligony, niegdyś lokalizowane nawet blisko centrum Gdańska. Ich miejsca coraz częściej zajmują osiedla mieszkaniowe. Oto gdańskie poligony. Te dawne i jeszcze dawniejsze.



Na początku XX wieku w Gdańsku stacjonowało 1400 huzarów. To dla nich powstały koszary we Wrzeszczu. Na początku XX wieku w Gdańsku stacjonowało 1400 huzarów. To dla nich powstały koszary we Wrzeszczu.
Poligon w Jasieniu. Opuszczony przez wojsko, stał się przede wszystkim atrakcją dla właścicieli aut terenowych, ale gdzieniegdzie można znaleźć ślady jego historii. Poligon w Jasieniu. Opuszczony przez wojsko, stał się przede wszystkim atrakcją dla właścicieli aut terenowych, ale gdzieniegdzie można znaleźć ślady jego historii.
Dawni wojacy potrzebowali nie tylko poligonów, ale i placów ćwiczeń. Pierwsze plany lokalizacji jednego z nich pochodzą z początku XIX w. W 1829 roku wojsko pruskie za 8615 talarów kupiło od władz miejskich tereny położone na północ od dzisiejszej ul. Kościuszki zobacz na mapie Gdańska. Chodzi o teren współczesnego nam osiedla Zaspa, gdzie później mieściło się lotnisko, po którym obecnie został jedynie fragment pasa startowego.

Grosse Exercier Platz stał się miejscem musztry, parad i manewrów pruskich żołnierzy. Wśród ćwiczących nie brakło słynnych czarnych huzarów z Wrzeszcza. Na terenie placu ćwiczeń dość szybko zaczęły pojawiać się również samoloty wojskowe. W 1913 roku powstały pierwsze hangary, w tym samym roku utworzono także oddział lotników pruskiego księcia Fryderyka Zygmunta. 1 marca 1914 roku na lotnisku otwarto szkołę pilotów.

Po zakończeniu I wojny światowej i demilitaryzacji Wolnego Miasta Gdańska, teren ten ponownie wrócił do miasta. Jego część wydzielono pod przyszłe lotnisko cywilne zobacz na mapie Gdańska. Uroczyste poświęcenie nowego portu lotniczego odbyło się 18 czerwca 1923 roku. Na pozostałej części placu zaczęły wyrastać nowe domy dla gdańszczan.

Czarni Huzarzy nie ćwiczyli jednak tylko tam. Do dyspozycji mieli ponad 150 hektarów do wszelakich manewrów na terenie Jasienia. To tam mieścił się bodaj najsłynniejszy gdański poligon. Gdy odeszli huzarzy, wrzeszczańskie koszary zajęła wolnogdańska policja, również trenująca na jasieńskim poligonie.

Po II wojnie światowej w koszarach przy ul. Słowackiego pojawiły się "niebieskie berety". W okresie PRL jasieński poligon przeżywał swoje najlepsze lata. Dziś po ćwiczących tu jednostkach nie pozostał już praktycznie żaden ślad. Wszystkie zalegające wraki pojazdów wojskowych zabrali zbieracze złomu. W całkowitą ruinę popadły też stojące na poligonie budynki. Teren dawnych manewrów pochłaniają kolejne osiedla mieszkaniowe. Tam, gdzie osiedla jeszcze nie dotarły, trenują teraz miłośnicy off-roadu.

Mało kto pamięta dzisiaj, że całkiem spory poligon mieścił się też w Brzeźnie w okolicach dzisiejszej ul. Gdańskiej. To tam trenowali żołnierze Wojsk Ochrony Pogranicza, zajmujący również "popruskie" budynki koszarowe w Nowym Porcie.

Zanim jednak w Brzeźnie zaczęli ćwiczyć żołnierze WOP, okolice brzeźnieńskiego parku i jeziora Zaspa zobacz na mapie Gdańska (które wówczas było jeszcze prawdziwym jeziorem, później zasypanym popiołami z elektrociepłowni EC II), stały się miejscem, gdzie w latach 50. swoje umiejętności podnosili saperzy. Wysadzili oni część stojących tam poniemieckich bunkrów, a także pruski pomnik, stojący na jednym z fortów w brzeźnieńskim lasku. To działanie saperów było na tyle spektakularne, że najstarsi mieszkańcy Brzeźna do dziś wspominają wielką złotą kulę ze szczytu pomnika, która po wybuchu zatoczyła piękny łuk nad parkiem i wylądowała podobno aż za ul. Krasickiego, prowadzącą do Nowego Portu.

Żołnierzom WOP nie dano już nic tak widowiskowo wysadzać. Aż do lat 70. po obu stronach ulicy Gdańskiej zobacz na mapie Gdańskaćwiczyli oni sprawność w tzw. małpich gajach oraz na strzelnicy. Dziś po jednej stronie dawnego poligonu jest rzadki lasek, zaś po drugiej stoi kilka warsztatów samochodowych i aż do torów kolejowych w okolicach dawnego przystanku Zaspa Towarowa ciągną się nieużytki.

Praktycznie żadnego śladu nie ma też po poligonie Chełm. Tylko niektórzy mieszkańcy nowych bloków ze swoich okien spoglądają na dziwny, bo zbudowany rękami człowieka wąwóz, w którym ćwiczyli żołnierze. Mieszkańcy dzielnicy wspominają, że jeszcze na początku lat 80. znajdował się tu "małpi gaj", a w jego okolicach stało działo samobieżne.

Najbardziej spektakularne ćwiczenia odbywały się jednak pod Gdańskiem na poligonie w rejonie Lublewa i Kolbud. Warunki terenowe sprzyjały tam ćwiczeniom z użyciem ciężkiego sprzętu. To tam wyjeżdżały ćwiczyć czołgi z jednostki przy ul. Słowackiego. W czasie stanu wojennego na kolbudzkim poligonie wraz ze swoim plutonem czołgów stacjonował Waldemar Skrzypczak, wówczas podporucznik w 16 Dnowskim-Łużyckim Pułku Czołgów w Słupsku i późniejszy Dowódca Wojsk Lądowych RP (w latach 2006-2009). Poligon działał praktycznie aż do połowy lat 90. Wykorzystywany był wówczas przez saperów, detonujących tam niewybuchy i niewypały.

Opinie (136)

  • Poligon za Morena to fajne miejsce .. (2)

    Pamietam jak na poligonie za Morena tetniło życie.W lato ludzie kompali sie w jeziorku,opalali sie ,grilowali ,w sumie mozna powiedziec ze poligon stanowił jakies miejsce sobotnio,niedzielnych wypadów mieszkancow mieszkajacch w pobliżu.
    Od żołnierzy można było dostac chleb w puszcze :)....
    To było jakies 15 lat temu :) teraz nie wiem jak wyglada Morenski poligon ale wspomnienia z nim nie jeden mieszkaniec ma na pewno dobre :)

    • 13 2

    • Jeśli nie wiesz to chętnie przybliżę Ci dzisiejszy obraz poligonu

      Jeziorko brudne ,zamulone i zarośnięte - ale ludzie nadal się kąpią ;)
      Nie zmieniło się zbyt wiele ,ludzie nadal grillują i spacerują w niedzielne popołudnia ,jedynie nie ma co liczyć na chleb w puszkach ;) poza tym puszek i innych śmieci jest od groma ,co krok porzucone worki ,opony itp. Wprowadzili się bogacze sępiące kasę na wywóz śmieci ;)

      • 12 1

    • kiedyś może było fajne

      teraz oprócz ludzi, w jeziorku kąpią się również quady i terenowe wozy.

      • 1 1

  • plagiat? (2)

    Pierwsza część artykułu brzmi niemal identycznie, jak fragmenty tekstu ze strony Projektu 'Dolny Wrzeszcz': http://www.dolnywrzeszcz.pl/katalog/flughafen.htm

    Co na to autor?

    • 3 3

    • spoko ,nie przeszkadza mi to (1)

      • 5 0

      • ha, ale może przeszkadzać autorom tamtej strony

        • 0 1

  • za wolność naszą i waszą...

    >W czasie stanu wojennego na kolbudzkim poligonie wraz ze swoim plutonem czołgów stacjonował Waldemar Skrzypczak

    teraz wiadomo, dlaczego polskie wojsko tak chętnie weszło w uniformy okupantów w Afganistanie i Iraku. Generałowie pierwsze szlify zdobywali podczas stanu wojennego, gdzie władza okupowała własny naród.

    • 8 1

  • Czarni husarzy nazywali się Husarami Śmierci

    Pamiętam jak na poligon pod chełmem chodziliśy po zawleczki od grnatów. Dwie zawleczki troche taśy i gumki i już była proca a potem na działki i bitwy Orunia - Chełm oj się działo i to w realu nie gdzieś po sieci ;) heheh
    Artykuł - super

    • 15 0

  • poligon na Chełmie? (2)

    pamiętam z dzieciństwa jakiś transporter opancerzony, który stał na Gdańskim Chełmie - z tego co mi wytłumaczono, był tam kiedyś poligon. Ktoś coś wie?

    • 3 0

    • (1)

      TAk był poligon. Jego resztką jest wąwóz na końcu Madalińskiego. To była strzelnica. Rozciągał się od łódzkiej w okolicach nieborowskiej.

      • 1 0

      • Nazywany był Ujscisko ,z jednej strony Chełm z drugiej Orunia.

        Z koszar ul. Łąkowej na poligon, ćwiczenia powrót, bywało że dwa razy dziennie .Nad kolegami miałem tę przewagę ,że byłem z Biskupiej a więc u siebie.1971 -1973.

        • 0 0

  • czołgi na tory!

    • 6 1

  • Tak, teraz osiedla tylku tam stawiają (2)

    A mieszkańcy, dla których najważniejszy jest zestaw kina domowego, prują się niepotrzebnie, że w paintball nie można grać, na quadach nie jeździć, na motocyklu.
    Z każdym dniem poligonu zostaje coraz mniej. Tylko mieszkania i mieszkania.
    A takie dobre wspomnienia związane z poligonem na Morenie pozostały z dzieciństwa...

    • 9 2

    • pewnie, że na quadach nie jeździć! (1)

      Albo kupić sobie tłumik! Po co niszczyć naturalne środowiska, płoszyć ptaki?

      • 0 2

      • a mało masz lasu na około???? idz tam i bedziesz miał mnóstwo ptaków...zastanawia mnie tylko skąd u Ciebie takie antyquadowe podejście??? zazdrość z posiadania przez inną osobe takiej zabawki???? albo w inną strone,pewnie spacerowałeś po poligonie i jakis "wariat" na quadzie przemknął obok Ciebie niczym stado mustangów...

        • 0 3

  • Poligon Jasień-Morena....

    Miasto niepotrzebnie oddaje tereny pod mieszkaniówkę w tym rejonie.... Generalnie odkupione od Agencji Mienia Wojskowego powinno być przez Miasto.
    Powstałby tam wspaniały park i miejsca rekreacji tak potrzebne w Gdańsku.
    Ale po co to komu??!!
    Lepiej zabudować i olać mieszkańców.
    taka polityka....

    • 15 2

  • Autorze, pracuj nad sobą, proszę! W Słupsku stacjonowały pułk desantowy i

    batalion rozpoznawczy należące do 7 Łużyckiej Dywizji Desantowej. 17 grudnia 1981 roku czołgi pływające PT 76 ze Słupska czaiły się w okolicy bramy nr 3 Stoczni Gdańskiej pod dowództwem tfu, tfu, ziomala z Gdańska por. Kozińskiego. Na szczęście ów aktywista PZPR nie miał szansy wykazania się. O Skrzypczaku nikt nie słyszał.

    • 6 2

  • :) (5)

    A kto z Was pamięta przejazd czołgów z jednostki przy Słowaka na poligon?
    To była jazda! Często rano w weekend człowiek mało z łózka nie wypadał, taki huk i drgania. Nie mówiąc juz o stanie nawierzchni na Słowackiego:) Ale frajda była!

    • 15 0

    • do Wieśka (1)

      skąd pochodzisz? znajome nazwisko...

      • 2 0

      • blok przy Słowaka z żółtymi balkonami:))

        • 3 0

    • Ja też to pamętam

      w asfalcie były ślady po czołgach...

      • 2 0

    • :-) (1)

      Pamiętam czołgi, ciężarówki wypelnione żołnierzami oraz maszerujące oddziały :-) . A my małe dzieciaki machaliśmy żołnierzom idącym na poligon - no i najfajniej było gdy jakiś odmachał :-DDD

      • 3 0

      • fajne czasy,przemarsz kilku plutonow w pelnym rynsztunku z jednostki na Słowaka,przez wał na poligon. Ciężarowe Stary zapakowane do ostatniego miejsca :).Pamiętam jak przed wjazdem na poligon od strony ul:Potokowej,stała strażnica i kiedy w okresie letnim chodziło sie nad jezioro Jasień,pytało się o pozwolenie przejścia

        • 0 0

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Wydarzenia

Majówkowe zwiedzanie Stoczni vol.7

20 zł
spacer

Vivat Gdańsk! Rekonstrukcje historyczne na Górze Gradowej

pokaz, spacer

Gdynia wielu narodowości

spotkanie, wykład

Sprawdź się

Sprawdź się

Jaki jest najstarszy sopocki zabytek ?

 

Najczęściej czytane