• Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport

Poligony: opuszczone przez wojsko, zabudowane osiedlami

Marek Gotard
2 lipca 2010 (artykuł sprzed 13 lat) 
Teren dawnego poligonu w okolicach ul. Gdańskiej i Uczniowskiej. W tle widoczne bloki przy ul. Gdańskiej w Brzeźnie. Teren dawnego poligonu w okolicach ul. Gdańskiej i Uczniowskiej. W tle widoczne bloki przy ul. Gdańskiej w Brzeźnie.

Uśmiechniętych i maszerujących po gdańskich dzielnicach żołnierzy już się nie spotyka. Wraz z nimi w niepamięć odchodzą poligony, niegdyś lokalizowane nawet blisko centrum Gdańska. Ich miejsca coraz częściej zajmują osiedla mieszkaniowe. Oto gdańskie poligony. Te dawne i jeszcze dawniejsze.



Na początku XX wieku w Gdańsku stacjonowało 1400 huzarów. To dla nich powstały koszary we Wrzeszczu. Na początku XX wieku w Gdańsku stacjonowało 1400 huzarów. To dla nich powstały koszary we Wrzeszczu.
Poligon w Jasieniu. Opuszczony przez wojsko, stał się przede wszystkim atrakcją dla właścicieli aut terenowych, ale gdzieniegdzie można znaleźć ślady jego historii. Poligon w Jasieniu. Opuszczony przez wojsko, stał się przede wszystkim atrakcją dla właścicieli aut terenowych, ale gdzieniegdzie można znaleźć ślady jego historii.
Dawni wojacy potrzebowali nie tylko poligonów, ale i placów ćwiczeń. Pierwsze plany lokalizacji jednego z nich pochodzą z początku XIX w. W 1829 roku wojsko pruskie za 8615 talarów kupiło od władz miejskich tereny położone na północ od dzisiejszej ul. Kościuszki zobacz na mapie Gdańska. Chodzi o teren współczesnego nam osiedla Zaspa, gdzie później mieściło się lotnisko, po którym obecnie został jedynie fragment pasa startowego.

Grosse Exercier Platz stał się miejscem musztry, parad i manewrów pruskich żołnierzy. Wśród ćwiczących nie brakło słynnych czarnych huzarów z Wrzeszcza. Na terenie placu ćwiczeń dość szybko zaczęły pojawiać się również samoloty wojskowe. W 1913 roku powstały pierwsze hangary, w tym samym roku utworzono także oddział lotników pruskiego księcia Fryderyka Zygmunta. 1 marca 1914 roku na lotnisku otwarto szkołę pilotów.

Po zakończeniu I wojny światowej i demilitaryzacji Wolnego Miasta Gdańska, teren ten ponownie wrócił do miasta. Jego część wydzielono pod przyszłe lotnisko cywilne zobacz na mapie Gdańska. Uroczyste poświęcenie nowego portu lotniczego odbyło się 18 czerwca 1923 roku. Na pozostałej części placu zaczęły wyrastać nowe domy dla gdańszczan.

Czarni Huzarzy nie ćwiczyli jednak tylko tam. Do dyspozycji mieli ponad 150 hektarów do wszelakich manewrów na terenie Jasienia. To tam mieścił się bodaj najsłynniejszy gdański poligon. Gdy odeszli huzarzy, wrzeszczańskie koszary zajęła wolnogdańska policja, również trenująca na jasieńskim poligonie.

Po II wojnie światowej w koszarach przy ul. Słowackiego pojawiły się "niebieskie berety". W okresie PRL jasieński poligon przeżywał swoje najlepsze lata. Dziś po ćwiczących tu jednostkach nie pozostał już praktycznie żaden ślad. Wszystkie zalegające wraki pojazdów wojskowych zabrali zbieracze złomu. W całkowitą ruinę popadły też stojące na poligonie budynki. Teren dawnych manewrów pochłaniają kolejne osiedla mieszkaniowe. Tam, gdzie osiedla jeszcze nie dotarły, trenują teraz miłośnicy off-roadu.

Mało kto pamięta dzisiaj, że całkiem spory poligon mieścił się też w Brzeźnie w okolicach dzisiejszej ul. Gdańskiej. To tam trenowali żołnierze Wojsk Ochrony Pogranicza, zajmujący również "popruskie" budynki koszarowe w Nowym Porcie.

Zanim jednak w Brzeźnie zaczęli ćwiczyć żołnierze WOP, okolice brzeźnieńskiego parku i jeziora Zaspa zobacz na mapie Gdańska (które wówczas było jeszcze prawdziwym jeziorem, później zasypanym popiołami z elektrociepłowni EC II), stały się miejscem, gdzie w latach 50. swoje umiejętności podnosili saperzy. Wysadzili oni część stojących tam poniemieckich bunkrów, a także pruski pomnik, stojący na jednym z fortów w brzeźnieńskim lasku. To działanie saperów było na tyle spektakularne, że najstarsi mieszkańcy Brzeźna do dziś wspominają wielką złotą kulę ze szczytu pomnika, która po wybuchu zatoczyła piękny łuk nad parkiem i wylądowała podobno aż za ul. Krasickiego, prowadzącą do Nowego Portu.

Żołnierzom WOP nie dano już nic tak widowiskowo wysadzać. Aż do lat 70. po obu stronach ulicy Gdańskiej zobacz na mapie Gdańskaćwiczyli oni sprawność w tzw. małpich gajach oraz na strzelnicy. Dziś po jednej stronie dawnego poligonu jest rzadki lasek, zaś po drugiej stoi kilka warsztatów samochodowych i aż do torów kolejowych w okolicach dawnego przystanku Zaspa Towarowa ciągną się nieużytki.

Praktycznie żadnego śladu nie ma też po poligonie Chełm. Tylko niektórzy mieszkańcy nowych bloków ze swoich okien spoglądają na dziwny, bo zbudowany rękami człowieka wąwóz, w którym ćwiczyli żołnierze. Mieszkańcy dzielnicy wspominają, że jeszcze na początku lat 80. znajdował się tu "małpi gaj", a w jego okolicach stało działo samobieżne.

Najbardziej spektakularne ćwiczenia odbywały się jednak pod Gdańskiem na poligonie w rejonie Lublewa i Kolbud. Warunki terenowe sprzyjały tam ćwiczeniom z użyciem ciężkiego sprzętu. To tam wyjeżdżały ćwiczyć czołgi z jednostki przy ul. Słowackiego. W czasie stanu wojennego na kolbudzkim poligonie wraz ze swoim plutonem czołgów stacjonował Waldemar Skrzypczak, wówczas podporucznik w 16 Dnowskim-Łużyckim Pułku Czołgów w Słupsku i późniejszy Dowódca Wojsk Lądowych RP (w latach 2006-2009). Poligon działał praktycznie aż do połowy lat 90. Wykorzystywany był wówczas przez saperów, detonujących tam niewybuchy i niewypały.

Opinie (136)

  • Wojsko (1)

    Poznałem Niedźwiednik, Jasień i Kolbudy bardzo dobrze

    • 0 0

    • i ja tam byłem....

      Służyłem w niebieskich (JW 3529) w latach 87-89.Kolbudy to dla nas była tylko strzelnica. Na poligony jeździliśmy na Ustkę, Orzysz, Okonek.

      • 0 0

  • POLIGON LUBLEWO/ KOLBUDY

    Prawie nic po n im nie zostało.Działa jednak strzelnica. Mają dużo broni do wyboru i fajną instruktorkę panią Olę.

    • 3 0

  • poligon kolbudy

    w 2000 r byłem na tym poligonie ze swoją jw 1889 , dobre czasy

    • 0 0

  • Brawo Gdańscy huzarzy!

    To były czasy! Spokojny okres spod znaku pruskiego porządku i cesarza Wilhelma. Nie to co teraz, czasy złodziejskiego państwa polskiego, bałaganu, tragicznego PKP, kolesi i gangsterów. PRUSY WRACAJCIE!!!

    • 2 4

  • :) (5)

    A kto z Was pamięta przejazd czołgów z jednostki przy Słowaka na poligon?
    To była jazda! Często rano w weekend człowiek mało z łózka nie wypadał, taki huk i drgania. Nie mówiąc juz o stanie nawierzchni na Słowackiego:) Ale frajda była!

    • 15 0

    • :-) (1)

      Pamiętam czołgi, ciężarówki wypelnione żołnierzami oraz maszerujące oddziały :-) . A my małe dzieciaki machaliśmy żołnierzom idącym na poligon - no i najfajniej było gdy jakiś odmachał :-DDD

      • 3 0

      • fajne czasy,przemarsz kilku plutonow w pelnym rynsztunku z jednostki na Słowaka,przez wał na poligon. Ciężarowe Stary zapakowane do ostatniego miejsca :).Pamiętam jak przed wjazdem na poligon od strony ul:Potokowej,stała strażnica i kiedy w okresie letnim chodziło sie nad jezioro Jasień,pytało się o pozwolenie przejścia

        • 0 0

    • Ja też to pamętam

      w asfalcie były ślady po czołgach...

      • 2 0

    • do Wieśka (1)

      skąd pochodzisz? znajome nazwisko...

      • 2 0

      • blok przy Słowaka z żółtymi balkonami:))

        • 3 0

  • POlska to jeden wielki POligon dla dyletantów, co zwą się POlitykami

    jeszcze rok i ubogi lud z wami zrobi POrządek !!!!
    A wasze gwiazdy -Bartoszewskie ,Michnikowskie,

    • 3 3

  • Po co nam wogóle wojsko?? (3)

    • 18 70

    • ...bo faceci sie dziela na cioty i tych co przeszli wojsko

      • 3 4

    • a ortografia (1)

      a ortografia ?

      • 4 2

      • bez ortografii da się żyć

        poza tym, ortografia zmienia się z czasem

        • 4 4

  • (10)

    na poligonie na Jasieniu powinien byc park a nie bloki, tyle

    • 181 11

    • tak samo tereny powojskowe na Srebrnikach (1)

      w tej chwili jest tam przepiękna dolina, oaza ciszy i spokoju praktycznie w centrum miasta, ptaki ćwierkają... widok zakłócają jedynie śmieci, przywożone tu przez ludzi bez sumienia. a miejsce jest przeznaczone pod budownictwo mieszkaniowe. kto o tym zadecydował?

      • 8 2

      • To wlasnie ciekawy temat..to wyjatkowe miejsce..

        Pewnie zadecydowal o tym ,, Pan Koperta."

        • 0 0

    • PARKI PARKI PARKI (2)

      Szkoda że władze Gdańska nie myślą jak włodarze Londynu.
      Zachwycamy się tamtymi parkami. A tu tereny potencjalne dla parków przeznacza się pod zabudowę.
      Teren pod TESCO na Chełmie - świetny byłby park.

      • 30 5

      • Tesco - na Chełmnie - plajta (1)

        niedługo sami to zburzą bo zplajtują - wystaczy tam nei chodzić i będzie park

        • 18 1

        • park... mieszkań

          • 0 0

    • skrót

      Na razie to jest świetny i jedyny skrót na Wiszące Ogrody:)

      • 1 1

    • Fejnie by było żeby cos z jeziorem na Morenowym poligonie zrobili. (2)

      Kiedyś tam była plaża. Można by to wskrzesić. jezioro pogłębić śmieci wybrać, Jakiś deptak wkoło. A domy Też mogą być. Jakoś to przecież można ładnie zaprojektować.

      • 17 0

      • Moze by zrobili, moze pomysleliby. (1)

        A samemu to bozia rączek i główki nie dała? W społeczeństwie panuje przekonanie, że "władza" powinna o wszystkim pomyśleć i wszystko zrobić. Otóż nawet na zachodzie formują się małe społeczności, stowarzyszenia (10-20osobowe) i próbują własnymi siłami zmieniać otaczającą ich rzeczywistość. Samoorganizacja, społeczeństwo obywatelskie i tego typu sprawy. Wiadomo samemu trudno coś osiągnąć, dlatego trzeba się grupować i wspólnie działać!

        • 5 3

        • powodzenia życzę

          • 2 1

    • byle szybko

      jeszcze trochę a quady i samochody go 'rozjeżdżą' a ludziska zamienią w śmitnik.

      • 7 6

  • Poligon im. gen. Waltera

    Zapomniał Pan o poligonie, który zaczynał się przy ul. Piastowslkiej, gdy nie było jeszcze Przymorza. Tam były m.in. miejsca nie pokryte trawą, gdzie znajdowaliśmy mnóstwo rozsadzonej w wyniku pożaru amunicji, bryły stopionego szkła i spore kawałki blachy aluminiowej. Jeden z moich kolegów znalazł tam nawet złotą obrączkę z anglojęzycznym napisem. Wiemy, że na terenie lotniska były baterie plot, które strąciły kilka alianckich samolotów w 1944. A na rogu Piastowskiej i ...(nie pamiętam) stał taki ceglany, obetonowany obelisk 2-metrowej wysokości z ochydną fizjonomią Świerczewskiego i napisem jak w nagłówku tego postu. Zniknął gdy zaczęto budować Przymorze...

    • 1 0

  • Gdańskie poligony (2)

    Chyba, był też poligon w pobliżu wsi Maćkowy. Korzystała z niego milicja. Piszę chyba, ponieważ swoją wiedzę mam z opowiadań.

    • 2 0

    • Mieszkam nieopodal, był tam poligon a wcześniej obóz ss, do dzis pozostały tylko fundamenty i kawałek drogi, reszta zarosnięta. Teren mieści się koło mleczarni Maćkowy, na zakręcie ul. Starogardzkiej przy serwisie samochodów. Po woli teren zarasta nowymi budynkami.

      • 0 0

    • z tego co pamiętam był tam obóz przejściowy SS

      • 2 0

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Sprawdź się

Sprawdź się

Jak naprawdę nazywał się tytułowy bohater "Ballady o Janku Wiśniewskim"?

 

Najczęściej czytane