Odnaleziono prawdziwy grób dowódcy "Smoka Kaszubskiego"

Piotr Weltrowski

19 listopada 2022 (artykuł sprzed 1 roku)

Opinie (68)

Dwa groby kpt. Jerzego Błeszyńskiego - po lewej prawdziwy, do tej pory bezimienny, po prawej ten oznaczony, znajdujący się 300 metrów dalej.

Na Cmentarzu Witomińskim w Gdyni dokonano sensacyjnego odkrycia. Okazało się, że w bezimiennym grobie, odnalezionym podczas dorocznej inwentaryzacji, spoczywa kapitan Jerzy Błeszyński - dowódca "Smoka Kaszubskiego", czyli zaimprowizowanego polskiego pociągu pancernego, który brał udział w obronie Gdyni w pierwszych dniach II wojny światowej.

Jak dobrze znasz historię kampanii wrześniowej na Pomorzu?

bardzo dobrze, zajmuję się tym tematem od lat całkiem nieźle, dużo na ten temat czytam zdawkowo, znam tylko główne fakty nie wiem o niej prawie nic

Historia "Smoka Kaszubskiego" jest jednym z mniej znanych, ale też i ciekawszych epizodów walk polskich marynarzy podczas kampanii wrześniowej.

Wciąż niewiele osób wie, że polscy marynarze walczyli nie to tylko na pokładach okrętów, w lotnictwie morskim i jako obsady artylerii nabrzeżnej, ale też w marynarskim pociągu opancerzonym.

Pomysłodawcą utworzenia pociągu opancerzonego był kpt. mar. Jerzy Błeszyński. Był on oficerem flagowym w Kierownictwie Marynarki Wojennej i w ostatnich dniach sierpnia 1939 roku przyjechał do Gdyni z pakietem kurierskim.

Kapitan Jerzy Błeszyński - zdjęcie z 1938 roku.

Wybuch wojny uniemożliwił mu powrót do Warszawy. Na krótko objął dowództwo nad ORP "Mewa", z którym razem tonął w porcie helskim, a następnie powrócił do Gdyni kpt. Błeszyński i przedstawił projekt budowy w Warsztatach Portowych Marynarki Wojennej pociągu opancerzonego.

Krótki żywot pancernego pociągu

Pomysł zaakceptowano, a do budowy pociągu wykorzystano lokomotywę typu OKl 27, dwa wagony towarowe oraz cztery platformy kolejowe. Do opancerzenia pojazdu wykorzystano stal okrętową pierwotnie przeznaczoną do budowy niszczycieli.

Waleczny Kaszubski Smok. Nieznana historia z września 1939

- W skład uzbrojenia wchodziło działo kal. 45 mm, 2 działa kal. 40 mm, 11 CKM-ów i 30 karabinów. Aby ułatwić komunikację, wewnątrz wagonów poprowadzono linię telefonu polowego. Ostatnim etapem było pomalowanie całego pociągu w efektowny zielono-żółto-szary kamuflaż i nadanie mu nazwy "Smok Kaszubski" - opisywał pociąg Michał Lipka w tekście na ten temat, który opublikowaliśmy ponad dekadę temu.

Kilka lat temu pod wiaduktem na ul. Wyspiańskiego w Gdańsku istniał mural przedstawiający artystyczną wizję "Smoka Kaszubskiego".

Pociąg udało się stworzyć do 6 września, a udział w walkach z okupami brał on od 8 do 12 września, gdy został zniszczony przez hitlerowskie lotnictwo. Sam kapitan Błeszyński zmarł 9 września, w wyniku ran odniesionych podczas starcia załogi pociągu z odziałem Niemców w Wejherowie, gdzie pociąg wjechał, mimo iż miasto było całkowicie kontrolowane przez wroga.

Oryginalne plany pociągu pancernego znanego jako "Smok Kaszubski".

Przez lata wydawało się, że ten bohater kampanii wrześniowej pochowany jest w kwaterze Obrońców Wybrzeża. Dopiero kilka dni temu okazało się, że tak naprawdę spoczywa w bezimiennym grobie na terenie Cmentarza Witomińskiego.

Pasja dyrektorki cmentarza

Cmentarz ten to największa gdyńska nekropolia, gdzie na obszarze ok. 23 ha znajduje się 35 tys. grobów, z których najstarsze pochodzą z lat 30. XX wieku. Prawdziwy grób odkryła Anna Rydzewska, dyrektorka Zarządu Cmentarzy Komunalnych w Gdyni, ale też pasjonatka historii, przeczesująca stare cmentarne księgi i szukająca tajemnic nekropolii, na terenie której pracuje od połowy lat 90.

- Na początku października przeprowadziliśmy inwentaryzację jednej z kwater grzebalnych, na której natknęliśmy się na grób bezimienny, bez nagrobka i oznakowania, w stanie surowym wskazującym jakby na to, że na tym miejscu ktoś kiedyś postawił grób murowany. Nasze plany cmentarza też na nic nie wskazywały, gdyż brakowało numeru przy grobie. Decyzją moją wraz z działem technicznym było, by otworzyć ten grób i sprawdzić, czy jest tam ktoś pochowany, czy jest pusty - mówi Rydzewska.

Tajemnicza metalowa trumna z kwiatami paproci

Okazało się, że w grobie pochowane były aż dwie osoby. W jednej komorze znajdowała się dębowa trumna z ciałem kobiety, a w drugiej - niespotykana metalowa trumna z wyrytymi po bokach kwiatami paproci.

Anna Rydzewska, dyrektor Zarządu Cmentarzy Komunalnych w Gdyni przy grobie kapitana Jerzego Błeszyńskiego.

- Udało nam się odkryć wieko trumny metalowej i zidentyfikowaliśmy mundur kapitański, na co wskazywały insygnia. Dzięki numeracji udało nam się zidentyfikować w starych księgach cmentarza z lat 40. zapisy potwierdzające, że w miejscu tym jest pochowany kapitan Jerzy Błeszyński, który zmarł 9 września 1939 roku, a 9 listopada 1949 roku został na to miejsce ekshumowany z kwatery wojennej na Cmentarzu Witomińskim. Udało też mi się zidentyfikować drugą osobę zmarłą. Okazało się, że spoczywa tam teściowa kapitana Błeszyńskiego pani Władysława Marczewska, która zmarła 11 grudnia 1951 roku - mówi Rydzewska.
Badaczka ustaliła, że do ekshumacji kpt. Błeszyńskiego doszło prawdopodobnie na życzenie rodziny, gdyż już w latach 50. XX wieku zapadała decyzja, że w grobach w kwaterze wojennej będą pochowani tylko żołnierze, bez możliwości dochowania w nich członków rodzin.

Bezimienną mogiłą zajmie się Muzeum Marynarki Wojennej

Obecnie więc na cmentarzu znajdują się dwa groby kpt. Jerzego Błeszyńskiego - oznakowany, z nagrobkiem, w kwaterze wojennej oraz oddalony o 300 metrów grób bezimienny, w którym faktycznie spoczywa inicjator budowy i dowódca pociągu pancernego "Smok Kaszubski".

Bezimiennym grobem zająć ma się Muzeum Marynarki Wojennej.

- Po uzyskaniu odpowiednich dokumentów przeprowadzimy procedurę zaprojektowania i budowy godnego nagrobka w odnalezionym miejscu. Po pomyślnym zakończeniu tego przedsięwzięcia przewidujemy ceremonię przywrócenia pamięci - uhonorowania bohatera września 39. Będzie to rodzaj ceremonii pogrzebowej z asystą wojskową. Szacujemy, że odbędzie się to w jakimś odpowiednim terminie wiosną 2023 - mówi Aleksander Gosk, wicedyrektor Muzeum Marynarki Wojennej.

Piotr Weltrowskip.weltrowski@trojmiasto.pl

Miejsca

Cmentarz Witomiński Gdynia, Witomińska 76

Opinie (68) 1 zablokowana

Sortowanie
- Od najstarszych
- Od najnowszych

Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2022-11-19 11:24

(2)

najgorsze w tym jest ze komuchy oprawcy maja swoje groby jak na dloni i dzieki targowicy sa dalej chowani na powazkach,malo tego ten ryzawy sprzedawczyk gloryfikuje szwabow,ktorzy coraz smielej zaczynaja polakow ustawiac w drugim szeregu !!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

1 rok
- 23 13
Twoja opinia

Zmień treść

najgorsze w tym jest ze komuchy oprawcy maja swoje groby jak na dloni i dzieki targowicy sa dalej chowani na powazkach,malo tego ten ryzawy sprzedawczyk gloryfikuje szwabow,ktorzy coraz smielej zaczynaja polakow ustawiac w drugim szeregu !!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2022-11-19 11:42
  
  ja (1)
  
  ...i odpuść nam nasze winy jak i my odpuszczamy naszym winowajcą....
  
  1 rok
  - 0 12
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  ...i odpuść nam nasze winy jak i my odpuszczamy naszym winowajcą....
  Regulamin dodawania opinii
  - Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
    2022-11-19 12:33
    
    Naszym winowajcom.
    
    1 rok
    
    11 0
    
    Twoja opinia
    
    Zmień treść
    
    Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2022-11-19 11:27

Właśnie tacy ludzie oddali życie za wolną Polskę

Szkoda , że dzisiaj mało kogo to obchodzi

1 rok
- 20 1
Twoja opinia

Zmień treść

Szkoda , że dzisiaj mało kogo to obchodzi
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2022-11-19 11:35

(1)

Szkoda tego muralu, może mogli by odtworzyć?

1 rok
- 27 0
Twoja opinia

Zmień treść

Szkoda tego muralu, może mogli by odtworzyć?
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2022-11-22 13:01
  
  był. Ładniejszy niz na zdjeciu. Dzieki temu muralowi dzieci pytały co to i dlaczego o interesowaly się historią
  
  1 rok
  - 0 0
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2022-11-19 11:36

Niemcy i Rosja... (1)

Niemcy i Rosja mają te same cechy - dominację nad innymi narodami! Widać to zarówno w kategoriach miedzypaństwowych jak i w relacjach międzyludzkich. Inne tradycje, inne religie a cechy te same. Ile to już lat?

Aut
1 rok
- 16 5
Twoja opinia

Zmień treść

Niemcy i Rosja mają te same cechy - dominację nad innymi narodami! Widać to zarówno w kategoriach miedzypaństwowych jak i w relacjach międzyludzkich. Inne tradycje, inne religie a cechy te same. Ile to już lat?
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2022-11-21 07:22
  
  Przed wojną było w Polsce dużo kościołów i cmentarzu innych wyznań.
  
  Po wojnie przyjął to wszystko kościół katolicki.
  
  1 rok
  - 0 1
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Po wojnie przyjął to wszystko kościół katolicki.
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2022-11-19 11:53

Po co nam jakis smok jak mamy smoki i tygrysy europy w berlinie.

Pęlo

1 rok
- 12 5
Twoja opinia

Zmień treść

Pęlo
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2022-11-19 12:03

Opinia wyróżniona

Ciekawa historia (2)

Historyczne odnaleziono, ten bohater Wojny Obronnej nie zostanie zapomniany a jego grób obejmie opieką państwo jako grób weterana. Może odnajdzie się też rodzina kapitana. Zarządca cmentarza stanął na wysokości zadania.

Rafał z Gdyni
1 rok
- 116 4
Twoja opinia

Zmień treść

Historyczne odnaleziono, ten bohater Wojny Obronnej nie zostanie zapomniany a jego grób obejmie opieką państwo jako grób weterana. Może odnajdzie się też rodzina kapitana. Zarządca cmentarza stanął na wysokości zadania.
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2022-11-20 07:37
  
  Reparacje
  
  Ciekawe czy koszt tego pociągu uwzględnili do obliczenia reparacji dla Polski z tytułu zadanych strat przez Niemca czy innego kolaboranta...
  
  JK
  1 rok
  - 4 4
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Ciekawe czy koszt tego pociągu uwzględnili do obliczenia reparacji dla Polski z tytułu zadanych strat przez Niemca czy innego kolaboranta...
  Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2022-11-21 09:28
  
  Faktycznie, jakbyśmy nie mieli większych zmartwień...
  
  1 rok
  - 0 5
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2022-11-19 12:22

Inne źródła

Podają, że pociąg został opancerzony z blach zgromadzonych do budowy w Polsce pierwszego okrętu podwodnego, który miał nosić nazwę ORP"Komendant Józef Piłsudski"

Tapir
1 rok
- 6 0
Twoja opinia

Zmień treść

Podają, że pociąg został opancerzony z blach zgromadzonych do budowy w Polsce pierwszego okrętu podwodnego, który miał nosić nazwę ORP"Komendant Józef Piłsudski"
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2022-11-19 12:42

Stefan Hadrzyński - Smok Kaszubski (2)

za "Zeszytami Gdyńskimi nr 8" Gdynia 2013

"W warsztatach portowych Marynarki Wojennej były składy blachy do budowy pierwszego statku wojennego. Kiedy wybuchła wojna postanowiono blachę wykorzystać do opancerzenia trzech wagonów towarowych i parowozu na wzór
pociągu pancernego. Składowi wagonów nadano nazwę Smok Kaszubski. Skład uzbrojony w działa i karabiny maszynowe brał udział w walkach z Niemcami pod Wejherowem, Redą, Białą Rzeką i Rumią. Parowóz prowadził Stefan Hadrzyński (1911-1978)."

Grób Stefana Hadrzyńskiego również znajduje się na Cmentarzu Witomińskim.

IMH
1 rok
- 14 1
Twoja opinia

Zmień treść

za "Zeszytami Gdyńskimi nr 8" Gdynia 2013 "W warsztatach portowych Marynarki Wojennej były składy blachy do budowy pierwszego statku wojennego. Kiedy wybuchła wojna postanowiono blachę wykorzystać do opancerzenia trzech wagonów towarowych i parowozu na wzór pociągu pancernego. Składowi wagonów nadano nazwę Smok Kaszubski. Skład uzbrojony w działa i karabiny maszynowe brał udział w walkach z Niemcami pod Wejherowem, Redą, Białą Rzeką i Rumią. Parowóz prowadził Stefan Hadrzyński (1911-1978)." Grób Stefana Hadrzyńskiego również znajduje się na Cmentarzu Witomińskim.
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2022-11-19 13:50
  
  Mój ojciec budował "Smoka Kaszubskiego" (1)
  
  Wg jego wspomnień: "W nocy 4 września do hali kadłubowni wjechała lokomotywa OKL 27, dwa wagony towarowe i dwie węglarki tzw. lory. Przystąpiono do zamocowania blach okrętowych (10-13 mm), które były przygotowane do budowy niszczycieli. Spawanie mogło odbywać się tylko w ciągu dnia, gdyż łuk elektryczny dawał silne błyski a kadłubownia miała przeszklony dach i ściany..."
  
  RC
  1 rok
  - 7 0
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Wg jego wspomnień: "W nocy 4 września do hali kadłubowni wjechała lokomotywa OKL 27, dwa wagony towarowe i dwie węglarki tzw. lory. Przystąpiono do zamocowania blach okrętowych (10-13 mm), które były przygotowane do budowy niszczycieli. Spawanie mogło odbywać się tylko w ciągu dnia, gdyż łuk elektryczny dawał silne błyski a kadłubownia miała przeszklony dach i ściany..."
  Regulamin dodawania opinii
  - Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
    2022-11-22 13:02
    
    a coś wiecej? fantastyczne sspomnienia!!!
    
    1 rok
    
    2 0
    
    Twoja opinia
    
    Zmień treść
    
    Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2022-11-19 12:45

totalny wstyd - teraz dopiero robią inwentaryzację, to co robili wcześniej? - blamaż ZCK i jeszcze się chwalą odkryciem

1 rok
- 7 7
Twoja opinia

Zmień treść

Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2022-11-19 13:32

Kurier czyli tajniak

Teraz siedzi taki w ECS

Co jest grane
1 rok
- 2 5
Twoja opinia

Zmień treść

Teraz siedzi taki w ECS
Regulamin dodawania opinii