Historia
  • Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport
Historia
Dodaj raport
Historia Wiadomości
Facebook E-mail Messenger WhatsApp Kopiuj link Więcej

Jak to z lotniskami w Gdańsku było

Marcin Stąporek
14 maja 2014 (artykuł sprzed 10 lat) 
Opinie (79)
3
  • Zdjęcie wykonane 2 maja 1974 r., w dniu otwarcia nowego gdańskiego portu lotniczego niedaleko Rębiechowa.
  • Zdjęcie wykonane 2 maja 1974 r., w dniu otwarcia nowego gdańskiego portu lotniczego niedaleko Rębiechowa.
  • Zdjęcie wykonane 2 maja 1974 r., w dniu otwarcia nowego gdańskiego portu lotniczego niedaleko Rębiechowa.

Zdjęcie wykonane 2 maja 1974 r., w dniu otwarcia nowego gdańskiego portu lotniczego niedaleko Rębiechowa.

fot. Zbigniew Kosycarz/KFP



W powszechnej świadomości funkcjonuje informacja o dwóch lotniskach w Gdańsku: starym, nieistniejącym, na miejscu którego powstało w latach 70. dwudziestego wieku osiedle Zaspa, i nowym, funkcjonującym do dziś, potocznie zwanym "Rębiechowem". W rzeczywistości historia gdańskich lotnisk jest nieco bardziej skomplikowana.



  • W budynkach dawnego portu lotniczego dla hydroplanów w Górkach Wschodnich mieści się dziś Stacja Biologiczna Uniwersytetu Gdańskiego. W budynkach dawnego portu lotniczego dla hydroplanów w Górkach Wschodnich mieści się dziś Stacja Biologiczna Uniwersytetu Gdańskiego.

    W budynkach dawnego portu lotniczego dla hydroplanów w Górkach Wschodnich mieści się dziś Stacja Biologiczna Uniwersytetu Gdańskiego.

  • Przez gdańskie lotnisko przewijało się przed wojną ok. 1500 pasażerów rocznie. Przez gdańskie lotnisko przewijało się przed wojną ok. 1500 pasażerów rocznie.

    Przez gdańskie lotnisko przewijało się przed wojną ok. 1500 pasażerów rocznie.

  • Uszkodzone skrzydło transportowego junkersa po zderzeniu z małym samolotem. Uszkodzone skrzydło transportowego junkersa po zderzeniu z małym samolotem.

    Uszkodzone skrzydło transportowego junkersa po zderzeniu z małym samolotem.

  • Choć samoloty latały do Gdańska, to linie lotnicze reklamowały te połączenia jako sposób na dotarcie do modnego kurortu dla najbogatszych, jakim wtedy był Sopot. Choć samoloty latały do Gdańska, to linie lotnicze reklamowały te połączenia jako sposób na dotarcie do modnego kurortu dla najbogatszych, jakim wtedy był Sopot.

    Choć samoloty latały do Gdańska, to linie lotnicze reklamowały te połączenia jako sposób na dotarcie do modnego kurortu dla najbogatszych, jakim wtedy był Sopot.

  • Samoloty na płycie lotniska na Zaspie. Samoloty na płycie lotniska na Zaspie.

    Samoloty na płycie lotniska na Zaspie.

  • Historia rozwoju lotniska na dzisiejszej Zaspie. Historia rozwoju lotniska na dzisiejszej Zaspie.

    Historia rozwoju lotniska na dzisiejszej Zaspie.

  • W latach 1946-48 powstała m.in. nowa betonowa droga startowa, czyli to, co mieszkańcy do dziś nazywają "pasem startowym", choć oficjalnie jest to aleja Jana Pawła II. Dziś powstają tu kolejne budynku, a część terenu wykorzystywana jest jako parkingi. W latach 1946-48 powstała m.in. nowa betonowa droga startowa, czyli to, co mieszkańcy do dziś nazywają "pasem startowym", choć oficjalnie jest to aleja Jana Pawła II. Dziś powstają tu kolejne budynku, a część terenu wykorzystywana jest jako parkingi.

    W latach 1946-48 powstała m.in. nowa betonowa droga startowa, czyli to, co mieszkańcy do dziś nazywają "pasem startowym", choć oficjalnie jest to aleja Jana Pawła II. Dziś powstają tu kolejne budynku, a część terenu wykorzystywana jest jako parkingi.

    fot. Maciej Kosycarz/KFP

  • Dziś Port Lotniczy w Gdańsku ma terminal cargo oraz dwa terminale pasażerskie, z których jeden jest rozbudowywany. W tym roku władze lotniska zapowiadają, że obsłużą co najmniej 3 mln pasażerów. Dziś Port Lotniczy w Gdańsku ma terminal cargo oraz dwa terminale pasażerskie, z których jeden jest rozbudowywany. W tym roku władze lotniska zapowiadają, że obsłużą co najmniej 3 mln pasażerów.

    Dziś Port Lotniczy w Gdańsku ma terminal cargo oraz dwa terminale pasażerskie, z których jeden jest rozbudowywany. W tym roku władze lotniska zapowiadają, że obsłużą co najmniej 3 mln pasażerów.

    fot. Łukasz Unterschuetz/trojmiasto.pl

Pierwsze lotnisko w Gdańsku znajdowało się na wyspie Ostrów (zwanej wtedy Holmem) w bezpośrednim sąsiedztwie Stoczni Cesarskiej. Tam właśnie w  czerwcu 1910 roku zorganizowano imprezę pod nazwą Danziger Fest und Flugwoche, z którą wiążą się pierwsze informacje o samolotach na naszym terenie. Głównym punktem festynu były pokazowe loty dwóch niemieckich lotników i konstruktorów. Emil Jeannin demonstrował dwupłatowiec typu Farman, zaś Hans Grade pilotował samolot jednopłatowy.

Już kilka lat później zaczęto tworzyć lotnisko we Wrzeszczu, a ściśle w jego części położonej na wschód od linii kolejowej, gdzie znajdował się tzw. wielki plac ćwiczeń dla wojska. W sierpniu 1913 r. należący do jednej z bocznych gałęzi rodziny cesarza Wilhelma książę Fryderyk Zygmunt Pruski złożył wizytę w stacjonującym w koszarach na Strzyży Drugim Pułku Huzarów. Książę ów był w tym czasie jednym z największych entuzjastów lotnictwa w Niemczech i to na jego polecenie pod koniec 1913 r. w południowo-wschodniej części ówczesnego placu ćwiczeń dla wojska wydzielono tzw. stację lotniczą, która została nazwana imieniem księcia. W dniach 25-26 czerwca 1914 r. posłużyła ona za punkt końcowy rajdu lotniczego z Wrocławia przez Insterburg i Królewiec do Gdańska, tzw. Ostmarkenflug.

W czasie I wojny światowej gdańskie lotnisko nie odegrało poważniejszej roli ze względu na odległość od rejonów działań wojennych. Samoloty przypisane marynarce wojennej stacjonowały w Pucku (Marinefliegerstation Putzig), natomiast stacja lotnicza we Wrzeszczu wykorzystywana była przez szkołę pilotów marynarki (Marinefliegerschule).

Po klęsce Niemiec w I wojnie światowej i konferencji pokojowej w Wersalu zdecydowano o demilitaryzacji Gdańska. W tym okresie zaczęto tworzyć cywilne lotnisko we Wrzeszczu, które posłużyło jako ważny punkt komunikacyjny w lipcu 1920 r., w czasie plebiscytu w Prusach Wschodnich. Ponieważ ówczesne samoloty nie wymagały jeszcze długich dróg startowych, lotnisko było niewielkie i znajdowało się na terenie pomiędzy wrzeszczańskim browarem a obecną ulicą Legionów; opuszczone przez wojsko koszary Telegraphenkaserne przy tej ulicy posłużyły za budynek administracyjny lotniska.

W 1922 komisja Ligi Narodów zajmująca się podziałem dawnego majątku Rzeszy na terenie Wolnego Miasta Gdańska zdecydowała, że dawny Wielki plac ćwiczeń zostanie oddany na własność Wolnemu Miastu pod warunkiem zbudowania na nim lotniska. Decyzja ta powinna być uważana za oficjalny początek portu lotniczego we Wrzeszczu. W ówczesnych warunkach był on tworzony przede wszystkim dzięki dotacjom z Niemiec, żywo zainteresowanych utrzymywaniem połączeń komunikacyjnych z Wolnym Miastem i z Prusami Wschodnimi.

Oficjalne otwarcie portu lotniczego miało miejsce 17 czerwca 1923, a w kolejnych latach lotniskowa infrastruktura była rozbudowywana, by sprostać rosnącym wymaganiom. Był to jeden z najlepiej wyposażonych portów lotniczych w Europie, położony na ważnych szlakach komunikacyjnych, m.in. z Berlina do Moskwy i Leningradu. Już 5 września 1922 r. uruchomiono regularne połączenia z Warszawą.

Czytelnicy Portalu Trojmiasto.pl mogą pamiętać o innym porcie lotniczym z czasów Wolnego Miasta, jakim było lądowisko dla wodnosamolotów (hydroplanów) w Górkach Wschodnich na Wyspie Sobieszewskiej. Służyło ono komunikacji poprzez Morze Bałtyckie (do Sztokholmu i Kalmaru), jednak loty wodnosamolotów były wykonywane dużo mniej regularnie, niż loty z lotniska we Wrzeszczu.

Jeszcze jedno "gdańskie" lotnisko powstało w okresie międzywojennym poza miastem, a nawet poza granicami administracyjnymi Wolnego Miasta. Mianowicie polscy studenci politechniki, ówczesnej Technische Hochschule, założyli w 1929 r. Akademicki Aeroklub Gdański. Ponieważ gdańscy Niemcy robili wszystko, by uniemożliwić Polakom korzystanie z lotniska we Wrzeszczu, entuzjaści zaczęli w 1931 r. tworzyć własne lotnisko w Rumi, na terytorium Polski.

Pomysł ten znalazł poparcie licznych środowisk w ówczesnym województwie pomorskim, m.in. dowództwa Morskiego Dywizjonu Lotniczego z Pucka, które było zainteresowane w posiadaniu zapasowego lotniska dla swoich maszyn. W związku z szybkim rozrastaniem się Gdyni, już w 1935 r. uruchomiono loty pasażerskie, a wiosną 1936 r. otwarto w Rumi nowoczesny dworzec lotniczy "Port Lotniczy Gdynia w Rumi-Zagórzu". Do wybuchu wojny posiadał on regularne połączenia z Warszawą oraz z kilkoma innymi miastami w Europie.

Wybuch II wojny światowej spowodował zawieszenie lotów cywilnych oraz przejęcie lotnisk we Wrzeszczu i w Rumi przez niemieckie Luftwaffe. Gdańskie lotnisko stanowiło jedną z ważniejszych baz niemieckich sił powietrznych nad Bałtykiem. Z tego względu było obiektem zaciętych walk w okresie zdobywania Gdańska przez Armię Czerwoną w marcu 1945 r. i zostało w znacznym stopniu zniszczone.

Niedługo po wojnie przystąpiono do jego odbudowy i rozbudowy. W latach 1946-48 powstała m.in. nowa betonowa droga startowa, czyli to, co mieszkańcy do dziś nazywają "pasem startowym", choć oficjalnie jest to aleja Jana Pawła II. W powojennych warunkach lotnisko łączyło kilka funkcji, mieszcząc razem cywilny port lotniczy, lotnisko wojskowe, samoloty sanitarne i Aeroklub Gdański. Ze stacjonowaniem we Wrzeszczu samolotów 30 Pułku Lotnictwa Marynarki Wojennej (do 1957 r.) wiąże się szereg opowieści o mniej lub bardziej tragicznych wypadkach, w tym także o uderzeniu jednej z lądujących maszyn w budynek mieszkalny przy ul. Kościuszki.

Z początkiem lat 70. XX wieku los lotniska we Wrzeszczu był już przesądzony. Nie można było wydłużyć drogi startowej, wokoło rozrastały się dzielnice mieszkaniowe, nie było sensu rozbudowywać obiektów dworca lotniczego. Zdecydowano o zamknięciu lotniska; ostatni samolot pasażerski z Wrzeszcza wystartował 30 marca 1974 r. Nieco dłużej pozostały samoloty sportowe Aeroklubu Gdańskiego, które niebawem odleciały do Pruszcza.

Nowe, zbudowane od podstaw lotnisko powstało na gruntach miasta Gdańska i sąsiadującej z nim kaszubskiej wsi Rębiechowo; z tego powodu określano je jako Port Lotniczy Gdańsk - Rębiechowo, co sprawiło że do dziś w świadomości mieszkańców Trójmiasta nazwa "Rębiechowo" jest synonimem Portu Lotniczego im. Lecha Wałęsy. Lotnisko otwarto oficjalnie 2 maja 1974 r. i od tego czasu było ono kilkakrotnie rozbudowywane, a także wpisało się w historię Gdańska ważnymi wydarzeniami, by wspomnieć choćby lądowania prezydentów Stanów Zjednoczonych na pokładzie Air Force One czy papieskie wizyty Jana Pawła II.

Obecnie Port Lotniczy Gdańsk im. Lecha Wałęsy jest jednym z najnowocześniejszych i trzecim co do wielkości portem lotniczym w Polsce. Stanowi także lotnisko zapasowe (np. na wypadek mgły uniemożliwiającej przyjmowanie samolotów) dla portu lotniczego w Warszawie i jest ważnym punktem krajowego, europejskiego i światowego systemu transportowego.

Zobacz jak wygląda praca w porcie lotniczym w Rębiechowie.



Tak wyglądało lotnisko w 2012 roku, po zakończeniu pierwszego etapu rozbudowy, w którym powstał m.in. nowy terminal pasażerski T2.

Zdjęcia: Jak to z lotniskami w Gdańsku było

42 Zobacz zdjęcia

O autorze

autor

Marcin Stąporek

- autor jest publicystą historycznym, prowadzi firmę archeologiczną. Pracował w Muzeum Archeologicznym w Gdańsku i Wojewódzkim Urzędzie Ochrony Zabytków w Gdańsku. Obecnie jest pracownikiem Biura Prezydenta Gdańska ds. Kultury.

Miejsca

Zobacz także

więcej artykułów (374)

Opinie (79) 7 zablokowanych

  • 2020-08-14 09:07

    lotnisko

    na wyspie sobieszewskiej było lotnisko wodnopłatów.

    3 lata

    • 3 0

  • 2021-02-22 20:04

    Mikrolimat w Rebiechowie (3)

    Mój tata był kierownikiem budowy obiektów i terminalu na lotnisku /GPBP/pamiętam jak mówił do mamy to zły mikroklimat wiele namęczyl się przy budowie ciągle były jakieś problemy

    3 lata

    • 6 2

    • 2021-05-02 08:31

      No... ludzie w Rębiechowie ciągle mają jakieś problemy... (1)

      Ale to pewnie przez micro klimat... i ten w Osowej też. Normalnie ciągle coś. Dziś też słabo.

      2 lata

      • 1 1

      • 2021-05-02 09:43

        energia miejsca

        tam by sie sprawdzily jedynie knajpy

        czytelnik

        2 lata

        • 1 0

    • 2021-05-02 09:53

      Prawda

      Za dzieciaka mieliśmy tam działkę ROD i pogoda tam była zupełnie inna niż w mieście.

      2 lata

      • 0 0

  • 2021-05-02 08:51

    jurek

    pracowałem wówczas na lotnisku w nocy latały AN 26 wojskowe transportowe z poczta oraz wojsko niebieskie berety misja ONZ z Kairu

    jurek

    2 lata

    • 4 1

  • 2021-05-02 08:55

    Po otwarciu nowego lotniska organizowano 15 minutowe loty widokowe. Zakłady pracy wykupywały tę atrakcję swoim pracownikom. Nie ukrywam, że był to mój pierwszy kontakt z lotniskiem i samolotem pasażerskim.

    kosik

    2 lata

    • 8 1

  • 2021-05-02 09:04

    brakuje opisu Pruszcza i budowy bazy luftwaffe

    mysle

    ps

    2 lata

    • 6 0

  • 2021-05-02 09:41

    historia, a dzis dzieki pozarom dewloperskim nie ma sladu po koszarach.

    Fryderyk Zygmunt Pruski złożył wizytę w stacjonującym w koszarach na Strzyży

    Czytaj więcej na:
    https://historia.trojmiasto.pl/Jak-to-z-lotniskami-w-Gdansku-bylo-n79659.html#tri

    czytelnik

    2 lata

    • 0 0

  • 2021-05-02 10:02

    to były czasy

    te samoloty, wspaniała obsługa, goście w kapeluszach, uprzejmi taksówkarze, uśmiechy, radość, szczęście,optymizm, to spowodowało że dziś mamy to wszystko, i jeszcze więcej, i jeszcze taniej dostępne dla wszystkich ludzi.

    2 lata

    • 2 2

  • 2021-05-02 10:21

    Kiedy zmiana nazwy lotniska? Dość tej kompromitacji.

    2 lata

    • 9 6

  • 2021-05-02 10:46

    Uwielbiam stare zjdecia pomorza

    2 lata

    • 2 0

  • 2021-05-02 10:58

    Kiedy zmiana nazwy lotniska !! (2)

    Wstyd!!!!!

    2 lata

    • 8 10

    • 2021-05-02 11:27

      ja się wstydzę ,że takie coś jak ty zabiera nam Gdańszczanom tlen z powietrza

      2 lata

      • 2 1

    • 2023-03-13 22:18

      Wstyd to zapisac sie do pis.

      Jaka nazwę lotniska proponujesz? Pewnie Lecha Kaczyńskiego, jego nazwisko przynosi chwale polskiemu lotnictwu.

      Balbina Zoliborska.

      1 rok

      • 0 0

1
2
3
4

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Wydarzenia

Majówkowe zwiedzanie Stoczni vol.7 Majówkowe zwiedzanie Stoczni vol.7

Majówkowe zwiedzanie Stoczni vol.7

20 zł
spacer
kwi 27-5.05
g. 10:00, 13:00, 16:00
Gdańsk, Pomnik Poległych Stoczniowców
20 zł
ulgowy 15 zł
Vivat Gdańsk! Rekonstrukcje historyczne na Górze Gradowej Vivat Gdańsk! Rekonstrukcje historyczne na Górze Gradowej

Vivat Gdańsk! Rekonstrukcje historyczne na Górze Gradowej

pokaz, spacer
maj 4
sobota, g. 11:00 - 16:00
Gdańsk, Hevelianum
Wstęp wolny
Gdynia wielu narodowości Gdynia wielu narodowości

Gdynia wielu narodowości

spotkanie, wykład
maj 16
czwartek, g. 17:30
Gdynia, Biblioteka Wiedzy
Wstęp wolny
więcej (3)

TV Filmy

6078

Ten tunel ratował kiedyś życie (69)

więcej (1566)

Katalog.trojmiasto.pl - Muzea

więcej

Sprawdź się

Sprawdź się

Gdańszczanin, który na przełomie maja i czerwca 1981 roku przeprowadził strajk głodowy z żądaniem wypuszczenia wszystkich więźniów politycznych PRL to:

 

Najczęściej czytane