• Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport

"Interesy jak zwykle". Wolne Miasto w 1931 r.

Jarosław Kus
22 stycznia 2021 (artykuł sprzed 3 lat) 
Najnowszy artykuł na ten temat O morderstwie na jachcie i upartej nudystce
Hotel Danziger Hof (pol. Gdański Dwór) został zniszczony pod koniec II wojny światowej, jego ruiny zostały wyburzone w pierwszych latach powojennych. Obecnie w miejscu hotelu znajduje się tzw. budynek LOT-u. Hotel Danziger Hof (pol. Gdański Dwór) został zniszczony pod koniec II wojny światowej, jego ruiny zostały wyburzone w pierwszych latach powojennych. Obecnie w miejscu hotelu znajduje się tzw. budynek LOT-u.

Podczas dzisiejszej podróży w przeszłość cofamy się do stycznia roku 1931, który był wyjątkowo mroźny. Stosunki niemiecko-polskie w Wolnym Mieście Gdańsku stawały się coraz bardziej napięte. Dowiemy się również m.in. o walkach uczniów szkół morskich w Gdyni, katastrofie kolejowej czy uruchomieniu ciekawego urządzenia pomiarowego.



Druga połowa stycznia roku 1931 dobitnie pokazuje, że zima nad Bałtykiem wciąż nie powiedziała jeszcze ostatniego słowa: śnieżyce "paraliżują ruch kolejowy na Pomorzu", a ofiarą trudnych, zimowych warunków padają również piesi.


Jednak pomimo mroźnej aury w Wolnym Mieście Gdańsku jest całkiem gorąco: partia "nacjonalistyczna z kilku organizacjami monarchistycznymi" - "na trawniku przed gmachem policji" - urządza demonstrację "z okazji 60 lecia proklamacji cesarstwa niemieckiego"*. Jest to zupełne przeciwieństwo "demonstracyj masowych członków partii komunistycznej", odbywających się "tak w Gdańsku, jak i w Sopocie", a skierowanych "przeciwko obecnemu senatowi gdańskiemu": tu wielokrotnie dochodzi do "gwałtownych starć pomiędzy policją gdańską a demonstrującymi komunistami". Swoje niezadowolenie manifestuje też społeczność żydowska, której hitlerowcy grożą (na razie tylko) odebraniem prawa do uboju rytualnego.


Protestuje też i gdańska Polonia, zaniepokojona nawet nie tyle kurczącym się "polskim stanem posiadania" (bo na szczęście pogłoski o sprzedaży "polskiego" hotelu "Danziger Hof"** okazują się być nieprawdziwe), co wzmagającą się kolejną falą niemieckiego terroru. Do jej kulminacji dochodzi 14 stycznia, gdy ofiarą zbrodniczego zamachu pada Bolesław Styrbicki, urzędnik PKP, działacz Gminy Polskiej i Zjednoczenia Zawodowego Polskiego, zasztyletowany przez Waltera Gengerskiego, sezonowego robotnika kolejowego z Wisłoujścia.

"Bohaterskiego" hitlerowca prasa niemiecka przedstawia jako wzorowego i "ideowego Niemca przeciwstawiającego się rzekomemu szowinizmowi polskiemu". Rozgoryczenie gdańskiej Polonii sięga zenitu, gdy Senat Wolnego Miasta zakazuje uczestniczenia w pogrzebie Styrbickiego orkiestrze kolejarzy z Tczewa, twierdząc, że "polskie mundury na ulicach Gdańska mogłyby wywołać niepokoje publiczne". W odpowiedzi Gmina Polska i Zjednoczenie Zawodowe Polskie organizują wiec protestacyjny***.


Ale Niemcom przeszkadza nie tylko polski stan posiadania w Gdańsku: zatem i my - wraz z ministrem Prystorem - kierujemy swe kroki do Gdyni****. Co ciekawe, według prasy nieprzychylnej polskiemu rządowi wizyta ministra została... zakonspirowana: czyżby minister przemysłu i handlu, do niedawna jeszcze pełniący funkcję ministra pracy i opieki społecznej, tak bardzo obawiał się tutejszych bezrobotnych?


To jednak nie bezrobocie jest w Gdyni wiadomością dnia, nie są nią nawet - skądinąd ciekawe - doniesienia o "krwawej walce"... dwóch szkół morskich, które niespodziewanie ustępują miejsca "wielkiej katastrofie kolejowej", do której dochodzi "w pobliżu stacji tutejszej".


Nie kończmy jednak dzisiejszej podróży w minorowych nastrojach: bo nic tak nie chłodzi emocji, jak chłodna woda z polskiego morza. O poziom którego możemy być zupełnie spokojni, a wszystko to dzięki nowej, "ciekawej stacji naukowej w Gdyni".


* Nieistniejącego już od listopada 1918 r. Cesarstwu - często zwanemu też Drugą Rzeszą - istniejącemu od 1871 r., kres położyła I wojna światowa i proklamowanie Republiki Weimarskiej w dniu 9 listopada 1918 r.
** Na miejscu którego obecnie znajduje się "słynny" w Gdańsku budynek LOT-u.
*** Zgromadzenie pod przewodnictwem działacza polonijnego i posła do gdańskiego Sejmu, Erazma Czarneckiego, kończy się wystosowaniem rezolucji skierowanej do: Wysokiego Komisarza Ligi Narodów, hr. Manfredo Graviny, Komisarza Generalnego RP, min. Henryka Strasburgera oraz prezydenta Senatu, dr. Ernsta Ziehma. Wysokiego Komisarza Ligi Narodów Polacy wzywają do przywrócenia bezpieczeństwa ludności polskiej zamieszkałej na terenie Wolnego Miasta Gdańska. Bez rezultatu, podobnie jak rezultatu nie przynosi interwencja Komisarza Generalnego RP, domagającego się u prezydenta Senatu, by winnego zabójstwa ukarać surowo i sprawiedliwie. W procesie wytoczonym mordercy przez wdowę po zamordowanym sąd pierwszej instancji oczyszcza Gengerskiego z zarzutów, podobnie czyni też sąd drugiej instancji, wskutek czego apelacja wdowy zostaje odrzucona. Wkrótce potem Gengerski dostaje... awans na inspektora ogrodnictwa miejskiego.
**** Aleksander Prystor (1874-1941) - w latach 1929-1930 minister pracy i opieki społecznej, w czasie opisywanej tutaj wizyty w Gdyni zmienił tekę na tekę ministra przemysłu i handlu.

Źródło: "Gazeta Gdańska" nr 9 z 14 stycznia 1931 r., nr 13 z 18 stycznia 1931 r. i nr 14 z 20 stycznia 1931 r., "Dziennik Bydgoski" nr 15 z 20 stycznia 1931 r., "Gazeta Bydgoska" nr 10 z 14 stycznia 1931 r., "Ilustrowany Kurier Codzienny" nr 19 z 19 stycznia 1931 r. oraz "Ilustracja Polska" nr 17 z 25 stycznia 1931 r. Skany pochodzą z Pomorskiej Biblioteki Cyfrowej, Kujawsko-Pomorskiej Biblioteki Cyfrowej, Małopolskiej Biblioteki Cyfrowej i Wielkopolskiej Biblioteki Cyfrowej.

Opinie (54) ponad 10 zablokowanych

  • Każdy rok był wyjątkowo mroźny.

    Tak jak co roku mamy zaćmienie które zdarza się raz na sto lat.

    • 11 5

  • Niemcy (13)

    lubicie ich promować? Opowiadac trzeba tylko o polskiej historii, jak Kazimierz Wielki Gdańsk zrobił murowanym!

    • 23 78

    • Gdańsk? (2)

      • 8 1

      • no tak (1)

        taka jest nowa podstawa programowa wg Czarnaka

        • 16 5

        • taka jest prawda którą chcieli zakłamywać potomki folksdojczów

          • 5 15

    • Wolne Miasto Gdańsk, jeśli by funkcjonował tak jak Hong Kong czy Singapur, jestem bardzo za.

      • 9 6

    • (7)

      Opowiadać tylko o jakiejś historii?
      Słyszałeś o takiej książce 1984? Jak nie to się zapoznaj.

      • 1 4

      • Znam z autopsji :) (6)

        Jaki jest związek z Kazimierzem?

        • 7 0

        • (5)

          Taki, że wspomniano go w drugiej części zdania, której mój komentarz nie dotyczył.

          • 1 0

          • Zacytuj... (4)

            • 0 0

            • (1)

              Przesuń sobie do góry, jest w pierwszym poście (zaczyna się od: Niemcy), na który to odpisałem

              • 0 0

              • Pytam o związek z "książką 1984"

                O związek Kazimierza Wielkiego z książką którą przywołujesz... A której tytuł brzmi "Rok 1984". Autorem jest George Orwell. A może chodzi ci o inną książkę? Chętnie przeczytam. Jeśli podasz autora i tytuł...

                • 1 0

            • zacytuj (1)

              Każmirz podejć no do płota

              • 1 0

              • Sami swoi...

                Film o Polakach przesiedlonych zw Wsxhodu na Ziemie Zachodnie. Tylko z pozoru o kłótliwych sąsiadach...

                • 0 0

    • Trochę opamiętania nieuku! Kazimierz Wielki nie mógł zbudować Gdańska primo, jeszcze wtedy nie było go na świecie, secundo jego ojciec Władysław Łokietek tak prowadził wtedy swoja politykę, że Pomorze Gdańskie utracił w 1306 roku prosząc Zakon Krzyżacki o pomoc w walce z Brandenburgią. Ten zajął nasze miasto i dopiero w 1466 roku po wojnie trzynastoletniej Gdańsk powrócił do Korony. Więc najpierw spójrz do podręczników historii a potem pisz.

      • 5 1

  • Fajny (3)

    artykuł, który jest opatrzony d**ilnymi komentarzami. Czy stopień zidiocenia społeczeństwa jest aż tak znaczny?

    • 44 5

    • Taki jest poziom

      Najlepszą wizytówką jakości intelektualnej społeczeństw są nasze parlamenty. Nie chodzi mi tu o jakąś konkretną partię ale to jacy pajace w każdej z tych partii są i co raz ponownie dostają się do parlamentu. Czy mamy się czego wstydzić? Hmmm, trudna odpowiedź. Myślę, że u nas jest podobnie jak w innych "dojrzałych" demokracjach.

      • 7 0

    • co w nim fajnego?

      chociaż jeden konkret
      poza zdjęciem

      • 0 5

    • Od dawna.

      • 2 0

  • Gdańsk pod niemieckimi zaborami i jako tzw wolne miasto to hańba dla tego miasta w całej jego historii (10)

    • 27 65

    • co oznacz : Gdansk ********

      • 5 0

    • Chłopcze zabory nie były niemieckie. Takiego państwa wtedy nie było. (1)

      • 11 3

      • Germańskie?

        • 1 1

    • (1)

      Pomijajać dobór słów to prawda jest taka, że za czasów Pruskich a potem III Rzeszy, Gdańsk stał się mało znaczącym (gospodarczo) miastem, wręcz zmargniazlizowanym. Jego znaczenie było tylko ideologiczne dla Niemców. Sami Gdańszczanie z okresu jego świetnosci (nie byli to tylko niemcy, ale ważną grupę stanowili min. flamandczycy) tj XVII i XVIII dobrze zdawali sobie sprawę że ich dobrobty jest w dużej mierze kształowany przez kontakty z Rzeczypospolitą. Widać to do dziś w Gdańsku na wielu budynkach, gdzie znajdują się min. podobizny władców Rzeczypospolitej, oraz zbudowane na ich cześć konstrukcje.

      • 15 3

      • wiadomo, dla Rzeczypospolitej port w Gdańsku był niezwykle ważny, dlatego dbali o relacje, dla Prus to było miasto jedno z wielu.

        • 1 0

    • Dlaczego? (1)

      uzasadnij

      • 1 0

      • Handel

        m.in. spław Wisłą zboża. I nie tylko.

        • 1 0

    • (1)

      To po co po wojnie wy Polacy żeście do tego miasta przyjechali?

      Nie podoba się, to możecie gedanojady wyjechać.

      • 1 2

      • Przyjechali? Także wrócili...

        Ci przesiedleni przez Hitlera. Przesiedleni na południe i wschód Polski... Odszkodowań za mienie zagarnięte przez wygłodzonych agresorów nie zostało nigdy wypłacone. O ofiarach śmiertelnych nie wspominając.

        • 1 1

    • Danziger

      Nie podoba się, to możecie gedanojady wyjechać.

      • 0 0

  • Gdańsk zburzony spalony przez czerwonoarmistów (5)

    Teraz gnębiony i poniewierany przez pislamistów

    • 70 19

    • Takiego dzbana jak ty to tu nie bylo (1)

      • 7 20

      • Dzbana?

        Raczej zwykłego barana.

        • 2 7

    • 50% zniszczeń to wynik walk .... (1)

      • 1 11

      • no no, walk z opornymi cegłami

        • 2 1

    • Na szczescie w Gdansku pislamisci i Qaczafi nie maja czego szukac :) i tak juz zostanie na wieki. Wolne Miasto Gdansk !!

      • 11 4

  • Urocze i ciekawe.

    • 1 7

  • Hitlerowcy pobili chlopaka, a policjant pobitego aresztowal. 88 lat pozniej w stolicu polskiej ciemnoty, niejakim Radomiu, faszysci z bojowki bija mlodych ludzi. Policja nic nie robi, a polska minister "nie popieram, ale rozumie (tych bijacych)"

    • 28 4

  • Proszę ponownie zwrócić uwagę. To jest rok 1931 (12)

    Poziom brutalizacji życia politycznego i antypolskich wystąpień jest ogromny. Prawda jest też taka, że polskie media nie pozostają dłużne. A to jeszcze nie są czasy władzy hitlerowskiej. Od 1933 r. robi się dużo znośniej, bo Polska zaczyna się mieścić w układance Hitlera, która jest zgodna z doktryną Piłsudskiego. Dopiero na przełomie 1938/39 wychowanek Piłsudskiego, Józef Beck, odchodzi od tek doktryny i zamierza wprowadzić Polskę nie najpóźniej jak się da do wojny, ale jak najszybciej. Uśpiona bestia antagonizmów antypolskich zostaje wtedy wypuszczona z klatki.

    • 11 8

    • (9)

      kolejny piewca poglądu że Polska powinna pójść na sowiety z III rzeszą. Masakra

      • 4 2

      • Przede wszystkim nie powinna była umierać za Paryż i Londyn (8)

        Poza tym nie powinna być wystawiona na rozszarpanie przez dwu ludobójców. Doskonale to wiedział Piłsudski, ale niestety jak każdy dyktator zostawił po sobie miernoty.

        • 2 0

        • Czyli zabijać, żeby dłużej pożyć??? (7)

          • 1 0

          • Przecież można było się poddać jak Czesi (6)

            to też lepsze niż dać się mordować i rozszarpać, ale by poddać się trzeba było jeszcze więcej odwagi niż, rzucać społeczeństwo na pożarcie, a potem zmykać do Rumunii.

            • 2 2

            • A ten, który "pożerał"? Jest usprawiedliwiony i rozgrzeszony??? (4)

              • 1 0

              • Nie jest rozgrzeszony, jak każdy morderca (3)

                Jednak jak politycy swoimi działaniami, tego mordercę zachęcają do czynów morderczych i to w porozumieniu, na społeczeństwie, za które odpowiadają to co? mamy tych polityków wielbić i wychwalać? bo dobrze dogadali Niemcom i "aliantom", że ważniejszy jest honor, a skazali społeczność na wojnę, głód, rabunki, bezprawie, morderstwa, a sami swój honor pokazali czmychając za granicę?

                • 2 3

              • Czyli to Polska

                wywołała II wojnę światową, a nie szalony Hitler i Stalin? Ruscy też tak mówią... Jak wszyscy agresorzy.

                • 1 0

              • Dobrze (dla ciebie) ze to tylko internet (1)

                • 1 1

              • Bo?

                • 0 0

            • Poddać? Hahahaha

              • 2 0

    • Beck to człowiek porażka. (1)

      Hitler chciał dostępu do Prus, korytarz na Pomorzu załatwiłby sprawę na czas ewentualnych zbrojeń. Każda wojna w końcu minie a droga Czechów bardziej do mnie przemawia. Obecnie nikt już nie pamięta szczegółów, co z tego że Polacy walczyli na kilku frontach jak i tak są uważani za tych którzy dopuścili, patrzyli jak pali się naród żydowski na terenie Polski. Tak nas zapamiętano.
      Adolf wkurwił się tym że się mu postawiliśmy i postanowił dać nam nauczkę, nie było to rozsądne. Dyplomacja to sztuka! Nie zapominajmy o tym, stawianie na jedną kartę to nie w tej grze, wystarczy spojrzeć jakie błędy zrobił Duda i Pis licząc że Trump będzie wybrany na drugą kadencję. Oddali mu się jak tania k...

      • 0 1

      • adolf kaput...

        • 1 0

  • Elzbieta (2)

    Uwielbiam tego typu artykuly. Bardzo ciekawa historia i zdjecia naszego Trojmiasta

    • 22 5

    • (1)

      Gdańsk to nie Trójmiasto. Podobnie jak Sopot i Gdynia jednostkowo ujęte!

      • 1 1

      • Jest też o Gdyni. I Sopocie :)

        • 1 0

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Wydarzenia

Majówkowe zwiedzanie Stoczni vol.7 (1 opinia)

(1 opinia)
20 zł
spacer

Vivat Gdańsk! Rekonstrukcje historyczne na Górze Gradowej

pokaz, spacer

Gdynia wielu narodowości

spotkanie, wykład

Sprawdź się

Sprawdź się

Kim był Augustyn Tarchała, który stał się jedną z atrakcji sopockiego mola?

 

Najczęściej czytane