• Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport

Historia zabytkowego dworu w Kiełpinie Górnym

Jakub Gilewicz
3 września 2017 (artykuł sprzed 6 lat) 

Dziurawy dach, brak jednej ze ścian i walący się strop - tak na początku lat 80. wyglądał zabytkowy dwór przy ul. Goplańskiej zobacz na mapie Gdańska w Kiełpinie Górnym. Zrujnowanym obiektem zainteresowały się jednak trzy rodziny z Trójmiasta i po trzech latach remontu przywróciły zabytkowi wiele z dawnej świetności.



Czy byłe(a)ś kiedykolwiek w Kiełpinie Górnym?

- Kładliśmy zaprawę i cegły, heblowaliśmy deski, obijaliśmy dach papą. Bardzo wiele rzeczy robiliśmy sami - wspomina pani Zofia siedząc na drewnianej werandzie, która powstała bez użycia gwoździ.
Trzy spokrewnione ze sobą rodziny porwały się z motyką na słońce. W 1982 r. postanowiły kupić zrujnowany dwór w Kiełpinie Górnym zobacz na mapie Gdańska i samodzielnie go wyremontować. XIX-wieczny zabytek miał walące się stropy, dziurawy dach i okna, przez które hulał wiatr, a nie miał choćby jednej ze ścian i drzwi wejściowych.

- Brat stwierdził, że to jest to miejsce. Był zdeterminowany, bo miał żonę i trójkę dzieci, i musiał wynajmować pokój, a szukał czegoś dla rodziny. Mnie to z kolei z początku przerażało - opowiada pani Zofia.
JacekJolanta, MaciejZofia oraz TadeuszLudmiła zabrali się do pracy. Z pomocą przyszła też bliższa i dalsza rodzina. Ojciec Zofii stracił nawet kciuk podczas heblowania. Poza tym pomógł konserwator zabytków.

- To były takie czasy, że nic nie można było kupić. Jedynie dzięki glejtowi od konserwatora można było w pierwszej kolejności dostać jakieś materiały budowlane. Bez tego nic byśmy nie zrobili. Choć i tak było co nie miara szukania na przykład tartaku, gdzie można było dostać drewno - wspomina mieszkanka XIX-wiecznego zabytku, który stoi na terenie dawnej posiadłości szlacheckiej Hoch Kelpin, położonej nieopodal Szadółek.
Zabójstwo, kradzież koni i przemyt

  • Tak dwór w Kiełpinie Górnym wyglądał latem 1982 r.
  • Tak dwór w Kiełpinie Górnym wyglądał latem 1982 r.
  • Tak dwór w Kiełpinie Górnym wyglądał latem 1982 r.
- Burzliwe były dzieje osady tudzież losy jej pełnych temperamentu mieszkańców. Na jednym z właścicieli majątku w 1545 roku zaciążył haniebny zarzut dokonania czynu napiętnowanego przez gdańszczan ze szczególną surowością. Chodziło o kradzież czterech koni - pisał prof. Jerzy Samp w książce "Gdańskie dwory i pałace".
Badacz dziejów Gdańska przytoczył też nieco późniejszą historię, którego bohaterami byli właściciele Kiełpina: Jan von Wysiecki oraz Adam von Klosiński.

- Obaj wypowiedzieli bezwzględną walkę mieszkańcom pobliskich Szadółek. Zaczęło się od przysłowiowego sporu o miedzę i przywileje, skończyło zaś zabójstwem w 1677 r. jednego z tamtejszych gospodarzy, gdy ten niefortunnie wdał się z Wysieckim w sprzeczkę. Winowajcy uszło to jakoś płazem, odnotowano bowiem, że kilka lat później tenże ze szwagrem, upiwszy się, dokonali zbrojnej napaści na dom gospodarza Wagnera z Szadółek - opisywał prof. Samp.
Z kolei później, bo w XIX wieku, właścicielem posiadłości był między innymi Karl Stanisław Gralath, syn burmistrza Gdańska Karla Friedricha Gralatha. Zresztą Karl posiadał nie tylko Kiełpino Górne, ale także wsie Sulmin, Otomin i Jasień.

  • Zrujnowanym zabytkiem zainteresowały się jednak trzy rodziny z Trójmiasta.
  • Zrujnowanym zabytkiem zainteresowały się jednak trzy rodziny z Trójmiasta.
  • Zrujnowanym zabytkiem zainteresowały się jednak trzy rodziny z Trójmiasta.
Jak podaje Gedanopedia, w 1860 r. Kiełpino Górne wraz z przynależnymi doń przysiółkami Jakubowo (Jacobau) i Kolberg, liczyło 15 domów i 196 mieszkańców. Wśród nich było 115 katolików i 81 ewangelików. A poza tym we wsi funkcjonował browar i dwie karczmy.

- Karl Stanisław Gralath nie mieszkał jednak w Kiełpinie. Majątek ten traktował jako źródło dochodów. Natomiast Gralath jest prawdopodobnie twórcą zachowanego do dziś dworu i założenia gospodarczego, które jednak oparte jest na wcześniejszym układzie - ocenił Kamil Sobolewski, autor strony poświęconej historii m.in. Kokoszek, Bysewa i Kiełpina.
Przeczytaj też: Historia zrujnowanej stacji Kokoszki

Po I wojnie światowej, zgodnie z postanowieniami traktatu wersalskiego, wieś znalazła się w granicach Wolnego Miasta Gdańska. Nieopodal Kiełpina, w Karczemkach, znajdowało się bowiem przejście graniczne. W pobliskich lasach kwitł przemyt żywności do miasta. Poza tym, jak podaje Sobolewski, w dwudziestoleciu międzywojennym powstała w Kiełpinie Górnym staroluterańska świątynia.

- Do 1945 r. właścicielami dworu była natomiast rodzina, która prowadziła w Gdańsku przy ulicy Tkackiej sklep z futrami. Rodzina mieszkała przy 3 Maja, a z posiadłości w Kiełpinie Górnym korzystała latem. Na co dzień w dworze mieszkał natomiast zarządca - opowiada pani Zofia, która utrzymuje kontakt z potomkami przedwojennych właścicieli.
Trzy lata remontu, aby przywrócić świetność dworowi

  • Remont zrujnowanego dworu zajął trzy lata. Pierwsza z trzech rodzin wprowadziła się do zabytkowego budynku w 1985 r.
  • Remont zrujnowanego dworu zajął trzy lata. Pierwsza z trzech rodzin wprowadziła się do zabytkowego budynku w 1985 r.
  • Remont zrujnowanego dworu zajął trzy lata. Pierwsza z trzech rodzin wprowadziła się do zabytkowego budynku w 1985 r.
  • Remont zrujnowanego dworu zajął trzy lata. Pierwsza z trzech rodzin wprowadziła się do zabytkowego budynku w 1985 r.
Po wojnie, jak podał Sobolewski, dwór podzielono na dwie części - w jednej była szkoła oraz mieszkania nauczycieli. Po czym w latach 60. szkołę przeniesiono do innego budynku, a w 1973 r. Kiełpino Górne zostało przyłączone do Gdańska. Niszczejącym dworem zajęły się natomiast w 1982 r. trzy rodziny z Trójmiasta.

- Wykonywaliśmy sami bardzo wiele prac ogólnobudowlanych. Skorzystaliśmy jedynie z pomocy cieśli, dekarza, tynkarzy i hydraulika - wspomina pani Zofia.
Remont zabytkowego dworu trwał trzy lata. Pierwsza z trzech rodzin wprowadziła się latem 1985 r., kolejna po Bożym Narodzeniu, a ostatnia w 1986 r.

- Mieszkańcy ówczesnego Kiełpina Górnego widzieli, ile sił i pracy włożyliśmy, aby przywrócić świetność dworowi. Przyjęli nas bardzo miło do swojej społeczności - kończy pani Zofia.

Poznaj też historię Dworu I w Oliwie. Materiał z 2015 r.

Opinie (57) 2 zablokowane

  • Opinia do filmu

    Zobacz film Dwór w Kiełpinie Górnym z lotu ptaka

    Dworek był nie do kupienia dla zwykłego obywatela. (1)

    Chetnych do kupna zrujnowanego dworka było wielu.Osobiście znam dwuch niedoszłych kupców. Nie było moźliwości by dworek kupić, ponieważ mógł go kupić tylko członek parti. I tak sie stało. Z tego co wiem napewno jeden właściciel nalezał do parti.

    • 1 0

    • Opinia do filmu

      Zobacz film Dwór w Kiełpinie Górnym z lotu ptaka

      Hmmm...

      Być może, że były jakieś pomniejsze konotacje, ale nie przesadzaj. Rodzina z dobrą przeszłością to kupiła, szlachecka, która pewnie najbardziej wczuła się w potrzeby tego miejsca. Wiem, że mieli pomoc od najbliższych z Włoch. Dwór trafił w dobre ręce. Odpuść sobie.

      • 2 1

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Wydarzenia

Majówkowe zwiedzanie Stoczni vol.7

20 zł
spacer

Vivat Gdańsk! Rekonstrukcje historyczne na Górze Gradowej

pokaz, spacer

Gdynia wielu narodowości

spotkanie, wykład

Sprawdź się

Sprawdź się

Kim był urodzony w Gdańsku Jan Dantyszek pełniący funkcję sekretarza króla Zygmunta Starego

 

Najczęściej czytane