Burzliwa historia wrzeszczańskiego "Sezamu"

Jarosław Wasielewski

21 grudnia 2018 (artykuł sprzed 5 lat)

Opinie (312)

Najnowszy artykuł na ten temat Jak Wrzeszcz z ruin odbudowano. O Grunwaldzkiej Dzielnicy Mieszkaniowej

Świąteczna wystawa SDH "Sezam", zdjęcie wykonane w grudniu 1969 roku.

Na nostalgicznej mapie Gdańska dawne domy towarowe zajmują specjalne miejsce. Jednym z najlepiej pamiętanych przez dużą część gdańszczan urodzonych przed 1980 rokiem jest Spółdzielczy Dom Handlowy "Sezam". Niewielu z nich wie, że jego historia sięga 1948 roku.

Zdobycie Gdańska wiosną 1945 roku przez Armię Czerwoną przyniosło zniszczenie m.in. dużej części zabudowy w centralnym odcinku dzisiejszej al. Grunwaldzkiej. W pierwszych powojennych latach odbudowa Wrzeszcza miała charakter spontaniczny, fragmentaryczny i nieskoordynowany.

Do początku lat 50., kiedy to zaczęto wznosić Grunwaldzką Dzielnicę Mieszkaniową, budowę nowych budynków finansowała głównie tzw. inicjatywa prywatna, a następnie preferowane przez tzw. władzę ludową różnego rodzaju spółdzielnie. Jedną z nich była Gdańska Spółdzielnia Spożywców (GSS), działająca w ocalałej szczęśliwie willi przy ul. Marii Konopnickiej 7.

W miejsce gruzów tekstylia i galanteria

Willę tę zgodnie z rozporządzeniem władz należało zwolnić na cele mieszkalne, toteż w maju 1948 roku zarząd GSS podjął decyzję o budowie na działce leżącej na rogu al. Grunwaldzkiej i ul. Pięknej (wkrótce przemianowanej na ul. Józefa Wasowskiego) domu towarowego. Jak informował Dziennik Bałtycki:

"Przeznaczeniem jego będzie rozprowadzanie towarów tekstylnych, gotowych ubrań, galanterii i artykułów gospodarstwa domowego po cenach możliwie najniższych". Podkreślano, że misją nowej placówki będzie m.in. "zwalczanie wyzysku" tak, aby "ludność (...) mogła zaopatrzyć się w artykuły pierwszej potrzeby, po uczciwie skalkulowanej, niskiej cenie i oczywiście w najlepszych gatunkach."

Informacja o otwarciu Spółdzielczego Domu Handlowego w Dzienniku Bałtyckim z 19 grudnia 1961 roku.

Prosty w formie, czterokondygnacyjny budynek zaprojektował inż. arch. Walerian Spisacki. Sklep miał zająć parter i pierwsze piętro, wyżej planowano ulokować biura GSS i mieszkania służbowe. Przetarg na budowę ogłoszono jeszcze w czerwcu 1948 roku, równocześnie pracownicy GSS własnymi siłami uprzątnęli gruzy po zniszczonej przedwojennej zabudowie. Prace ziemne ruszyły w lipcu a 7 sierpnia 1948 roku wmurowano akt erekcyjny.

Budowa i otwarcie

Budowa postępowała bardzo szybko. Nowoczesny obiekt był gotowy w stanie surowym jeszcze jesienią tego samego roku. Co ciekawe, zajął on całą szerokość ul. Wasowskiego, zamykając ją od strony al. Grunwaldzkiej i pozostawiając jedynie niewielkie przejście piesze, co pozwoliło na uzyskanie dodatkowej powierzchni użytkowej.

Przebudowa Spółdzielczego Domu Handlowego, zdjęcie wykonane w listopadzie 1961 roku.

"Wzorcowy spółdzielczy Dom Towarowy" przy al. Grunwaldzkiej 56 otwarto dla kupujących 1 marca 1949 roku w obecności m.in. władz miejskich, przedstawicieli partyjnych oraz spółdzielczych. Jak donosił nazajutrz Dziennik Bałtycki: "Wyjątkowo estetyczne wnętrze, bogaty asortyment tekstyliów, galanterii męskiej i damskiej oraz innych towarów i kusząco niskie ceny były magnesem, przyciągającym mieszkańców Gdańska do lad."

Szkło, stal i milicjanci

Przez kolejną dekadę Spółdzielczy Dom Handlowy - bo tak nazywała się placówka - był popularnym miejscem zakupów. Pod koniec lat 50. jednak postawiony naprędce budynek przestał odpowiadać potrzebom i gustom, toteż zapadła decyzja o jego modernizacji. Przebudowę ukończono w grudniu 1961 roku. Dzięki zastosowaniu dużej ilości szkła i stali elewacja budynku zyskała na lekkości, nabierając nowoczesnego wyglądu.

Mikołajkowa reklama domów handlowych należących do "Społem", w tym m.in. "Sezamu", opublikowana w Dzienniku Bałtyckim 4 grudnia 1969 roku.

Jak donosił Dziennik Bałtycki:

"Cały budynek całkowicie zmodernizowano, wnętrze otrzymało ciekawy wystrój plastyczny i nowe urządzenia. Na trzech piętrach i parterze rozmieszczono 24 działy handlowe."
Wśród nich: wyroby z tworzyw sztucznych, sprzęt RTV i AGD, odzież, zabawki, tekstylia, pasmanteria, obuwie, konfekcja, artykuły sportowe, dekoracyjne.

Spółdzielczy Dom Handlowy "Sezam" wieczorem w świątecznej dekoracji, zdjęcie wykonane w grudniu 1972 roku.

"Nowy" dom towarowy otwarto w niedzielę, 17 grudnia 1961 roku, o godzinie 11:00, a więc w szczycie przedświątecznej gorączki zakupowej.

Dziennik Bałtycki pisał nazajutrz:

"Prawdziwe oblężenie notował we Wrzeszczu Spółdzielczy Dom Handlowy, przez który w pierwszy dzień otwarcia przewinęło się ok. 6 tys. osób. Run na stoiska SDH był tak duży, że trzeba było... prosić o pomoc MO."
Jak więc widać, sceny znane nam z otwarć marketów elektronicznych mają długą tradycję...

Wielki Kram u Wokulskiego

Zmodernizowany SDH ugruntował swoją pozycję drugiego pod względem popularności - obok otwartego w 1951 roku Pedetu - domu towarowego Wrzeszcza oraz całego Gdańska. Nie dziwi zatem, że w sezonie zimowym 1967/68 roku Powszechna Spółdzielnia Spożywców "Społem", do której placówka należała, ogłosiła konkurs na jej nazwę. Wśród kilku tysięcy nadesłanych propozycji od ponad 2 tys. autorów były m.in. Uniwersum, Posejdon, Hermes, Wokulski, Prymus, Wielki Kram i Sezam.

Reklama Spółdzielczego Domu Handlowego opublikowana w Dzienniku Bałtyckim 15 grudnia 1961 roku.

Początkowo faworytem jurorów był Wielki Kram, ale ostatecznie zdecydowano się na nazwę jednowyrazową - Sezam właśnie, zaproponowany równocześnie przez wiele osób. Drogą losowania nagrodzono jedną z nich, panią Janinę Kret z Sopotu, która otrzymała "piękną i cenną nagrodę: robot wieloczynnościowy z importu".

Przedświąteczny tłok w "Sezamie", zdjęcie wykonane w grudniu 1986 roku.

Jak podkreślał przy tej okazji Dziennik Bałtycki: "Jak dotąd jest to jedna z najlepszych placówek handlowych w Trójmieście". I tak też było przez kolejne dwie dekady.

Zmierzch i zamknięcie

Kres popularności "Sezamu" przyniosły lata 90. i wprowadzenie gospodarki wolnorynkowej. Sklepy zaczęły wyrastać jak grzyby po deszczu, nagle kupić można było wszystko, zmieniły się także mody i oczekiwania klientów.

Od prawie dwóch dekad w budynku dawnego "Sezamu" działa oddział ING Banku.

Podobnie jak wiele innych placówek handlowych działających przez dekady przy al. Grunwaldzkiej, wraz z końcem wieku "Sezam" ostatecznie zakończył działalność. Budynek po nim zajął oddział ING Banku Śląskiego, który działa tam do dziś.

O autorze

Opinie (312) 6 zablokowanych

Sortowanie
- Od najstarszych
- Od najnowszych

Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-12-21 22:51

I tak kiedyś było lepiej ,trudno mało kasy ale człowiek się cieszył tym co zdobył i była radocha ,pamiętam to

5 lat
- 25 4
Twoja opinia

Zmień treść

Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-12-21 22:55

No i spójrzcie! Człowiek G miał a był szczęśliwy. Teraz ma "wszystko" i nie jest...

5 lat
- 30 1
Twoja opinia

Zmień treść

No i spójrzcie! Człowiek G miał a był szczęśliwy. Teraz ma "wszystko" i nie jest...
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-12-21 23:09

(1)

Kupiłem tam sobie jeansy Montana.

Jaro z Siedlec
5 lat
- 11 1
Twoja opinia

Zmień treść

Kupiłem tam sobie jeansy Montana.
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2018-12-21 23:36
  
  Jako człowiek G
  
  Nie masz pojęcia o tym punkcie i o modzie.
  
  5 lat
  - 3 4
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Nie masz pojęcia o tym punkcie i o modzie.
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-12-22 00:03

Sezam..., DT Centrum i Pewex tu gdzie teraz CH Manhattan.. (1)

To były czasy.. W Sezamie duze stoiska obuwnicze i inna odzież. Oj latalo się to tu to tam.

To były piękne dni... moje kochane 80te lata.
5 lat
- 14 2
Twoja opinia

Zmień treść

To były czasy.. W Sezamie duze stoiska obuwnicze i inna odzież. Oj latalo się to tu to tam.
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2018-12-22 00:28
  
  Strzelanina
  
  Przeciez mozna jeden komentarz dodać, a nie kilkadziesiąt.
  
  5 lat
  - 2 1
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Przeciez mozna jeden komentarz dodać, a nie kilkadziesiąt.
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-12-22 00:07

Pamietam w polowie lat 90 strzelanine w sezamoe

Pamietam i bylem swiadkiem jak sie strzelali w sezamie.chodzilo o to ze stary wlasciciel niechcial issac nowemu czy jakos tak

Trochim
5 lat
- 4 4
Twoja opinia

Zmień treść

Pamietam i bylem swiadkiem jak sie strzelali w sezamie.chodzilo o to ze stary wlasciciel niechcial issac nowemu czy jakos tak
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-12-22 00:35

CD (1)

Kupiłam tam swoje pierwsze płyty CD :)

asia
5 lat
- 7 0
Twoja opinia

Zmień treść

Kupiłam tam swoje pierwsze płyty CD :)
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2018-12-22 01:12
  
  Nie kupiłeś
  
  5 lat
  - 2 3
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-12-22 01:28

Dobre: przez tzw. władzę ludową :)

Do początku lat 50., kiedy to zaczęto wznosić Grunwaldzką Dzielnicę Mieszkaniową, budowę nowych budynków finansowała głównie tzw. inicjatywa prywatna, a następnie preferowane przez tzw. władzę ludową różnego rodzaju spółdzielnie.

5 lat
- 6 0
Twoja opinia

Zmień treść

Do początku lat 50., kiedy to zaczęto wznosić Grunwaldzką Dzielnicę Mieszkaniową, budowę nowych budynków finansowała głównie tzw. inicjatywa prywatna, a następnie preferowane przez tzw. władzę ludową różnego rodzaju spółdzielnie.
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-12-22 04:46

A w Sopocie pomiędzy tunelami, obok sportowego nagrywali płyty na kasety. (2)

To było w latach 90 tych. Trzeba było pójść do pewexu, kupić czyste kasety i tam zanieść. Wybierało się płytę do nagrania z zeszytu w którym tytuły były wypisane ręcznie. Dużo lepsza mieli jakość niż na tych późniejszych stoiskach z kasetami.

egon
5 lat
- 12 0
Twoja opinia

Zmień treść

To było w latach 90 tych. Trzeba było pójść do pewexu, kupić czyste kasety i tam zanieść. Wybierało się płytę do nagrania z zeszytu w którym tytuły były wypisane ręcznie. Dużo lepsza mieli jakość niż na tych późniejszych stoiskach z kasetami.
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2018-12-22 07:00
  
  We Wrzeszczu (1)
  
  W delikatesach to samo robił Waldek.
  
  5 lat
  - 7 0
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  W delikatesach to samo robił Waldek.
  Regulamin dodawania opinii
  - Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
    2018-12-24 11:47
    
    u niego dla testu nagralem raz dwie plyty
    
    ogolnie to szybko weszly juz piraty taktu. obecnego potentata od tloczenia plyt cd i dvd.
    
    5 lat
    
    0 0
    
    Twoja opinia
    
    Zmień treść
    
    ogolnie to szybko weszly juz piraty taktu. obecnego potentata od tloczenia plyt cd i dvd.
    Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-12-22 06:58

Piękne czasy

Teraz wszyscy wszystko maja i nie wiadomo juz co dzieciom kupic pid choinkę

Gienek kwiatek bary mleczne
5 lat
- 16 0
Twoja opinia

Zmień treść

Teraz wszyscy wszystko maja i nie wiadomo juz co dzieciom kupic pid choinkę
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-12-22 07:03

Na nocnej zmianie

W małej stróżówce, zimą w Sezamie pijaliśmy wódkę Jazz. Kolega tam cieciował.
Cisza i spokój.

Jazzy Station
5 lat
- 10 1
Twoja opinia

Zmień treść

W małej stróżówce, zimą w Sezamie pijaliśmy wódkę Jazz. Kolega tam cieciował. Cisza i spokój.
Regulamin dodawania opinii