Gdańsk 'przed' i 'po'. Stare i nowe zdjęcia obok siebie

Rafał Borowski

31 marca 2018 (artykuł sprzed 6 lat)

Opinie (311)

Przesuń aby
porównać

Te same kadry utrwalone na zdjęciach wykonanych ok. sto lat temu oraz współcześnie. Nakładem gdańskiego wydawnictwa Uran ukazał się właśnie album "Gdańsk dawniej i dziś". Elegancko wydana książka pozwala uzmysłowić sobie, jak bardzo zmieniło się oblicze miasta w wyniku tragedii, która spadła na nie w marcu 1945 roku.

Posiadasz w domu albumy dokumentujące historię twojego miasta?

tak, mam pokaźny zbiór takich publikacji tak, ale ich liczbę mogę policzyć na palcach jednej ręki nie, ale planuję wreszcie zakup takiego albumu nie, w ogóle nie jestem zainteresowany tą tematyką

Każdego roku, pod koniec marca, w trójmiejskich mediach pojawia się mnóstwo artykułów z okazji rocznicy odbicia Gdańska przez Armię Czerwoną i I Armię Wojska Polskiego z rąk hitlerowców. Praktycznie w każdym z nich pojawia się - o ile nie dominuje w całej treści publikacji - wątek dotyczący zniszczeń miasta, które były następstwem wydarzeń z 1945 roku. Tego rodzaju publikacjom towarzyszą zazwyczaj rozważania, czy destrukcja Gdańska musiała przybrać aż tak ogromną skalę.

Historycy i dziennikarze zastanawiają się, jakie były stosunki procentowe pomiędzy skutkami decyzji Niemców o walce do ostatniego żołnierza, przeprowadzonymi przez Sowietów zmasowanymi nalotami bombowymi oraz ostrzałem artyleryjskim i wreszcie - budzącymi zdecydowanie największe kontrowersje - podpaleniami ocalałej zabudowy, dokonanych przez żołnierzy Armii Czerwonej już po kapitulacji "Festung Danzig".

Przesuń aby
porównać

Rok 1945 przyniósł zagładę znacznej części Gdańska

Jak stwierdził historyk Tomasz Gliniecki, dopóki poradzieckie archiwa nie zostaną w pełni udostępnione zagranicznym badaczom, dopóty nie sposób jednoznacznie rozstrzygnąć powyższych dywagacji. Jednak bez względu na przyczyny, nie ma najmniejszego problemu, aby uzmysłowić sobie, jak ogromne straty materialne poniósł Gdańsk w marcu 1945 roku. Jak wiele budynków, czy raczej całych kwartałów, zostało wówczas obróconych w perzynę i następnie nieodbudowanych bądź odbudowanych w mocno uproszczonej formie.

Czytaj również: Mity o Gdańsku 1945 r. czekają na obalenie

Placówki muzealne i lokalni miłośnicy historii zgromadzili ogromny zbiór fotografii, na których udokumentowano wygląd przeróżnych zakątków nadmotławskiego miasta od końca XIX wieku do połowy XX wieku, czyli kolejno okresy II Rzeszy Niemieckiej, Wolnego Miasta Gdańska, hitlerowskich Niemiec oraz już powojennej Polski. Wiele z tych zdjęć zostało opublikowanych w różnego rodzaju albumach. Wystarczy wspomnieć o kultowej już pięciotomowej serii "Był sobie Gdańsk", wydanej na przełomie lat 90. i pierwszej dekady bieżącego stulecia.

Przesuń aby
porównać

Te same fotografie wykonane przed laty i współcześnie

Tymczasem do księgarni trafił kolejny, niezwykły album, który z pewnością zainteresuje każdego pasjonata dziejów Gdańska. Mowa o albumie "Gdańsk dawniej i dziś", który ukazał się nakładem wydawnictwa Uran z Gdańska. Na czym polega jego wyjątkowość na tle podobnych publikacji? Otóż na niemal 170 stronach wydrukowano porównania historycznych fotografii Gdańska - pochodzących w większości z drugiego dziesięciolecia XX wieku - z ich współczesnymi odpowiednikami.

Czytaj również: Westerplatte i Gdańsk na zdjęciach przed i po II wojnie światowej

- Większość zdjęć archiwalnych wykorzystanych w albumie pochodzi z kolekcji Krzysztofa Ciesiula. Materiał uzupełniły też zbiory Marzenny Brackiej-Kondrackiej, Michała Kondrackiego, Dariusza Adamowicza, Piotra Gruszczyńskiego, Grzegorza Krzyżowskiego oraz Heleny i Zbigniewa Okuniewskich. Współczesne fotografie zostały wykonane przez Grzegorza Krzyżowskiego i Andrzeja Trzaskę - czytamy we wstępie do albumu.

Przesuń aby
porównać

Podróż w czasie po wielu dzielnicach

Album zawiera pary zdjęć przedstawiające wybrane budynki albo fragmenty ulic i placów, które zostały wykonane dokładnie z tych samych miejsc w odstępie ok. stu lat. Tym samym, album "Gdańsk dawniej i dziś" pozwala czytelnikowi wybrać się w niezwykłą podróż po dwóch miastach: nieistniejącym Gdańsku, który został spopielony w 1945 roku oraz współczesnym Gdańsku, który narodził się na jego ruinach.

Czytaj również: Kolekcja setek widokówek dawnego Gdańska

Zebrane w albumie fotografie zostały podzielone na trzy części. Pierwsza z nich dokumentuje zakątki Głównego i Starego Miasta, druga - pozostałych części śródmieścia, czyli Starego Przedmieścia, Dolnego Miasta i Długich Ogrodów, zaś trzecia - pozostałych dzielnic Gdańska o przedwojennym rodowodzie: Wrzeszcza, Oliwy, Oruni, Nowego Portu, Stogów i Jelitkowa. Każda z par zdjęć została opatrzona zwięzłym opisem, który zawsze zawiera lokalizację prezentowanego miejsca i datę wykonania archiwalnego zdjęcia, a często także ciekawostki, np. co mieściło się niegdyś w danym budynku czy kiedy przeprowadzono jego odbudowę.

Co ciekawe, wszystkie opisy są podane w trzech językach: polskim, angielskim i niemieckim, którym do 1945 roku posługiwała się przytłaczająca większość gdańszczan. Dzięki temu z albumu mogą skorzystać nie tylko lokalni miłośnicy Gdańska, ale również zagraniczni turyści, którzy pragną zgłębić wiedzę o dziejach odwiedzanego miasta.

Przesuń aby
porównać

Co zniknęło, a co nie?

"Gdańsk dawniej i dziś" to przede wszystkim kronika metamorfozy, jaką przeszedł Gdańsk w wyniku II wojny światowej. Czytelnicy mogą na własne oczy przekonać się, jakie były skutki niemiecko-radzieckich walk w marcu 1945 roku oraz założeń powojennej odbudowy. A w dużym uproszczeniu przedstawiają się one następująco: znaczna część dzielnic śródmiejskich - szczególnie Stare Miasto - praktycznie przestało istnieć, odbudowa - nie licząc najbardziej wartościowych budynków, np. Dworu Artusa czy Ratusza Głównomiejskiego - wcale nie oznaczała rekonstrukcji, a miejsc, które przetrwały niemal w niezmienionej formie należy szukać przede wszystkim w dzielnicach znacznie oddalonych od centrum.

Podajmy kilka namacalnych przykładów, które kryją się w albumie. Przykładami obiektów, po których nie ma już żadnego śladu będą m.in. siedziba Sejmu Wolnego Miasta Gdańska, gdzie obecnie znajduje się parking przy Komendzie Miejskiej Policji oraz fragment ul. 3 Maja oraz zabudowa ul. Korzennej, na której ostał się jedynie Ratusz Staromiejski. W miejscu bogato zdobionych kamienic, które rozciągały się od skrzyżowania z Podwalem Grodzkim do ul. Na Piaskach wzniesiono po wojnie klockowate bloki.

Przykładami obiektów, które pieczołowicie odbudowano będą m.in. Zbrojownia i Żuraw, zaś tych, które odbudowano w mniej albo bardziej udanej formie będzie zdecydowana większość zabudowy uliczek na terenie Głównego Miasta. Natomiast przykładami miejsc, gdzie czas praktycznie zatrzymał się w miejscu, będą m.in. zabudowa ul. Wassowskiego we Wrzeszczu czy ul. Cystersów w Oliwie.

Warto rozważyć zakup albumu

Dzięki książce możemy przekonać się, które budynki przetrwały wojnę bez szwanku, zostały wówczas zburzone czy wreszcie odbudowane w mniej czy bardziej udany sposób. Album "Gdańsk dawniej i dziś" to publikacja, którą z całą pewnością można polecić naszym czytelnikom. Zarówno dla weteranów zgłębiania historii Gdańska, jak i dla osób, które dopiero rozpoczynają swoją przygodę z tym zagadnieniem, będzie on fascynującą podróżą w czasie.

Gdzie i w jakiej cenie można kupić "Gdańsk dawniej i dziś"?

Publikacja jest już dostępna w wielu lokalnych księgarniach, m.in. Księgarni Naukowej przy ul. Łagiewniki 56, Szafie Gdańskiej przy ul. Garbary 14/1, Księgarni PWN przy ul. Korzennej 33/35 oraz salonach sieci Book Book, Empik i Muza.

W publikację można również zaopatrzyć się bezpośrednio w wydawnictwie Uran. W tym celu należy wysłać zamówienie na adres mailowy: uran@uran.pl.

Cena albumu, który został oprawiony w twardą oprawę i wydrukowany na eleganckim, kredowym papierze wynosi ok. 120 zł.

Rafał Borowskir.borowski@trojmiasto.pl

Opinie (311) ponad 10 zablokowanych

Sortowanie
- Od najstarszych
- Od najnowszych

Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-03-31 17:14

album (1)

a w czym ta niezwykłość albumu o Gdańsku ? Sposób prezentacji wcale nie jest nowy bo np. dawno
temu w 1965 roku wydano podobny album o Gdańsku.

6 lat
- 11 2
Twoja opinia

Zmień treść

a w czym ta niezwykłość albumu o Gdańsku ? Sposób prezentacji wcale nie jest nowy bo np. dawno temu w 1965 roku wydano podobny album o Gdańsku.
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2018-03-31 18:40
  
  Panie Adamowicz! Coś Ty zrobił z Gdańskiem?
  
  Gdzie estetyka naszego miasta? Razem z Bielawskim straciliście poczucie piękna i estetyki? Mam nadzieję że za 10 lat wyburzymy tego stolca fekalnego któregoś zostawił na Raduni. Może by było lepiej gdyby nie Bielawski?
  
  6 lat
  - 6 2
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Gdzie estetyka naszego miasta? Razem z Bielawskim straciliście poczucie piękna i estetyki? Mam nadzieję że za 10 lat wyburzymy tego stolca fekalnego któregoś zostawił na Raduni. Może by było lepiej gdyby nie Bielawski?
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-03-31 17:29

Pokażcie przed/po miejsce gdzie budują galerie bunkier. Były kamienice, jest wilczy szaniec.

6 lat
- 19 5
Twoja opinia

Zmień treść

Pokażcie przed/po miejsce gdzie budują galerie bunkier. Były kamienice, jest wilczy szaniec.
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-03-31 19:45

czy ktos zagladal na podworza tych wspanialych budowli ?

czy ja tez odnosze wrazenie..ze to co piekne wystawiano dla oka? taki maly myk.... czego oczy nie widzą....

?
pytanie do znawców tematu ..

6 lat
- 7 1
Twoja opinia

Zmień treść

czy ktos zagladal na podworza tych wspanialych budowli ? czy ja tez odnosze wrazenie..ze to co piekne wystawiano dla oka? taki maly myk.... czego oczy nie widzą.... ? pytanie do znawców tematu ..
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-03-31 19:48

I teatr szekspirowski...

Mega katafalk jeden :-(

A
6 lat
- 16 4
Twoja opinia

Zmień treść

Mega katafalk jeden :-(
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-03-31 20:41

Mogliby dodać kilka zdjęć miejsc które wogóle nie uległy zmianie od czasu przewdwojennego, jak np. Biskupia Górka (2)

6 lat
- 18 1
Twoja opinia

Zmień treść

Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2018-03-31 21:10
  
  i kanal Radunii (1)
  
  6 lat
  - 1 2
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Regulamin dodawania opinii
  - Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
    2018-04-01 09:53
    
    Kanał Raduni został umocniony ściankami Larssena od Pruszcza do syfonu przy Armii Krajowej, poza tym kanał nie przepływa przez
    
    Biskupią Górkę
    
    6 lat
    
    3 1
    
    Twoja opinia
    
    Zmień treść
    
    Biskupią Górkę
    Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-03-31 21:01

Gdańsk był pięknym miastem (3)

Szkoda że go zniszczyli okupanci. Potem nikt nieodbudował.

Mik
6 lat
- 9 8
Twoja opinia

Zmień treść

Szkoda że go zniszczyli okupanci. Potem nikt nieodbudował.
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2018-03-31 21:09
  
  Gdansk przed i po PO
  
  6 lat
  - 3 5
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2018-03-31 21:21
  
  a jak nazwac obecnych wlodarzy?okupanci? (1)
  
  6 lat
  - 3 3
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Regulamin dodawania opinii
  - Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
    2018-04-01 01:59
    
    20 lat - tyle co Lukaszenka
    
    6 lat
    
    2 3
    
    Twoja opinia
    
    Zmień treść
    
    Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-03-31 21:08

Pamietacie albym "Byl sobie Gdansk"? (6)

to jakby w tytule zapowiedz obecnego zniszczenia jakie dokonuje wladza miasta. Kto byl jej autorem wtedy?

T u s k D o n a l d, Wojciech Duda, Fortuna Grzegorz.

Czy dba, upomina sie o historie miasta dzis?

"Na album "Był sobie Gdańsk" złożyły się zdjęcia z wielu zbiorów archiwalnych, muzealnych i prywatnych. Przejrzeliśmy ich tysiące. Naszym zamiarem było pokazanie przede wszystkim tych fragmentów miasta, które zniknęły bezpowrotnie lub zmieniły swój charakter. Próbowaliśmy uchwycić fenomen naszego miasta w epickim - jak to określił Stefan Chwin - momencie, z jego magią i codziennością, ze zwykłymi ludźmi i niezwykłymi ulicami. Nie była to więc pełna dokumentacja zabytków ani systematyczny przewodnik, a raczej sentymentalna podróż do wnętrza miasta na chwilę przed jego końcem. Nie znamy nazwisk wszystkich autorów zdjęć, nie wszystkich dat jesteśmy pewni, a trasa naszej wędrówki jest w dużej mierze dyktowana subiektywnymi emocjami."

Wszedzie gdzie pojawi sie ten czlowiek dzieje sie zlo z czasem. W unii byl to np brexit.

6 lat
- 7 19
Twoja opinia

Zmień treść

to jakby w tytule zapowiedz obecnego zniszczenia jakie dokonuje wladza miasta. Kto byl jej autorem wtedy? T u s k D o n a l d, Wojciech Duda, Fortuna Grzegorz. Czy dba, upomina sie o historie miasta dzis? "Na album "Był sobie Gdańsk" złożyły się zdjęcia z wielu zbiorów archiwalnych, muzealnych i prywatnych. Przejrzeliśmy ich tysiące. Naszym zamiarem było pokazanie przede wszystkim tych fragmentów miasta, które zniknęły bezpowrotnie lub zmieniły swój charakter. Próbowaliśmy uchwycić fenomen naszego miasta w epickim - jak to określił Stefan Chwin - momencie, z jego magią i codziennością, ze zwykłymi ludźmi i niezwykłymi ulicami. Nie była to więc pełna dokumentacja zabytków ani systematyczny przewodnik, a raczej sentymentalna podróż do wnętrza miasta na chwilę przed jego końcem. Nie znamy nazwisk wszystkich autorów zdjęć, nie wszystkich dat jesteśmy pewni, a trasa naszej wędrówki jest w dużej mierze dyktowana subiektywnymi emocjami." Wszedzie gdzie pojawi sie ten czlowiek dzieje sie zlo z czasem. W unii byl to np brexit.
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2018-03-31 21:20
  
  Lecz się na nogi! (1)
  
  Bo na głowę za późno! Pisi menelu!
  
  6 lat
  - 4 3
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Bo na głowę za późno! Pisi menelu!
  Regulamin dodawania opinii
  - Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
    2018-04-01 02:01
    
    kultura bije z twoje wypowiedzi. nie goraczkuj sie. taka rada spokojnego czlowieka.
    
    6 lat
    
    0 2
    
    Twoja opinia
    
    Zmień treść
    
    Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2018-03-31 22:56
  
  Możesz wylistować te zniszczenia pisowski niedorozwoju? (3)
  
  6 lat
  - 4 3
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Regulamin dodawania opinii
  - Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
    2018-04-01 01:54
    
    kazdy swiadomy wie jak to potraktowano jego i jego rodziny po "obywatelsku"
    
    m.in zabierajac (przy braku sprzeciwu trybunalu obywatelskiego) prawa nabyte w zwiazku z odkladanymi skladkami emerytalnymi.
    A to, ze gosc gdzie sie pojawi to zgrania zniwo pozogi to widac chocby na przykladzie jego partii, do ktorych sie wczepia. Kompletnie nie liczenie sie z zalozycielami PO doprowadzilo do zaprzeczenia ich pierwotnych zalozen. A te przypominam, byly liberalne.
    
    p.s. W UE teraz tez go nie chca.
    
    Jaki to byl liberalizm od tuska to .. szkoda sliny.
    
    6 lat
    
    0 3
    
    Twoja opinia
    
    Zmień treść
    
    m.in zabierajac (przy braku sprzeciwu trybunalu obywatelskiego) prawa nabyte w zwiazku z odkladanymi skladkami emerytalnymi. A to, ze gosc gdzie sie pojawi to zgrania zniwo pozogi to widac chocby na przykladzie jego partii, do ktorych sie wczepia. Kompletnie nie liczenie sie z zalozycielami PO doprowadzilo do zaprzeczenia ich pierwotnych zalozen. A te przypominam, byly liberalne. p.s. W UE teraz tez go nie chca. Jaki to byl liberalizm od tuska to .. szkoda sliny.
    Regulamin dodawania opinii
  - Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
    2018-04-01 01:55
    
    kultura nie grzeszysz. to wlasnie ta buta kaze ludziom wyrzucic tobie podobnych na smietnik historii (1)
    
    Nalezny chamom.
    
    urodzony na Swierczewskiego.
    6 lat
    
    1 1
    
    Twoja opinia
    
    Zmień treść
    
    Nalezny chamom.
    Regulamin dodawania opinii
    - Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
      
      2018-04-01 01:58
      
      i kultura i odwaga
      
      6 lat
      
      1 0
      
      Twoja opinia
      
      Zmień treść
      
      Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-03-31 21:19

wielki opis zniszczen wojennych, tragicznych działań (1)

Ale to co dzieje się współcześnie, to co robi budyń i jego....to jest dopiero tragizm
I nikt nie interesuje się, wiele zniszczeń jest celowych!

6 lat
- 15 5
Twoja opinia

Zmień treść

Ale to co dzieje się współcześnie, to co robi budyń i jego....to jest dopiero tragizm I nikt nie interesuje się, wiele zniszczeń jest celowych!
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2018-03-31 22:44
  
  Bardzo ciekawa diagnoza
  
  6 lat
  - 0 4
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-03-31 23:19

Brawo dla Wydawnictwa URAN !!!!!!

Oby więcej tak wartościowych realizacji powstawało - SUPER

6 lat
- 8 3
Twoja opinia

Zmień treść

Oby więcej tak wartościowych realizacji powstawało - SUPER
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-03-31 23:21

Szkoda, że ten album jest taki drogi (1)

Cena 120 zł jest dla mnie zaporowa.Mam 660 zł renty

Depresantka
6 lat
- 15 4
Twoja opinia

Zmień treść

Cena 120 zł jest dla mnie zaporowa.Mam 660 zł renty
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2018-03-31 23:35
  
  Morawiecki dołoży do renty 4 zł miesięcznie to uzbierasz.
  
  6 lat
  - 4 4
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Regulamin dodawania opinii