Czy kamień graniczny wróci do Wrzeszcza?

Rafał Borowski

18 lipca 2021 (artykuł sprzed 2 lat)

Opinie (81)

Kamień graniczny znajduje się obecnie przy Małej Zbrojowni przy pl. Wałowym w Gdańsku, w której mieści się siedziba Wydziału Rzeźby Akademii Sztuk Pięknych.

Czy kamień graniczny z XVIII wieku powróci do Wrzeszcza, gdzie został odkryty siedem lat temu? Wszystko zależy od tego, czy znajdą się społecznicy, którzy zrealizują ten pomysł. - Na przykład radni dzielnicy mogą w każdej chwili zwrócić się do nas z prośbą o zgodę na przekazanie tego kamienia. Nie widzimy w tej kwestii żadnych przeciwwskazań - zapewnia rzecznik prasowy wojewódzkiego konserwatora zabytków.

Przypomnijmy: w 2014 r. informowaliśmy o interesującym odkryciu archeologicznym, którego dokonano przy ul. ks. Zator-Przytockiego

we Wrzeszczu. Podczas przebudowy biegnącego wzdłuż ulicy nasypu kolejowego robotnicy natrafili na granitowy głaz.

Z początku nikt nie zwrócił na niego uwagi. Sytuacja uległa zmianie, gdy deszcz zmył pokrywające głaz błoto i odsłonił wyrytą inskrypcję.

Czytaj więcej: Kamień graniczny sprzed 250 lat odkryto na budowie we Wrzeszczu

Jej treść brzmi następująco: "D.H. A8 1756 D 2 APRIL GRAENTZSTEIN". Wynika z niej, że był to kamień wytyczający niegdyś granice. Uściślijmy, że nie chodzi o granice Gdańska - który w dużym uproszczeniu zajmował wówczas obszar dzielnicy Śródmieście - ale o granice podmiejskich posiadłości, które znajdowały się na terenie dzisiejszego Wrzeszcza.

Przybliżenie na inskrypcję, wyrytą na kamieniu.

Granica między Nowymi Szkotami i Brunowem

Jak tłumaczy dr Jan Daniluk, pełnomocnik dyrektora Hevelianum ds. historii i dziedzictwa kulturowego, badacz historii Gdańska i Pomorza w XIX i XX wieku, to kamień, który prawdopodobnie wyznaczał granicę między dawnymi majątkami Nowe Szkoty (niem. Neuschottland) i Brunów (Brunshof). Wyryta data to po prostu data jego ustawienia.

Jako ciekawostkę warto wspomnieć, że do końca II wojny światowej na mapie Wrzeszcza znajdowały się ulice, które upamiętniały wspomniane majątki. Mowa o ulicach Wyspiańskiego i Waryńskiego, których niemieckojęzyczne nazwy brzmiały odpowiednio Neuschottland (pol. Nowe Szkoty) oraz Brunshöferweg (Brunowa droga).

- Natrafiłem na artykuł w gdańskiej prasie z 1929 r., w którym opisywano pozostałości dawnego Wrzeszcza. Już w okresie międzywojennym takie kamienie należały do rzadkości. W artykule wspomniano m.in. o dużym kamieniu granicznym, który znajdował się - kierując się współczesną topografią - pomiędzy akademikami przy ul. Leczkowa. A skądinąd wiem od robotników, że ten kamień nie znajdował się pierwotnie przy nasypie kolejowym. Robotnicy twierdzili, że został on przeniesiony tam właśnie z rejonu akademików. Wydaje się niemal pewne, że to ten kamień, o którym mowa we wspomnianym artykule, ale podkreślam - pewności nie ma - kontynuuje dr Daniluk.

Wspomniane ulice na mapie Wrzeszcza z 1940 r.

Dlaczego wybór padł na park Kuźniczki?

Wkrótce po odkryciu kamienia pojawił się pomysł, aby nie "przepadł" w składnicy konserwatorskiej, ale został wyeksponowany w reprezentacyjnym miejscu we Wrzeszczu. Jako najbardziej odpowiednie miejsce wskazywano park Kuźniczki przy skrzyżowaniu ulic Wajdeloty i Kilińskiego

. Dlaczego zaproponowano właśnie tę lokalizację?

- To logiczne, bo park znajduje się we Wrzeszczu, gdzie odnaleziono ten kamień. Mówimy o przestrzeni, gdzie ten kamień z jednej strony nie będzie nikomu przeszkadzał, a z drugiej strony będzie mógł być należycie wyeksponowany. Dobrze byłoby go opatrzyć tablicą informacyjną. Stawianie kamienia tam, gdzie prawdopodobnie pierwotnie stał, mija się z celem. Takie relikty trzeba umieszczać w miejscach, gdzie mogą z powodzeniem służyć celom kulturalno-edukacyjnym. Poza tym, park Kuźniczki wydaje się miejscem dobrze zabezpieczonym - uzupełnia dr Daniluk.
Niestety, pomysł umieszczenia kamienia we wrzeszczańskim parku spalił na panewce. Co stało się ze znaleziskiem? Wojewódzki konserwator zabytków porozumiał się z władzami Akademii Sztuk Pięknych, które zgodziły się przechować kamień na swoim terenie. W ten oto sposób znalazł się on na dziedzińcu przy Małej Zbrojowni przy pl. Wałowym

, w której mieści się Wydział Rzeźby ASP i pozostaje tam do dziś.

Konserwator jest otwarty na przekazanie kamienia

O niezrealizowanym pomyśle wyeksponowania kamienia we Wrzeszczu przypomniał niedawno na swoim facebookowym profilu Jarosław Wasielewski, popularyzator historii wspomnianej dzielnicy i autor artykułów historycznych w Trojmiasto.pl. Sprawdziliśmy, czy ta inicjatywa ma szanse powodzenia.

Wszystkie artykuły Jarosława Wasielewskiego w Trojmiasto.pl

Nasze ustalenia można streścić krótko - wojewódzki konserwator zabytków, który dysponuje kamieniem, nie widzi żadnych przeciwwskazań. Aby znalezisko zostało wyeksponowane we wrzeszczańskim parku, musi się znaleźć tylko grupa społeczników, która wystosuje odpowiedni wniosek i zorganizuje we własnym zakresie transport oraz pozwolenie od zarządcy parku, czyli Gdańskiego Zarządu Dróg i Zieleni.

- Od początku nie chcieliśmy, aby kamień trafił na stałe do którejś z naszych składnic. Społecznicy, np. radni dzielnicy, mogą w każdej chwili zwrócić się do nas z prośbą o zgodę na przekazanie tego kamienia. I mogą liczyć na pozytywne rozpatrzenie, gdyż popieramy pomysł, by ten zabytek był ogólnodostępny. Jedyne, czego oczekujemy, to zapewnienie, że kamień będzie zdeponowany w bezpiecznym miejscu, z którego nie mógłby zostać łatwo skradziony. Z cała pewnością, park Kuźniczki spełnia nasze wymagania - zapewnia Marcin Tymiński, rzecznik prasowy pomorskiego wojewódzkiego konserwatora zabytków.
Na koniec pojawia się pytanie - która rada dzielnicy zwróci się do konserwatora o wydanie kamienia? Na pierwszy rzut oka to zadanie dla radnych Wrzeszcza Górnego, gdyż kamień został znaleziony przy ul. ks. Zator Przytockiego, który leży właśnie w tej dzielnicy. Z drugiej strony, park Kuźniczki oraz pierwotna - choć niepotwierdzona z całą pewnością - lokalizacja kamienia przy ul. Leczkowa znajdują się we Wrzeszczu Dolnym.

Quiz

Średni wynik 45%

Zielone zakątki Trójmiasta. Czy kojarzysz wszystkie?

Rozpocznij quiz

Rafał Borowskir.borowski@trojmiasto.pl

Miejsca

Wojewódzki Konserwator Zabytków Gdańsk, Dyrekcyjna 2-4
ASP Rzeźby i Intermediów Gdańsk, pl. Wałowy 15

Opinie (81) ponad 20 zablokowanych

Sortowanie
- Od najstarszych
- Od najnowszych

Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2021-07-18 11:21

(1)

pozwolę sobie zauważyć że podwyżek dla radnych dzielnicowych jeszcze nie ma. poza tym one dotyczyć mają tylko kiku osób w każdej radzie

2 lata
- 10 9
Twoja opinia

Zmień treść

pozwolę sobie zauważyć że podwyżek dla radnych dzielnicowych jeszcze nie ma. poza tym one dotyczyć mają tylko kiku osób w każdej radzie
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2021-07-18 13:14
  
  Czy ty jestes głupi czy tylko takiego udajesz jesli sa społecznikami to wogle nie powinni nic dostawac
  
  I to ze dostanie jest 5 osób w radzie niema znaczenia rad jest kilkadziesiąt a to ze dostaną to dostana bo zostały zatwierdzone wiec niemiałcz bo to wszystko kosztem mieszkańców a ci radni niezaradni maja popracie kilku procent mieszkanców wiec są guzik warci
  
  2 lata
  - 7 0
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  I to ze dostanie jest 5 osób w radzie niema znaczenia rad jest kilkadziesiąt a to ze dostaną to dostana bo zostały zatwierdzone wiec niemiałcz bo to wszystko kosztem mieszkańców a ci radni niezaradni maja popracie kilku procent mieszkanców wiec są guzik warci
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2021-07-18 11:32

Wyreczanie sie spolecznikami, czekanie na inicjatywe, na skinienie reka, pomysly na lokalizacje (3)

a za co Ty trutniu bierzesz pieniadze na urzedowym etacie? Podrzucic kukulcze jajco na Plac Walowy i czekac na paruzje?

2 lata
- 7 3
Twoja opinia

Zmień treść

a za co Ty trutniu bierzesz pieniadze na urzedowym etacie? Podrzucic kukulcze jajco na Plac Walowy i czekac na paruzje?
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2021-07-18 13:12
  
  Hipopkryto sklerotyku takie zachowanie jest normalne u władz miasta i urzedników miasta od x lat!!! (2)
  
  2 lata
  - 1 3
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Regulamin dodawania opinii
  - Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
    2021-07-18 13:39
    
    Hipokryto sklerotyku wojewódzki konserwator podlega pod organy centralne czyli rząd. (1)
    
    2 lata
    
    1 2
    
    Twoja opinia
    
    Zmień treść
    
    Regulamin dodawania opinii
    - Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
      
      2021-07-18 14:31
      
      trolu miastem rzadzi PO wiec niech one sobie zabiera to co chce usiebie postawic
      
      2 lata
      
      1 0
      
      Twoja opinia
      
      Zmień treść
      
      Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2021-07-18 11:46

Nie powinien

niech wroci na wzgorza morenowe gdzie jego miejsce.

czytelnik
2 lata
- 4 1
Twoja opinia

Zmień treść

niech wroci na wzgorza morenowe gdzie jego miejsce.
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2021-07-18 11:50

o kurde. mam zdjecie na tym kamieniu

nie zabierajcie go :)

2 lata
- 5 1
Twoja opinia

Zmień treść

nie zabierajcie go :)
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2021-07-18 12:03

Kuzniczki miejscem rezprezentacyjnym???buahaaa-przeciez to park dla zurow! Miejscem reprezentacyjne to dziedziniec manhattanu

2 lata
- 7 1
Twoja opinia

Zmień treść

Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2021-07-18 13:15

Kamienie na szaniec. Zeby wypedzic diabla z Gdanska.

2 lata
- 3 4
Twoja opinia

Zmień treść

Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2021-07-18 13:30

A dlaczego ten kamień

został wywieziony z Wrzeszcza, przecież tam go znaleziono?

e600
2 lata
- 3 1
Twoja opinia

Zmień treść

został wywieziony z Wrzeszcza, przecież tam go znaleziono?
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2021-07-18 13:47

Zarząd Dzielnicy Wrzeszcz Dolny

zwrócił się do Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków o zwrot kamienia granicznego do dzielnicy Wrzeszcz Dolny

2 lata
- 4 1
Twoja opinia

Zmień treść

zwrócił się do Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków o zwrot kamienia granicznego do dzielnicy Wrzeszcz Dolny
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2021-07-18 15:18

kiedys ten kamien drgnie i poleci na UM

oł je oł je!!

czytelnik
2 lata
- 3 0
Twoja opinia

Zmień treść

oł je oł je!!
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2021-07-18 18:01

Apeluje

Apeluje o zwrot kamienia z kierunkowskazem Wrzeszcz -Oliwa wyrytego w języku niemieckim,przywłaszczone go na prywatną posesję w Gdańsku oliwie.Kamien leżał od lat w lesie przy drodze idącej w górę od wejścia z ul Abrahama.

58
2 lata
- 4 1
Twoja opinia

Zmień treść

Apeluje o zwrot kamienia z kierunkowskazem Wrzeszcz -Oliwa wyrytego w języku niemieckim,przywłaszczone go na prywatną posesję w Gdańsku oliwie.Kamien leżał od lat w lesie przy drodze idącej w górę od wejścia z ul Abrahama.
Regulamin dodawania opinii