Kradzieże, oszustwa, fałszerstwa zdarzają się pod każdą szerokością geograficzną zarówno w czasach dobrobytu jak i biedy. Są jednak tacy, którzy dla osiągnięcia celu nie tylko bardzo się angażują, ale i wchodzą tak mocno w nakreśloną przez siebie rolę, że sami się gubią w tym, co robią. Nie inaczej zdarzało się w powojennym Trójmieście.
. Pod tym adresem mieszkał bezrobotny malarz Leon Malinowski, którego często odwiedzała kobieta o nazwisku Estkowska. W marcu 1947 r. milicjanci urządzili zasadzkę i aresztowali oboje, gdy Estkowska wybierała się na dworzec kolejowy z dużym bagażem. (Działki Leśne) w Gdyni, do mieszkania magazyniera "Społem" o nazwisku Stefanow zapukało dwóch mężczyzn. Właściciela nie było w tym czasie w domu, albowiem udał się służbowo na Targi Poznańskie. W mieszkaniu przebywała tylko jego gosposia, 23-letnia Helena J.
2014-01-30 09:09
29 stycznia 1944 r. sowieccy partyzanci, głównie narodowości żydowskiej, wymordowali co najmniej 38 polskich mieszkańców miejscowości Koniuchy w dawnym województwie nowogródzkim II RP. Mimo że IPN prowadzi już od kilkunastu lat śledztwo w tej sprawie, żadnego ze sprawców zbrodni do dziś nie rozliczono.
W czasie II wojny światowej wieś Koniuchy, leżąca w ówczesnym województwie nowogródzkim a dziś na Litwie, zamieszkana była przez około 300 polskich mieszkańców. Miejscowość leży na skraju Puszczy Rudnickiej, gdzie od 1942 r. znajdowały się bazy partyzantów sowieckich. Przebywały tam też liczne zgrupowania ukrywającej się ludności żydowskiej, często zbiegów z gett, z których pod sowieckim nadzorem formowano oddziały bojowe.
Komunistyczni partyzanci organizowali częste wypady do wsi, zabierając żywność, odzież, konie, sprzęty gospodarcze. Tamtejszą ludność, wspierającą polskie podziemie, traktowano jako kolaborujących z Niemcami wrogów.
Rajdom zaopatrzeniowym towarzyszyły gwałty, pobicia i zabójstwa stawiających opór. Z tych powodów w Koniuchach utworzono oddział samoobrony, który przez pewien czas skutecznie uniemożliwiał partyzantom rabunek.
29 stycznia 1944 r. nad ranem doszło do kolejnej napaści na wieś, będącej odwetem za brak woli współpracy ze strony jej mieszkańców. Tego dnia ok. 120 partyzantów sowieckich i żydowskich otoczyło miejscowość i przystąpiło do trwającego kilka godzin ataku.
Drewniane zabudowania ostrzelane kulami zapalającymi i podpalane pochodniami szybko stanęły w ogniu. Uciekający w popłochu wybudzeni mieszkańcy ginęli od kul bądź w ogniu trawiącym ich domostwa.
W czasach PRL o zbrodni w Koniuchach ze zrozumiałych względów nie można było głośno mówić ani jej badać. W 2001 r. Kongres Polonii Kanadyjskiej przekazał dostępne materiały historyczne do IPN, którego pion śledczy wszczął w tej sprawie śledztwo.
Ustalono, że zamordowano co najmniej 38 osób, dorosłych i dzieci, nierzadko całe rodziny. Kilkanaście osób zostało rannych, spłonęły prawie wszystkie zabudowania. Według ustaleń Kongresu Polonii Kanadyjskiej liczba zabitych wynosiła ok. 130.
Napadu dokonały radzieckie oddziały partyzanckie Śmierć faszystom i Margirio z Brygady Wileńskiej oraz Śmierć okupantowi z Brygady Kowieńskiej. Większość oddziału Śmierć okupantowi tworzyli Żydzi i żołnierze Armii Czerwonej zbiegli z obozów jenieckich. Dowódcami byli Jakub Penner i Shmuel Kaplinsky.
W powszechnie dostępnych relacjach i wspomnieniach żydowskich uczestników tamtych wydarzeń pacyfikacja Koniuchów jest przedstawiana jako wybitna operacja bojowa, wymierzona w zdrajców i niemieckich kolaborantów. Według jednego z napastników, Chaima Lazara, jej celem była zagłada całej ludności łącznie z dziećmi jako przykład służący zastraszeniu reszty wiosek.
Mimo że nazwiska uczestników zbrodni i zarazem autorów fałszujących prawdę historyczną wypowiedzi są znane od dawna, efektów prowadzonego przez IPN od ponad 10 lat śledztwa wciąż nie widać.
Zbrodnia w Koniuchach była jedną z większych z szeregu podobnych akcji prowadzonych w latach 1943-1944 przez oddziały partyzantki sowieckiej w Puszczy Rudnickiej i Nalibockiej. Szacuje się, że w ich efekcie zamordowano w tym czasie nawet kilka tysięcy Polaków.
W 2004 r. we wsi odsłonięto krzyż-pomnik, zawierający 34 nazwiska zidentyfikowanych ofiar.
opr. Paweł Brojek
źródło: naszawitryna.pl, ipn.gov.pl
na zdjęciu: pomnik ku czci ofiar pomordowanych w Koniuchach, fot. powiat.koszalin.pl
Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.
Jak nazywa się dom, w którym mieszkał niegdyś król Kaszubów?
Filmy