Stare żarna w Wielkim Młynie

Rafał Borowski

16 października 2020 (artykuł sprzed 3 lat)

Opinie (62)

Najnowszy artykuł na ten temat Fundamenty dawnych kamienic pod skwerem Heweliusza

Fragmenty żarna, odnalezionego w Wielkim Młynie.

Podczas prac archeologicznych w Wielkim Młynie odkryto dwa fragmenty żarna, czyli kamiennego dysku, służącego do mielenia ziarna. Archeolodzy szacują, że znaleziska pochodzą z początku XVIII wieku. Muzeum Gdańska zamierza wyeksponować je na wystawie, która znajdzie się w średniowiecznym zabytku, adaptowanym właśnie na Muzeum Bursztynu.

Czy zamierzasz odwiedzić Muzeum Bursztynu w Wielkim Młynie?

tak, gdy tylko zostanie otwarte tak, ale bez pośpiechu być może, nie wykluczam tego nie, to nie dla mnie

Odkrycie reliktów dawnego wyposażenia Wielkiego Młyna nastąpiło podczas wymiany instalacji węzła centralnego ogrzewania. Pod pochodzącą z lat 90. skrzynką elektryczną, w warstwie gruzu, znajdowały się dwa kamienne fragmenty dysku, z charakterystycznym otworem w środku.

Archeolodzy, którzy sprawują nadzór przed przebudową, bez trudu rozpoznali w nich relikty żarna, czyli przyrządu służącego do mielenia ziarna. Wbrew pozorom odnalezione fragmenty nie są aż tak stare, jak mogłoby się wydawać. Zdaniem fachowców żarno zostało celowo rozbite i umieszczone jako wzmocnienie konstrukcji przekaźnika prądu.

Nie ze średniowiecza, ale z epoki nowożytnej

- Odkrycie fragmentów żarna nie powinno być dla nikogo zaskoczeniem. Kamiennych dysków używano tu do przemiału zboża w mąkę aż do 1880 r., gdy zamontowano turbiny parowe. Proces przemiału ziarna zachodził pomiędzy dwoma ocierającymi się o siebie żarnami, dolne, czyli tzw. leżak, było nieruchome, a górne, czyli biegun - ruchome. Z tego względu kamienie często wymieniano na nowe. Fragmenty odnalezionego przyrządu raczej należy wiązać z epoką nowożytną, być może z zainstalowanym tu ok. 1709-1710 r. młynem kieratowym, którego siłą napędową była nie woda, a konie. Takie rozwiązania stosowano powszechnie w okresach wojen oraz podczas XVII-wiecznego minimum klimatycznego. Młyn kieratowy zapewniał ciągłość pracy, marginalizował ryzyko wstrzymania dopływu wody przez kanał Raduni oraz wskutek silnych mrozów - wyjaśnia Monika Kasprzak, archeolog nadzorująca prace w Wielkim Młynie.
Władze Muzeum Gdańska wystąpią do pomorskiego wojewódzkiego konserwatora zabytków z wnioskiem o przejęcie znaleziska, które zgodnie z prawem stanowi własność Skarbu Państwa. Jeśli wniosek zostanie uznany - a zapewne będzie to jedynie formalność - muzealnicy planują umieścić fragmenty żarna na wystawie poświęconej historii Wielkiego Młyna, która znajdzie się w Muzeum Bursztynu.

Remont Wielkiego Młyna odbywa się pod nadzorem archeologów.

To być może nie ostatnie odkrycie

Archeolodzy nie wykluczają, że w toku prac zostaną dokonane kolejne odkrycia. W przyziemiu budowli kryje się jeszcze sporo gruzu, który pozostał po adaptacji na centrum handlowe.

- Obszar, w którym prowadzimy badania, został silnie zmodyfikowany po II wojnie światowej, a następnie w latach 90. XX wieku podczas adaptacji zabytkowego budynku pod przyszłe centrum handlowe. Pod nią znajduje się gruz, najpewniej są to pozostałości z prowadzonych wówczas prac. Mimo ograniczonego charakteru prac archeologicznych udało się nam odkryć fragment muru wystający poza obrys odbudowanego Wielkiego Młyna i to właśnie jemu poświęcimy więcej uwagi w nadchodzących tygodniach - uzupełnia Kasprzak.

Otwarcie Wielkiego Młyna 26 czerwca

Kapitalny remont Wielkiego Młyna rozpoczął się w lipcu tego roku. Jak już wielokrotnie informowaliśmy, celem prac jest adaptacja budynku na nową siedzibę Muzeum Bursztynu, które znajduje się obecnie z tzw. Katowni, czyli Zespole Przedbramia. Zgodnie z harmonogramem remont powinien potrwać od końca marca przyszłego roku.

Z końcem marca powinna się również rozpocząć wyprowadzka zbiorów z Katowni do nowej siedziby. Jeśli wszystko pójdzie zgodnie z planem, uroczyste otwarcie Muzeum Bursztynu w Wielkim Młynie powinno nastąpić 26 czerwca. Wyznaczona data nie jest przypadkowa. Tego dnia przypada bowiem Światowy Dzień Bursztynu.

Otwarcie Muzeum Bursztynu w Wielkim Młynie zostało zaplanowane na 26 czerwca 2021 r.

Rafał Borowskir.borowski@trojmiasto.pl

Miejsca

Wielki Młyn Gdańsk, Wielkie Młyny 16
Muzeum Gdańska Gdańsk, Długa 46/47

Opinie (62) ponad 10 zablokowanych

Sortowanie
- Od najstarszych
- Od najnowszych

Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2020-10-16 09:57

Fajnie

A po nas kiedyś wykopią maseczki !

Ja
3 lata
- 12 1
Twoja opinia

Zmień treść

A po nas kiedyś wykopią maseczki !
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2020-10-16 10:01

Koniecznie trzeba to wyeksponować to nasze dziedzictwo

3 lata
- 0 0
Twoja opinia

Zmień treść

Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2020-10-16 10:02

Żarna?

Odkryto żadną, czy kamień młyński? A to spora różnica panie redaktorze

Basen
3 lata
- 3 0
Twoja opinia

Zmień treść

Odkryto żadną, czy kamień młyński? A to spora różnica panie redaktorze
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2020-10-16 10:06

w Młynie najlepszy był Pewex (5)

chodziłem co tydzień, popatrzeć na wystawy

r
3 lata
- 14 0
Twoja opinia

Zmień treść

chodziłem co tydzień, popatrzeć na wystawy
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2020-10-16 10:19
  
  Tam kupiłem pierwszego Techniksa.
  
  I tedeki.
  
  3 lata
  - 4 0
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  I tedeki.
  Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2020-10-16 10:33
  
  Gumy donald
  
  A ja stojąc przy ladzie napawałem się zapachem Donaldów pod szklaną ladą .Pamietam ten zapach do dziś:-)
  
  Cox
  3 lata
  - 5 0
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  A ja stojąc przy ladzie napawałem się zapachem Donaldów pod szklaną ladą .Pamietam ten zapach do dziś:-)
  Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2020-10-16 10:52
  
  Kasety tdk (1)
  
  Kupowało się tam za" dulary" (bony) kasety do Kasprzaka lub do mojego Atari 800 XL . Heh to był czas....
  
  Wrona
  3 lata
  - 5 0
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Kupowało się tam za" dulary" (bony) kasety do Kasprzaka lub do mojego Atari 800 XL . Heh to był czas....
  Regulamin dodawania opinii
  - Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
    2020-10-16 11:30
    
    kolega miał Atari i kasety z NRD
    
    Stary był na kontrakcie. Mój stary mag-inż, starał się o robotę w Libii, nie wyszło. A tak mielibyśmy pewnie domek w Gdańsku, całe życie poszłoby innym torem, gdyby tak ze dwa lata tam. (Może i ja bym wyjechał na pustynie do Kadafiego? Rodziny jeździły)
    
    r
    3 lata
    
    2 0
    
    Twoja opinia
    
    Zmień treść
    
    Stary był na kontrakcie. Mój stary mag-inż, starał się o robotę w Libii, nie wyszło. A tak mielibyśmy pewnie domek w Gdańsku, całe życie poszłoby innym torem, gdyby tak ze dwa lata tam. (Może i ja bym wyjechał na pustynie do Kadafiego? Rodziny jeździły)
    Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2020-10-16 11:26
  
  uzupełnię
  
  jedyne co miałem z pewexu to 2 x w roku małe zestawy lego, głównie rycerzy. Innych rarytasów nawet nie wąchałem, na donaldy szkoda było kasy, nigdy nie dostałem resoraka, może dlatego dziś nie mam samochodu :)
  
  r
  3 lata
  - 5 0
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  jedyne co miałem z pewexu to 2 x w roku małe zestawy lego, głównie rycerzy. Innych rarytasów nawet nie wąchałem, na donaldy szkoda było kasy, nigdy nie dostałem resoraka, może dlatego dziś nie mam samochodu :)
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2020-10-16 10:22

Ciekawa strefa

zaskakujących odkryć archeologicznych! Pamiętam jak kilkanaście lat temu naprzeciwko Wielkiego Młyna w kościele św. Katarzyny pewien znany w Gdańsku archeolog, kopiąc pod epitafium Jana Heweliusza odkrył grób .... Jana Heweliusza! Ileż to było radości, gazety i inne media nie posiadały się z podziwu i zdumienia. Archeolog chodził w glorii "znalazcy" nieoczekiwanego! Ot taka strefa tajemnic...

Beka
3 lata
- 6 2
Twoja opinia

Zmień treść

zaskakujących odkryć archeologicznych! Pamiętam jak kilkanaście lat temu naprzeciwko Wielkiego Młyna w kościele św. Katarzyny pewien znany w Gdańsku archeolog, kopiąc pod epitafium Jana Heweliusza odkrył grób .... Jana Heweliusza! Ileż to było radości, gazety i inne media nie posiadały się z podziwu i zdumienia. Archeolog chodził w glorii "znalazcy" nieoczekiwanego! Ot taka strefa tajemnic...
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2020-10-16 10:50

Czy termin otwarcia jest możliwy jak rękę położy konserwator? (3)

3 lata
- 3 1
Twoja opinia

Zmień treść

Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2020-10-16 10:53
  
  Chodzi ci (1)
  
  aby położył rękę na twoim czole i zbadał temperaturę? Oczywiście że terminu to nie zmieni.
  
  Beka
  3 lata
  - 0 2
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  aby położył rękę na twoim czole i zbadał temperaturę? Oczywiście że terminu to nie zmieni.
  Regulamin dodawania opinii
  - Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
    2020-10-16 12:44
    
    Właśnie nie jest to takie oczywiste
    
    3 lata
    
    2 0
    
    Twoja opinia
    
    Zmień treść
    
    Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2020-10-17 08:46
  
  Poprzedni nie położył i dlatego żarna są pokruszone i zasypane.
  
  3 lata
  - 0 0
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2020-10-16 11:06

Przeciez zarna powinny byc wlasnie w mlynach a nie w tkalniach

3 lata
- 2 0
Twoja opinia

Zmień treść

Przeciez zarna powinny byc wlasnie w mlynach a nie w tkalniach
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2020-10-16 11:59

Powinnismy odtworzyc kola z boku Wielkiego mlyna.

3 lata
- 5 0
Twoja opinia

Zmień treść

Powinnismy odtworzyc kola z boku Wielkiego mlyna.
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2020-10-16 12:58

Przekaznik pradu? (1)

a co to takiego? w jaki sposob on ten prad przekazuje? pewnie jakas specjalna metoda ??
To moze nazwijmy jezdnie od teraz przekaznikami samochodowymi?
Zarno jest tez przyrzadem?

MEX
3 lata
- 0 3
Twoja opinia

Zmień treść

a co to takiego? w jaki sposob on ten prad przekazuje? pewnie jakas specjalna metoda ?? To moze nazwijmy jezdnie od teraz przekaznikami samochodowymi? Zarno jest tez przyrzadem?
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2020-10-17 08:49
  
  to już Tesla wymyślił
  
  3 lata
  - 0 0
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2020-10-16 13:19

Straż pożarna - tak przeczytałem ;-)

3 lata
- 0 0
Twoja opinia

Zmień treść

Regulamin dodawania opinii