Biało-czerwona wśród innych, czyli okręty kilku bander

Michał Lipka

3 marca 2011 (artykuł sprzed 13 lat)

Opinie (52)

Najnowszy artykuł na ten temat Kaci w mundurach i ich ofiary. Sąd Marynarki Wojennej w Gdyni tuż po wojnie

Francuski pancernik klasy Courbet - należał do niej okręt "Paris", który miał zostać przekazany polskiej marynarce wojennej.

Historia militarnego sojuszu Polski z Francją pełna była wielkich, ale przeważnie niespełnionych obietnic. Polskie załogi objęły francuskie jednostki dopiero wtedy, gdy Francja została już podbita przez Niemców.

Niszczyciel klasy Simoun, do której należał też Ouragan.

Choć sojusz z Francuzami miał pomóc unowocześnić polską marynarkę wojenną przed II wojną światową, wielkie plany spaliły na panewce. Z obiecanych okrętów otrzymaliśmy jedynie stary, pozbawiony napędu i uzbrojenia krążownik, a obietnice przekazania francuskich technologii wojskowych i dział artylerii nabrzeżnej w ogóle nie zostały zrealizowane. Jedynie w zakresie szkolenia kadr morskich wszystko przebiegało zgodnie z planem - Polscy oficerowie i marynarze cyklicznie odbywali szkolenia na francuskich okrętach i uczelniach.

Wybuch wojny i kapitulacja Francji w 1940 roku wszystko zmieniły. W portach angielskich znajdowało się wówczas około 100 okrętów spod trójkolorowej, francuskiej bandery. Na wieść o kapitulacji część francuskich marynarzy podporządkowała się współpracującemu z Hitlerem rządowi Vichy, a niektórzy przyłączyli się do Wolnych Francuzów. Rząd brytyjski wobec obawy przejścia francuskich okrętów do swych baz a tym samym wzmocnienia sił państw osi postanowił zdecydowanie działać - doszło do zbrojnego internowania jednostek dawnych sojuszników. Niestety nie obyło się bez rozlewu krwi i ofiar po obu stronach.

Ponieważ Anglicy nie byli w stanie obsadzić wszystkich przejętych okrętów, Admiralicja wystosowała do polskiego dowództwa propozycję obsadzenia niektórych z nich, w tym pancernika "Paris", polskimi załogami. Taka możliwość zelektryzowała polskich oficerów - w najodleglejszych marzeniach nie przewidywali oni objęcia tak dużej jednostki. Ta pływająca twierdza była uzbrojona m.in. w 12 dział 305 mm i 22 działa kalibru 138 mm. Niestety, plan jej obsadzenia upadł, gdyż załogę pancernika stanowiło przeszło 1000 marynarzy, co wymagałoby użycia wszystkich rezerw kadrowych, a i tego byłoby mało. Dodatkowo Admiralicja przewidziała dla "Paris" mało prestiżową rolę - ta wiekowa w sumie jednostka (rocznik 1913) po przejęciu przez Polaków miał zostać baterią pływającą zacumowaną na rzece Tyne.

Dlatego też admirał Świrski musiał zrezygnować z tej propozycji. W zamian za to Polacy przejęli jeden niszczyciel, dwa ścigacze okrętów podwodnych i dwa statki handlowe przystosowane do służby patrolowej. Co ciekawe, na tych jednostkach miano podnosić dwie bandery: polską (dowódcą był polski oficer, a załoga składała się z polskich marynarzy) i francuską (okręty formalnie były własnością Francji). Dodatkowo w późniejszym okresie na patrolowcu "Medoc" podnoszono aż trzy bandery: polską, bo dowodził nim polski oficer, francuską, bo okręt należał do Francji, oraz brytyjską, bo załoga składała się z Anglików. Służba Okrętów Francuskich, bo tak oficjalnie je nazywano, była dość monotonna a w jednym przypadku skończyła się tragicznie.

"Portowy" okręt

Niszczyciel "Ouragan" był bliźniaczą jednostką "Wichra" i "Burzy". Był to zapewne decydujący powód, dla którego Brytyjczycy nam go przekazali - sami nie mieli nigdy z takimi okrętami do czynienia. Niestety, o ile polskie okręty były szczytem francuskiego przemysłu zbrojeniowego i dumą polskiej floty, o tyle "Ouragan" był pływającym złomem. Tytaniczna praca załogi pod dowództwem kmdr Eugeniusza Pławskiego nie przynosiła spodziewanych efektów - naprawiane elementy nieustannie się psuły i odmawiały posłuszeństwa. Niezbędne były ciągłe remonty - wystarczy wspomnieć, że przez 9 miesięcy służby pod polską banderą okręt na morzu spędził zaledwie łącznie 30 dni. Reszta to pobyt w stoczniach lub w porcie. W tym czasie "Ouragan" wykonał zaledwie jedno (!) zadanie bojowe... które i tak musiał przerwać w wyniku awarii. Po zapoznaniu się z raportami dowództwa okrętu i przeprowadzaniu inspekcji adm. Świrski zdecydował się o zwrocie o okrętu Francuzom, którzy ostatecznie wykorzystali go jako hulk mieszkalny.

Pomocniczy myśliwi

Kolejne dwa okręty przejęte przez Polaków szybko przezwano szaserami, czyli - po spolszczeniu francuskiego chasseur - myśliwymi. "Ch-11" i "Ch-16" były małymi, bo zaledwie 37-metrowymi, powolnymi (13 węzłów) okrętami, które z racji prędkości i słabego uzbrojenia (1 działo 75 mm, 1 CKM i kilku karabinów) mogły wypełniać jedynie zadania pomocnicze. Takie pojawiły się wobec niemieckich planów inwazyjnych na wyspy brytyjskie znanego pod kryptonimem "Lew Morski". Jednostki te miały patrolować wody wokół Wielkiej Brytanii, a w razie wykrycia nieprzyjacielskiego desantu ich głównym zadaniem było wszczęcie alarmu i atakowanie jednostek desantowych. Wobec ich uzbrojenia konfrontacja z jednostkami osłony z góry była skazana na niepowodzenie.

Tradycyjnie już pierwszym zadaniem po przejęciu okrętów przez Polaków było... udanie się do stoczni na kapitalny remont. Dopiero po nim rozpoczęła się monotonna służba patrolowa. Jedyny wydarzeniem, które przerwało monotonię był rejs "Ch-11", który odbywał się w niezwykle trudnych warunkach atmosferycznych. Tylko dzięki przypadkowi (poślizgnął się marynarz obsługujący reflektor) i szybkiej reakcji dowódcy kpt. mar. Jerzego de Latour, udało się uniknąć rozbicia się o nabrzeżne skały, do których zostało zaledwie 300 metrów!

Gdy widmo niemieckiej inwazji ostatecznie się oddaliło, Polacy przekazali z powrotem okręty francuskiej marynarce. Obie jednostki były mocno eksploatowane - w ciągu swej krótkiej służby pod polskim dowództwem w morze wychodziły przeszło 84 razy.

Kwaśne wina

Ostatnie okręty przekazane polskiej flocie nosiły nazwy doskonałych francuskich win - "Medoc" i "Pomerol". Obie jednostki były sporymi, bo przeszło 72 metrowymi statkami handlowymi, które przerobiono na pomocnicze patrolowce uzbrajając je m.in. w 4 działa 102 mm i 2 działa 37 mm. Tradycyjnie już oba okręty były w fatalnym stanie i praktycznie rzecz biorąc nie nadawany się do jakichkolwiek rejsów. Wobec negatywnych raportów obu dowódców, kmdr por. Romana Stankiewicza i kpt. mar. Romualda Tymińskiego, już po 3 miesiącach postanowiono oddać jednostki Brytyjczykom. Anglicy nadal jednak nie mieli odpowiednio wyszkolonych rezerw i wobec ich prośby na "Medocu" pozostał kmdr Stankiewicz i dwóch polskich marynarzy (stąd też na rufie powiewały teraz trzy bandery).

Niestety służba "Medoca" zakończyła się w tragiczny sposób - jednostka została storpedowana przez niemiecki samolot, a trzej Polacy zginęli wraz z okrętem.

Michał Lipkam.lipka@trojmiasto.pl

Opinie (52) 10 zablokowanych

Sortowanie
- Od najstarszych
- Od najnowszych

Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2011-03-03 21:50

Pertek (2)

Polecam wielkie dni małej floty Jerzego Pertka. Facet trochę wypaczał historię ale alianckie fakty prefekcyjnie podal.

Tomek
13 lat
- 5 0
Twoja opinia

Zmień treść

Polecam wielkie dni małej floty Jerzego Pertka. Facet trochę wypaczał historię ale alianckie fakty prefekcyjnie podal.
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2011-03-05 07:15
  
  re: Pertek
  
  wypaczanie historii to sprawa dyskusyjna, ale poza p. Jerzym to moze jeszcze p. Kosiaz mial jakie takie pojecie. rzeczywiscie prowadzili badania (tzn. szukali i gromadzili dokumenty i podawali zrodla) czego o doktorancie-badaczu nie mozna powiedziec. ale moze teraz tak ich doktorow ucza.
  
  maciek
  13 lat
  - 1 0
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  wypaczanie historii to sprawa dyskusyjna, ale poza p. Jerzym to moze jeszcze p. Kosiaz mial jakie takie pojecie. rzeczywiscie prowadzili badania (tzn. szukali i gromadzili dokumenty i podawali zrodla) czego o doktorancie-badaczu nie mozna powiedziec. ale moze teraz tak ich doktorow ucza.
  Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2011-03-05 08:26
  
  kiedy ta ksiazka była pisana?. tam jest tyle obiektywizmu na ile pozwoliła cenzura
  
  12@
  13 lat
  - 1 0
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  kiedy ta ksiazka była pisana?. tam jest tyle obiektywizmu na ile pozwoliła cenzura
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2011-03-04 07:50

Prawa autorskie (1)

Panie Lipka, a te planiki to pewnie od Andrzeja Bartelskiego z Warszawy (Crolick), nie widzę, aby Pan pytał go o zdanie a co więcej, usunął p. jego jako autora, copyright, no i jak to nazwać?

13 lat
- 7 1
Twoja opinia

Zmień treść

Panie Lipka, a te planiki to pewnie od Andrzeja Bartelskiego z Warszawy (Crolick), nie widzę, aby Pan pytał go o zdanie a co więcej, usunął p. jego jako autora, copyright, no i jak to nazwać?
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2011-03-04 14:31
  
  Ja bym to nazwał złodziejstwem ale znając wcześniejsze dzieła autora przychodzi na myśl tylko jedno określenie - głupota
  
  13 lat
  - 3 0
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Ja bym to nazwał złodziejstwem ale znając wcześniejsze dzieła autora przychodzi na myśl tylko jedno określenie - głupota
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2011-03-05 07:06

pan doktorant

pan doktorant-badacz chyba sie wziol powazniej do roboty. mimo, ze do Jerzego Pertka mu daleko, to dla tych co nie wiedza co to "Miniatury Morskie" to moze nie jest zle. ale panie doktorze-badaczu, kazdy badacz powoluje sie na zrodla ! sam pan to "wykopal" ? czy gdzies przeczytal i mniej czy lepiej to ubral. to nie wstyd korzystac ze zrodel, ale ..... trzeba je podac ! badaj pan, ale nie wywalaj otwartych dzwi, bo dla ludzi, ktorzy sie troche tym tematem interesuja panskie "badania" to smiech, nic nowego. inna sprawa to zblizenie tych tematow mlodym nie jest zle .... moze siegna do zrodel.

maciek
13 lat
- 1 1
Twoja opinia

Zmień treść

pan doktorant-badacz chyba sie wziol powazniej do roboty. mimo, ze do Jerzego Pertka mu daleko, to dla tych co nie wiedza co to "Miniatury Morskie" to moze nie jest zle. ale panie doktorze-badaczu, kazdy badacz powoluje sie na zrodla ! sam pan to "wykopal" ? czy gdzies przeczytal i mniej czy lepiej to ubral. to nie wstyd korzystac ze zrodel, ale ..... trzeba je podac ! badaj pan, ale nie wywalaj otwartych dzwi, bo dla ludzi, ktorzy sie troche tym tematem interesuja panskie "badania" to smiech, nic nowego. inna sprawa to zblizenie tych tematow mlodym nie jest zle .... moze siegna do zrodel.
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2011-03-05 07:29

panie doktorze (1)

jak juz pan jest taki historyk i badacz to moglby pan dodac, ze kmdr. por. Romuald Stankiewicz byl bratem legendarnego "Znaczy Kapitana" Mamerta Stankiewicza, ktory zginal po storpedowaniu/wpadnieciu na mine na ms. "Pilsudzki". niby nic ale dla historyka ..... moze pan zamias badac, poczyta sobie troche

maciek
13 lat
- 0 1
Twoja opinia

Zmień treść

jak juz pan jest taki historyk i badacz to moglby pan dodac, ze kmdr. por. Romuald Stankiewicz byl bratem legendarnego "Znaczy Kapitana" Mamerta Stankiewicza, ktory zginal po storpedowaniu/wpadnieciu na mine na ms. "Pilsudzki". niby nic ale dla historyka ..... moze pan zamias badac, poczyta sobie troche
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2011-03-07 09:15
  
  CZYTAJ!!!
  
  Nie romuald tylko Roman. Jak już chcesz kogoś poprawiać to chociaż sam sie nie myl!
  
  13 lat
  - 0 0
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Nie romuald tylko Roman. Jak już chcesz kogoś poprawiać to chociaż sam sie nie myl!
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2011-05-18 20:58

przestańcie publikować tego ignoranta

przestańcie publikować tego ignoranta

Redakcjo,

Proszę przestać robić ludziom wodę z mózgów i wprowadzać ich w błąd przez publikowanie tekstów tego NIEWIARYGODNEGO oraz CZĘSTO POPELNIAJĄCEGO POWAŻNE BŁĘDY autora.

Droga redakcjo, proszę o pokazanie autorowi tych komentarzy:

http : // fow . az . pl / forum / viewtopic . php ? f = 32 & t = 6851

http://fow.az.pl/forum/viewtopic.php?f=32&t=6851

http : // fow . az . pl / forum / viewtopic . php ? f = 23 & t = 6797 & hilit = lipka

http://fow.az.pl/forum/viewtopic.php?f=23&t=6797&hilit=lipka

... i poproszenie go, żeby (naukowo, a jakże - w końcu jest BADACZEM historii) ustosunkował się do... / obalił twierdzenia z tych komentarzy, które kłócą się z jego własnymi stwierdzeniami i teoriami (m.in. z publikacji, które tu puszczacie).

--- ---
13 lat
- 0 1
Twoja opinia

Zmień treść

przestańcie publikować tego ignoranta Redakcjo, Proszę przestać robić ludziom wodę z mózgów i wprowadzać ich w błąd przez publikowanie tekstów tego NIEWIARYGODNEGO oraz CZĘSTO POPELNIAJĄCEGO POWAŻNE BŁĘDY autora. Droga redakcjo, proszę o pokazanie autorowi tych komentarzy: http : // fow . az . pl / forum / viewtopic . php ? f = 32 & t = 6851 [usuń spacje] http://fow.az.pl/forum/viewtopic.php?f=32&t=6851 http : // fow . az . pl / forum / viewtopic . php ? f = 23 & t = 6797 & hilit = lipka [usuń spacje] http://fow.az.pl/forum/viewtopic.php?f=23&t=6797&hilit=lipka ... i poproszenie go, żeby (naukowo, a jakże - w końcu jest BADACZEM historii) ustosunkował się do... / obalił twierdzenia z tych komentarzy, które kłócą się z jego własnymi stwierdzeniami i teoriami (m.in. z publikacji, które tu puszczacie).
Regulamin dodawania opinii