Historia
  • Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport
Historia
Dodaj raport
Historia Wiadomości
Facebook E-mail Messenger WhatsApp Kopiuj link Więcej

Wille Trójmiasta: Bajkowa willa z Jaśkowej Doliny

Jan Daniluk
19 listopada 2023, godz. 09:00 
Opinie (157)
Najnowszy artykuł na ten temat Jeden z pierwszych w Polsce "bliźniaków". Przedwojenna willa dwóch kapitanów

Bajkowa willa z Jaśkowej Doliny stoi przy ul. Stanisława Pawłowskiego 2.

Bajkowa willa w Jaśkowej Dolinie - to z całą pewnością jedna z najbardziej charakterystycznych willi położonych w tej dzielnicy. Willa HenkenhafaMapka (Villa Henkenhaf) - bo o niej mowa - swoim wyglądem przypomina dom z bajek. W cyklu "Wille Trójmiasta" opiszemy więcej takich zabytkowych obiektów w Gdyni, Sopocie i Gdańsku.




Willa Henkenhafa w Jaśkowej Dolinie



Willa swoją nazwę zawdzięcza pierwszemu mieszkańcowi, a jednocześnie właścicielowi, inwestorowi i projektantowi w jednej osobie - Johannowi Friedrichowi Henkenhafowi (1848-1908). Nowy, okazały dom z charakterystyczną, zakończoną spiczastym hełmem wieżyczką został zbudowany w latach 1899-1900.

2
  • Willa Henkenhaf na zdjęciu z 2019 r.
  • W głębi willa Henkenhaf, na pierwszym planie budynek przy ul. Pawłowskiego 5.

Willa Henkenhaf na zdjęciu z 2019 r.

fot. Małgorzata Zimnoch/Trojmiasto.pl

Działalność Henkenhafa w Badenii i Niderlandach



Architekt działał początkowo przede wszystkim na terenie Badenii i Niderlandów, gdzie razem ze wspólnikiem Friedrichem Ebertem (1850-1914) prowadził firmę architektoniczną, a później także budowlaną Henkenhaf&Ebert. Do bodaj najważniejszych, a na pewno najsłynniejszych ich realizacji (razem z Jakobem Henkenhafem, jednym z młodszych braci) należy zaliczyć okazały Hotel Dom Zdrojowy w Scheveningen (1884-1885), dzielnicy Hagi. Poza tym zaprojektował (ze wspólnikiem lub sam) synagogę w Bruchsal pod Karlsruhe (1881) i Hotel Victoria w Amsterdamie (1890), którego zresztą był krótko pierwszym dyrektorem.

Dzieła Henkenhafa w Gdańsku i na Helu



Po pobycie w Berlinie (zamieszkał tam w 1892 r.), w 1896 r. Henkenhaf przeprowadził się do Gdańska. Zanim wprowadził się do tytułowej willi, mieszkał na obecnej ul. Matki PolkiMapka we Wrzeszczu.

Widok na dawną Parkweg (dziś ul. Pawłowskiego) z zamykającą perspektywę, charakterystyczną willą Henkenhafa, około 1902 r. Ze zbiorów K. Gryndera. Widok na dawną Parkweg (dziś ul. Pawłowskiego) z zamykającą perspektywę, charakterystyczną willą Henkenhafa, około 1902 r. Ze zbiorów K. Gryndera.

Widok na dawną Parkweg (dziś ul. Pawłowskiego) z zamykającą perspektywę, charakterystyczną willą Henkenhafa, około 1902 r. Ze zbiorów K. Gryndera.

Jedna z hipotez zakłada, że Henkenhaf zaprojektował budynek nowej elektrowni miejskiej na Ołowiance (1897-1898), który obecnie służy za siedzibę Polskiej Filharmonii Bałtyckiej w Gdańsku. Niewykluczone więc, że właśnie dlatego zdecydował się osiąść w mieście nad Motławą (otworzył tu zresztą swoje nowe biuro architektoniczne, na Wyspie Spichrzów).

Henkenhaf zaprojektował także kamienicę na Dolnym Mieście (na ul. Łąkowej 5Mapka) oraz nowy Dom Zdrojowy (Kurhaus) w Helu (1898-1899). W okresie międzywojennym, kiedy Hel należał do Polski, był to Dom Zdrojowy Hotel "Polonia", gdzie stałym gościem był m. in. pisarz Stefan Żeromski. Budynek został zniszczony w 1945 r.

Widok na Jaśkową Dolinę z jednego szczytów Góry Jana, około 1910 r. Willę Henkenhafa można bez trudu rozpoznać po charakterystycznej, zakończonej spiczastym hełmem wieży. Ze zbiorów K. Gryndera. Widok na Jaśkową Dolinę z jednego szczytów Góry Jana, około 1910 r. Willę Henkenhafa można bez trudu rozpoznać po charakterystycznej, zakończonej spiczastym hełmem wieży. Ze zbiorów K. Gryndera.

Widok na Jaśkową Dolinę z jednego szczytów Góry Jana, około 1910 r. Willę Henkenhafa można bez trudu rozpoznać po charakterystycznej, zakończonej spiczastym hełmem wieży. Ze zbiorów K. Gryndera.

Z mniejszych realizacji warto wspomnieć o jednym z pawilonów we wspomnianym już parku Jaśkowej Doliny, który powstał w celu upamiętnienia zmarłego w 1899 r. lokalnego aktywistę Ottona von Rozynskiego. Pawilon niestety także nie przetrwał do naszych czasów.

Upamiętnienie wybitnego, polskiego geografa



Willa stanęła nie przy samej dzisiejszej ul. Jaśkowa Dolina, ale nieco w głębi, przy nowo wytyczonej w 1899 r. Parkweg, czyli Parkowej (pod numerem 2)Mapka. Pierwotna nazwa była oczywiście nawiązaniem do znajdującego się wokół parku Jaśkowej Doliny.

Dawna Parkweg (dziś ul. S. Pawłowskiego) w zimowej odsłonie, około 1904 r. Ze zbiorów K. Gryndera. Dawna Parkweg (dziś ul. S. Pawłowskiego) w zimowej odsłonie, około 1904 r. Ze zbiorów K. Gryndera.

Dawna Parkweg (dziś ul. S. Pawłowskiego) w zimowej odsłonie, około 1904 r. Ze zbiorów K. Gryndera.

Dziś to ulica Stanisława Pawłowskiego (1882-1940). Powojenna nazwa upamiętnienia wybitnego, polskiego geografa, profesora Uniwersytetu Poznańskiego, członka Polskiej Akademii Umiejętności i Międzynarodowej Unii Geograficznej. Jako polski uczony, aktywista społeczny i autorytet naukowy został przez Gestapo aresztowany i rozstrzelany w Forcie VII w Poznaniu,

Willa Henkenhafa - jedna z ikon Jaśkowej Doliny



Dom zaprojektowany przez Henkenhafa niemal natychmiast stał się jedną z najchętniej portretowanych - początkowo na pocztówkach, następnie zdjęciach - willi w okolicy. I trudno się temu dziwić. Urody budynkowi nie można odmówić.

Willa Henkenhafa około 1900 r. Ze zbiorów K. Gryndera. Willa Henkenhafa około 1900 r. Ze zbiorów K. Gryndera.

Willa Henkenhafa około 1900 r. Ze zbiorów K. Gryndera.

Tytułowa willa szczęśliwie przetrwała nie tylko II wojnę światową, ale także okres powojenny, kiedy niejedna zabytkowa budowla popadła w ruinę z powodu braku należytej uwagi (i środków) na jej renowację. Obecnie znajduje się w prywatnych rękach. Tak jak w przeszłości tak i dziś niezmiernie cieszy oko.

O autorze

autor

Jan Daniluk

- doktor historii, adiunkt na Wydziale Historycznym UG, badacz historii Gdańska w XIX i XX w., oraz historii powszechnej (1890-1945).

Zobacz także

Stare wille, pałacyki i dwory Trójmiasta (20)

Opinie (157) ponad 10 zablokowanych

  • 2023-11-19 12:09

    Wojtek

    Dawja kontre cos od siebie, bo nie wytrzymasz dlugo, nie moze byc lepiej tam niz tu u ciebie, w kazdej kategorii

    6 miesięcy

    • 3 6

  • 2023-11-19 12:11

    szkoda tylko że strasznie kopcą z komina

    6 miesięcy

    • 10 4

  • 2023-11-19 12:49

    Kiedyś nie było (2)

    Komputerów bajerów a tak pięknie projektowali i budowali dzisiaj za byle mieszkanko bez kuchni płacisz setki tysięcy i mieszkasz w jakimś klocku ze szlabanem ,szkoda że nie ma już tej pięknej architektury

    6 miesięcy

    • 33 0

    • 2023-11-19 16:35

      Tak ma byc

      Architekt-szatanista

      6 miesięcy

      • 3 0

    • 2023-11-20 09:18

      Kiedyś też projektowano tandetne budynki, a byle mieszkanko bez łazienki i toaletą na klatce schodowej czy na podwórku dla zwykłego człowieka było bardzo drogie.

      5 miesięcy

      • 4 0

  • 2023-11-19 13:32

    W wieżyczce był generator do pozyskiwania energii elektrycznej z atmosfery (2)

    Potem przyszły czasy, że to zniszczono i zmuszono do kupna prądu przez kabel. Każda taka willa to miała. Poszukajcie w okolicy budynków z wieżyczkami i pomyślcie. Jaśniej?

    Elektro

    6 miesięcy

    • 11 9

    • 2023-11-20 17:02

      O, a na jakiej podstawie minusy?

      Wolna elektryczność się nie podoba? A może umysły zbyt wąsko widzące? Takie rzeczy były i elektryczność, jak fale radiowe jest w atmosferze. Zorza jest taką jarzeniówką, gdzie gołym okiem widać, że świeci gaz, przez który przenika elektryczność.

      5 miesięcy

      • 2 0

    • 2023-11-22 06:54

      UFO jest tym napędzane.

      5 miesięcy

      • 2 0

  • 2023-11-19 13:50

    To jest willa przy Stanisława Pawłowskiego (1)

    6 miesięcy

    • 6 4

    • 2023-11-19 15:23

      Brawo jasiu

      6 miesięcy

      • 5 0

  • 2023-11-19 13:59

    Miło patrzeć z zewnątrz a i pozazdrościć..

    ..ale ogrzać zimą to już gorzej. Myślę, że tak ok . 10tys miesięcznie:))

    Praktyczna

    6 miesięcy

    • 9 5

  • 2023-11-19 14:09

    Ciekawe, dlaczego o tej budowli-bardzo ładnej- piszecie.. Na sprzedaż? (2)

    mah

    6 miesięcy

    • 8 6

    • 2023-11-19 14:48

      Bo jest bardzo ładna?

      6 miesięcy

      • 5 1

    • 2023-11-20 14:25

      mózgu zacznij używać

      k

      5 miesięcy

      • 1 2

  • 2023-11-19 15:09

    Dolina piękna. Zamieniona przez kierowczyków w przelotówkę Morena--Wrzeszcz. (2)

    Makabra. Coście buraki uczynili z tą krainą?
    Może więcej jeszcze trzeba wyciąć lasów? Mało wam? Może jeszcze domy wyburzyć na Jaśkowej, aby było po kilka pasów więcej? Może chodniki polikwidować, bo wam za wąsko? I jeszcze za to wszystko wam zapłacić.
    Co te kierowczyki zrobiły z Polską. Jeden wielki gniot. Jest jednak rozwiązanie -- opodatkować ich winietami i niech płacą za skierowanie tych strumieni blaszaków gdzieś pod ziemię, jak najdalej od ludzi.

    córa leśnika

    6 miesięcy

    • 17 19

    • 2023-11-19 15:34

      Pomysł ze zwiększeniem liczby pasów, jak najbardziej powinien zostać rozważony. (1)

      6 miesięcy

      • 1 9

      • 2023-11-19 16:43

        Rozważone, nieprzyjęte. Amen.

        Chłop

        6 miesięcy

        • 2 4

  • 2023-11-19 15:17

    Bajkowa willa?

    Nazwa współczesna: koszmarek architektoniczny.

    6 miesięcy

    • 6 27

  • 2023-11-19 16:23

    a to problem, aby Redakcja opisała - ile rodzin tam mieszka, czy jest winda, garaże, łazienki... (1)

    orto

    6 miesięcy

    • 12 1

    • 2023-11-20 10:21

      po co

      5 miesięcy

      • 0 3

1
2
3
4
5

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

TV Filmy

XVIII-wieczne dzwony wróciły do Gdańska (193)

więcej (1573)

Katalog.trojmiasto.pl - Muzea

więcej

Sprawdź się

Sprawdź się

W którym mieście Trójmiasta po raz pierwszy w historii zorganizowano pierwszy pokaz wzlotu balonu na rozgrzane powietrze?

 

Najczęściej czytane