- 1 Jeśli na lody, to tylko do Gdyni (13 opinii)
- 2 Piękne werandy odtworzone w kamienicy (70 opinii)
- 3 Jak sprawa Amber Gold zmieniła prawo (195 opinii)
- 4 Lody Miś były serwowane na ruinach zamku (132 opinie)
- 5 Po 80 latach dzwony wróciły do Gdańska (199 opinii)
- 6 Siedem pchnięć, dziura w głowie od kuli i złamana ręka (26 opinii)
99 lat temu powstał Klub Sportowy Gedania. IPN upamiętni przedwojennych działaczy
W środę, 15 września, przypada 99. rocznica powstania Klubu Sportowego Gedania. Był on jednym z filarów polskości w zdominowanym przez Niemców Wolnym Mieście Gdańsku. Lokalny oddział IPN-u w godzinach przedpołudniowych organizuje uroczystości, które upamiętnią jego przedwojennych działaczy.
Siedziba z prawdziwego zdarzenia była gotowa dopiero w 1929 r. W tym roku oddano do użytku pierwsze obiekty sportowe u zbiegu ulic Kościuszki i Legionów we Wrzeszczu, które wzniesiono na terenie dawnego placu ćwiczeń armii Cesarstwa Niemieckiego.
Czytaj również: Jak Gedania strach wśród Niemców budziła
Ostatecznie, wybudowano tam dwa boiska piłkarskie z sześciotorową bieżnią, dwa korty tenisowe oraz strzelnicę. Z początku Gedania była klubem jednosekcyjnym, grano tu wyłącznie w piłkę nożną. W kolejnych latach utworzono kolejne sekcje: lekkoatletyczną, strzelecką, tenisa ziemnego, bokserską, motocyklową, piłki ręcznej mężczyzn, hokeja na lodzie, piłki ręcznej kobiet, tenisa stołowego i kolarską.
Jedno z najważniejszych miejsc Polonii
Na kartach przedwojennej historii Gedanii nie brakowało sukcesów. W sezonie 1931/1932 jej piłkarze zdobyli mistrzostwo okręgu Wolnego Miasta Gdańska. W 1930 r. motocyklista Władysław Pianowski zdobył tytuł mistrza Polski. Kilku pięściarzy wywalczyło wicemistrzostwo naszego kraju, np. Jan Bianga w 1930 r.
Czytaj więcej: Historia przedwojennego pięściarza
Jednak to nie sukcesy w poszczególnych dyscyplinach świadczyły o wyjątkowości Gedanii. Funkcjonujący we Wrzeszczu klub był bowiem jednym z filarów polskości w zdominowanym przez Niemców Wolnym Mieście Gdańsku. Jak opisywali dawni członkowie, klub zrzeszał całe rodziny gdańskich Polaków, które były mu oddane na dobre i na złe. Był jednym z niewielu miejsc, gdzie mogli bez skrępowania manifestować swój patriotyzm i za pomocą sportu krzewić go w kolejnych pokoleniach.
Czytaj więcej: Wspomnienia przedwojennych Polaków z Gdańska
75 gedanistów zginęło w czasie wojny
Wraz z wybuchem II wojny światowej klub został zmuszony przez Niemców zakończyć działalność. Niestety, aż 75 członków Gedanii nie przeżyło wojny. Wśród nich znaleźli się m.in. prezes i dwaj wiceprezesi, którzy zostali rozstrzelani wkrótce po włączeniu Gdańska w granice hitlerowskich Rzeszy.
Czytaj więcej: Polowanie na Polaków we wrześniu 1939 r.
Wielu zawodników zostało zesłanych do obozów koncentracyjnych, z których nigdy nie wrócili. Warto również wspomnieć, że pierwszym poległym na Westerplatte polskim żołnierzem był st. sierż. Wojciech Najsarek, który także był wcześniej zawodnikiem polskiego klubu.
Najpierw msza św., potem złożenie kwiatów
W środowe przedpołudnie, gdański oddział Instytutu Pamięci Narodowej organizuje uroczystości upamiętniające rocznicę powstania Gedanii. O godz. 10 rozpocznie się msza św. w kościele św. Stanisława przy al. Legionów 13, zaś po jej zakończeniu, o godz. 11, nastąpi złożenie kwiatów pod pomnikiem Pamięci Członków Gedanii przy ul. Kościuszki 49.
- Zapraszamy wszystkich chętnych na uroczystości 99. rocznicy powstania KS Gedania. Przed II wojną światową członkowie klubu krzewili postawy zamiłowania do sportu, przede wszystkim do piłki nożnej, a także patriotyczne - zachowania polskości w obcym, w często wrogim otoczeniu. Kilkudziesięciu z nich zginęło z rąk niemieckich w czasie wojny - czytamy w zaproszeniu Instytutu Pamięci Narodowej.
Wybór wspomnianego kościoła nie był przypadkowy. Znajdująca się tuż obok historycznej siedziby klubu świątynia była jednym z dwóch polskich kościołów katolickich w Wolnym Mieście Gdańsku - obok otwartego w 1932 r. kościoła Chrystusa Króla przy ul. Rogaczewskiego 55 - do którego uczęszczało zresztą wielu członków Gedanii.
Post scriptum
Gedania została reaktywowana 16 maja 1945 r. Teren obiektów sportowych przy al. Legionów odzyskała 8 września 1957 r. W 2009 r. został on sprzedany przez zarząd klubu deweloperowi Robyg pod budownictwo mieszkaniowe.
Jednak w 2020 r. władze miasta wstrzymały pozwolenie na budowę. Ostatni artykuł na temat kontrowersji wokół tej inwestycji opublikowaliśmy w listopadzie ubiegłego roku.
Czytaj więcej: Teren po Gedanii. Deweloper stracił pozwolenie na budowę
Głodnym wiedzy o historii klubu polecamy przeczytać książkę "KS Gedania - klub gdańskich Polaków (1922-1953)", autorstwa prof. Janusza Trupindy, która trafiła do księgarni w 2015 r.
Wydarzenia
Kluby sportowe
Opinie (131) 8 zablokowanych
-
2021-09-15 09:52
Siatkarka
Grałam w barwach Gedanii w latach 70 - tych w siatkówkę. Trenerem juniorek był Pan Tadeusz Jasiński.
Pozdrawiam wszystkie siatkarki i trenerów.- 29 3
-
2021-09-15 10:00
To jest klub a nie jakaś lechia (2)
- 13 11
-
2021-09-15 10:14
to czemu nie utrzymujesz tego klubu
- 6 5
-
2021-09-15 11:25
Tego klubu już nie ma
- 4 6
-
2021-09-15 10:16
Przykro się robi, tyle zasłużonych klubów upadło. Obiekty albo ich nie ma albo ruina.
Niech władze pojadą sobie do innych miast i niech zobaczą jakie obiekty mają kluby.
12 baniek na Lechię to jest skandal! jest lub było mnóstwo klubów co osiągnięciami nakrywają czapką Lechię.- 11 4
-
2021-09-15 11:34
Jedni walczyli o polskiść przed (6)
wojną i za nią ginęli w jej czasie. Inni z terenów klubu poprzez ich sprzedaż uczynili sobie źródło do zbicia majątku. Oczywiście gloryfikowany ex prezydent nie widział w tym nic nagannego.Takie czasy i takie poczucie honoru.
- 52 10
-
2021-09-15 12:40
Exprezydent zgłosił to do prokuratury i procesował się z tymi ludźmi. Gdzie twoje poczucie honoru? (1)
- 9 4
-
2021-09-16 08:08
taaak....
Bo cwaniakował, kto daje i odbiera... Sam chciał zarobić, a że się nie udało, to.
- 0 1
-
2021-09-15 14:11
Oczywistej oczywistości c.d. (3)
O polskość walczyli żołnierze,kolejarze,pocztowcy.W czasie wojny faszyści mordowali Polaków bez względu czy to piłkarze czy piekarze.Klub zasłużony ze względu na wiek.Dorabianie ideologii dzisiaj jest modne.W dobie internetu jest dostęp do wielu historycznych materiałów.Lechia "komunistyczna" ze względu na datę powstania, a nie działalność kibiców za komuny.
- 5 2
-
2021-09-15 15:10
Walczyli już przed 39trwając (2)
w polskości i ją kultywując. Myślałem , że się domyślidz ale jak widać musi być kawa na ławę.
- 7 0
-
2021-09-15 15:35
c.d. (1)
Kultywowali polskość w niemieckiej lidze do roku 1937, jak od kilku lat trzepotały w Wolnym Mieście szmaty ze swastyką.O polskość walczyli wszyscy Gdańszczanie z polskim obywatelstwem i Polacy.Piłka nożna nie miała wielkiego znaczenia.Sekcja pn dołączyła do istniejącego już klubu Gedania.
- 5 1
-
2021-09-21 13:09
..." .O polskość walczyli wszyscy Gdańszczanie z polskim obywatelstwem i Polacy."...Przede wszystkim, a może szczególnie obywatele WMG urodzeni w Gdańsku ( przed powstaniem FSD, przyznający się do narodowości polskiej .Warto o tym pamiętać.
Subtelna różnica , podobnie jak dzisiaj , każdy ,kto urodził się w Gdańsku mówi jestem Gdańszczaninem , a powinien być mieszkańcem Gdańska. Wiem , że to skomplikowana filozofia, ale jednak.- 0 0
-
2021-09-15 11:55
Gedania prawdziwy patriotyczny gdański klub nie to co kumsza Lechia....
....
- 10 5
-
2021-09-15 12:00
Dlaczego?
Takie uroczystości w środku tygodnia przed południem?
Mądre to nie jest.- 8 1
-
2021-09-15 12:09
No i tyle samo lat
Nie zrobią z tym terenem porządku
- 1 3
-
2021-09-15 12:31
I teraz dzięki poświęceniu przedwojennych patriotów patodeweloper ma fajny teren w mieście
Tak historia kołem się toczy.
- 8 3
-
2021-09-15 13:50
gedania
W artykule w części "Post scriptum" piszą nie do końca prawdę bo miało powstać boisko a nie mieszkania
- 4 0
-
2021-09-15 14:01
Dziwne.Zasłużony chyba jedyny przedwojenny klub Polski (2)
Zasłużony chyba jedyny przedwojenny klub Polski w Gdańsku a został sprowadzony do zniknięcia z historii przynajmniej Wybrzeża.Dziwne że w czasach PRL ten klub miał bardzo silnych bokserów byli piłkarze nożni siatkarki i wiele innych sekcji.A w tej patriotycznej Polsce po kolejarskim klubie nawet nie zostały wspomnienia chyba że domy developerskie.Obecnie jak łatwo oczywiście samego siebie nazywać patriotą.W PRL też grano dla Polski i z orzełkiem tyle że bez korony .Ale medalistom ME MŚ czy IO grano Mazurka Dąbrowskiego a nie hymn radziecki.Tak że tej głupiej propagandy trudno słuchać.
- 10 0
-
2021-09-15 15:14
no właśnie.... w tej patriotycznej polsce to się dba tylko o pamiątki po Gunterze Grassie
A co z tymi co za tę Polskę byli gotowi życie poświęcić?- 4 2
-
2021-09-15 19:35
Sam prezes zlikwidował sekcje, a potem sprzedał ziemię i kasa zniknęła.
- 2 0
Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.