Patroni tramwajów: Jan Jerzy Forster

Marcin Stąporek

31 maja 2017 (artykuł sprzed 6 lat)

Opinie (140)

Najnowszy artykuł na ten temat Roman Korynt kolejnym patronem gdańskiego tramwaju?

W dwudziestym drugim odcinku naszego cyklu "Patroni gdańskich tramwajów" przedstawiamy sylwetkę Jana Jerzego Forstera. Tydzień temu opisaliśmy Gotfryda Lengnicha, a za tydzień przedstawimy dyrektora Polskich Szkół Handlowych - Mariana Seredyńskiego.

Jan Jerzy, a właściwie Johann Georg Forster (w Niemczech znany jako Georg Forster, a w Wielkiej Brytanii - George Forster) to postać o ciekawym życiorysie. Patron tramwaju Pesa o numerze taborowym 1026 żył zaledwie 40 lat, ale zdążył zasłynąć w Europie; trudniej natomiast wskazać, co właściwie łączy go z Gdańskiem. Nie było to nawet miejsce urodzenia, przyszedł bowiem na świat nie w samym mieście, a w jego żuławskich posiadłościach (o czym niżej).

Widok Mokrego Dworu na Żuławach (rycina z 1721 r.)

Ród Forsterów wywodził się ze Szkocji, jednak od czasu osiedlenia w Prusach Królewskich uległ już mocno germanizacji. Przodkowie Georga byli w XVII i XVIII wieku burmistrzami w Tczewie; ojciec, Johann Reinhold, po studiach w Berlinie i Halle został ewangelickim kaznodzieją w żuławskiej miejscowości Mokry Dwór w pobliżu Gdańska. Zdaniem większości biografów, jego najstarszy syn Johann Georg urodził się 1754 r. właśnie w Mokrym Dworze; zarazem jednak istnieje przekaz, że rodzinny dom Forstera stał w miejscu, gdzie później zbudowano szkołę - przed 1945 r. znajdowała się ona we wsi o nazwie Hochzeit, obecnie zaś jest to teren wsi Wiślina.

Johann Reinhold chyba niezbyt chętnie podchodził do obowiązków kaznodziei, miał za to pasję badacza dalekich krajów i prawdziwą "żyłkę awanturniczą". Od dzieciństwa czuwał nad rozwojem uzdolnień syna, który m.in. przejawiał talent do nauki języków obcych.

Johann Georg Forster jest patronem tramwaju PESA Swing 1026.

Gdy Georg miał zaledwie 11 lat, pojechał z ojcem do Rosji, gdzie Johann Reinhold przez dwa lata badał życie niemieckich kolonistów na Powołżu. Dokonania ojca jako podróżnika poskutkowały zaproszeniem do udziału w epokowym przedsięwzięciu: organizowanej przez brytyjską admiralicję podróży dookoła świata pod komendą Jamesa Cooka (druga wyprawa Cooka, 1772-1775).

Johann Georg Forster z ojcem Johannem Reinholdem podczas pobytu na Tahiti (drzeworyt kolorowany).

Młodszy Forster wyruszył wraz z ojcem, prowadząc obszerny dziennik podróży. Po powrocie obaj Forsterowie opublikowali rozprawę o florze Polinezji Characteris Generum Plantarum quas in Insulis Maris Australis (London 1776). W roku następnym Georg wydał pod własnym nazwiskiem relację z wyprawy A voyage round the World in HMS "Resolution" commanded by Captain Cook, during the years 1772-1775. Książka spotkała się z uznaniem, zarówno wśród naukowców jak i zwykłych czytelników. Jednak jej wydanie na półtora miesiąca przed pojawieniem się w druku oficjalnych dzienników Cooka spowodowało skandal, który zmusił Georga do opuszczenia Anglii.

Pojechał wówczas do Kassel w Niemczech, gdzie w latach 1778-83 był profesorem historii naturalnej w Collegium Carolinum. W 1783 r. Michał Poniatowski (późniejszy prymas), jako prezes Komisji Edukacji Narodowej zaproponował Forsterowi objęcie katedry historii naturalnej w Szkole Głównej Litewskiej w Wilnie. Jednym z powodów zaproszenia było to, że cieszący się już europejską renomą Forster, z racji urodzenia uważany był za Polaka. Przez trzy lata był więc Forster profesorem wileńskiej uczelni, jednak porzucił tę posadę (przed upływem dziewięcioletniego kontraktu), znęcony propozycją kolejnej podróży dookoła świata - tym razem w służbie carycy Katarzyny II. Wyprawa nie doszła do skutku, a Forster przez pewien czas pozostawał bez zajęcia, by w końcu osiąść w Moguncji. W 1790 odbył wraz z młodym Alexandrem Humboldtem podróż przez Nadrenię, Holandię i Belgię do Anglii, której plonem była książka Ansichten vom Niederrhein, von Brabant, Flandern, Holland, England und Frankreich, uznana za arcydzieło literatury podróżniczej.

Pierwszy tom relacji Forstera z podróży dookoła świata, wydany w Londynie w 1777 r.

Potem pochłonęły go wydarzenia polityczne. Gdy w 1792 wojska francuskie zajęły Moguncję, Forster wspólnie z przyjacielem Andreasem Hoffmannem założyli Towarzystwo Przyjaciół Wolności i Równości. Był jednym z twórców ustawy, na mocy której w następnym roku Nadreńsko-Niemiecki Konwent Narodowy ogłosił w marcu 1793 powstanie Republiki Mogunckiej - państwa, które miało przeszczepić idee rewolucji francuskiej na grunt niemiecki. Gdy w lipcu 1793 wkroczyły do Moguncji wojska pruskie, Forster uszedł do Paryża, gdzie pod koniec roku poważnie zachorował na nerki i wkrótce zmarł.

Forster urodził się jako poddany króla polskiego i jeszcze do dziś przez niektórych autorów bywa uważany za Polaka. Sam jednak pisał, że języka polskiego w dzieciństwie nie poznał. W prywatnej korespondencji (np. w listach do żony) dawał zaś wyraz pogardzie do Polaków i Polski. Listy te, a jeszcze bardziej jego "Dziennik podróży po Polsce", przyczyniły się do rozpowszechnienia w Niemczech szeregu negatywnych, ksenofobicznych stereotypów na temat Polski i Polaków takich jak określenie "Polnische Wirtschaft", mające na celu ukazanie rzekomej niższości gospodarki oraz anarchii Polski, sami zaś Polacy uznani zostali przez Forstera nieomal za zwierzęta. Poglądy Forstera są do dziś źródłem badań i studiów nad negatywnym stereotypem Polaków w niemieckiej kulturze.

O autorze

Opinie (140) 6 zablokowanych

Sortowanie
- Od najstarszych
- Od najnowszych

Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2017-05-31 12:36

czy to od tych forsterów

z gaulaiterem

6 lat
- 4 4
Twoja opinia

Zmień treść

z gaulaiterem
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2017-05-31 12:37

Na głupotę nie ma rady.

6 lat
- 10 1
Twoja opinia

Zmień treść

Na głupotę nie ma rady.
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2017-05-31 12:38

(2)

Forster gardził Polską i Polakami i dlatego budyń go uhonorował.

6 lat
- 20 4
Twoja opinia

Zmień treść

Forster gardził Polską i Polakami i dlatego budyń go uhonorował.
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2017-05-31 12:51
  
  Nie tyle gardził ile miał żal (1)
  
  ...że w upadającej Rzeczypospolitej, targanej magnacko-szlachecką anarchią nie ma miejsca dla takich jak on. A to co napisałeś to retoryka Bismarckowska; nie ta epoka
  
  6 lat
  - 2 7
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  ...że w upadającej Rzeczypospolitej, targanej magnacko-szlachecką anarchią nie ma miejsca dla takich jak on. A to co napisałeś to retoryka Bismarckowska; nie ta epoka
  Regulamin dodawania opinii
  - Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
    2017-05-31 14:56
    
    rozpowszechnianie ksenofobicznych stereotypów ..
    
    .. to jest "żal"?
    Rozumiesz co piszesz?
    
    takbyło
    6 lat
    
    4 1
    
    Twoja opinia
    
    Zmień treść
    
    .. to jest "żal"? Rozumiesz co piszesz?
    Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2017-05-31 12:39

Zdecydowanie jestem przeciw.

6 lat
- 21 2
Twoja opinia

Zmień treść

Zdecydowanie jestem przeciw.
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2017-05-31 12:41

Co do Polnische Wirtschaft to FORSTER przewidujacy był niczym NOSTRADAMUS

Wystarczy zajrzeć do artykułu sąsiedniego o pracy PANSTWOWEJ POCZTY (rządowej) w Gdańsku w XXI wieku (era laptopów i sond kosmicznych) a nie jak za Jana Forstera poczty konnej.

ewa
6 lat
- 3 5
Twoja opinia

Zmień treść

Wystarczy zajrzeć do artykułu sąsiedniego o pracy PANSTWOWEJ POCZTY (rządowej) w Gdańsku w XXI wieku (era laptopów i sond kosmicznych) a nie jak za Jana Forstera poczty konnej.
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2017-05-31 13:05

aaaaa (4)

a Georg to nie Grzegorz przxypadkiem?

6 lat
- 0 8
Twoja opinia

Zmień treść

a Georg to nie Grzegorz przxypadkiem?
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2017-05-31 13:27
  
  nie ;)
  
  Grzegorz to Gregor
  
  6 lat
  - 1 0
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Grzegorz to Gregor
  Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2017-05-31 13:34
  
  Tak, i dlatego na fladze Gruzji (Georgia) widać Krzyż Św. Grzegorza. (1)
  
  licznik
  6 lat
  - 1 0
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Regulamin dodawania opinii
  - Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
    2017-05-31 17:04
    
    A co ma piernik do wiatraka?
    
    Na fladze Anglii jest krzyż św. Jerzego, Szkocji - św. Andrzeja, Irlandii - Św. Patryka.
    A Gruzja w swoim własnym języku nazywa się chyba Sakartwelo.
    
    Pomuchelskopp
    6 lat
    
    0 0
    
    Twoja opinia
    
    Zmień treść
    
    Na fladze Anglii jest krzyż św. Jerzego, Szkocji - św. Andrzeja, Irlandii - Św. Patryka. A Gruzja w swoim własnym języku nazywa się chyba Sakartwelo.
    Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2017-06-01 10:49
  
  Zdecydowanie nie - Jerzy
  
  "Jerzy is the Polish version of the masculine given name George"
  "Dawniej obok imienia Jerzy funkcjonowało też w języku polskim imię Jur (obecnie ... litewski: Jurgis; niemiecki: Georg, Jörg, Jürgen, Jörgen; norweski: Jørgen"
  
  6 lat
  - 0 0
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  "Jerzy is the Polish version of the masculine given name George" "Dawniej obok imienia Jerzy funkcjonowało też w języku polskim imię Jur (obecnie ... litewski: Jurgis; niemiecki: Georg, Jörg, Jürgen, Jörgen; norweski: Jørgen"
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2017-05-31 13:17

Dlaczego Adolf nie ma jeszcze swojego tramwaju?

I dlatego nie popieram publicznej komunikacji

PRIVATE Driver
6 lat
- 8 3
Twoja opinia

Zmień treść

I dlatego nie popieram publicznej komunikacji
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2017-05-31 13:33

Nie do końca ogarniam.

To Pesa nazwała swój model tramwaju nazwiskiem polakożercy, czy Gdańsk?
I skąd to spolszczone pierwsze i drugie imię, skoro nigdy tej formy nie stosował i wręcz się nią pewnie brzydził? Polonizacja pomimo, a nawet wbrew? Silenie się na przedwojenną polskość miasta? Coś innego?

licznik
6 lat
- 12 0
Twoja opinia

Zmień treść

To Pesa nazwała swój model tramwaju nazwiskiem polakożercy, czy Gdańsk? I skąd to spolszczone pierwsze i drugie imię, skoro nigdy tej formy nie stosował i wręcz się nią pewnie brzydził? Polonizacja pomimo, a nawet wbrew? Silenie się na przedwojenną polskość miasta? Coś innego?
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2017-05-31 13:53

Heh uhonorowały go totalne barany. (3)

Forster urodził się jako poddany króla polskiego i jeszcze do dziś przez niektórych autorów bywa uważany za Polaka. Sam jednak pisał, że języka polskiego w dzieciństwie nie poznał. W prywatnej korespondencji (np.listach do żony) dawał zaś wyraz pogardzie do Polaków i Polski. Listy te, a jeszcze bardziej jego "Dziennik podróży po Polsce", przyczyniły się do rozpowszechnienia w Niemczech szeregu negatywnych, ksenofobicznych stereotypów na temat Polski i Polaków takich jak określenie "Polnische Wirtschaft", mające na celu ukazanie rzekomej niższości gospodarki oraz anarchii Polski, sami zaś Polacy uznani zostali przez Forstera nieomal za zwierzęta. Poglądy Forstera są do dziś źródłem badań i studiów nad negatywnym stereotypem Polaków w niemieckiej kulturze.

6 lat
- 18 2
Twoja opinia

Zmień treść

Forster urodził się jako poddany króla polskiego i jeszcze do dziś przez niektórych autorów bywa uważany za Polaka. Sam jednak pisał, że języka polskiego w dzieciństwie nie poznał. W prywatnej korespondencji (np.listach do żony) dawał zaś wyraz pogardzie do Polaków i Polski. Listy te, a jeszcze bardziej jego "Dziennik podróży po Polsce", przyczyniły się do rozpowszechnienia w Niemczech szeregu negatywnych, ksenofobicznych stereotypów na temat Polski i Polaków takich jak określenie "Polnische Wirtschaft", mające na celu ukazanie rzekomej niższości gospodarki oraz anarchii Polski, sami zaś Polacy uznani zostali przez Forstera nieomal za zwierzęta. Poglądy Forstera są do dziś źródłem badań i studiów nad negatywnym stereotypem Polaków w niemieckiej kulturze.
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2017-05-31 14:17
  
  (2)
  
  "Polska w ruinie", "ciemny lud, który wszystko kupi", "Ludzie gorszego sortu" Straszne rzeczy ten Forster wymyślał.
  
  6 lat
  - 1 4
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  "Polska w ruinie", "ciemny lud, który wszystko kupi", "Ludzie gorszego sortu" Straszne rzeczy ten Forster wymyślał.
  Regulamin dodawania opinii
  - Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
    2017-05-31 14:58
    
    Sobą udowadniasz, że stwierdzenia ujete przez Ciebie w cudzysłów celnie odnoszą się do niektórych Polaków.
    
    takbyło
    6 lat
    
    1 1
    
    Twoja opinia
    
    Zmień treść
    
    Regulamin dodawania opinii
  - Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
    2017-05-31 18:59
    
    Nie zapomnij o "Najgorszej części wyborców"
    
    Która nie chce, żeby do Polski sprowadzać muzułmańskich emigrantów ekonomicznych (zwanych błędnie "uchodźcami"), którzy wprowadzają swoje porządki, tam gdzie pojawi ich się wystarczająco dużo i lubią się jeszcze od czasu do czasu rozerwać.
    
    6 lat
    
    1 3
    
    Twoja opinia
    
    Zmień treść
    
    Która nie chce, żeby do Polski sprowadzać muzułmańskich emigrantów ekonomicznych (zwanych błędnie "uchodźcami"), którzy wprowadzają swoje porządki, tam gdzie pojawi ich się wystarczająco dużo i lubią się jeszcze od czasu do czasu rozerwać.
    Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2017-05-31 14:09

To i Kurski (jacuś oczywiście) (1)

powinien mieć swój tramwaj, ma bowiem podobne zdanie o "ciemnym ludzie", czyli polakach. No i co istotne, jest z Gdańska...

Gemel
6 lat
- 6 5
Twoja opinia

Zmień treść

powinien mieć swój tramwaj, ma bowiem podobne zdanie o "ciemnym ludzie", czyli polakach. No i co istotne, jest z Gdańska...
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2017-05-31 15:20
  
  A Jaruś nie? Co on...
  
  .. gorszy jakiś jest?
  
  k
  6 lat
  - 0 2
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  .. gorszy jakiś jest?
  Regulamin dodawania opinii