Jak Polska uciekła bolszewikom spod topora, a Gdańsk próbował jej w tym przeszkodzić

Michał Stąporek

15 sierpnia 2016 (artykuł sprzed 7 lat)

Opinie (381)

Bitwa Warszawska, sierpień 1920 r. Stanowisko karabinu maszynowego Colt-Browning wz. 1895. Polska pozycja pod Miłosną, wieś Janki.

Gdyby marszałek Józef Piłsudski usłyszał, że 15 sierpnia świętujemy rocznicę "Cudu na Wisłą" to przewracałby się w grobie ze złości.

Czy obchodzisz w jakiś sposób rocznicę Bitwy Warszawskiej?

tylko w ten, że nie idę do pracy wezmę udział w uroczystościach z tej okazji poczytam na ten temat, bo niewiele wiem o tych wydarzeniach nawet nie wiedziała(e)m, z jakiej okazji jest to dzień wolny nie, nie obchodzi mnie to

Zły byłby zarówno na datę, jak i na określenie święta. Po pierwsze zwrot "cud nad Wisłą", którego marszałek i piłsudczycy nie znosili, ukuli ich polityczni przeciwnicy. Zrobili to, by pomniejszyć zasługi Piłsudskiego w pokonaniu bolszewików szturmujących Warszawę. Po drugie, jeśli możemy mówić o jednym dniu, który rozstrzygnął wojnę w 1920 r., był to 16, a nie 15 sierpnia.

Ale po kolei.

15 sierpnia 1920 r. nie był ani pierwszym, ani ostatnim dniem zmagań polskich armii z armiami bolszewickimi, które parły na zachód i starały się zająć Warszawę. Dokładnie mówiąc był to trzeci dzień operacji, którą polscy dowódcy rozpoczęli, by ocalić Polskę. Operacji prawdopodobnie wymyślonej przez Józefa Piłsudskiego, ale której dokładne założenia przelał na papier i konkretne rozkazy opracował generał Tadeusz Rozwadowski. Prawdopodobnie - bo o to polscy historycy wciąż się spierają.

"Nogami i męstwem piechura polskiego musimy wygrać tę bitwę"

Tak kończył się rozkaz gen. Rozwadowskiego, w którym opisano szczegółowo zadania dla wszystkich pięciu polskich armii, które od granicy z Niemcami na północy, aż do Lwowa na południu, powstrzymywały idące na zachód armie bolszewickie.

Dwaj współautorzy zwycięskiej bitwy na przedpolach Warszawy w 1920 r: marszałek Józef Piłsudski (pierwszy od lewej) i generał Tadeusz Rozwadowski (drugi od prawej). Wraz z nimi adiutant Piłsudskiego ppłk. Bogusław Miedziński (pierwszy od prawej) i gen. Edward Śmigły-Rydz (drugi od lewej).

Dlaczego nogami? Bo pierwszym zadaniem polskich armii było odsunięcie się od wroga, a następnie zajście go od flanki i oskrzydlenie na południe od Warszawy. Wymagało to wielu godzin nocnego marszu, by zaskoczyć wroga i nie pozwolić mu przygotować się do odparcia polskiego kontruderzenia.

Faktycznie, było to kontruderzenie, bo przez pierwsze dwa dni bitwy (13-14 sierpnia) Polacy przede wszystkim się bronili i cofali. Dopiero 15 sierpnia wspólne natarcie 10 Dywizji generała Żeligowskiego i 1 Dywizji generała Jana Rządkowskiego, po całodziennych zażartych bojach pozwoliło odzyskać utracony wcześniej Radzymin, co pozwoliło wrócić nam na pozycje sprzed 13 sierpnia.

Dzięki temu, 16 sierpnia rozpoczęło się kontruderzenie z południa kraju, z okolic Dęblina i Lublina, które pozwoliło częściowo otoczyć wojska bolszewickie atakujące Warszawę od wschodu. W tym czasie wojska polskie broniące Warszawy były już pewnie usadowione na wysokości Radzymina i Mińska Mazowieckiego. Powstrzymywani od zachodu i atakowani od południa bolszewicy nie mieli już wyjścia i musieli wycofać się na północny wschód, by po rozbiciu wrócić do Rosji (oficjalna nazwa tego kraju brzmiała wówczas Rosyjska Federacyjna Socjalistyczna Republika Radziecka).

Cmentarz wojenny żołnierzy polskich poległych w wojnie polsko-bolszewickiej w 1920 r. Głębokie, województwo wileńskie.

Cud czy nie cud?

Zwolennicy marszałka, a nawet wojskowi ze skonfliktowanych z nim frakcji (jak np. gen Tadeusz Rozwadowski) słusznie uważali, że Polska obroniła się dzięki wysiłkowi militarnemu, armii ochotników, pomocy aliantów (np. Węgrów, którzy przysłali nam amunicję i karabiny) oraz trafnym decyzjom dowództwa. Nie bez znaczenia było tu też złamanie rosyjskich szyfrów oraz błędy w dowództwie bolszewickim.

Natomiast na "cudowny", a więc "boski" charakter ocalenia kraju wskazywali ci, którym nie na rękę było okrzyknięcie Piłsudskiego i jego obozu mianem zbawicieli Polski. Woleli uznać, że zwycięstwo zawdzięczamy boskiej interwencji. Twórcą tego sformułowania był publicysta polityczny Stanisław Stroński, a spopularyzował je Wincenty Witos.

Określenie to chętnie promował też niechętny wobec Józefa Piłsudskiego Kościół Katolicki, który chciał połączyć rozstrzygający dzień bitwy (16 sierpnia) z dniem Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, Królowej Korony Polskiej, który przypada 15 sierpnia. Jak widać, to zamierzenie się powiodło.

Wstydliwa rola Gdańska

Gdy ważyły się losy Polski, niezależne wówczas Wolne Miasto Gdańsk, nie zachowało ani życzliwej, ani żadnej innej neutralności. Można wręcz powiedzieć, że jego postawa zagroziła przetrwaniu kraju, którego los faktycznie wisiał na włosku.

Więcej w artykule: Czerwony Gdańsk przeciwko białej Polsce

Od powstania Wolnego Miasta Gdańska silną pozycję miała tu lewica. Robotnicy, odczuwający negatywne skutki klęski Niemiec w I wojnie światowej i kryzysowej sytuacji w przemyśle, byli podatni na komunistyczną propagandę, głoszącą wyzwolenie klasy robotniczej i utworzenie robotniczego państwa kierowanego przez bolszewików. Dlatego nie dziwi radość, jaką wśród gdańszczan wywołały doniesienia o postępach bolszewickiej ofensywy na Polskę latem 1920 r.

Gdy 5 lipca do miasta przybyła koleją grupa Rosjan wziętych do niewoli i eskortowanych przez Polaków, robotnicze bojówki zaatakowały konwojentów i uwolniły 63 jeńców.

Latem 1920 r. pracownicy gdańskiego portu dwukrotnie stawali na drodze Polsce walczącej z bolszewikami. Odmówili wyładowania holenderskiego "Tritona", którzy przywiózł broń i amunicję dla polskiego wojska oraz nie pozwolili wpłynąć do miasta łotewskiemu "Saratowsowi" z polskimi żołnierzami na pokładzie.

W tym samym miesiącu w porcie pojawił się holenderski parowiec "Triton" wiozący z Anglii transport amunicji dla Wojska Polskiego. Gdańscy dokerzy odmówili rozładowania go, dlatego ładunek musieli rozładować żołnierze brytyjscy. Ponieważ gdańscy kolejarze także nie zgodzili się przewieźć amunicji do Polski, ładunek przeładowano na barki, którymi Martwą Wisłą i Leniwką, dotarł do polskiego Tczewa.

Tydzień później do Gdańska dotarł łotewski parowiec "Saratows", na którym przybyło 77 żołnierzy i 177 koni z I Dywizjonu 18. Pułku Ułanów Pomorskich. Także oni nie mogli wysiąść w porcie w Gdańsku, dlatego zeszli na ląd w położonej już na terytorium polskim przystani rybackiej w wiosce Gdynia. Stąd dywizjon przemaszerował do Kartuz, a następnie koleją dotarł do Torunia i zdążył jeszcze wziąć udział w działaniach wojennych.

Po tych wydarzeniach Gdańsk został podwójnie ukarany za bolszewickie sympatie swoich robotników i antypolskie zachowanie mieszkańców.

Po pierwsze: zlikwidowano kąpielisko morskie na Westerplatte, gdzie powstała polska składnica wojskowa.

Po drugie: że nie chcąc ryzykować podobnymi problemami w przyszłości, Polska wybudowała tuż obok port w Gdyni, który stał się wówczas konkurencją dla portu w Gdańska i przejął polski import i eksport morski.

Zdjęcia: Jak Polska uciekła bolszewikom spod topora, a Gdańsk próbował jej w tym przeszkodzić

45 Zobacz zdjęcia

Michał Stąporekm.staporek@trojmiasto.pl

Wydarzenia

Festiwal Energia Wolności (9 opinii)

(9 opinii)

festiwal muzyczny

Obchody 96. Rocznicy Bitwy Warszawskiej

uroczystość oficjalna

Zobacz także

Energia Wolności - ciekawa inicjatywa

16 sierpnia 2016 (85 opinii)

Opinie (381) ponad 20 zablokowanych

Sortowanie
- Od najstarszych
- Od najnowszych

Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2016-08-15 12:07

Danzig (3)

Kolebka AntyPolskosci. Juz dawiem dawno o tym pisalem

7 lat
- 18 16
Twoja opinia

Zmień treść

Kolebka AntyPolskosci. Juz dawiem dawno o tym pisalem
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2016-08-15 19:26
  
  oj, ale wysyp pensjonariuszy (2)
  
  dużo was dziś uciekło z klatek?
  
  Twój Pan
  7 lat
  - 5 1
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  dużo was dziś uciekło z klatek?
  Regulamin dodawania opinii
  - Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
    2016-08-16 07:05
    
    prawda kłuje w odbyt co ? ;) (1)
    
    Kolega wyzej dobrze pisze, dzis jestescie samozwanczym bastionem Polskiej prawicy. A 100 lat temu wasi dziadkowie blokowali dostep do Portu Polskiem rządowi. Następstwem byla budowa portu i miasta po sąsiedzku. Którego tez szczerze nienawidzicie co ?
    
    7 lat
    
    2 6
    
    Twoja opinia
    
    Zmień treść
    
    Kolega wyzej dobrze pisze, dzis jestescie samozwanczym bastionem Polskiej prawicy. A 100 lat temu wasi dziadkowie blokowali dostep do Portu Polskiem rządowi. Następstwem byla budowa portu i miasta po sąsiedzku. Którego tez szczerze nienawidzicie co ?
    Regulamin dodawania opinii
    - Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
      
      2016-08-16 16:53
      
      miś jest bardzo chory
      
      misia A, misia be,
      misia Kasia konface
      
      pogromca tumanów i bełkotników
      7 lat
      
      1 0
      
      Twoja opinia
      
      Zmień treść
      
      misia A, misia be, misia Kasia konface
      Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2016-08-15 12:12

Dzisiaj Gdańsk również rządzony przez antypolaków i bezkarnych przestępców z bandy PO !!!

qasha
7 lat
- 30 12
Twoja opinia

Zmień treść

Dzisiaj Gdańsk również rządzony przez antypolaków i bezkarnych przestępców z bandy PO !!!
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2016-08-15 12:23

i dlatego ulica Strajku Dokerów (2)

tak włąnie te polakowi czczą swych bohatirów

7 lat
- 9 6
Twoja opinia

Zmień treść

tak włąnie te polakowi czczą swych bohatirów
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2018-08-15 11:30
  
  Błąd!
  
  Nie kompromituj się, tylko poczytaj historię! Ulica przypomina strajk z 1946 roku! Akurat jego uczestnicy byli prześladowani przez SB.
  
  mada
  5 lat
  - 3 0
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Nie kompromituj się, tylko poczytaj historię! Ulica przypomina strajk z 1946 roku! Akurat jego uczestnicy byli prześladowani przez SB.
  Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2019-08-15 12:54
  
  ulica nazwana ku czci upamiętnienia strajkujących dokerów.
  
  Wcześniej ta ulica nazywała się Karola Gronkiewicza agenta bezpieki, który został zastrzelonyć przez strajkujących dokerów.
  
  ex-NP
  4 lata
  - 0 0
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Wcześniej ta ulica nazywała się Karola Gronkiewicza agenta bezpieki, który został zastrzelonyć przez strajkujących dokerów.
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2016-08-15 13:25

Czyli tradycyjnie Kosciol Katolicki manipuluje wszystkim co sie da byle ludzie chodzili do KK i rzucali na tace (1)

tak samo manipuluja ciemnym ludem co do tzw Jezusa i calej tej wymyslonej bajki.

7 lat
- 19 15
Twoja opinia

Zmień treść

tak samo manipuluja ciemnym ludem co do tzw Jezusa i calej tej wymyslonej bajki.
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2016-08-15 18:22
  
  Manipuluje tylko takim durnym analfabetom jak ty.
  
  Jest to w twoim przypadku bardzo latwe i nie tylko kosciol by to zrobil. Jak urodziles sie bezmozgowcem to zawsze bedziesz szukal powodu swojej misfortuny na zewnatrz zamiast w sobie ciolku matowy.
  
  Marynarz
  7 lat
  - 4 3
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Jest to w twoim przypadku bardzo latwe i nie tylko kosciol by to zrobil. Jak urodziles sie bezmozgowcem to zawsze bedziesz szukal powodu swojej misfortuny na zewnatrz zamiast w sobie ciolku matowy.
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2016-08-15 13:50

Polska ...obroniła się przed komunistami (3)

...aby teraz wpaść w łapy ...dyktatora Kaczyńskiego

gil
7 lat
- 23 23
Twoja opinia

Zmień treść

...aby teraz wpaść w łapy ...dyktatora Kaczyńskiego
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2016-08-15 18:23
  
  A ja popieram dyktature. (2)
  
  A nie bezwolne calowanie szwabskiej unii europejskiej.
  
  gardlem ci to wyjdzie
  7 lat
  - 7 5
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  A nie bezwolne calowanie szwabskiej unii europejskiej.
  Regulamin dodawania opinii
  - Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
    2016-08-15 19:28
    
    wiesz co, może i masz rację
    
    bo wtedy takich jak ty
    będzie można legalnie zabić
    na ulicy jak psa
    i będzie to poprawne z racją stanu
    
    Twói Pan
    7 lat
    
    2 3
    
    Twoja opinia
    
    Zmień treść
    
    bo wtedy takich jak ty będzie można legalnie zabić na ulicy jak psa i będzie to poprawne z racją stanu
    Regulamin dodawania opinii
  - Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
    2016-08-15 19:32
    
    To wyjdź do Korei płn. Bedziesz żył pełną piersią.
    
    7 lat
    
    2 2
    
    Twoja opinia
    
    Zmień treść
    
    To wyjdź do Korei płn. Bedziesz żył pełną piersią.
    Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2016-08-15 14:15

Ruskie najwieksza zaraza swiat. (2)

Bladzie i dzicz kacapy

Roman
7 lat
- 15 13
Twoja opinia

Zmień treść

Bladzie i dzicz kacapy
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2016-08-15 14:25
  
  nie rozmydlaj bo nie chodzi o ruskich tylko o bolszewików
  
  dokładnie takich jak wasz wuc jarek
  
  7 lat
  - 8 5
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  dokładnie takich jak wasz wuc jarek
  Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2016-08-15 14:47
  
  Debilu-ile milionow zamordowali przyjaciele Niemcy ?
  
  Wiesz cos na ten temat ?
  
  7 lat
  - 4 2
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Wiesz cos na ten temat ?
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2016-08-15 14:20

1920

15 sierpnia to data święta narodowego i kościelnego, które uświetniane jest corocznymi paradami wojskowymi i piknikami rodzinnymi. Wielu z naszych rodaków nie do końca jednak wie, co tak naprawdę świętujemy.

Nazwa cud nad Wisłą - jaką nadano wydarzeniom rozgrywającym się pod Warszawą 15 sierpnia 1920 roku - kojarzy się Polakom z kolejnym bogoojczyźnianym umartwianiem się nad naszą historią, do którego jesteśmy tak przyzwyczajeni. Jednak w przypadku Bitwy Warszawskiej nie mamy do czynienia z boską interwencją, lecz z wyjątkowym kunsztem oręża polskiego. Dzień ten powinien być określany jedynie Świętem Wojska Polskiego, ponieważ nad Wisłą nie było żadnego cudu.

z netu
7 lat
- 20 3
Twoja opinia

Zmień treść

15 sierpnia to data święta narodowego i kościelnego, które uświetniane jest corocznymi paradami wojskowymi i piknikami rodzinnymi. Wielu z naszych rodaków nie do końca jednak wie, co tak naprawdę świętujemy. Nazwa cud nad Wisłą - jaką nadano wydarzeniom rozgrywającym się pod Warszawą 15 sierpnia 1920 roku - kojarzy się Polakom z kolejnym bogoojczyźnianym umartwianiem się nad naszą historią, do którego jesteśmy tak przyzwyczajeni. Jednak w przypadku Bitwy Warszawskiej nie mamy do czynienia z boską interwencją, lecz z wyjątkowym kunsztem oręża polskiego. Dzień ten powinien być określany jedynie Świętem Wojska Polskiego, ponieważ nad Wisłą nie było żadnego cudu.
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2016-08-15 14:39

wg4 (2)

Piłsudski to sie nie obraca w grobie a salta w nim robi, gdy widzi co tu sie wyprawia...

Art :)
7 lat
- 14 3
Twoja opinia

Zmień treść

Piłsudski to sie nie obraca w grobie a salta w nim robi, gdy widzi co tu sie wyprawia...
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2016-08-16 02:54
  
  na szczęście ma pod reką zimnego lecha (1)
  
  i trochę marychy
  
  7 lat
  - 2 3
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  i trochę marychy
  Regulamin dodawania opinii
  - Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
    2016-08-16 16:54
    
    zmień Lecha na Kormorana
    
    i będziesz w siódmym niebie
    
    śmoc
    7 lat
    
    2 0
    
    Twoja opinia
    
    Zmień treść
    
    i będziesz w siódmym niebie
    Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2016-08-15 14:42

Wszystko mnie przerosło

idę się napić
sorry.

Forum Radunia
7 lat
- 4 7
Twoja opinia

Zmień treść

idę się napić sorry.
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2016-08-15 14:44

Rosja Radziecka miala racje !!!

To Polska napadla Na Rosje A nie odwrotnie !!! Poczytajcie sobie gamonie zanim zaczniecie minusowac !!!

bolszewik
7 lat
- 8 26
Twoja opinia

Zmień treść

To Polska napadla Na Rosje A nie odwrotnie !!! Poczytajcie sobie gamonie zanim zaczniecie minusowac !!!
Regulamin dodawania opinii