Historia
  • Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport
Historia
Dodaj raport
Historia Wiadomości
Facebook E-mail Messenger WhatsApp Kopiuj link Więcej

Gdańszczanin odkrywcą kalendarza Majów

Marcin Stąporek
10 grudnia 2012 (artykuł sprzed 11 lat) 
Opinie (91)
Fragmenty „Kodeksu drezdeńskiego” odczytanego przez Ernsta Wilhelma Förstemanna. Fragmenty „Kodeksu drezdeńskiego” odczytanego przez Ernsta Wilhelma Förstemanna.

Fragmenty „Kodeksu drezdeńskiego” odczytanego przez Ernsta Wilhelma Förstemanna.

Już niewiele dni dzieli nas od 21 grudnia 2012 r., daty, którą - jak zdaje się wierzyć całkiem pokaźna część ludzkości - prekolumbijscy Majowie wskazali jako koniec świata. Mało kto jednak wie, że podstawy wiedzy o kalendarzu Majów zawdzięczamy uczonemu, który urodził się w Gdańsku. Ze względu na jego osiągnięcia powinien być stawiany w jednym szeregu z Heweliuszem, Fahrenheitem i Schopenhauerem.



  • Ernst Förstemann, odkrywca kalendarza Majów. Ernst Förstemann, odkrywca kalendarza Majów.

    Ernst Förstemann, odkrywca kalendarza Majów.

  • Budynek dawnego Gimnazjum Miejskiego, oddanego do użytku w 1837 r. Tutaj Ernst Förstemann uzyskał maturę, a później sam pracował jako nauczyciel. Budynek dawnego Gimnazjum Miejskiego, oddanego do użytku w 1837 r. Tutaj Ernst Förstemann uzyskał maturę, a później sam pracował jako nauczyciel.

    Budynek dawnego Gimnazjum Miejskiego, oddanego do użytku w 1837 r. Tutaj Ernst Förstemann uzyskał maturę, a później sam pracował jako nauczyciel.

    fot. Marcin Stąporek/trojmiasto.pl

  • Fragment publikacji z 1846 r., w której Förstemann przedstawił swoje odkrycia archeologiczne z powiatu puckiego. Fragment publikacji z 1846 r., w której Förstemann przedstawił swoje odkrycia archeologiczne z powiatu puckiego.

    Fragment publikacji z 1846 r., w której Förstemann przedstawił swoje odkrycia archeologiczne z powiatu puckiego.

  • O Ernście Wilhelmie Förstemannie pamiętali autorzy Encyklopedii Gdańskiej, kórzy poświęcili mu krótki biogram. O Ernście Wilhelmie Förstemannie pamiętali autorzy Encyklopedii Gdańskiej, kórzy poświęcili mu krótki biogram.

    O Ernście Wilhelmie Förstemannie pamiętali autorzy Encyklopedii Gdańskiej, kórzy poświęcili mu krótki biogram.

Uczony ów urodził się 18 września 1822 r. w domu Wilhelma Augusta Förstemanna, profesora matematyki w gdańskim gimnazjum i otrzymał imiona Ernst Wilhelm. Dom rodzinny leżał, jak wspomina jego biograf, "zaledwie 200 kroków od wałów fortecznych, za którymi widać było Biskupią Górkę", a więc zapewne gdzieś na Starym Przedmieściu i posiadał ogród, miejsce zabaw małego Ernesta.

Naukę szkolną chłopiec rozpoczął w szkole św. Piotra, a w latach 1831-1840 kontynuował ją w Gimnazjum Miejskim (jego budynek stoi przy dzisiejszym Targu Maślanym zobacz na mapie Gdańska). Już w tym okresie odkrył w sobie zainteresowanie zagadkami przeszłości, m.in. historią języka niemieckiego. Z tego względu, po przedwczesnej śmierci ojca (1836) zrezygnował z uprawiania matematyki i zwrócił się ku językoznawstwu. Studia odbywał na uniwersytetach w Berlinie i Halle i w czerwcu 1844 r. przedstawił w Halle rozprawę doktorską z zakresu językoznawstwa porównawczego.

Gdy ze świeżym tytułem doktorskim powrócił do Gdańska, zwrócił na siebie uwagę pruskiego junkra von Grassa, od niedawna właściciela dóbr ziemskich w powiecie puckim. Förstemann został prywatnym nauczycielem jego syna. Ciekawym efektem tej współpracy było kilka wyjazdów w okolice majątków von Grassa w Starzynie i Kłaninie. Ernst Förstemann zainteresował się informacjami o odkrywanych przez kaszubskich chłopów przedhistorycznych urnach; w efekcie sam podjął badania wykopaliskowe i pozyskał sporo interesujących zabytków.

W następnych latach, pracując jako nauczyciel w swoim dawnym Gimnazjum Miejskim w Gdańsku, zebrał dostępne wówczas informacje o znaleziskach archeologicznych z okolic, co zaowocowało kilkoma publikacjami naukowymi. Gdy w 1851 r. wyjechał już na stałe z Gdańska, pozostawił swoją kolekcję pod opieką miejscowego Towarzystwa Przyrodniczego. Stała się ona następnie własnością tzw. Zachodniopruskiego Muzeum Prowincjonalnego, utworzonego w 1880 r., którego zbiory uległy zniszczeniu lub rozproszeniu podczas II wojny światowej. Istnieje jednak możliwość, że pojedyncze urny z kolekcji Förstemanna dałoby się jeszcze odszukać w gdańskim Muzeum Archeologicznym.

Kolejnym etapem życia uczonego była praca bibliotekarza i archiwisty na dworze hrabiów zu Stolberg-Wernigerode w Turyngii; a potem - od 1865 r. - posada dyrektora Biblioteki Królewskiej w Dreźnie. I w ten sposób dochodzimy do starożytnego kalendarza. Drezdeńska biblioteka posiada niebywały rarytas - jedną z trzech istniejących, a do tego najobszerniejszą "księgę" stworzoną przez prekolumbijskich Majów. Malowany na 39 kartach z tzw. papieru amate dokument, znany powszechnie jako "Kodeks drezdeński", zawiera liczne znaki pisma obrazkowego, które stanowiło - i po części do dziś stanowi - zagadkę dla badaczy.

Trudno dziś ocenić, co dokładnie skłoniło Förstemanna do studiowania tego zabytku, jednak wyniki jego dociekań stanowiły przełom w badaniach: udało mu się ustalić, że Majowie stosowali dwudziestkowy system liczenia i odkryli koncepcję zera. Następnie, studiując dokładnie informacje zawarte w relacji szesnastowiecznego hiszpańskiego biskupa i porównując kodeks z innymi zabytkami pisma Majów, dopatrzył się w nim licznych zapisów kalendarzowych. Okazało się, że Majowie stosowali skomplikowany sposób rachowania czasu, oparty na dwóch niezależnie liczonych cyklach: jeden odpowiadał w przybliżeniu obiegowi Ziemi wokół Słońca i dzielił się na 18 miesięcy po 20 dni. Drugi, tzw. tzolk'in, jak udało się ustalić Förstemannowi po kilkunastu latach badań, oparty był na stałej sekwencji 20 nazw dni i 13 liczb od 1 do 13. Pierwszym dniem każdego cyklu był 1 imix, a ostatnim - 13 ben, następnie numerację rozpoczynano od początku. Kombinacja tej samej nazwy z tą samą liczbą powtarzała się po 260 dniach.

Dzięki geniuszowi Förstemanna wiadomo, że oznaczenie konkretnej daty dziennej odbywało się przez zaznaczenie jej pozycji w obydwu kalendarzowych cyklach. W ten sposób każdy dzień otrzymywał precyzyjne oznaczenie złożone z dwóch nazw i dwóch liczb, np. 3 imix, 18 zip, czyli trzeci dzień miesiąca imix (według tzolk'inu), osiemnasty dzień miesiąca zip (według kalendarza słonecznego). Kolejnym odkryciem Förstemanna było ustalenie, że wszystkie daty z Kodeksu Drezdeńskiego liczone są od jednego dnia: 4. ahau 8. cumku. Tego dnia, jak wierzyli Majowie, stworzony został świat. Późniejszym uczonym udało się skorelować ten zapis z kalendarzem gregoriańskim i dzięki temu wiemy, że chodzi zapewne o 13 sierpnia 3114 r. przed narodzeniem Chrystusa. W chronologii majańskiej tę datę zapisano jako 13.0.0.0.0.

I tu dochodzimy do najciekawszego: otóż dokładnie taki sam zapis, tzn. 13.0.0.0.0, pojawi się ponownie już za parę dni: 21 grudnia 2012 roku! Dla uspokojenia emocji przypomnijmy, że w rzeczywistości nie są znane żadne "przepowiednie", które świadczyłyby o tym, że data ta miała zdaniem Majów stanowić kres istnienia naszego świata. Zresztą, jak podaje grudniowy numer "National Geographic Polska", w 2011 r. w miejscowości Xultun w Gwatemali odnaleziono freski Majów z zapisami kalendarzowymi sięgającymi daleko w przyszłość poza 2012 r.

Wróćmy jeszcze do Ernsta Förstemanna. Niektórzy współcześni autorzy nie kryją zaskoczenia, że tak wspaniałych odkryć dokonał autor nie będący specjalistą od kultur prekolumbijskich. Można przypuszczać, że kluczem do sukcesu było połączenie w genialnym umyśle wiedzy i zainteresowań z zakresu językoznawstwa, zdolności matematycznych i pasji do rozwiązywania zagadek przeszłości.

Doktor Förstemann zmarł w 1906 r. w Charlottenburgu. Przed śmiercią wrócił jeszcze myślami do lat młodości w rodzinnym mieście, spisując niewielką książeczkę wspomnieniową, wydaną w 1900 r. pod tytułem "Z dawnego Gdańska 1820-1840".

O autorze

autor

Marcin Stąporek

- autor jest publicystą historycznym, prowadzi firmę archeologiczną. Pracował w Muzeum Archeologicznym w Gdańsku i Wojewódzkim Urzędzie Ochrony Zabytków w Gdańsku. Obecnie jest pracownikiem Biura Prezydenta Gdańska ds. Kultury.

Zobacz także

Więcej w kategorii Historia

Opinie (91) ponad 20 zablokowanych

  • 2012-12-10 13:32

    kurna nie dosc ze podwyzszyli czynsze to jeszcze ten koniec swiata :)

    11 lat

    • 15 0

  • 2012-12-10 13:52

    Ktoś musi przylecieć i zamknąć projekt "człowiek" !!!

    Najwyższa pora, bo się zupełnie nie sprawdza, ani jako społeczeństwo, ani jako jednostka.

    Jedyne

    Trawa

    11 lat

    • 14 1

  • 2012-12-10 13:55

    A nawet gdyby coś miało nadlecieć ...

    ... to i tak nikt tego nie ogłosi ... bo po co?

    Cicinek

    11 lat

    • 7 0

  • 2012-12-10 13:57

    A tak nie na temat -wiecie że polacy pisali w trakcie 2wojny św. donosy na innych Polaków rozpoczynając list (3)

    a czasem anonim w te oto słowa"Szanowny Panie Gestapo".Ostatnio gdzies tam zrobili z tych tekstów sztukę i ja grywaja w teatrze

    pan benzyna

    11 lat

    • 5 3

    • 2012-12-10 18:18

      jop, i pisza dalej hehe

      dziadek koleszki mowil ze jak byl posterunek tam gdzie stara"piatka" to na donosy kolejki byly...taki byl lojtnant ze wszystko wysluchiwal podobno i listy "na zywo" byly.

      GrupA

      11 lat

      • 2 1

    • 2012-12-10 20:53

      A dzisiaj piszą donosy " Szanowny Panie Platformo"

      11 lat

      • 2 1

    • 2012-12-11 08:55

      Takie tam historie dla idiotów typu: karuzela za murami getta

      A że po likwidacji getta w Wawie 3,5 tys żydów dobrowolnie wyszło
      z ukrycia bo im Gestapo obiecało że ich zawiozą do Ameryki
      Płd to już mało kto wie (hasło-> Hotel Polski)

      To byli bogaci, wykształceni Żydzi nie żadne tam tłuki

      A1

      11 lat

      • 1 0

  • 2012-12-10 14:05

    "Jego nazwiska nie znajdziemy... (2)

    w "Encyklopedii Gdańskiej". Faktycznie - DROBIAZG ! W tej "Encyklopedii" nie znalazło się miejsce nawet na hasło : "Towarzystwo Przyjaciół Gdańska",którego prezesem był prof.dr inż. J.Doerffer. Proszę sprawdzić !!!

    Adam MMXII

    11 lat

    • 9 1

    • 2012-12-10 14:22

      Sorry... (1)

      odszczekuję !Proszę o wykreślenie tekstu!Ale hasła : Towarzystwo Przyjaciół Gdańska faktycznie nie ma.

      Adam MMXII

      11 lat

      • 4 0

      • 2012-12-10 14:53

        a Fritz Houtermans

        jest w tej `encyklopedii'?

        ha ha ha

        11 lat

        • 1 0

  • 2012-12-10 14:21

    Ze względu na osiągnięcia

    Jako uczonemu, Wilhelmowi Augustowi Förstemannowi szacunek sie należy. Niemniej, ze względu na osiągnięcia, czyli wkład w naukę i rozwój cywilizacyjny, w jednym szeregu z Heweliuszem i Fahrenheitem mógłby stanąć Maj, który ten kalendarz stworzył, o ile nie była to praca zbiorowa :) Z pracami zbiorowymi jest ten problem, że robi czarna robotę odwala jakiś spec, a zapamiętany zostaje szef projektu, lub szef szefa :)

    Mikuś

    11 lat

    • 10 0

  • 2012-12-10 14:38

    Wszędzie ta zakamuflowana opcja niemiecka.

    Jarosław

    11 lat

    • 4 0

  • 2012-12-10 14:44

    Förstemannowie spolonizowali się później i zmienili nazwisko (2)

    na ADAMOWICZ. Teraz wiemy że za prezydenta w Budyńlandzie
    mamy geniusza (od pokoleń)...

    ha ha ha

    11 lat

    • 7 4

    • 2012-12-10 14:52

      (1)

      A wiesz czyi przodkowie mieli na nazwisko: Kartoffelkurdupen?

      11 lat

      • 3 2

      • Opinia została zablokowana przez moderatora

  • 2012-12-10 14:46

    czy pszczółka Maja ma coś wspólnego z Majami-pytam poważnie! (2)

    11 lat

    • 13 0

    • 2012-12-10 14:48

      zapytaj policjantów z Majami

      11 lat

      • 11 0

    • 2012-12-10 14:57

      ma jaja - w sensie - rezolutna jest

      :D

      11 lat

      • 8 0

  • 2012-12-10 14:47

    21.XII nareszcie :) (1)

    zielona wyspa, bezrobocie, praca, opłaty, rachunki etc... do widzenia z tym wszystkim!

    hurra!

    11 lat

    • 5 3

    • 2012-12-10 14:48

      Dobra decyzja, ja już jestem za stary

      ha ha ha

      11 lat

      • 2 1

1
2
3
4
5

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Wydarzenia

Gdynia wielu narodowości Gdynia wielu narodowości

Gdynia wielu narodowości

spotkanie, wykład
maj 16
czwartek, g. 17:30
Gdynia, Biblioteka Wiedzy
Wstęp wolny
więcej (1)

TV Filmy

2548

Willa Bliźniacza przy ul. Korzeniowskiego w Gdyni (75)

więcej (1570)

Katalog.trojmiasto.pl - Muzea

więcej

Sprawdź się

Sprawdź się

Pierwszym kinem w Gdyni, otwartym w 1926 roku, było:

 

Najczęściej czytane