Historia
  • Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport
Historia
Dodaj raport
Historia Wiadomości
Facebook E-mail Messenger WhatsApp Kopiuj link Więcej

Zapomniane kopalnie Trójmiasta: "Bursztynowe Kule" w Gdyni

Marcin Dobrzyński
10 marca 2024, godz. 15:00 
Opinie (70)
Wizualizacja rzeźby powierzchni terenu obszaru poeksploatacyjnego "Bursztynowe Kule" na podstawie cyfrowych danych wysokościowych pochodzących z lotniczego skaningu laserowego (LIDAR). Wizualizacja rzeźby powierzchni terenu obszaru poeksploatacyjnego "Bursztynowe Kule" na podstawie cyfrowych danych wysokościowych pochodzących z lotniczego skaningu laserowego (LIDAR).

Wizualizacja rzeźby powierzchni terenu obszaru poeksploatacyjnego "Bursztynowe Kule" na podstawie cyfrowych danych wysokościowych pochodzących z lotniczego skaningu laserowego (LIDAR).

fot. magazyn Bursztynnisko, marzec 2015

Kopalnie w Trójmieście? Na pierwszy rzut oka górnictwo nie kojarzy się z Trójmiastem, ale znajdziemy tutaj co najmniej dwa miejsca, gdzie w ubiegłym wieku było prowadzone wydobycie cennych kopalin. W pierwszej części opisywaliśmy odkrywkową kopalnię węgla brunatnego, zlokalizowaną na Niedźwiedniku. Dzisiaj czas na historię kopalni bursztynu w Gdyni.




Wiedziałe(a)ś, że w gdyńskich lasach wydobywano bursztyn?

Podczas spacerów po lesie otaczającym moje obecne miejsce zamieszkania, posługując się elektroniczną mapą, pewnego słonecznego dnia zauważyłem w leśnym obszarze w pobliżu ul. SopockiejMapka w Gdyni miejsce opisane jako "Bursztynowe Kule".

W internecie można natknąć się na ciekawe informacje o tym miejscu. Udało mi się ustalić, że na niemieckiej mapie z 1919 r. ten obszar jest tak samo opisany.

"Bursztynowa Kopalnia": Wydobycie bursztynu daleko od morza



Fragment mapy "Wald - Karte OLIVA ZOPPOT" z 1919 roku. Fragment mapy "Wald - Karte OLIVA ZOPPOT" z 1919 roku.

Fragment mapy "Wald - Karte OLIVA ZOPPOT" z 1919 roku.

materiały autora

Nazwę miejsca można tłumaczyć jako "Bursztynowa Kopalnia" lub właśnie "Bursztynowe Kule". Wydobycie bursztynu w tym obszarze współczesnej Gdyni prowadzone było co najmniej od 1903 r. przez kolejne lata aż co najmniej do 1919 r.

W późniejszym okresie nie ustaliłem, kiedy w przybliżeniu zakończono eksploatację złoża. Co ciekawe, miejsce to jest oddalone wiele kilometrów od linii brzegu morskiego, z którym tradycyjnie kojarzone są złoża bursztynu.

Katalog.trojmiasto.pl - Trójmiejscy bursztynnicy robią cuda z bursztynu

więcej


Udając się obecnie na miejsce prowadzonego wydobycia, ciekawym jest, że znajduje się ono na wzniesieniu średnio położonym 120-140 m nad poziomem morza.

Przechadzając się urokliwą, dobrze utrzymaną aleją leśną od strony ulicy Sopockiej, nagle po lewej stronie ukazuje się podmokły teren, na którym są widoczne niewielkie, zalane obecnie "ciemną" wodą liczne zagłębienia.

Gdańskie bursztynowe jajo Fabergé za 150 tys. zł Gdańskie bursztynowe jajo Fabergé za 150 tys. zł

Obszar wydobycia bursztynu - stan obecny. Obszar wydobycia bursztynu - stan obecny.

Obszar wydobycia bursztynu - stan obecny.

fot. Marcin Dobrzyński

Jak podaje portal Państwowego Instytutu Geologicznego w zakładce KDG: Bursztynowe Kule, było tu prowadzone wydobycie bursztynu raczej prymitywnymi metodami.

"Bursztynowe Kule" powstały na skutek transportu lodowcowego w plejstocenie



Geostanowisko "Bursztynowe Kule" położone jest w północno-zachodnim fragmencie Lasów Oliwskich, w południowej części Trójmiejskiego Parku Krajobrazowego. Eksploatację bursztynu bałtyckiego w Lasach Oliwskich prowadzono już na początku XIX w.
W celu wydobycia bursztynu kopano wówczas szurfy, drążono szybiki, niekiedy stawiano również dochodzące nawet do 30 m głębokości oszalowane kopalnie wieloszybikowe. Skala wydobycia na obszarze "Bursztynowych Kul" świadczy o tym, że mogły istnieć prymitywne kopalnie podziemne.
Nagromadzenia bursztynu znajdowane w czasach historycznych w obrębie geostanowiska "Bursztynowe Kule" powstały na skutek transportu lodowcowego w plejstocenie. Bursztyn bałtycki jest rodzajem żywicy kopalnej, która powstała w warunkach naturalnych ok. 30-40 mln lat temu w eocenie.
W kolejnych epokach geologicznych złoża bursztynu podlegały erozji i redepozycji. Sukcynit eksploatowany w rejonie "Bursztynowych Kul" występował w porwakach (krach glacjalnych), czyli fragmentach paleogeńskich skał oderwanych i przemieszczonych przez lądolód.
Osady kier zbudowane były z piasków kwarcowych oraz szarozielonych mułków z glaukonitem i bursztynem wieku górnoeoceńskiego. Utwory te są określane popularnie jako "niebieska ziemia" ze względu na glaukonit, który nadaje im zielonawoniebieskie zabarwienie.
Porwaki osiągały niekiedy nawet wielometrowe rozmiary, co współcześnie odzwierciedla krajobraz pogórniczy, dokumentujący skalę eksploatacji.

Ogłoszenia.trojmiasto.pl – Mieszkania blisko lasu w Trójmieście

Umeblowane 2-pok. przy lesie, panoramiczny widok
Umeblowane 2-pok. przy lesie, panoramiczny widok 495 000 zł
Gdynia, Chylonia
2 pokoje 40 m2
Sprzedam bezpośrednio. 3 pok. Generalny remont. Piękny widok. Las.
Sprzedam bezpośrednio. 3 pok. Generalny remont. Piękny... 549 000 zł
Gdynia, Obłuże
3 pokoje 47 m2
Apartament | ogród | widok na ścianę lasu
Apartament | ogród | widok na ścianę lasu 1 320 000 zł
Gdynia, Mały Kack
3 pokoje 92.84 m2
Więcej w serwisie Ogłoszenia (219)


Marzenia o wyłowieniu kuli bursztynu



Co ciekawe, zaraz za miejscem wydobycia widoczne są sporych rozmiarów wzgórza, ale od razu można zauważyć, że ich nienaturalny kształt jest dziełem działalności człowieka.

Obszar wydobycia, a za nim widoczne hałdy ziemi. Obszar wydobycia, a za nim widoczne hałdy ziemi.

Obszar wydobycia, a za nim widoczne hałdy ziemi.

fot. Marcin Dobrzyński

Niestety, z uwagi na brak odpowiedniego obuwia (kultowe kalosze wysokie) oraz tyczki (aby nie pozostać w bagnisku na zawsze) nie odważyłem się sprawdzić chociażby wzrokowo, czy jakikolwiek chociażby kawałek bursztynu jeszcze tam spoczywa.

Oczywiście zamarzyłem się. Oczami wyobraźni widziałem już, jak wyciągam z tego bagienka "taaaką" kulę bursztynu, którą przed ponad stu laty zagubił tu lub pominął leśny kopacz tego minerału. Niestety nic takiego się nie stało.

Na wyrobiskach brak także śladów bursztynu. Odnalazłem za to kilkanaście współczesnych śmieci, które umieściłem w worku foliowym i następnie wyniosłem do śmietnika na pobliskiej dzielnicy.

Na podstawie dostępnych źródeł nie udało mi się do chwili obecnej ustalić, czy wskazane wydobycie było prowadzone w sposób legalny. Nie pozostały w terenie żadne instalacje czy ślady kopalni. Zapewne dawno zmiótł je ślad historii.

Przypuszczalnie polskie pozycje obronne z 1939 r. Przypuszczalnie polskie pozycje obronne z 1939 r.

Przypuszczalnie polskie pozycje obronne z 1939 r.

fot. Marcin Dobrzyński

Przed ostatnią wojną teren ten stanowił bezpośrednią granicę pomiędzy Polską a Wolnym Miastem Gdańsk. W sieci można znaleźć zdjęcie przejścia granicznego zlokalizowanego w tym rejonie. W terenie widoczna jest linia przedwojennych polskich okopów, ślady ziemianek, użytych zapewne bojowo w 1939 r.
Marcin Dobrzyński

Zobacz także

Nieistniejące zakłady - historia/opowieści/ciekawostki historyczne (11)

Opinie (70)

  • 2024-03-10 16:50

    (1)

    W porównaniu z gdańskimi kopalniami to była chyba malutka kopalenka.

    2 miesiące

    • 11 0

    • 2024-03-10 17:20

      Malutka, ale bogatsza !

      2 miesiące

      • 2 0

  • 2024-03-10 17:31

    (2)

    Nie wszystkie rowy to byłe szyby kopalni, niektóre to dawne okopy z czasów II wojny światowej gdy zdobywano Gdańsk od strony zachodniej.

    2 miesiące

    • 14 1

    • 2024-03-10 17:44

      (1)

      Dobrze widac te okopy z marca 1945 przy wielkiej gwiezdzie. Takie w zygzag. Widocznie czekali na wroga od strony drogi z Golebiewa, bo znajduja sie naprzeciwko jej wylotu.

      2 miesiące

      • 4 0

      • 2024-03-10 19:41

        tak, dokładnie tak

        2 miesiące

        • 3 0

  • 2024-03-10 17:48

    (5)

    Dlaczego nikt nie zainteresuje sie biegnaca na pln-zach. przez las za ul. 23 Marca w Sopocie, najwyrazniej wykopana ludzkimi rekami, rampa pod tramwaj ? Podobno kopali to pod tramwaj konny jeszcze pod koniec XIX w., ale nagle przerwali nie wiadomo czemu. Moze w starych sopockich archiwach w ratuszu jest cos o tym kto co za ile i jak ?

    2 miesiące

    • 33 3

    • 2024-03-10 20:18

      (2)

      A o wielkiej gwieździe i tramwaju konnym który tam prowadził słyszałeś?

      2 miesiące

      • 5 1

      • 2024-03-11 09:35

        To nie to samo. Tam w lesie na prawo od obecnej ulicy bylo cos przygotowywane. Cos rownolegle do kursujacego wtedy konnego tramwaju. Tylko ze to porzucono i nie bylo kontynuacji.

        2 miesiące

        • 0 0

      • 2024-03-11 11:17

        wlk gwiazda

        tam znajdowała sie knajpa dokąd wędrowali niemieccy turysci z kapelą która im przygrywała.Wypili sznapsa i z powrotem.

        stary sopocianin.

        2 miesiące

        • 1 0

    • 2024-03-11 11:15

      nasyp w lesie (1)

      za niemca powstał i jest rozpoznawalny dobrze. miał służyc kolei a nie tramwajom

      stary sopocianin.

      2 miesiące

      • 1 0

      • 2024-03-11 12:54

        Ciekawe. Gdzie ta linia kolejowa miala isc ? Przeciez juz od 1870 roku istniala kolej Gdansk-Berlin przez Slupsk i Koszalin.
        Ta z sopockiego lasu to miala byc chyba proba generalna przed budowa PKM-ki - taki dojazd z Wielkiego Kacka do Sopotu na plaze ;-D ? ... Warto by poszperac w starych archiwach, jezeli cos na ten temat istnieje.

        2 miesiące

        • 1 0

  • 2024-03-10 18:57

    Kejś byo (1)

    2 miesiące

    • 2 0

    • 2024-03-10 19:36

      Jooo ...

      i to jak !

      2 miesiące

      • 0 0

  • 2024-03-10 19:50

    Kopalnia bursztynu..??? (3)

    Tak sie zlozylo,ze od wielu lat mieszkam na emigracji ( tez mieszkalem w Gdyni )..troche pisze nie na temat,a jednak..
    Napewno,kiedys slyszeliscie,ze w wojew.Lubelskim,kiedys planowalo otworzyc spore kopalnie bo odkryto tam duze zloza ale,jakos sprawa ucichla I chyba zaniechali tego...Pozdrowienia dla Gdynian
    ....

    Marek

    2 miesiące

    • 16 1

    • 2024-03-10 19:58

      Tak było. Nawet już ekipy tam jeździły próbki robić czy coś jest. I albo jest mało albo w złym miejscu kopali

      czytelnik

      2 miesiące

      • 2 0

    • 2024-03-11 00:29

      Tu (Bursztynisko 46 z 2020 r.) można znaleźć artykuł o złozach i kopalniach bursztynu na Lubelszczyźnie. Polecam

      2 miesiące

      • 3 0

    • 2024-03-11 01:15

      Pan Marcin służył chyba w jednostce snowflaków. bał się obejść kałużę o długości 10 m- litości

      Nazwa bursztynowe kule wzięłą się zapewne z licznych okrągłych lejów wykopanych zapewne jeszcze w 19 wieku. Leje są powyżej tego rozlewiska które zapewne nie ma nic wspolnego ze starą kopalnią. Nie po raz pierwszy bajkopisarstwo na trójmieście. Ostatnio podobny art był o uśmiechniętych cegłach w gotyckich budowlach. Efekt rzucenia gliny w formę a nie ozdobne wzorki na cegle. Ciśnie się na ustach pierwsza litera I ostatnia też i.

      jororo

      2 miesiące

      • 1 5

  • 2024-03-10 20:17

    Kùla

    To po kaszubsku dół stąd ta nazwa. Tak samo jak na zaglebienia kolo "slynnego" bagna teraz nazywanego Lepusz mowiono torfkule, miejscowi wydobywali torf do ogrzania chałup.

    Kacanin

    2 miesiące

    • 12 0

  • 2024-03-10 21:53

    Granica WM Gdańsk była trochę dalej (1)

    Jakieś 1-2 km od Bursztynowych kul

    2 miesiące

    • 1 1

    • 2024-03-11 09:36

      nie !

      Facet sie nie myli.

      2 miesiące

      • 0 0

  • 2024-03-10 22:12

    Jakieś kompletne naciąganie faktów i dużo bełkotu. (1)

    Równie dobrze można napisać, że w lasach na Stogach też były kopalnie bursztynu, bo gangi przestępcze regularnie kopały i płukały. Napiszę więcej Panie autorze - proponuję następny artykuł o kopalni ropy naftowej z rurociągów PERNu...

    2 miesiące

    • 8 3

    • 2024-03-11 11:22

      tak było

      na stogach.bandy płukaczy były dobrze zorganizowane i wyposażone w radiotelefony.Jedni płukali a inni pilnowali czy tzw,słuzby jadą- więc tzw. służby nigdy ich nie nakryły.

      stary sopocianin.

      2 miesiące

      • 1 0

  • 2024-03-10 22:34

    Ciekawe ile niespodzianek kryją lasy (1)

    Pewnie gdyby pokopać porządnie i wydobyć bursztyn nie jeden byłby milionerem

    2 miesiące

    • 1 1

    • 2024-03-11 10:07

      mamuty i dinozaury

      bursztynowa komnata tez sie tam moze znajdzie .... czeba tylko dobrze pokopac !

      2 miesiące

      • 0 0

  • 2024-03-11 08:57

    Ludnosc Gdanska sie usmiala, ze Gdynia bursztynem stala i jantar kopala. (2)

    2 miesiące

    • 3 2

    • 2024-03-11 09:26

      Janosik

      W wolnym mieście wolno kopali nie to co w szybkim mieście z morza

      2 miesiące

      • 1 0

    • 2024-03-11 09:36

      tak ... i teraz czka !

      2 miesiące

      • 0 0

1
2
3

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

TV Filmy

XVIII-wieczne dzwony wróciły do Gdańska (193)

więcej (1573)

Katalog.trojmiasto.pl - Muzea

więcej

Sprawdź się

Sprawdź się

Która ulica po wojnie była aleją gen. Świerczewskiego?

 

Najczęściej czytane