- 1 Lody Miś były serwowane na ruinach zamku (113 opinii)
- 2 Siedem pchnięć, dziura w głowie od kuli i złamana ręka (23 opinie)
- 3 Po 80 latach dzwony wróciły do Gdańska (191 opinii)
- 4 Szukają szczątków legionisty na Westerplatte (74 opinie)
- 5 Zamiast Rębiechowa lotnisko na morzu (227 opinii)
- 6 Wieczny kłopot z dzielnicami: "na" czy "w" (488 opinii)
Warszawska syrenka na pałacu Opatów w Oliwie
Na pałacu Opatów w Oliwie wisi kamienna tabliczka z herbem Warszawy i symbolem Społecznego Funduszu Odbudowy Stolicy. Skąd się tam wzięła?
Pałac Opatów w parku Oliwskim ma dwie główne fasady.
W północnej, która wraz z tzw. starym pałacem i murem otaczającym katedrę oliwską tworzy dziedziniec, jest umieszczone wejście do znajdującego się w pałacu Oddziału Sztuki Nowoczesnej Muzeum Narodowego w Gdańsku.
Fasada południowa otwiera się na znajdującą się z tej strony ogrodową część parku i staw. Wraz z nimi tworzy jedną z bardziej malowniczych scenerii w całym Gdańsku.
Tabliczka z herbem Warszawy
To właśnie na tej fasadzie, przy nieużywanym od lat wejściu do pałacu i prowadzących do niego nadgryzionych zębem czasu schodach, wisi kamienna tabliczka. Nie rzuca się w oczy, tym bardziej że od tej strony mało kto podchodzi do pałacu na tyle blisko, by ją dostrzec.
Gdy się jednak jej przyjrzymy, można na niej zauważyć herb Warszawy, murarskie symbole kielni i cyrkla, skrót "SFOS" oraz napis:
"Ufundowano ze składek społeczeństwa województwa gdańskiego".
Cały naród budował swoją stolicę
SFOS to Społeczny Fundusz Odbudowy Stolicy. Powołano go w 1948 r. do wsparcia odbudowy Warszawy z wojennych zniszczeń. Fundusz gromadził środki z podatku nałożonego na wszystkich pracujących, wynoszącego 0,5 proc. pensji. Wpływały do niego też m.in. podatki ze sprzedaży wódki, a także z dobrowolnych zbiórek ludności.
Ze środków Funduszu odbudowano kilkadziesiąt warszawskich budynków, m.in. pałace w Wilanowie i w Łazienkach Królewskich, Teatr Wielki i wiele pomników, w tym Kolumnę Zygmunta.
Pieniądze nie tylko dla Warszawy
W 1958 r., gdy najważniejsze warszawskie budynki zostały odbudowane, środki Funduszu zaczęto wydawać także w innych miastach, m.in. na odbudowę Wawelu, ale i historycznego śródmieścia Gdańska. Jednocześnie jednak zmieniono mu nazwę na Społeczny Fundusz Odbudowy Kraju i Stolicy (SFOKiS).
W 1966 r. SFOKiS przekształcono w Społeczny Fundusz Budowy Szkół i Internatów w związku z programem budowy tysiąca szkół na tysiąclecie państwa polskiego.
Zobacz także:
Historia trójmiejskich szkół "tysiąclatek"
Odbudowa pałacu Opatów po wojnie
Pałac Opatów także został poważnie zniszczony w czasie wojny. Spalili go Niemcy wycofujący się przed Armią Czerwoną. Ogień podłożyli 22 marca 1945 r. Szczęśliwym zbiegiem okoliczności dzięki wiejącemu od zachodu wiatrowi nie spłonęła wówczas katedra oliwska.
Zobacz także:
Walki o Gdańsk w 1945 r.
Prace nad odbudową pałacu rozpoczęto w 1958 r. Stan surowy był gotowy w 1960 r., ale prace we wnętrzach zakończyły się dopiero w 1965 r. Wtedy obiekt przekazano Muzeum Pomorskiemu (później przekształconemu w Muzeum Narodowe w Gdańsku).
Wiadomo, że odbudowa pałacu "została wsparta niewielką kwotą z funduszu SFOS". Opowiada o tym m.in. Polska Kronika Filmowa z 1962 r. (kliknij, by zobaczyć film).
Przypomnijmy jednak: odbudowa pałacu Opatów ruszyła w 1958 r., gdy SFOS właśnie zmieniał nazwę. Stan surowy osiągnięto po dwóch latach, gdy działał już SFOKiS. Na gołych, nieotynkowanych murach pałacu na pewno jednak nie wieszano takich pamiątkowych elementów.
Tablicę zawieszono więc najwcześniej w roku 1965, gdy budynek oddano do użytku. Ten rok był z kolei ostatnim rokiem działania SFOKiS-u, który od tej pory zaczął się zajmować budową szkół i internatów.
Ktokolwiek widział, ktokolwiek wie
W pałacu Opatów działa dziś Oddział Sztuki Nowoczesnej Muzeum Narodowego w Gdańsku. Jego pracownicy nie są jednak w stanie odtworzyć historii pojawienia się na budynku "warszawskiej" tabliczki.
- Wiemy oczywiście o istnieniu tej tablicy, ale nie przypominam sobie żadnych źródłowych informacji na temat jej pojawienia się na fasadzie pałacu - przyznaje Joanna Szymula-Grygiel, adiunkt Oddziału Sztuki Nowoczesnej i autorka opracowania na temat architektury pałacu Opatów.
Historii tablicy nie zna także dr Jacek Friedrich, autor opracowań na temat powojennej odbudowy Gdańska i dyrektor Muzeum Narodowego w Gdańsku.
- Być może tablica powstała w momencie przyznania dotacji w 1958 r. i czekała kilka lat na zawieszenie? - zastanawia się Jacek Friedrich.
Podobnego zdania jest prof. Andrzej Januszajtis. O istnieniu tabliczki dowiedział się od nas.
- To bardzo ciekawa sprawa, którą warto wyjaśnić.
Może któryś z czytelników jest w stanie rozwikłać zagadkę pojawienia się historycznej tabliczki?
Park Oliwski z lotu ptaka
Atrakcje turystyczne Trójmiasta. Sprawdź, co o nich wiesz
Rozpocznij quizMiejsca
Opinie (55) ponad 10 zablokowanych
-
2022-01-15 10:49
Jesteśmy Wasza Stolicą (1)
Warszawa
- 2 8
-
2022-01-15 13:32
Chyba tylko waszą
Gdańsk był zawsze wolny!
- 5 1
-
2022-01-15 09:07
Kielnia i cyrkiel to nie zadne symbole murarskie tylko masonskie,a masoni jak wiadomo to spiskowa sekta szatanistyczna. (7)
Pozatym to wlasnie przez masonow herb warszawy zostal zmieniony w 19 wieku z matki Boskiej na dziadostwo zwane syrenka.to tyle w temacie bo warto zapoznac sie z historia
- 10 25
-
2022-01-15 09:15
Madka boska? No madko i curko (3)
Ale wieś
- 6 5
-
2022-01-15 13:27
A kto to jest bosek??
- 2 1
-
2022-01-15 09:20
No bedziesz mial swoją madke gdy tylko kite odwalisz i staniesz id... przed Jezusem
- 1 4
-
2022-01-15 09:18
No bedziesz mial swoją madke gdy tylko kite odwalisz i staniesz przyglupku przed Jezusem
- 3 6
-
2022-01-15 09:19
Żydówka na herbie Warszawy... (2)
To już wolę Syrenkę
- 6 6
-
2022-01-15 09:26
Gronkiewicz-waltz tez jest zydowką-idz jej to powiedz (1)
- 5 11
-
2022-01-15 10:05
Dobrze, jutro jej powiem
Hej
- 6 1
-
2022-01-15 11:12
Wspomnieniami wróćmy do szkoły (2)
Świeże pączki w tłusty czwartek
Z wielu wystaw kuszą cię
Wiemy również ile warte
Dobre lody w ciepłe dnie
Czasem z tej zrezygnuj gratki
Niech podszepnie mądry głos
Zamiast kupić czekoladkę
Swą złotówkę daj na SFOS
Za to kiedy przyjdzie starość
Chociaż na nią jeszcze czas
SFOS na pewno się postara
Żeby znów odmłodzić nas
Odbuduje nam wspomnienia
Co pod szkołę nas przywiodą
I marzenia i tęsknotę
Za przygodą za przygodą
Powrócimy znów do klasy
Jakby wzywał dzwonka głos
Wspomnieniami dawne czasy
Odbuduje znowu SFOS
Tu muzeum a tam szkoła
Tutaj zamek tam znów most
Kto budował odbudował
Dobrze wiemy że to SFOS
S jak Stefan
F jak Franek
O jak Olga
S jak Staś
To litery wszystkim znane
SFOS pomaga w trudnych dniach
A gdy będziemy znowu starzy
Kiedy sięgnie szron do głów
Gdy się zechce sercom marzyć
Wtedy SFOS pomoże znów
Odbuduje nam wspomnienia
Co pod szkołę nas przywiodą
I marzenia i tęsknotę
Za przygodą za przygodą
Powrócimy znów do klasy
Jakby wzywał dzwonka głos
Wspomnieniami dawne czasy
Odbuduje znowu SFOS
Powrócimy znów do klasy
Jakby wzywał dzwonka głos
Wspomnieniami dawne czasy
Odbuduje znowu SFOS- 7 1
-
2022-01-15 11:19
Rewelka!!!! (1)
Lutek gdzie to wykopałeś?
- 2 0
-
2022-01-15 11:22
Wyśpiewały "Filipinki" :-)
- 2 0
-
2022-01-15 10:25
Niemcy spalili -B..tch please
Jeżeli na Pomorzu coś niszczono to robiły to czerwone łapy.
- 15 8
-
2022-01-15 10:14
Zdekomunizują tę tablicę?
Powinni dać nową, że odbudowane ze środków narodowych w Polskim Ładzie
- 5 5
-
2022-01-15 09:03
(5)
Dodajmy też moi mili ,że aby odbudować Warszawę bezpowrotnie zniszczono setki innych miast aby zdobyć cegły.Przykład to Wrocław...do tego Niemcy i Sowiety do dzisiaj złotówki nie dali za swoje zniszczenia i zadowoleni myślą że się zapomniało.
- 24 11
-
2022-01-15 10:13
Pachniesz biedą mój miły
- 1 3
-
2022-01-15 10:05
a przypadkiem nie zrzekliśmy się od Niemiec (NRD) takich odszkodowań?
co do ZSRR to pewnie nawet nikt nie śmiał się zrzekać czy poruszać tematu
- 5 0
-
2022-01-15 09:55
Mając wybór między odbudowa stolicy a postawieniem niemieckich miast wybór raczej oczywisty
Odbudowa Warszawy to bym priorytet. Nawet kosztem zniszczenia innych pomniejszych miasteczek
- 1 6
-
2022-01-15 09:34
(1)
Zapomniałeś dodać Elbląg z jego starówką rozebraną do fundamentów, obecnie bardzo ciekawie odbudowaną
- 8 0
-
2022-01-15 09:52
Tak i wiele innych miast,ale 3 minuty to za mało czasu na merytoryczny komentarz.
- 2 2
-
2022-01-15 09:30
Pałac Opatów jest narażony na ataki lewactwa (2)
Warto aby wiedzieli, że za niszczenie zabytków jest inna kara w kodeksie karnym niż za dewastację innych obiektów. Jeden taki LGBT w stolicy nie wiedział i siedzi teraz w areszcie
- 11 19
-
2022-01-15 09:40
Chore , artykuły o syrence , odbudowie a ten swoje , lewactwo , LGBT ,
Popraw berecik mameliniowym bo masz w nim dziury i promieniowanie 5G Ci szkodzi
- 6 5
-
2022-01-15 09:37
Dlatego lewaków z PiS czas już pogonić :)
- 7 7
Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.