Historia
  • Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport
Historia
Dodaj raport
Fakty i Opinie Wiadomości
Facebook E-mail Messenger WhatsApp Kopiuj link Więcej

Warszawska syrenka na pałacu Opatów w Oliwie

Michał Stąporek
15 stycznia 2022 (artykuł sprzed 2 lat) 
Opinie (55)
Najnowszy artykuł na ten temat Złomiarze grasują w parku Oliwskim. Japoński pawilon rozebrany z miedzi
Mało kto zagląda do pałacu Opatów od strony jego południowej fasady, dlatego o wiszącej przy nieczynnych drzwiach tabliczce wiedzą tylko nieliczni. Mało kto zagląda do pałacu Opatów od strony jego południowej fasady, dlatego o wiszącej przy nieczynnych drzwiach tabliczce wiedzą tylko nieliczni.

Mało kto zagląda do pałacu Opatów od strony jego południowej fasady, dlatego o wiszącej przy nieczynnych drzwiach tabliczce wiedzą tylko nieliczni.

fot. Michał Stąporek/Trojmiasto.pl

Na pałacu Opatów w OliwieMapka wisi kamienna tabliczka z herbem Warszawy i symbolem Społecznego Funduszu Odbudowy Stolicy. Skąd się tam wzięła?



Pałac Opatów w parku Oliwskim ma dwie główne fasady.

W północnej, która wraz z tzw. starym pałacem i murem otaczającym katedrę oliwską tworzy dziedziniec, jest umieszczone wejście do znajdującego się w pałacu Oddziału Sztuki Nowoczesnej Muzeum Narodowego w Gdańsku.

Północna fasada pałacu Opatów z wejściem do Oddziału Sztuki Nowoczesnej Muzeum Narodowego w Gdańsku. Północna fasada pałacu Opatów z wejściem do Oddziału Sztuki Nowoczesnej Muzeum Narodowego w Gdańsku.

Północna fasada pałacu Opatów z wejściem do Oddziału Sztuki Nowoczesnej Muzeum Narodowego w Gdańsku.

fot. Anna Bobrowska/KFP

Fasada południowa otwiera się na znajdującą się z tej strony ogrodową część parku i staw. Wraz z nimi tworzy jedną z bardziej malowniczych scenerii w całym Gdańsku.

Południowa fasada pałacu Opatów w Oliwie. Południowa fasada pałacu Opatów w Oliwie.

Południowa fasada pałacu Opatów w Oliwie.

fot. fotopano/czytelnik Trojmiasto.pl

Tabliczka z herbem Warszawy



To właśnie na tej fasadzie, przy nieużywanym od lat wejściu do pałacu i prowadzących do niego nadgryzionych zębem czasu schodach, wisi kamienna tabliczka. Nie rzuca się w oczy, tym bardziej że od tej strony mało kto podchodzi do pałacu na tyle blisko, by ją dostrzec.

Gdy się jednak jej przyjrzymy, można na niej zauważyć herb Warszawy, murarskie symbole kielni i cyrkla, skrót "SFOS" oraz napis:

"Ufundowano ze składek społeczeństwa województwa gdańskiego".
Pamiątkowa tablica z herbem Warszawy i murarskimi symbolami kielni i cyrkla. Pamiątkowa tablica z herbem Warszawy i murarskimi symbolami kielni i cyrkla.

Pamiątkowa tablica z herbem Warszawy i murarskimi symbolami kielni i cyrkla.

fot. Michał Stąporek/Trojmiasto.pl

Cały naród budował swoją stolicę



SFOS to Społeczny Fundusz Odbudowy Stolicy. Powołano go w 1948 r. do wsparcia odbudowy Warszawy z wojennych zniszczeń. Fundusz gromadził środki z podatku nałożonego na wszystkich pracujących, wynoszącego 0,5 proc. pensji. Wpływały do niego też m.in. podatki ze sprzedaży wódki, a także z dobrowolnych zbiórek ludności.

Ze środków Funduszu odbudowano kilkadziesiąt warszawskich budynków, m.in. pałace w Wilanowie i w Łazienkach Królewskich, Teatr Wielki i wiele pomników, w tym Kolumnę Zygmunta.

Pieniądze nie tylko dla Warszawy



W 1958 r., gdy najważniejsze warszawskie budynki zostały odbudowane, środki Funduszu zaczęto wydawać także w innych miastach, m.in. na odbudowę Wawelu, ale i historycznego śródmieścia Gdańska. Jednocześnie jednak zmieniono mu nazwę na Społeczny Fundusz Odbudowy Kraju i Stolicy (SFOKiS).

W 1966 r. SFOKiS przekształcono w Społeczny Fundusz Budowy Szkół i Internatów w związku z programem budowy tysiąca szkół na tysiąclecie państwa polskiego.

Zobacz także:

Historia trójmiejskich szkół "tysiąclatek"



Odbudowa pałacu Opatów po wojnie



Pałac Opatów także został poważnie zniszczony w czasie wojny. Spalili go Niemcy wycofujący się przed Armią Czerwoną. Ogień podłożyli 22 marca 1945 r. Szczęśliwym zbiegiem okoliczności dzięki wiejącemu od zachodu wiatrowi nie spłonęła wówczas katedra oliwska.

Zobacz także:

Walki o Gdańsk w 1945 r.



Spalony i zrujnowany pałac Opatów bezpośrednio po wojnie. Zdjęcie pochodzi z pisma "Spotkania z Zabytkami" nr 1 (19) 1985. Spalony i zrujnowany pałac Opatów bezpośrednio po wojnie. Zdjęcie pochodzi z pisma "Spotkania z Zabytkami" nr 1 (19) 1985.

Spalony i zrujnowany pałac Opatów bezpośrednio po wojnie. Zdjęcie pochodzi z pisma "Spotkania z Zabytkami" nr 1 (19) 1985.

Prace nad odbudową pałacu rozpoczęto w 1958 r. Stan surowy był gotowy w 1960 r., ale prace we wnętrzach zakończyły się dopiero w 1965 r. Wtedy obiekt przekazano Muzeum Pomorskiemu (później przekształconemu w Muzeum Narodowe w Gdańsku).

Wiadomo, że odbudowa pałacu "została wsparta niewielką kwotą z funduszu SFOS". Opowiada o tym m.in. Polska Kronika Filmowa z 1962 r. (kliknij, by zobaczyć film).

Przypomnijmy jednak: odbudowa pałacu Opatów ruszyła w 1958 r., gdy SFOS właśnie zmieniał nazwę. Stan surowy osiągnięto po dwóch latach, gdy działał już SFOKiS. Na gołych, nieotynkowanych murach pałacu na pewno jednak nie wieszano takich pamiątkowych elementów.

Południowa fasada pałacu Opatów w roku 1963. SFOS nie istnieje już od sześciu lat. Tablicy przy wejściu nie widać. Południowa fasada pałacu Opatów w roku 1963. SFOS nie istnieje już od sześciu lat. Tablicy przy wejściu nie widać.

Południowa fasada pałacu Opatów w roku 1963. SFOS nie istnieje już od sześciu lat. Tablicy przy wejściu nie widać.

Tablicę zawieszono więc najwcześniej w roku 1965, gdy budynek oddano do użytku. Ten rok był z kolei ostatnim rokiem działania SFOKiS-u, który od tej pory zaczął się zajmować budową szkół i internatów.

Ktokolwiek widział, ktokolwiek wie



W pałacu Opatów działa dziś Oddział Sztuki Nowoczesnej Muzeum Narodowego w Gdańsku. Jego pracownicy nie są jednak w stanie odtworzyć historii pojawienia się na budynku "warszawskiej" tabliczki.

- Wiemy oczywiście o istnieniu tej tablicy, ale nie przypominam sobie żadnych źródłowych informacji na temat jej pojawienia się na fasadzie pałacu - przyznaje Joanna Szymula-Grygiel, adiunkt Oddziału Sztuki Nowoczesnej i autorka opracowania na temat architektury pałacu Opatów.
Historii tablicy nie zna także dr Jacek Friedrich, autor opracowań na temat powojennej odbudowy Gdańska i dyrektor Muzeum Narodowego w Gdańsku.

- Być może tablica powstała w momencie przyznania dotacji w 1958 r. i czekała kilka lat na zawieszenie? - zastanawia się Jacek Friedrich.
Podobnego zdania jest prof. Andrzej Januszajtis. O istnieniu tabliczki dowiedział się od nas.

- To bardzo ciekawa sprawa, którą warto wyjaśnić.
Może któryś z czytelników jest w stanie rozwikłać zagadkę pojawienia się historycznej tabliczki?

Park Oliwski z lotu ptaka

Quiz Atrakcje turystyczne Trójmiasta. Sprawdź, co o nich wiesz Średni wynik 52%

Atrakcje turystyczne Trójmiasta. Sprawdź, co o nich wiesz

Rozpocznij quiz

Miejsca

Zobacz także

Park Oliwski (16)

Opinie (55) ponad 10 zablokowanych

  • 2022-01-15 10:49

    Jesteśmy Wasza Stolicą (1)

    Warszawa

    Art

    2 lata

    • 2 8

    • 2022-01-15 13:32

      Chyba tylko waszą

      Gdańsk był zawsze wolny!

      G

      2 lata

      • 5 1

  • 2022-01-15 09:07

    Kielnia i cyrkiel to nie zadne symbole murarskie tylko masonskie,a masoni jak wiadomo to spiskowa sekta szatanistyczna. (7)

    Pozatym to wlasnie przez masonow herb warszawy zostal zmieniony w 19 wieku z matki Boskiej na dziadostwo zwane syrenka.to tyle w temacie bo warto zapoznac sie z historia

    2 lata

    • 10 25

    • 2022-01-15 09:15

      Madka boska? No madko i curko (3)

      Ale wieś

      2 lata

      • 6 5

      • 2022-01-15 13:27

        A kto to jest bosek??

        G

        2 lata

        • 2 1

      • 2022-01-15 09:20

        No bedziesz mial swoją madke gdy tylko kite odwalisz i staniesz id... przed Jezusem

        2 lata

        • 1 4

      • 2022-01-15 09:18

        No bedziesz mial swoją madke gdy tylko kite odwalisz i staniesz przyglupku przed Jezusem

        2 lata

        • 3 6

    • 2022-01-15 09:19

      Żydówka na herbie Warszawy... (2)

      To już wolę Syrenkę

      Max

      2 lata

      • 6 6

      • 2022-01-15 09:26

        Gronkiewicz-waltz tez jest zydowką-idz jej to powiedz (1)

        2 lata

        • 5 11

        • 2022-01-15 10:05

          Dobrze, jutro jej powiem

          Hej

          Max

          2 lata

          • 6 1

  • 2022-01-15 11:12

    Wspomnieniami wróćmy do szkoły (2)

    Świeże pączki w tłusty czwartek
    Z wielu wystaw kuszą cię
    Wiemy również ile warte
    Dobre lody w ciepłe dnie
    Czasem z tej zrezygnuj gratki
    Niech podszepnie mądry głos
    Zamiast kupić czekoladkę
    Swą złotówkę daj na SFOS
    Za to kiedy przyjdzie starość
    Chociaż na nią jeszcze czas
    SFOS na pewno się postara
    Żeby znów odmłodzić nas
    Odbuduje nam wspomnienia
    Co pod szkołę nas przywiodą
    I marzenia i tęsknotę
    Za przygodą za przygodą
    Powrócimy znów do klasy
    Jakby wzywał dzwonka głos
    Wspomnieniami dawne czasy
    Odbuduje znowu SFOS
    Tu muzeum a tam szkoła
    Tutaj zamek tam znów most
    Kto budował odbudował
    Dobrze wiemy że to SFOS
    S jak Stefan
    F jak Franek
    O jak Olga
    S jak Staś
    To litery wszystkim znane
    SFOS pomaga w trudnych dniach
    A gdy będziemy znowu starzy
    Kiedy sięgnie szron do głów
    Gdy się zechce sercom marzyć
    Wtedy SFOS pomoże znów
    Odbuduje nam wspomnienia
    Co pod szkołę nas przywiodą
    I marzenia i tęsknotę
    Za przygodą za przygodą
    Powrócimy znów do klasy
    Jakby wzywał dzwonka głos
    Wspomnieniami dawne czasy
    Odbuduje znowu SFOS
    Powrócimy znów do klasy
    Jakby wzywał dzwonka głos
    Wspomnieniami dawne czasy
    Odbuduje znowu SFOS

    Lutek

    2 lata

    • 7 1

    • 2022-01-15 11:19

      Rewelka!!!! (1)

      Lutek gdzie to wykopałeś?

      2 lata

      • 2 0

      • 2022-01-15 11:22

        Wyśpiewały "Filipinki" :-)

        Lutek

        2 lata

        • 2 0

  • 2022-01-15 10:25

    Niemcy spalili -B..tch please

    Jeżeli na Pomorzu coś niszczono to robiły to czerwone łapy.

    Damian

    2 lata

    • 15 8

  • 2022-01-15 10:14

    Zdekomunizują tę tablicę?

    Powinni dać nową, że odbudowane ze środków narodowych w Polskim Ładzie

    2 lata

    • 5 5

  • 2022-01-15 09:03

    (5)

    Dodajmy też moi mili ,że aby odbudować Warszawę bezpowrotnie zniszczono setki innych miast aby zdobyć cegły.Przykład to Wrocław...do tego Niemcy i Sowiety do dzisiaj złotówki nie dali za swoje zniszczenia i zadowoleni myślą że się zapomniało.

    Dr Svencjusz

    2 lata

    • 24 11

    • 2022-01-15 10:13

      Pachniesz biedą mój miły

      Julka z UG.

      2 lata

      • 1 3

    • 2022-01-15 10:05

      a przypadkiem nie zrzekliśmy się od Niemiec (NRD) takich odszkodowań?

      co do ZSRR to pewnie nawet nikt nie śmiał się zrzekać czy poruszać tematu

      2 lata

      • 5 0

    • 2022-01-15 09:55

      Mając wybór między odbudowa stolicy a postawieniem niemieckich miast wybór raczej oczywisty

      Odbudowa Warszawy to bym priorytet. Nawet kosztem zniszczenia innych pomniejszych miasteczek

      2 lata

      • 1 6

    • 2022-01-15 09:34

      (1)

      Zapomniałeś dodać Elbląg z jego starówką rozebraną do fundamentów, obecnie bardzo ciekawie odbudowaną

      2 lata

      • 8 0

      • 2022-01-15 09:52

        Tak i wiele innych miast,ale 3 minuty to za mało czasu na merytoryczny komentarz.

        Dr Svencjusz

        2 lata

        • 2 2

  • 2022-01-15 09:30

    Pałac Opatów jest narażony na ataki lewactwa (2)

    Warto aby wiedzieli, że za niszczenie zabytków jest inna kara w kodeksie karnym niż za dewastację innych obiektów. Jeden taki LGBT w stolicy nie wiedział i siedzi teraz w areszcie

    2 lata

    • 11 19

    • 2022-01-15 09:40

      Chore , artykuły o syrence , odbudowie a ten swoje , lewactwo , LGBT ,

      Popraw berecik mameliniowym bo masz w nim dziury i promieniowanie 5G Ci szkodzi

      2 lata

      • 6 5

    • 2022-01-15 09:37

      Dlatego lewaków z PiS czas już pogonić :)

      PiS to partia ideowo narodowa a programowo socjalistyczna

      2 lata

      • 7 7

1
2

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

TV Filmy

XVIII-wieczne dzwony wróciły do Gdańska (182)

więcej (1573)

Katalog.trojmiasto.pl - Muzea

więcej

Sprawdź się

Sprawdź się

Kiedy powstały pierwsze fortyfikacje na Górze Gradowej w Gdańsku?

 

Najczęściej czytane